Category: మార్పు-Marpu

ప్రస్తుత రాజకీయ వాతావరణంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం, రాష్ట్రాల ప్రభుత్వాలు రిజర్వేషన్ల పరిధిని విస్తరించడానికి ప్రయత్నం చేస్తున్నాయి. ఈ క్రమంలో మునుపున్న షెడ్యూల్ద్‌ కులాల (ఎస్‌.సి.), షెడ్యూల్డు తరగతుల (ఎస్‌.టి.) జాబితాలో కొత్త వర్గాలను చేరు స్తున్నాయి. ఇలా విస్తరించడానికి ఆర్థిక వెనుకబాటు తనాన్ని కారణంగా చూపుతున్నాయి. ఆర్థిక వెనుక బాటుతనం ఆధారంగా రిజర్వేషన్లు కల్పించేటట్టయితే అంతకనా వెనుకబడి ఉన్న సామాజిక వర్గాలను విస్మరించినట్టు అవుతుంది. లేవనెత్తవలసిన ప్రశ్న ఏమిటంటే 10 శాతం, 13 శాతం కులాలకు ఎందుకు పరిమితం చేయాలి. ఈ సూత్రం ద్వారా ప్రభుత్వాలు ఆర్థికంగా అత్యంత వెనుకబడిన వర్గాల ప్రాతిపదికగా రిజర్వేషన్ల గురించి ఆలోచిస్తాయి. కొత్త రిజర్వేషన్ల విధానంలో ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం దొరకవచ్చు. ఇలాంటి రాజకీయాలవల్ల ప్రస్తుతం అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వానికి మైనారిటీలు ఓటర్లుగా అంత ఆకర్షణీ యంగా కనిపించక పోవచ్చు.
కొత్త రిజర్వేషన్ల విధానంతో మరో సమస్య కూడా ఉంది.ఈ పద్ధతి రాజ్యాంగ నిర్మా తల దృష్టిలో ఉన్న ‘‘పురోగమన’’ అంశాన్ని గమ నంలో ఉంచుకోదు. షెడ్యూల్డ్‌ జాబితాలో ఉన్న వారికి అవకాశాలు కలిగించడంలో ఉన్న ఇబ్బం దిని దృష్టిలో ఉంచుకుని రాజ్యాంగ నిర్మాతలు రిజర్వేషన్ల విధానాన్ని రూపొందించారు. ఈ కార ణంవల్లే మన దేశంలో అమెరికాలోఉన్న సాను కూల చర్య పద్ధతి కాకుండా రిజర్వేషన్‌ పద్ధతి అనుసరించారు.ఇది మొదట్లో అవకాశాలు కల్పిం చడానికి ఉద్దేశించింది. దీనివల్ల ఫలితం ఉండా లనుకున్నారు. సానుకూల చర్యవల్ల నిర్దిష్ట ఫలితం ఉంటుందన్న నమ్మకం లేదు.కొత్త రిజర్వేషన్ల విధా నంవల్ల సామాజికంగా వెనుకబడిన కులాల వారికి ప్రాతినిధ్యం అన్న సూత్రం మరుగున పడవచ్చు. ఎంపిక చేసే వారు, పోటీ పడే వారు ఒక సామాజిక నేపథ్యానికి చెందినవారు కావచ్చు. అలాంటప్పుడు ఎంపిక చేసే వారు నియామకాలు చేసేటప్పుడు మరింత నైరూప్య ప్రమాణాలను పాటిస్తారా? లేదా అగ్రవర్ణాలలో ఉప కులాలను దృష్టిలో ఉంచు కుంటారా? కొత్త విధానంవల్ల అయినా, మునుపటి విధానంవల్ల అయినా లబ్ధి పొందే వారు ప్రభుత్వ రంగానికే పరిమితం అవుతారు. అందువల్ల ప్రై వేటు రంగంలో అవకాశం ఉండదు. ప్రైవేటు రంగం రిజర్వేషన్ల పరిధికి దూరంగానే ఉండిపో తుంది.అందువల్ల రిజర్వేషన్లు వర్తించే వారు ప్రభు త్వ ఉద్యోగాల మీదే ఆధారపడాలి. అయితే నిర్దిష్ట కులం దృష్టితో చూసినప్పుడు సిద్ధాంత రీత్యా కోటా విధానాన్ని విస్తరించినందువల్ల ఫలితం ఉండ వచ్చు. అగ్ర కులాల వారికి, దళితులు కాని వారికి, వెనుకబడిన తరగతులకు చెందని వారికి ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలలో ప్రత్యామ్నాయ ఏర్పాట్లు చేయవచ్చు. ఈ పద్ధతివల్ల అంతర్గతంగానూ, బహిర్గతంగానూ కొందరిని వదిలివేయడానికి అవకాశం ఉంటుంది. ఉన్న అవకాశాలను పోటీ తత్వంతో రిజర్వేషన్ల ద్వారా అందుకోవాలంటే ఎస్‌.సి.,ఎస్‌.టి.ల విష యంలో జరిగినట్టు అంతర్గతతేడాలకు దారి తీస్తుం ది.దీనివల్ల కులచైతన్యాన్ని వదిలి వ్యక్తులుగా నిల బడే వీలుంటుందని వాదించే వారూ ఉంటారు. వ్యక్తులుగా నిలబడితే కులం ప్రాతిపదికగా కాకుం డా సత్తా ఆధారంగా నిలబడే అవకాశం ఉంటుం దనే వారూ ఉన్నారు. కుల చైతన్యం నుంచి బయ టపడి కులప్రాతిపదిక మీదఉన్న సామాజిక నైతిక తను అంతం చేసే వీలుంటుంది. అంటే వ్యక్తులు ఆధునిక విధానాల ఆధారంగా పోటీ పడతారు.ఇది అమాతం జరిగిపోదు. ఆధునికత విసిరే సవాళ్లను ఎదుర్కోలేనప్పుడు కులం మీద ఆధారపడే పరిస్థితి రావచ్చు. మరో వేపున న్యాయాన్ని విస్తరించడం అంటే రిజర్వేషన్ల వల్ల లభ్ది పొందుతున్నారనే మచ్చ రూపు మాపే అవకాశం కూడా ఉంటుంది. అలాం టప్పుడు సామాజిక న్యాయం,దళితులు అన్న మాట లను ఒకసారి ఒకఅర్థంలో మరోసారి మరో అర్థం లో వాడతాయి. కొత్త కోటా విధానం వచ్చే లోపల రిజర్వేషన్లను వ్యతిరేకించే వారు సామాజిక న్యాయం అన్న పదానికి పెడార్థం తీస్తారు.ఈపదాన్ని దళి తులను ఉద్దేశించి వాడే అలవాటు ఉంది. కొత్త కోటా విధానం సామాజిక న్యాయాన్ని సమానత్వ దృష్టితో చూడడానికి అవకాశం ఇవ్వాలి. అప్పుడే సామాజిక న్యాయం అన్న భావన సర్వజనామోదం పొందుతుంది. దళితులు, ఆదివాసుల విషయంలో లాగా సామాజిక న్యాయాన్ని చులకన భావంతో చూసే వీలుండదు. సమానత్వం అన్న భావన బల హీనంగా ఉన్న సామాజిక సంబంధాలను పటి ష్ఠంచేస్తాయి.
ఆర్థికంగా వెనకబడిన తరగతులకు 10 శాతం రిజర్వేషన్‌ కల్పించిన 103వరాజ్యాంగ సవ రణచట్ట బద్ధమేనని అయిదుగురు సభ్యుల సుప్రీం కోర్టు ధర్మాసనం తీర్పు వెలువరించింది. రాజ్యాంగ సవరణను సమర్ధిస్తూ ముగ్గురు, వ్యతిరేకిస్తూ ఇద్దరు న్యాయమూర్తులు విభజన తీర్పు చెప్పడంతో చర్చనీ యాంశమైంది. రిజర్వేషన్ల నిర్ణయానికి ఆర్థిక కొల బద్దను వినియోగించడం న్యాయ సమ్మతమేనన్న విషయంలో న్యాయమూర్తులందరూ ఏకీభావం వ్యక్తంజేశారు. కానీ ఇద్దరు న్యాయమూర్తులు ఇతర అంశాల ప్రాతిపదికన రాజ్యాంగ సవరణ న్యాయ బద్ధతను తిరస్కరించారు. సుప్రీంకోర్టు తీర్పు ఒక వివాదాన్ని పరిష్కరిస్తూ మరికొన్ని వివాదాలకు తెర లేపుతున్నదని తనఆందోళనను వ్యక్తంజేస్తూనే ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్లను సమర్ధిస్తూ ఇచ్చిన తీర్పు ను భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ (మార్క్సిస్టు) ఆహ్వా నించింది. ఆర్థికంగా వెనకబడిన తరగతులకు కొంత శాతం రిజర్వేషన్లు విద్య, ఉద్యోగ విషయా లలో ఇవ్వాలని సిపిఐ(ఎం)చాలాకాలం నుండి చెప్తున్నది. బీహార్‌లో కర్పూరీ ఠాకూర్‌ ప్రభుత్వం 1978లో ఆర్థికంగా వెనకబడిన తరగతులకు 6శా తం రిజర్వేషన్లు కల్పించినపుడు సిపిఐ(ఎం) సమ ర్ధించింది. అదే వైఖరికి అనుగుణంగా పార్లమెం టులో 103వ రాజ్యాంగ సవరణను సమర్ధించింది. ఇప్పుడు సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం ఇచ్చిన మెజారిటీ తీర్పును కూడా ఆహ్వానించింది.సిపిఐ(ఎం) మూడు అంశాల ప్రాతి పదికగా ఇ.డబ్య్లు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్లను సమర్ధిస్తున్నది. మొదటిది, సామాజిక, విద్యా విషయక, సాంస్కృతిక, ఆర్థిక వెనకబాటుతనాలను అవినాభావ సంబంధంగల అంశాలుగా పరిగణిం చాలి. అవి పరస్పరం ప్రభావం జేయగల, ప్రభావి తం కాగల అంశాలు. అందువలన రిజర్వేషన్లను నిర్ణయించేటప్పుడు, అమలు చేసేటపుడు, అఫర్మేటివ్‌ యాక్షన్‌ కార్యక్రమాలను తీసుకునేప్పుడు ఆర్థిక అంశాన్ని విస్మరించడం ఆయా తరగతులలో నిజ మైన అర్హులకు అన్యాయం చేస్తుంది. మన దేశంలో సామాజిక ఆర్థిక అణచివేతకు మూలంగా కుల వ్యవస్థ ఉన్నందున సామాజిక అంశానికి ప్రథమ ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి. దానర్ధం ఇతర అంశాలకు ముఖ్యంగా ఆర్థిక అంశాన్ని విస్మరించమని కాదు. అలావిస్మరిస్తే మొదటికే మోసం వస్తుంది. రెండ వది,రిజర్వేషన్ల పరిధిలోకిరాని తరగతులలో అత్య ధికులు ఆర్థికంగా వెనకబడినవారున్నారు. పెట్టు బడిదారీ విధానం దేశంలో విస్తరించేకొలదీ వీరి సంఖ్య పెరుగుతున్నది. వారి పరిస్థితి దుర్భరం అవుతున్నది. ఈ తరగతులలోని యువకులకు విద్యా ఉద్యోగాలు అందుబాటులో లేకుండా పోతున్నాయి. తమ దుస్థితికి ఇతరులకు రిజర్వేషన్లు ఉండడం, లేక తమకు లేకపోవడమేనన్న అపోహలకు గురవు తున్నారు.పాలకవర్గాలు,వారి మీడియా ఈ అపోహ లను పెంచు తున్నాయి. పర్యవసానంగా రిజర్వేషన్‌ వ్యతిరేక భావనలురోజురోజుకీ తీవ్రమవుతు న్నాయి. ఈ మానసిక స్థితి రిజర్వేషన్‌ వ్యతిరేక ఉద్యమాల ద్వారా గతంలో వెల్లడవడం చూశాము. మండల్‌ కమిషన్‌ సిఫార్సుల అమలుకు పూనుకున్నపుడు, రిజర్వేషన్లు లేని తరగతుల లోని పేద, మధ్య తరగతి ప్రజలను రెచ్చగొట్టి పాలకవర్గాలు రిజర్వే షన్‌ వ్యతిరేక ఉద్యమాన్ని ఉసిగొల్పాయి. రిజర్వేష న్లను తొలగించాలనే స్వార్థపర శక్తులకు (వెస్టెడ్‌ ఇంటరెస్ట్స్‌కు) అవకాశం లేకుండా ఆర్థికంగా వెనక బడిన తరగతులలో రిజర్వేషన్‌ విధానానికి సాను కూలత సాధించాలంటే వారికి కూడా కొంత రిజ ర్వేషన్‌ కల్పించడం అవసరం. లేనియెడల రిజర్వే షన్లకే ప్రమాదం వస్తుంది. మూడవది, సమసమాజ సాధనలో పీడిత వర్గాల ఐక్యత కు ఎంతో ప్రాధా న్యత ఉంది. కార్మికులు, ఉద్యోగుల్లో రిజర్వే షన్‌ అంశం విభేదాలను, విభజనను సృష్టిస్తున్న సంద ర్భంలో దాన్ని అధిగమించి వర్గ ఐక్యతను సాధించా లంటే ప్రస్తుత రిజర్వేషన్‌ పరిధిలోకి రాని తరగతు లకు ఆర్థిక ప్రాతిపదికన రిజర్వేషన్లను ఇవ్వడం ద్వారా సామాజిక విభజన వలన ఏర్పడే అనైక్యత ను కొంతవరకు నిరోధించే అవకాశం ఉంది. విధానపరమైన అంశంతోపాటు, రిజర్వేషన్ల పట్ల సానుకూల వాతావరణం ఏర్పర్చడానికి, వర్గ ఐక్య తను బలపర్చుకోవడానికి ఆర్థికంగా వెనకబడిన తరగతులకు కూడా రిజర్వేషన్లను కల్పించడం అవ సరం అన్నది సిపిఐ(ఎం) అభిప్రాయం. కొంత మంది రిజర్వేషన్లకు ఆర్థిక కొలబద్దను ప్రాతిపది కగా తీసుకోవడం రాజ్యాంగ విరుద్ధమని, రాజ్యాం గంలో సామాజిక విద్యా విషయక వెనకబాటు తనాన్ని మాత్రమే కొలమానంగా తీసుకోవాలని ఉంది తప్ప ఆర్థిక వెనకబాటుతనం గురించి ప్రస్తా వన లేదని, అందువలన ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌కు రిజర్వేషన్లు రాజ్యాంగబద్ధం కాదని వాదిస్తున్నారు. ఈ వాదనను సుప్రీంకోర్టు తిరస్కరించింది. ఆర్థిక న్యాయాన్ని అందించడం కూడా రాజ్యాంగ లక్ష్యమని, అందులో భాగంగా ఆర్థికంగా వెనకబడిన తరగతులకు రిజ ర్వేషన్లు ఇవ్వడం న్యాయమేనని కోర్టు అభిప్రా యపడిరది.ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌తరగతులను ఇతర సంక్షేమ కార్యక్రమాల ద్వారా అభివృద్ధి చేయవచ్చు గదా, రిజర్వేషన్ల అవసరమేమిటని ఇంకో వాదన ఉంది. ఇప్పుడు రిజర్వేషన్లు అనుభవిస్తున్న సామాజిక తరగతులకు కూడా ఇతర సంక్షేమ కార్యక్రమాలు జమిలిగా అమలవుతున్నాయి. అలా అయినపుడు సామాజిక తరగతుల ప్రయోజనాలకు ఇబ్బంది కలగకుండా ఇ.డబ్లు.ఎస్‌ తరగతులకు రిజర్వేషన్లు అమలుజేయడాన్ని వ్యతిరేకించడంలో ఔచిత్యం కన్పించదు. రిజర్వేషన్లనేవి సామాజిక అంశానికి వర్తిస్తాయి తప్ప ఆర్థికఅంశానికి విస్తరించడం అంటే రిజర్వేషన్‌ స్వభావానికే విరుద్ధం అనే వాదన కూడా ఉంది. ఇతర దేశాల అనుభవాలు, మన దేశంలో రిజర్వేషన్లు పరిణామం చెందిన తీరు చూస్తే ఈ వాదన నిలబడదు. రిజర్వేషన్లు ఆయా దేశాల పరిస్థితులను బట్టి,అవసరాలను బట్టి అమల య్యాయి. మలేషియాలో మెజారిటీ మలే జాతి ఆర్థిక వెనకబాటుతనం రిజర్వేషన్‌కు ప్రాతిపదికగా ఉంది. అమెరికాలో మూలవాసి అమెరికన్ల కోసం కొన్ని ప్రాంతాలను రిజర్వేషన్లుగా ప్రకటించారు. ఇక్కడ ప్రదేశం రిజర్వేషన్‌గా ఉంది.విద్యా ఉద్యో గాలలో మన లాగా కోటా పద్ధతి కాకుండా, న్యాయ వ్యవస్థ ద్వారా అమలు సాధ్యంగాని నిర్ణీత లక్ష్యాల ద్వారా వైవిధ్యాన్ని సాధించే పద్ధతులలో అఫర్మేటివ్‌ యాక్షన్‌ అమలవుతున్నది. ఐర్లండ్‌ రిజర్వేషన్లకు మత ప్రాతిపదిక ఉన్నది.
మన దేశంలో రిజర్వేషన్‌ విధానం పరి ణామం చూసినా, సామాజిక అంశంతోపాటు అనేక ఇతర అంశాలను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకు న్నట్టు విదితమవుతుంది. బ్రిటిష్‌ వలస పాలకులు తమ విభజించు పాలించు విధానంలో భాగంగా 1909లో మత ప్రాతిపదికగా ప్రాతినిధ్య సంస్థల్లో రిజర్వేషన్‌ ప్రవేశపెట్టారు.బ్రాహ్మణ వ్యతిరేక ఉద్యమాల ప్రభావంతో కొన్ని సంస్థానాలలో 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో(ట్రావన్‌కోర్‌,బరోడా వగైరా) బ్రాహ్మణేతరులకు ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలలో కొంత రిజర్వేషన్లు కల్పించారు.1921లో మద్రాస్‌ ప్రెసి డెన్సీలో జస్టిస్‌ పార్టీ బ్రాహ్మణేతరులకు రిజర్వేషన్లు అమలుచేసింది.ఈరిజర్వేషన్లు ప్రధానంగా జమీం దార్లు,భూస్వాములు బలంగాఉన్న శూద్రకులాలకు ఉద్దేశించబడ్డాయి.అస్పృస్యతకు గురవుతున్న షెడ్యూ ల్డ్‌ కులాలకు డాక్టర్‌ బాబా సాహెబ్‌ అంబేద్కర్‌ నిర్విరామ ఆందోళన,కృషి ఫలితంగా మొదటి సారి గా1935లో ప్రాతినిధ్య సంస్థల్లో రిజర్వేషన్లు వచ్చా యి.స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాతగానీ షెడ్యూ ల్డ్‌ తెగలకు రిజర్వేషన్లు కల్పించబడలేదు. షెడ్యూల్డ్‌ తెగలలో కుల వ్యవస్థ, అస్పృశ్యత లేకపోయినా సాంస్కృతిక, విద్య, ఆర్థిక వెనకబాటు ప్రాతిపదికన రిజర్వేషన్లు కల్పించబడ్డాయి.అప్పుడు కూడా వెనక బడిన కులాల అభివృద్ధి విషయం రాష్ట్రాలకు వదిలి వేయబడిరది.వర్ణ వ్యవస్థ లోని సామాజిక అంశాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే ఈ కులాలన్నీ రిజర్వే షన్లకు అర్హులు. ఈ అంశాన్నిబట్టే అనేక ఆధిపత్య శూద్రకులాలు బి.సిజాబితాలో చేర్చబడి రిజర్వే షన్లు అనుభవిస్తున్నాయి. ఇంకాఅనేక కులాలు అటు వంటి డిమాండ్‌తో ఆందోళన చేస్తున్నాయి. కానీ వర్ణ వ్యవస్థలో సామాజికంగా అగ్రవర్ణాల కన్నా దిగువస్థాయిగా పరిగణించబడే శూద్ర కులా లన్నీ ఒకే మోస్తరుగా వెనకబడిలేవు.వాటిల్లో కొన్ని గ్రామీ ణ సమాజంలో ఆధిపత్యం వహిస్తున్నాయి. స్వాతం త్య్రానంతరం ఈ కులాల్లో ధనాఢ్య వర్గాలు అభివృ ద్ధి అయ్యాయి. ఈ తరగతులలోని నిజమైన అర్హులకు మాత్రమే రిజర్వేషన్‌ ప్రయోజనం అందాలంటే ఆర్థిక కొలబద్దను వినియోగించడం తప్ప మార్గం లేదు. అందుకే బిసి తరగతులకు క్రీమీలేయర్‌ను మినహాయిస్తూ ఆర్థిక పరిమితి విధించబడిరది.
సామాజిక అంశాన్ని రిజర్వేషన్లకు ఏకైక కొలబద్దగా ఉంచాలనేవారు సామాజిక వెనకబాటు తనం అన్ని కులాలకు, తరగతులకు ఏకరూపంగా ఉన్నట్లు చూపించే ప్రయత్నం చేస్తుంటారు. సామా జిక పీడన అసలైన రూపం అస్పృశ్యత, అంటరాని తనం. ఇది దళితులకు మిగతా అందరికీ మధ్య ఉన్న సామాజిక అగాధం.దళితులు ఎదుర్కొం టున్న సామాజిక దుస్థితికి, ఇతరులు ఎదుర్కొనే సామాజిక వెనకబాటుతనానికి పోలిక లేదు. అలాగే సేవాకులాలకు మిగిలిన శూద్రకులాలకు, ముఖ్యం గా వ్యవసాయ కులాలకు మధ్య ఉండే సామాజిక వ్యత్యాసం అనేక రూపాలలో కొట్టొచ్చినట్లు కనపడు తుంది. చాలా సందర్భాలలో శూద్ర కులాలలోని ఆధిపత్య కులాలు సామాజిక వివక్ష పాటింపులో ముందుంటున్న స్థితిచూస్తున్నాం.అగ్రకులాల్లో సైతం ఉపశాఖల మధ్య సామాజిక తారతమ్యాలు,హోదా వ్యత్యాసాలు ఉంటున్నాయి. అందుకే కుల వ్యవస్థను డాక్టర్‌ అంబేద్కర్‌ నిచ్చెన మెట్లతో పోల్చారు. వైవిధ్య రూపాలలో కొనసాగుతున్న సామాజిక వివక్షపై పోరాడాలంటే అందరికీ ఒకే కొలబద్దలు సరిపోవు. దేశంలో ప్రస్తుతం సామాజిక బృందాలపై ఆధార పడిన వర్టికల్‌ రిజర్వేషన్లతో పాటు, ఇతర అంశా లను పరిగణనలోకి తీసుకున్న సమాంతర రిజర్వే షన్లు కూడా అమలవుతున్నాయి.మహిళలు, విక లాంగులు, క్రీడాకారులు, మాజీ సైనికోద్యోగులు, వెనకబడిన ప్రాంతాలు, స్థానికులు-స్థానికేతరులు వగైరా రిజర్వేషన్లుకూడా అమలవుతున్నాయి. రిజర్వే షన్ల వర్తింపునకు సామాజిక అంశంతో పాటు అనేక అంశాలను పరిగణిస్తున్నారన్నది గమనించ వచ్చు. అందుకే ఈ సమస్యపట్ల ఒక సమగ్ర దృక్పథం అవసరం.
ఇ.డబ్యూ.ఎస్‌.రిజర్వేషన్లు రాజ్యాంగ విరుద్దం
సుప్రీంకోర్టు తీర్పు నేపథ్యంలో ముం దుకు వచ్చిన మరికొన్ని వివాదాలను పరిశీలించాలి. ‘ఆర్థిక కొలబద్ద’సమంజసత్వంపై సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనంలోని మెజారిటీతో ఏకీభవిస్తూనే,10 శాతం ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్‌ 50శాతం పరి మితిని దాటుతున్నందున అది న్యాయబద్ధం కాదని ఇద్దరు న్యాయమూర్తులు పేర్కొన్నారు. ఈ అభిప్రా యాన్ని తిరస్కరిస్తూ మెజారిటీ తీర్పు 50శాతం పరిమితి అనుల్లంఘనీయమైనదేమీ కాదని కొట్టి పారేసింది.ఈవ్యాఖ్యానం1992లో ఇందిరా సాహ్ని కేసులో సుప్రీంకోర్టు విధించిన పరిమితిని వివా దాస్పదం జేసింది.సిపిఐ(ఎం)తో పాటు అనేక ఇతర శక్తులు50శాతం సీలింగును తొలగించాలని, అప్పు డే రిజర్వేషన్లకు అర్హులైన ఇతర తరగ తులను ఆ పరిధిలోకి తీసుకురావచ్చని వాదిస్తూ వస్తున్నాయి. తీర్పు ఈ వాదనలను బలపరుస్తున్నది. మండల్‌ కమిషన్‌ సిఫార్సులు అమలయినప్పుడు ఓబిసి రిజర్వేషన్లు 27శాతంగా నిర్ణయించడానికి 50శాతం పరిమితి తప్ప వేరే కొలబద్దేమీ లేదు. ఇప్పుడు 50శాతం పరిమితి అనుల్లంఘనీయం కానప్పుడు ఓబిసిలకు, ఎస్‌సి, ఎస్‌టిల వలే జనాభా నిష్పత్తి ప్రకారం రిజర్వేషన్లు పెంచేందుకు అవస రమైన చర్యలు తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. అయితే ఓబిసి జనాభా నిష్పత్తిని నిర్ణయించేందుకు సరైన లెక్కలు ప్రస్తుతం లేవు. ఉజ్జాయింపుగా లెక్క వేయ డానికి బ్రిటిష్‌వారు నిర్వహించిన 1931సెన్సస్‌ వివరాలను వినియోగించుకుంటున్నారు.ఈ సమా చార లేమిని సరిజేసేందుకు అందరూ కోరుతు న్నట్లుగా జనగణన సందర్భంగా ఎస్‌సి, ఎస్‌టితో పాటు అన్ని కులాల గణన చేయడం అవసరం. అప్పుడే కొన్ని వివాదాలు సక్రమంగా పరిష్కారం అవుతాయి. ప్రభుత్వం ఈవిషయంలో సత్వరం నిర్ణయం తీసుకోవాలి. ధర్మాసనం10శాతం ఇ. డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్‌ను వర్తింపజేసిన తీరు కూడా వివాదాస్పదం అయింది. ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్‌ ఇప్పటివరకు రిజర్వేషన్‌ అనుభవించని తరగతులకు (నాన్‌ రిజర్వుడ్‌ కేటగిరీకి) మాత్రమే వర్తిస్తుందని ధర్మాసనం పేర్కొన్నది. అంటే ఈ పది శాతానికి ఎస్‌సి,ఎస్‌టి,బిసిలోని పేదలను అనర్హులను చేయడం ద్వారా ఇంతకుముందు ఉన్న50శాతంలో పోటీపడే అవకాశాన్ని 40 శాతానికి కుదించినట్లయింది. 10శాతం ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్‌ను జనరల్‌ కేటగిరీగా భావించి దానికి అన్ని తరగతులలోని పేదలను అర్హులుగా చేయడంద్వారా లోపాన్ని సరి దిద్దాల్సి ఉంది. లేనియెడల ఎస్‌సి,ఎస్‌టి,బిసి పేదలు గతంలోఉన్న సౌకర్యాన్నికోల్పోతారు. అంతే కాక ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్లు10శాతం ఉండాలని ఏకొలబద్ద ప్రకారం నిర్ణయించారన్న విమర్శకు తావు లేకుండా పోతుంది.ఇ.డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వే షన్లకు అర్హత నిర్ణయించేందుకు ప్రభుత్వం ప్రతి పాదించిన ఆర్థిక పరిమితి, మంచి చెడుల జోలికి సుప్రీంకోర్టు పోలేదు. ప్రభుత్వం నిర్దేశించిన 8 లక్షల రూపాయల ఆదాయం, ఐదెకరాల భూమి, వెయ్యి అడుగుల ఇల్లు, వంద గజాల స్థలం పరిమితి సంపన్నులను కూడా రిజర్వేషన్లకు అర్హులను చేస్తున్నది. నిరుపేదలు మాత్రమే అర్హులయ్యే పద్ధతి లో ఆర్థిక పరిమితిని తిరిగి నిర్ణయించకపోతే ఇ. డబ్ల్యు.ఎస్‌ రిజర్వేషన్ల లక్ష్యం పూర్తిగా దెబ్బతిం టుంది.ఈ వివాదాస్పద అంశాలన్నింటినీ పరిష్క రించి అమలు చేయకపోతే వివాదాలు అనంతంగా కొనసాగుతూనే ఉంటాయి. ధర్మాసనంలోని ఒక న్యాయమూర్తి జస్టిస్‌ దారువాలా రిజర్వేషన్ల విధా నాన్ని సమీక్షించాలన్న అభిప్రాయాన్ని వెల్లడిరచారు. ఇటువంటి వాదన కోర్టు బయట అనేకమంది వివిధ సందర్భాలలో గతంనుండి వ్యక్తంచేస్తున్నారు. ఆర్‌ఎ స్‌ఎస్‌ అధినేత గతంలో బహిరంగంగానే ఈ అం శాన్ని ప్రస్తావించారు. క్రమేణా కొన్ని తరగతులలో, మీడియాలో రిజర్వేషన్‌ వ్యతిరేక ధోరణి ప్రబలు తుందనడానికి ఇదొక నిదర్శనం. దేశానికి స్వాతం త్య్రం వచ్చిన మొదటి నాలుగు దశాబ్దాలలో ప్రభుత్వ రంగం విస్తరించి,పాలనా వ్యవస్థ పెరిగింది. దీని మూలంగా రిజర్వేషన్ల వలన విద్యా, వైద్య, ప్రజా ప్రాతినిధ్య రంగాలలోకి కొన్ని కుటుంబాలు అభి వృద్ధి కావడానికి తోడ్పడిరది. కానీ అత్యధికులకు పెద్దగా ఒరిగిందేమీ లేదు. గత నాలుగు దశాబ్దా లలో వచ్చిన విధాన మార్పులతో ఉన్న పరిమిత రిజర్వేషన్‌ సౌకర్యం కూడా నిరుపయోగం అవు తున్నది. ప్రైవేటీకరణ, కాంట్రాక్టీకరణ, యాంత్రీ కరణ మూలంగా విద్య, వైద్యం, ఉపాధి రంగా లలో రిజర్వేషన్లు అమలుకు నోచుకోవడంలేదు. ప్రైవేటు రంగంలో రిజర్వేషన్లు ప్రవేశపెట్టడానికి పాలక వర్గాలు,కార్పొరేట్లు సుముఖంగా లేవు. ఇటు వంటి పరిస్థితుల్లో ప్రైవేటు రంగంలో రిజర్వేషన్‌ను ప్రవేశ పెట్టడంతోపాటు,వాటిని విస్తరించి పటిష్టం గా అమలుచేయడం అవసరం. మన దేశంలో రిజర్వేషన్‌ అవసరం తీరిపోయిందని అనుకోవడం తప్పు. పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ కొనసాగినంత కాలం రిజర్వేషన్‌ అవసరం తీరిపోదు. ఈ పరిమిత సదు పాయాన్ని కొనసాగిస్తూనే రిజర్వేషన్లు అవసరం లేని సమసమాజ స్థాపనకు సాగిపోవాలి.వ్యాసకర్త : సిపిఎం పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యులు,(ప్రజాశక్తి సౌజన్యంతో..)

విశాఖ ఫార్మా పరిశ్రమలు ప్రజల పాలిట శాపంగామారుతున్నాయి. వరస ప్రమా దాలు జరగడం, కార్మికుల ప్రాణాలు గాలిలో కలిసిపోవడం పరిపాటిగా మారింది. ఏటా లాభాల లెక్కలు వేసుకుంటున్న కంపెనీలు… ప్రాణాలు కోల్పోతున్న కార్మికుల సంఖ్య పెరిగి పోతున్నా సరే ఖాతరు చేయడం లేదు. యాజ మాన్యాలు భద్రతా ప్రమాణాలను తుంగలోకి తొక్కుతున్నాయనే ఆరోపణలు వెల్లువెత్తు తున్నాయి. పరిశ్రమల్లో భద్రతా లోపాలు కార్మికుల ప్రాణాలను బలిగొంటున్నాయి. అనకాపల్లి జిల్లాలోని పరవాడ ఫార్మా, అచ్యుతాపురం ప్రత్యేక ఆర్ధిక మండలిలోని పలు పరిశ్రమల్లో తరచూ జరుగుతున్న ప్రమాదాలతో కార్మికలోకం వణికిపోతోంది. యాజమాన్యాల నిర్లక్ష్యంతో చోటు చేసుకుంటున్న అగ్ని ప్రమాదాలు,పేలుళ్లతో ఉద్యోగులతో పాటు పరిసర ప్రజలు భయాందోళనకు గురవుతున్నారు. ప్రమాదాలు జరిగి నప్పుడే అధికారులు హంగామా చేస్తున్నారు. తర్వాత పట్టించుకోవడం లేదు. పరవాడ ఫార్మాసిటీలోని లారస్‌ ల్యాబ్స్‌లో డిసెంబర్‌ 19న జరిగిన అగ్ని ప్రమా దంలో నలుగురు మరణించగా,ఒకరు తీవ్రంగా గాయపడ్డారు. ఈఘటనతో పారిశ్రామిక ప్రాంతమంతా ఉలిక్కిపడిరది. 2022 జనవరి నుంచి డిసెంబర్‌ ఏడాదిలోనే పది ప్రమాదాలు చోటు చేసుకున్నాయి. సుమారు పదిమంది వరకు మృత్యువాత పడగా అనేక మంది గాయాలకు గురై దివ్యాంగులగా మారారు.-– గునపర్తి సైమన్‌
విశాఖ జిల్లాలో ఫార్మాకంపెనీల్లో తర చూ ప్రమాదాలు జరుగుతున్నాయి.కార్మికుల భద్ర త,రక్షణపై పరిశ్రమల యాజమాన్యాలు నిర్లక్ష్యం వహిస్తున్నాయి. ప్రాణాధార మందులు తయారుచేసే ఫార్మా పరిశ్రమలు అక్కడ పనిచేసే ఉద్యోగుల, సిబ్బంది ప్రాణాలను తోడేసే మృత్యుకుహరాలుగా మారడం దారుణం. యాజమాన్యాల తప్పి దాలు,డెవలపర్‌గా ఉన్న సంస్థ నిర్లక్ష్యం, తనిఖీ లు నిర్వ హించి ఎప్పటికప్పుడు సమీక్షించాల్సిన పలు విభాగాల అధికార యంత్రాంగం వైఫ ల్యం…వెరసి విలువైన ప్రాణాలను బలిగొంటు న్నాయి. అనకా పల్లి జిల్లా పరవాడ ఫార్మాసిటీ లారస్‌ ల్యాబ్స్‌లో తాజా ప్రమాదం నలుగురిని బలిగొనడం,మరొ కరు చావుబతుకుల మధ్య కొట్టుమిట్టాడుతుండటం బాధాకరం. ఇలాంటి ఘటనలు జరిగిన వెంటనే…మృతుల కుటుం బాలకు,క్షతగాత్రులకు నష్ట పరిహారం చెల్లిం చడం,గంభీర ఉపన్యాసాలు చెప్పి చేతులు దులు పుకోవడం ఆయా కంపెనీల యాజమాన్యాలకు, ఉన్నతాధికారులకు,పాలకులకు పరిపాటిగా మారిపోయింది.ఈఏడాదిలోనే ఈఫార్మా సిటీ లో పది ప్రమాదాలు జరిగాయంటేనే నిర్లక్ష్యం ఏ మేరకు మేటలు వేసిందో అర్థం చేసుకోవచ్చు. అనకాపల్లి జిల్లా అచ్యుతాపురం ఎస్‌ఇజెడ్‌లో మూడు వేల ఎకరాల్లో ఉన్న ఫార్మా పరిశ్రమల్లో పరిస్థితి దయనీయంగా ఉంది. పెద్దపెద్ద కొలి మిలతో పనిచేసే పరిశ్రమలకు కూడా…సొం తంగా ఒక్క అగ్ని మాపక వాహనం కూడా లేదంటే భద్రతపై వాటి నిర్లక్ష్యాన్ని అర్థం చేసు కోవచ్చు. పరిశ్రమల్లో భారీ ప్రమాదాలను గుర్తు చేసుకుంటేనే మానవ ప్రాణాలపట్ల ఎంత నిర్ల క్ష్యంగా వ్యవహరిస్తున్నారో,పరిస్థితి ఎంత అధ్వానంగా ఉందో కళ్లకు కడుతుంది. రెండేళ్ల క్రితం ఎల్‌జి పాలిమర్స్‌ పరిశ్రమ నుంచి విషవా యువులు లీకై పరిసర ప్రాంతాలకు చెందిన 12 మంది మరణించగా, వందలాదిమంది ఆసుపత్రి పాలైన ఘటనను తలచుకుంటేనే కలవరం కలుగు తుంది. పరవాడ ఫార్మాసిటీ లోనే అజిక బయో ఫోర్‌లో ఐదేళ్ల క్రితం నాటి ప్రమాదంలో ఐదుగు రు,సాయినార్‌ ఫార్మాలో గత ఏడాది మరో ఘటన లో ముగ్గురు బలయ్యారు. సీడ్స్‌ దుస్తుల పరిశ్రమలో విషవాయువులు లీకై 200మంది మహిళలు అస్వస్థతకు గురయ్యారు. ఇప్పటివరకూ పరవాడ ఫార్మాసిటీ లోని ఔషధ పరిశ్రమల్లో జరిగిన 70 ప్రమాదాల్లో49మంది ప్రాణాలు కోల్పోగా, 93 మంది క్షతగాత్రులయ్యారు.ఈ పరిశ్రమల్లో పని చేస్తున్న ఉద్యోగులతోపాటు పరిసర గ్రామాల ప్రజలు సైతం ఈ ప్రమాదాల పట్ల, లీకవుతున్న విషవాయువులు,వ్యర్థజలాలపట్ల ఆందోళన చెందు తున్నారు.ఇక్కడ పనిచేస్తున్న సిబ్బంది,ఉద్యోగులు సైతం విషవాయువులను పీల్చి అనేక జబ్బులకు గురవుతున్నారు. పరిశ్రమల్లో ఫ్యాక్టరీ ఇన్‌స్పెక్టర్‌, పొల్యూషన్‌ కంట్రోల్‌ బోర్డు, ఫైర్‌ డిపార్ట్‌మెంట్‌, బాయిలర్‌ ఇన్‌స్పెక్టర్‌ సంయుక్తంగా తనిఖీలు చేప ట్టాల్సి ఉంది.ఎప్పటికప్పుడు నివేదికలను రూపొం దించి, అందుకు అనుగుణంగా చర్యలు చేపట్ట్లాలి. ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు హడావిడి చేయడం మినహాయిస్తే… ప్రమాద కారణాలపై నివేదికలను విడుదల చేసిన పరిస్థితి కూడా లేదు. ఈజ్‌ ఆఫ్‌ డూయింగ్‌ బిజినెస్‌ పేరిట ప్రభుత్వ శాఖల నుండి జరగవలసిన తనిఖీలు దాదాపు నిలిపివేశారు. దాంతో కంపెనీల ఇష్టారాజ్యంగా ఉంది. ఫార్మా పరిశ్రమల్లో వినియోగించే హానికరమైన రసాయ నాలపై ఇక్కడ పనిచేస్తున్న సిబ్బందికి పూర్తి అవగా హన కల్పించడం, రక్షణ పరికరాలు సమకూర్చడం తదితర చర్యలన్నింటినీ పరిశ్రమలు గాలికొదిలే శాయి. పరిశ్రమల నుంచి వచ్చే వ్యర్థ రసాయనా లను శుద్ధిచేయడం,పర్యావరణ పరిరక్షణకు, వాతా వరణంలో విషవాయువుల మోతాదును తగ్గించ డానికి గ్రీన్‌ బెల్ట్‌ను ఏర్పాటు చేయడం, రహదారు లను నిర్మించడం…లాంటి చర్యలను డెవలపర్‌గా ఉన్న సంస్థ చేపట్టాలి. పరిశ్రమల నుంచి విడుదల వుతున్న వ్యర్థ రసాయనాలను కొంతమేర శుద్ధి చేయకుండానే సమీపంలోని చెరువుల్లోకి, సముద్రం లోకి విడిచిపెట్టడం వల్ల భూగర్భజలాలు విషతు ల్యమవుతున్నాయని,అర్ధరాత్రి సమయంలో విష వాయువులను విడిచిపెడుతున్నారని ఆరోపణ లొస్తున్నాయి. ఇప్పటికైనా…ఉద్యోగుల, సిబ్బంది ప్రాణాలను కాపాడటం…పరిసరప్రాంతాల వారికి సైతం కాలుష్యం నుంచి ఉపశమనం కలిగిం చేందుకు అవసరమైన అన్ని చర్యలను పరిశ్రమల యాజమాన్యాలు, సెజ్‌ డెవలపర్‌ సంస్థ చేపట్టాలి. చట్టబద్ధంగా, అన్ని ప్రమాణాలను పాటిస్తున్నారో లేదో ప్రభుత్వ అధికారులు తనిఖీ చేసి పర్యవేక్షిం చాలి. కార్మికుల ప్రాణాలకు,ప్రజల జీవనానికి అవసరమైన పర్యావరణాన్ని కాపాడడం ప్రభుత్వ బాధ్యత. అందుకు పటిష్ట చర్యలు చేపట్టాలి.
భద్రతా లోపాలు..కార్మికులే సమిధలు
పరిశ్రమల్లో భద్రతా లోపాలు కార్మి కుల ప్రాణాలను బలిగొంటున్నాయి. అనకాపల్లి జిల్లాలోని పరవాడ ఫార్మా,అచ్యుతాపురం ప్రత్యేక ఆర్ధిక మండలిలోని పలు పరిశ్రమల్లో తరచూ జరుగుతున్న ప్రమాదాలతో కార్మికలోకం వణికిపో తోంది.యాజమాన్యాల నిర్లక్ష్యంతో చోటు చేసుకుం టున్న అగ్ని ప్రమాదాలు,పేలుళ్లతో ఉద్యోగులతో పాటు పరిసర ప్రజలు భయాందోళనకు గురవుతు న్నారు. ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడే అధికారులు హంగామా చేస్తున్నారు. తర్వాత పట్టించుకోవడం లేదు. పరవాడ ఫార్మాసిటీలోని లారస్‌ ల్యాబ్స్‌లో డిసెంబర్‌19నజరిగిన అగ్ని ప్రమాదంలో ఐదుగురు మరణించగా,ఒకరు తీవ్రంగా గాయ పడ్డారు. ఈఘటనతో పారిశ్రామిక ప్రాంతమంతా ఉలిక్కిపడిరది.గతంలో పరవాడ జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ ఫార్మా సిటీలోనైనా,హెటిరో ఫార్మా పరిశ్ర మలోనైనా కార్మికుల భద్రతపై యాజమాన్యాలు తగిన శ్రద్ధ తీసుకోవడం లేదు.నక్కపల్లి హెటిరో ఫార్మా కంపెనీలో మొన్నజరిగిన ప్రమాదంలో ఓ కార్మి కుడు మృతి చెందారు. హెటిరో డ్రగ్స్‌ కంపెనీ డీఎం ఎస్‌వో ప్లాంట్‌లో ఇటీవల పేలుడు సంభవిం చింది.భారీగాశబ్ధం రావడంతో కార్మికు లు భయంతో పరుగుతు తీశారు.రియాక్టర్‌ పేలడం తోనే ప్రమాదం జరిగినట్టు కార్మికులు చెబుతు న్నారు.రియాక్టర్లు పేలకుండా ప్రెజర్‌ రిలీఫ్‌ వాల్వ్‌, రప్చర్‌ డిస్క్‌ నియంత్రిస్తాయి. ఈ రెండు సరిగా పనిచేయకపోవడంతోనే రియాక్టర్‌ పేలినట్టు పరి శ్రమలో సిబ్బంది చెబుతున్నారు.రియాక్టర్‌ పేలుడు తో విడుదలైన వాయువులు..కార్మికుల ప్రాణాలను బలిగొంటున్నాయి. సాధారణంగా ప్రమాదకర వాయువులు వెలువడే అవకాశమున్నచోట కార్మికు లకు రెస్పిరేటరీ మాస్క్‌లు ఇవ్వాలి. అయితే కార్మి కులకు రెస్పిరేటరీ మాస్కు లు హెటిరో యాజ మాన్యం ఇవ్వడం లేదనే ఆరోపణలు విన్పిస్తు న్నాయి. పదేళ్ల కాలంలో హెటిరో పరిశ్రమల్లో జరిగిన ప్రమాదాల్లో తొమ్మిది మంది కార్మికులు మృతిచెందారు. 2013లో ఐదుగురు, 2015, 2016,2020లో,2022ఫిబ్రవరి23న ఒక్కొ క్కరు చొప్పున ప్రమా దాల్లో ప్రాణాలు కోల్పోయారు. మరెందరో తీవ్ర గాయాలపాలయ్యారు. పరిశ్ర మలో అన్ని ప్రమా దాలు జరుగుతున్నా…కార్మికుల భద్రత, రక్షణకు ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోవడం లేదని కార్మిక నేతలు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఫార్మా కంపెనీల ప్రమా దాలకు సంబంధించి, భద్రతా ప్రమాణాల నిర్వహణపై 2020 జులై16 న అప్పటి కలెక్టర్‌ వినరు చంద్‌ నాలుగు బృందా లను నియమించారు.ఆ మేరకు కార్మికులకు కార్మి కుల భద్రత, ఫైర్‌ సేఫ్టీ, ఎలక్ట్రికల్‌ సేఫ్టీ అంశాలతో పాటు నింబంధనల అమలుతీరుపై నాలుగు నివేది కను ఇచ్చింది. అయితే పరిశ్ర మల్లో లోపాలను సరి చేసే దిశగా మాత్రం ప్రయ త్నాలు చేయక పోవడంతో ప్రమాదాలు ఆగడం లేదు.హెటిరో ఫార్మాలో జరిగిన ప్రమాదంపై సమ గ్ర విచారణ జరపాలని కార్మిక సంఘాలు, రాజకీ య పార్టీలు డిమాండ్‌ చేస్తున్నాయి.ప్రమాదంలో మృతి చెందిన అల్లాడ సాయిరాం కుటుంబానికి కోటి రూపాయలు పరిహారం,వారి కుటుంబంలో ఒకరిఉద్యోగం ఇచ్చి న్యాయం చేయాలనిపట్టు బడుతున్నాయి. క్షతగ్రా తులకు మెరుగైన వైద్యం అందించాలని పట్టుబడు తున్నాయి. సరైన భద్రతా చర్యలు చేపట్టకపోవడం తోనే ప్రమాదాల్లో కార్మి కులు మృత్యువాతపడుతు న్నారని ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు హడావుడి చేసే అధికారులు…ఆ తరువాత పట్టనట్టు వ్యవ హరిస్తున్నారన్న విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి. కాలుష్య నిబంధనలు,భద్రతా ప్రమాణాలు పాటించక పోయినా పట్టించు కోవ డం లేదని మండిపడుతు న్నారు. ఉన్నతాధికారు లు జోక్యం చేసుకొని హెటిరోలో ప్రమాదాలు పునరావృతం కాకుండా సమగ్ర విచారణ చేపట్టా లని కోరుతున్నారు. ఫార్మా కంపెనీల్లో వరస ప్రమాదాలు జరుగుతున్న నేపథ్యంలో అధి కారులు సమగ్ర విచారణ చేపడుతారా? లేక ఎప్పటిలాగే ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు మాత్రమే హాడావడిచేసి ఊరుకుంటారా?అనేది వేచి చూడా ల్సిందే.
వెంటాడుతున్న ప్రమాదాలు
ా రెండేళ్ల క్రితం ఎల్జీ పాలిమర్స్‌ పరిశ్రమ నుంచి స్టైరిన్‌ అనే విషవాయువు లీకయి 12మంది మృతిచెందారు. వీరంతా పరిసర ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నవారే.
ా గతేడాది నక్కపల్లిలోని హెటిరో మందుల పరిశ్రమలోని పీఎంఎస్‌వో సాల్వెంట్‌ తయారీ యూనిట్‌ వద్ద రియాక్టర్‌ పేలి ఒకరు చనిపోగా,నలుగురు తీవ్రంగా గాయాల పాలయ్యారు. ఈ పరిశ్రమలో తరచూ ప్రమాదాలు చోటుచేసుకుంటున్నాయి.
ా అచ్యుతాపురం సెజ్‌లోని కొన్ని ఫెర్రో పరి శ్రమల్లో తరచూ ప్రమాదాలు జరుగుతున్నాయి. గతంలో ఓ ఫెర్రో కంపెనీలో కొలిమి పేలి 13మందికి తీవ్ర గాయాలయ్యాయి.
ా రాంబిల్లి పరిథిలోని ఏషియన్‌ రంగుల పరిశ్ర మలో ప్రమాదం జరిగి ఒకరు మరణించారు.
ా గతేడాది సీడ్స్‌ దుస్తుల తయారీ పరిశ్రమలో వరుసగా రెండుసార్లు వాయువులు లీకై వందలాది మందిమంది మహిళా కార్మికులు అస్వస్థతకు గురయ్యారు.
నిత్యం భయం!
అచ్యుతాపురం సెజ్‌లోని సుమారు 9,2 97ఎకరాల్లో ఫార్మా కంపెనీలకు మూడువేల ఎకరాల వరకు కేటాయించారు. పరవాడ ఫార్మాతో పోల్చుకుంటే సెజ్‌లో భూమిధర తక్కువగా కేటా యించడంతో ఎక్కువ ఫార్మా కంపెనీలు ఏర్పాటవు తున్నాయి. పరవాడా ఫార్మాకంపెనీలతో పోల్చితే సెజ్‌ల్లో చాలా ప్రమాదకరమైన పరిస్థితులు ఉన్నా యి. ఫార్మాసిటీ చుట్టూ తక్కువ జనాభా గ్రామాలు ఉండగా సెజ్‌ని అనుకొని రాష్ట్రంలోని అతిపెద్ద మత్స్యకార గ్రామమైన పూడిమడక ఉంది.ఈ ఒక్క గ్రామంలోనే 20వేల జనాభా నివాసం ఉంటు న్నారు. పరిశ్రమల్లో తరచూ జరుగుతున్న అగ్నప్ర మాదాలు,రసాయనవ్యర్ధాల నిర్వహణలో లోపాలు, గ్యాస్‌ లీకేజీలు సమీప గ్రామస్థులను భయపెడు తున్నాయి.అచ్యుతాపురం సెజ్‌లో పెద్దపెద్ద కొలిమి లతో కూడిన ఫెర్రో పరిశ్రమలున్నాయి. వాటికి సొంతంగా ఒక్కఅగ్నిమాపక వాహనం కూడా లేకపోవడం గమనార్హం. సెజ్‌లో ఎటువంటి అగ్ని ప్రమాదం జరిగినా ఏపీఐఐసీ వాహనమే దిక్కువు తోంది. సెజ్‌లోని యూనిఫార్ట్స్‌ కంపెనీలో కూడా గతంలో అగ్ని ప్రమాదాలు జరిగాయి.
ఒక్క ఏడాదిలో పది ప్రమాదాలు
2022 జనవరి నుంచి ఇప్పటి వరకూ పరవాడ ఫార్మాసిటీలో 10ప్రమాదాలు చోటు చేసుకున్నాయి. తాజాగా డిసెంబర్‌ 19న లారస్‌ ల్యాబ్స్‌ యూనిట్‌3లో జరిగిన అగ్ని ప్రమాదంలో నలుగురు మృతిచెందగా ఒకరు తీవ్రంగా గాయ పడ్డారు. ఫిబ్రవరి 7న అక్టోనస్‌ ఫార్మాలో రియాక్టర్‌ వద్ద ప్రమాదం జరిగింది.ఈనెల 17న ఎమ్మె న్నార్‌ ఫార్మాలో,ఏప్రిల్‌ 23న ఎస్‌ఎన్‌ఎఫ్‌ ఫార్మాలో,మే 7న ఎస్‌ఈజెడ్‌ అలివిర ఫార్మాసంస్థలో,మే 25న లారస్‌ ల్యాబ్స్‌ యూనిట్‌3లో,జూన్‌ 13న గ్లాండ్‌ ఫార్మాలో,జూలై 28నసాయిశ్రేయాష్‌ పార్మా కం పెనీలో,ఆగస్టు 22న ఆప్టిమస్‌ ఫార్మాసంస్థలో అగ్ని ప్రమాదాలతోపాటు గ్యాస్‌ లీకేజీలు జరిగా యి. సెప్టెంబరు 10న కోరి ఆర్గానిక్స్‌ రియాక్టర్‌ వద్ద ప్రమాదం జరిగిగోడలు కూలిపోయాయి. ఈ ప్రమా దాల్లో ఆస్తినష్టం తప్ప ఎవరికీ ఏమీ కాక పోవడం తో కంపెనీ యాజమాన్యాలు ఊపరి పీల్చు కున్నా యి. ఇప్పటికైనా కర్మాగారాల,అగ్నిమాపక శాఖ అధికారులు స్పందించి ఫార్మాసిటీలో భద్రతా ప్రమా ణాలు పక్కగా అమలయ్యేలా చర్యలు తీసు కోవాలని కార్మిక నాయకులు,ఉద్యోగులు కోరు తున్నారు.

అడవిలో సంస్కరణల అలజడి..చట్టంలో కీలక మార్పులు మొదలువుతున్నాయి. భారతీయ అటవీ చట్టంలోని నిబంధనలు పాతబడిపోయిన కారణంగా ఈ చట్టాన్ని సమీక్షించాలని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. కేంద్ర పర్యావరణ,అటవీ మంత్రిత్వశాఖ 2019 ఫిబ్రవరిలో ఐఎఫ్‌ఏ ముసాయిదా సవరణను విడుదల చేసింది.దీనిపై గిరిజనుల హక్కుల బృందాలు,పర్యావరణ కార్యకర్తల నుంచి తీవ్రస్థాయిలో వ్యతిరేకత ఎదురైంది.ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించిన సవరణలతో అటవీ అధికా రులకు అపరిమితమైన అధికారాలు కట్టబెట్టి నట్ల అవుతుందని,ఆయుధాల వినియో గానికి సైతం అనుమతులున్నాయని వారు ఆరోపిస్తున్నారు.
వలస కాలంలోనే ప్రభుత్వాలు అడవిని లాభదాయక వనరుగా పరిగణించాయి. భారతీయ అటవీ చట్టం – 1927 అడవిని స్థిరీకరించి, అటవీ ఉత్పత్తుల రవాణా కలప, ఇతర ఉత్పత్తులపై పన్ను విధించేందుకు చట్టం రూపొందించింది. రక్షణా, రవాణా, రాబడి ఈ మూడు అంశాలే శాసన పీఠికలో పేర్కొన్నారు.
గత మార్చిలో అటవీ పర్యావరణ, వాతావరణ మార్పు మంత్రిత్వశాఖ ఫారెస్టు పాలసీ డివిజన్‌ వారు ఈచట్టానికి పలు సవర ణలు ప్రతిపాదిస్తూ చర్చకు ముసాయిదా విడు దల చేశారు.రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఎన్‌జీఓల తోనూ,అడవితో సంబంధ మున్న వారందరినీ పిలిచి ఈ సవరణలపై చర్చించి సూచనలు పంపాలని కేంద్రం కోరింది.
సవరించదలచిన ‘పీఠిక’ ఏం చెపుతోంది?
ఉపోద్ఘాతంలో పైమూడు లక్ష్యాలతోపాటు మరికొన్ని జోడిరచారు.అవి 1.అడవుల పరిరక్షణ, అటవీ వనరులను క్రమబద్ధంగా నిర్వహించటం వాటికి పరిపుష్టి కలిగించటం, 2.పర్యావరణ సమతుల్యం (స్థిరత్వం) కాపాడటం, వాతావరణ మార్పులకు సంబం ధించిన అంతర్జాతీయ ఒప్పందాలకు కట్టు బడివుంటూ పర్యావరణ వ్యవస్థల సేవలను నిరంతరాయంగా కొనసాగించటం,3.ప్రజలు, ప్రత్యేకంగా అడవిపై ఆధారపడిన ప్రజా సంక్షేమం,4.జాతీయ అభివృద్ధి ఆకాంక్షలు నెరవేర్చటం,5.అటవీ ఆధారిత సాంప్రదాయ జ్ఞానం బలపర్చటం మద్దతు తెలపటం. పర్యా వరణ సమస్యలకు విశ్వవ్యాపిత స్వభావం ఉంటుంది. అందుకే దేశంలో అడవులను వాటి తోని జీవావరణాన్ని కాపాడే చట్టాలున్నాయి. వన్యమృఘ సంరక్షణా చట్టం1972, అటవీ పర్యావరణ పరిరక్షణాచట్టం-1980,విపత్తుల నిర్వహణాచట్టం లాంటివి.ఈ చట్టాలను అమలుచేసి అడవిని రక్షించవచ్చు, పర్యావరణాన్ని కాపాడవచ్చు.అలా చేయకుండా వలసకాలం నాటి చట్టాన్ని సవరణల పేరుతో ఎందుకు ప్రభుత్వం మార్చాలంటుందో అర్థం కాదు.ఈ చట్టాలు పుట్టకముందే అడవులలో ప్రజలు నివసిం చేవారు. అడవులను వర్గీకరించే టప్పుడు వారి నివాస ప్రాంతాలను మినహాయించి మిగతా ప్రాంతాన్ని రక్షిత (ప్రభుత్వ) అడవులుగా ప్రకటించేవారు. మన దేశానికి ఆక్రమ ణదారులుగా వచ్చిన బ్రిటిష్‌ వారు ఆదివా సుల్ని ఆక్రమణదారులన్నారు. నేటి మన పాలకులు అడవిని నమ్ముకుని బతుకు తున్నవారిని ఆక్రమణదారు లంటున్నారు. చూడండి సెక్షన్‌.2 (41) నిర్వచనాలు. అలాగే సెక్షన్‌ 2 (3), సెక్షన్‌2 (4)లలో నిర్వచించిన ‘’కమ్యూనిటీ’’ ‘’విలేజ్‌ ఫారెస్టు’’ ఆశ్చర్యకరంగా, గత చట్టాలు చెప్పిన వాటికి విరుద్ధంగా వున్నాయి. కమ్యూనిటీ అంటే జాతి, మతం కులం, భాషా సంస్కృతితో సంబంధం లేనిదట! విలేజ్‌ ఫారెస్టు ప్రభుత్వానిదట! గత చట్టాలతో లేని ఒక కొత్త వర్గీకరణ ఈ సవరణ చట్టం ప్రతిపాదిస్తోంది. అదే ‘’ఉత్పత్తి అడవులు’’ సెక్షన్‌ 2 (10),సెక్షన్‌ 34సి (1) చెప్పేదేమంటే దేశంలో అటవీ ఉత్పత్తులను పెంచాలంటే (నాణ్యత ఉత్పాదకత) ఉత్పత్తిదారులైన కార్పొరేట్‌ కంపెనీలకు అటవీ భూములను కట్టబెట్టాలి. సెక్షన్‌ 80(ఎ) ప్రయివేటు అడవు లను ప్రోత్సహిస్తోంది. ప్రకృతి ఆధారిత టూరిజం పేరుతో ప్రయివేటు కంపెనీలను ఆహ్వానించటం ఎవరి అభివృద్ధికి? ఆదివాసుల హక్కులను హరించి, మరో చారిత్రక అన్యా యానికి తెరతీస్తోంది.అటవీ అభివృద్ధి పేరుతో నడుస్తున్న రకరకాల పథకాలు, కార్యాచరణ ప్రణాళికలు గిరిజనులున్న అటవీ ప్రాంతాలలో జరుగుతున్నాయి. ఇవన్నీ ఉదారవాద ఆర్ధిక విధానాలతో, విదేశీ అప్పులతో మొదలయ్యాయి. వన సంరక్షణ సమితి, జాయింట్‌ ఫారెస్టు మేనేజ్‌మెంట్‌ కమిటీ (జేఎఫ్‌ఆర్‌సీ) (వీఎస్‌ఎస్‌) లాభాలు పంచి ఆదాయాలు పెంచలేదు. అవినీ తికి నిలువెత్తు నిదర్శనాలు సెక్షన్‌ 28 1 (ఎ), (బి), (సి), (ఇ), (ఎఫ్‌) ప్రకారం వాటిని స్థానిక సంస్థలతో సమానగుర్తింపు ఇస్తారట. పీసా చట్టం ప్రకారం ఏర్పడిన గ్రామ సభలను కేవలం సంప్రదిస్తారట. ప్రతిపాదించబడిన సవరణచట్టం పీసాచట్టాన్ని కాని, అటవీ హక్కుల చట్టం 2006ని గాని గుర్తించి నట్టులేదు. అటవీ హక్కుల చట్టం ఎఫ్‌ఆర్‌ఏ గిరిజన తెగలకు ఇతర అటవీ నివాసులకు జరిగిన చారిత్ర అన్యాయాన్ని సరిచేస్తూ భారత పార్లమెంట్‌ చేసిన చట్టం ఇది. ఏమిటా చారిత్రక అన్యాయం? అది గిరిజనుల హక్కు లకు సంబంధించింది.వలస చట్టాలు, స్వాతం త్య్రం తర్వాత చట్టాలు`1967 ఏ.పీ.అటవీ చట్టం సెటిల్‌మెంట్‌ అధికారులను నియమిం చాలని, వారి హక్కులను గుర్తించాలని చెప్పాయి. అయినా పాలకులు పట్టించుకోలేదు. పోడు చేసి బతకటం ఒకఅటవీ నేరంగా పరిగణించబడి జైలు శిక్షలూ జరిమానాలతో నానా ఇబ్బందులు పడ్డారు. ఉమ్మడి ఏపీలో పోడు పునరావాసం పేరుతో సాగుదారుడికి రూ.25 వేలు ఇస్తామని భూమి లాక్కున్నారు. డబ్బులివ్వలేదు. ఈ స్థితిలో 2006లో యూపీఏ -1 వామపక్షాల మద్దతుతో గడిచిన ప్రభుత్వం ఈ చట్టం చేసింది. పోడుహక్కు గుర్తించి కుటుంబానికి 10 ఎకరాల వరకు పట్టా ఇవ్వడం గ్రామాలను రెవెన్యూ గ్రామాలుగా గుర్తించటం,ఉమ్మడి హక్కులుగా రోడ్డు, మేపుభూమి,స్మశాన భూములు కేటాయిం చాలంది. పర్యావరణ పరిరక్షణకు గిరిజనులను అడవుల నుంచి నెట్టేయరాదని చట్టం చెప్పినా, దీన్ని అమలు చేయలేదు. ఈ సవరణ చట్టం సెక్షన్‌10 ఇప్పుడు సెటిల్‌మెంట్‌ ఆఫీసర్లను నియమించమంటోంది. అంటే ఏమిటి? 2006 అటవీ హక్కుల చట్టాన్ని ఈ ప్రభుత్వం గుర్తించలేదని ధృవపడుతోంది. ఎఫ్‌ఆర్‌ఏ చట్టంలో లబ్దిదారుల గుర్తింపు, పట్టాల పంపిణీకి ఎఫ్‌ఆర్‌ఏ కమిటీ ద్వారా జరగాలి. కానీ ఈచట్టం మళ్ళీ ఫారెస్టు సెటిల్‌మెంట్‌ ఆఫీసర్లకు అప్పగించటం దేన్ని సూచిస్తోంది? డిపార్టుమెంట్‌ పెత్తనాన్ని కాదా? 2013 ఎల్‌ఏఆర్‌ఆర్‌ చట్టం అమలులో వుండగా ఈ పాత చట్టంలో (అంటే1894 చట్టం) సవరణలు అవసరమా? సెక్షన్‌ 11(1), (2), (3)Ê(4) ప్రతిపాదిత సవరణలు చాలా అసందర్భంగా వున్నాయి. అటవీ భూములను అటవీయేతర పనులకు (ప్రాజెక్టులు, మైనింగ్‌ కార్యకలాపాలు) బదిలీ చేయటానికి సంబం ధించి 1980 అటవీ పర్యావరణ చట్టం, తదనంతర గైడ్‌లైన్స్‌ చాల నిర్దిష్టంగా ఉన్నాయి. వాటిని అమలుచేయకుండా పాత చట్టాలకు సవరణలు ఎవరి ప్రయోజనాల కోసం? కార్పొరేట్‌ కంపెనీలకు అటవీ భూములను కట్టబెట్టటానికా ఈ తాపత్రయం?
ఈ సవరణకు అర్ధం ఏమిటి?
పోడుసాగు ఈ సవరణ చట్టం అమలులోకి వచ్చిన ఐదేండ్లలో అంతం కావాలట. సెక్షన్‌ 10 (3) (ఎ), సెక్షన్‌ 20(1)(సి) ప్రకారం పోడుసాగు ఐదేండ్ల తర్వాత యథావిధిగా అటవీ నేరంగా పరిగణిస్తారన్నమాట. ఉన్న చట్టాన్ని అమలు చేసి భూములు ఇవ్వనిరా కరిస్తున్న ఈ ప్రభుత్వం మళ్ళీ తిరిగి మరో చారిత్రక అన్యాయానికి సిద్ధపడటం కాదా?
అటవీ నేరాలు – శిక్షలు
1927 చట్టంలో అటవీ నేరాలపై కేసులు పెట్టే అధికారం కేవలం ఫారెస్టు-పోలీసు అధికారికే వుండేది. ఇప్పుడు సవరణ చట్టంలో రెవిన్యూ అధికారికి కూడా సెక్షన్‌ 52(1) ద్వారా సంక్ర మిస్తుంది. కేవలం అనుమానం ప్రాతిపదికగా వారెంట్‌ లేదా నోటీసు లేకుండానే ఏ వ్యక్తినైనా అరెస్టు చేయొచ్చు.సెక్షన్‌ 64(1)(ఎ)(బి)(సి)(2) అధికారం ఇస్తున్నాయి. ఫారెస్టు రేంజర్‌కే నేరాలు పరిశోధించే అధికారం,సెక్షన్‌ 190 సి.ఆర్‌.పి.సి ప్రొసీజర్‌ 1973 వినియోగించే అధికారం సెక్షన్‌ 64(బి),(సి) ఇస్తున్నాయి. అటవీ నేరాలను మైనర్‌-మేజర్‌ నేరాలుగా విభజించటం సెక్షన్‌64(4)ద్వారా లభిస్తుంది. అటవీభూమికి సంబంధించినవి మేజర్‌ నేరా లుగా పరిగణిస్తారు. అటవీ హక్కులచట్టం- 2006 సెక్షన్‌ 3,సబ్‌ సెక్షన్‌(1)క్లాజు (సి) ప్రకారం ఆదివాసులు, ఇతర అటవీ నివాసులు తేలికపాటి అటవీ ఉత్పత్తులు సేకరించు కోవటానికి,కలిగి ఉండటానికి,రవాణా చేసుకోవటానికి, అమ్ముకోవటానికి హక్కు కలిగివున్నారు. కాని ప్రస్తుత సవరణ చట్టం సెక్షన్‌ 2(3),(ఎ) ప్రకారం అడవీ ఉత్పత్తులు సేకరించటం, కలిగి ఉండటం, రవాణా, అమ్మ టం అటవీ నేరాలుగా పరిగణిస్తారు. అంటే ఇప్పటి దాకా గిరిజనులు ఉచితంగా సేకరించిన పలు ఉత్పత్తులు, ఇప్పుడు అటవీ నేరాలవు తాయి. విశాఖ ఏజన్సీలో అడ్డాకుల సేకరణ, తునికాకు సేకరణ,కొండరెడ్లు సేకరించిన తేనె ఎవరైనా కలిగి వుంటే అటవీ నేరమౌతుంది. ఈ సవరణచట్టం సెక్షన్‌ 78(1) ప్రకారం 6నెలల జైలుశిక్ష, రూ.10వేల జుల్మానా విధి స్తారు. ఇది1927 చట్టంలో ఒకనెల జైలు, రూ.500 జరిమానాగా ఉంది. ఈ చట్టం సెక్షన్‌ 78(1)(ఎ) ప్రకారం,సెక్షన్‌ 26లో పేర్కొన్న నేరాలు అంటే తాజాగా పోడుకోసం చెట్లు నరకడం,అడవిలో అగ్ని రాజేయటం, పశువులు మేపటం, చేపలు పట్టటం లాంటి నిషేధిత పనులు చేస్తే మొదటి దఫా శిక్షగా మూడేండ్లు జైలు శిక్ష లేదా రూ.5-50 వేలు జరిమానా లేదా రెండు కలిపి కూడా విధించ వచ్చు. ఇదే నేరాలు రెండోసారి చేస్తే ఒక ఏడాది కఠిన జైలు శిక్ష, జరిమానా గరిష్టంగా రూ.2 లక్షల వరకు విధించవచ్చు.
ప్రయివేటు అడవులకు అనుమతి
ఈ సవరణ చట్టం సెక్షన్‌ 80, 80(ఎ) ప్రకారం ప్రయివేటు వ్యక్తులకు, సంస్థలకు, కంపెనీలకు పనికిరాని అటవీ భూములనిచ్చి మేలైన అటవీ ముడిసరుకులు తయారు చేసుకునే అవకాశం ఇస్తారట. ఇవి సంయుక్తంగా కూడా నిర్వహించ వచ్చునట. ఇందుకు జాతీయ ఫారెస్టు రీబోర్డు (సెక్షన్‌ (1), (2), (3), (4)) ఏర్పాటు చేస్తారట. దీనిని కేంద్ర ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తుంది. భారతీయ అడవుల చట్టం- 2019కి ప్రతిపాదించిన సవరణలు అడవి మీద ఆధారపడి జీవించే ప్రజలకు వ్యతిరేకంగా వున్నాయి. చట్టం పీఠికలో వారి సంక్షేమం కోసం సవరణ చేస్తున్నట్టు చెప్పి, వారి ఉనికినే ప్రశ్నార్ధకంచేసే సవరణలు ప్రతిపాదించారు. వీటిని పూర్తిగా పునఃపరిశీలన చేయాలని, ఉపసంహరించాలని కోరుతూ ఉద్యమించాల్సిన తక్షణ కర్తవ్యం మనమందు ఉన్నది.
అటవీ చట్టం నిర్వీర్యం
దేశీయ పాలకులు వలస పాలకుల అటవీ విధానాన్నే అమలుచేస్తున్నారు.1952లో ప్రకటించిన అటవీ విధానమే అందుకు నిదర్శనం. ఈ విధానం ద్వారా రిజర్వ్‌, రక్షిత, గ్రామ అడవులుగా అటవీ ప్రాంతాన్ని విభజించారు. దాని ఫలితంగా అడవిపై గిరిజనుల హక్కు పరిమితమైంది.1973లో ‘టైగర్‌ ప్రాజెక్టు’ పేరుతో గిరిజనులను అడవి నుంచి వెళ్లగొట్టేందుకు పూనుకున్నది. 1980లో కేంద్రం తెచ్చిన మరో గిరిజన వ్యతిరేక చట్టం ద్వారా గిరిజనులను అడవి నుంచి ఖాళీ చేయించే చర్యలు చేపట్టింది.1996లో సుప్రీం కోర్టు తీర్పు లో యాజమాన్యం,గుర్తింపు, వర్గీక రణతో సం బంధం లేకుండా ప్రభుత్వ రికార్డు ల్లో నమోదైన అన్ని ప్రాంతాలకు చట్టాన్ని వర్తింపజేయడం వల్ల గిరిజనుల హక్కు లకు తీవ్ర అన్యాయం జరిగింది. అడవిపై గిరిజనుల హక్కులను హరించే చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా అనేక పోరాటాలు జరిగాయి.1830లో బీహార్‌, బెంగాల్‌లలో కోల్‌ తిరుగుబాటు, 1855-56 లో సంతాల్‌ తిరుగుబాటు,1802-03లో రంప తిరుగుబాటు, 1922-24లో అల్లూరి సీతారా మరాజు నాయకత్వంలో జరిగిన మన్యం తిరు గుబాటు, కుమ్రం భీం నాయకత్వంలో 1940 లో గోండుల తిరుగుబాటు, 1967 నక్సల్బరీ గిరిజన రైతాంగ పోరాటం, 1968-70లో శ్రీకాకుళ గిరిజన రైతాంగ పోరాటం ముఖ్యమైన గిరిజన పోరాటాలు. గిరిజన పోరాట ఫలి తంగా కొన్ని చట్టాలు తప్పలేదు. 1917లో చేసిన భూ బదలాయింపు క్రమ బద్ధీకరణ చట్టం ప్రకారం ఏజెన్సీ ప్రాంతంలో గిరిజనులు భూములు కలిగి ఉండవచ్చు. ఏజెన్సీ ప్రాంతం లో చాలాకాలంగా నివసిస్తున్నవారిని గిరిజను లుగా గుర్తించడం ద్వారా గిరిజనేతరుల భూములకు రక్షణ ఏర్పడిరది. అలాగే గిరిజ నుల భూములు అన్యాక్రాంతం కాకుండా చట్టం అవకాశం కల్పించినట్లయింది. గిరిజన ప్రాంతాల్లో భూములు ఉం డటాన్ని నిషేధించింది. శ్రీకాకుళ గిరిజన రైతాంగ పోరాటం ఫలితంగా 1970 లో 1/70 చట్టం వచ్చింది.ఈచట్టం ప్రకారం గిరిజన ప్రాంతా లలో భూములు అమ్మకూడదు, కొనకూడదు. కానీ ఈ చట్టంలో అనేక మార్పులు జరుగడం వల్ల గిరిజన ప్రజలకు తీవ్ర అన్యాయం జరుగు తున్నది. అటవీ చట్టాలను పాలకులు నీరుగా ర్చారు. కోర్టులు సైతం గిరిజన హక్కులపై పరస్పర విరుద్ధ తీర్పులిచ్చాయి. ఒకే న్యాయ మూర్తి గిరిజనులకు అనుకూలంగా,వ్యతిరేకంగా తీర్పులు ఇచ్చిన సందర్భాలు న్నాయి. ఇలా చట్టంలోని లొసుగుల వల్ల గిరిజనులకు చెందాల్సిన వేల ఎకరాల భూములు గిరిజనేతరుల పాలయ్యాయి. అడవి నుంచి గిరిజనులను వెళ్లగొట్టేందుకు పాలకులు తీవ్ర నిర్బంధం ప్రయోగించినా వారు పోరాటం ఆపలేదు. దీంతో తామే భూములు పంచు తా మని యూపీఏ ప్రభుత్వం 2005లో అటవీ హక్కుల బిల్లును విడుదల చేసి 2006 పార్ల మెంట్‌ ఆమోదంతో చట్టంగా మార్చింది. ఈ బిల్లులో 1980కి పూర్వం గిరిజనుల ఆక్రమ ణలో ఉన్న భూములనే క్రమబద్ధీకరణ చేస్తామని చెప్పటంతో గిరిజ నులు ఈ బిల్లును తీవ్రంగా వ్యతిరేకించారు. తిరిగి బిల్లులో మార్పులు చేసి 2005కు పూర్వం వారి అధీనంలో ఉన్న భూములను క్రమబద్ధీకరిస్తామని చెప్పి 2006 డిసెంబర్‌లో బిల్లును చట్టసభల్లో ఆమోదిం పజేసి చట్టంగా ప్రకటించారు. మోదీ ప్రభుత్వం అటవీహక్కుల చట్టాన్ని పూర్తిగా నిర్వీర్యం చేసేందుకు చట్టంలో అనేక సవరణలు ప్రతిపా దించింది. వివిధ రకాల రక్షిత భూము లను చట్ట పరిధి నుంచి తప్పించింది. అటవీ ప్రైవేట్‌ భూములను చట్టపరిధి నుంచి తొలగిం చింది. 1980కి పూర్వం ఇతర సంస్థలు పొందిన భూ ముల ను మినహాయించాయి. ఆయా సంస్థలు రోడ్డు, ట్రాక్‌ చెట్లు, పచ్చదనం పెంచిన స్థలాలను చట్ట పరిధి నుంచి తప్పించాలి. నివాస, ఈ ప్రతిపాదనల ఆమోదం కోసం ప్రయత్నించి తీవ్ర వ్యతిరేకత రావటంతో వెనక్కి తగ్గడం కొసమెరుపు.- (డా.మిడియం బాబురావు),వ్యాసకర్త : మాజీ పార్లమెంటు సభ్యులు

ప్రపంచ జనాభా 800 కోట్లకు చేరడం మానవాళి చరిత్రలో ఓ మైలురాయి. భూగోళం మీద జీవం ఉనికి ప్రారంభ మైనప్పటి నుండి ఈ స్థాయిలో పురోగతి సాధించిన మరో జీవి లేదనడం అతిశయోక్తి కాదు. జంతువుల్లో జంతువుగా మనుగడ కోసం పోరాడిన స్థితి నుండి బుద్ధిజీవిగా మారేంత వరకు మానవజాతి సాగించిన ఈ ప్రయాణం అనితర సాధ్యం! ఈ క్రమంలోనే భూగోళమంతా మనుషులు విస్తరించారు. భిన్న వాతావరణ పరిస్థితులను, ప్రకృతి వైపరీత్యాలను ఎదర్కుని నిలిచారు. అయితే, ఈ విస్తరణ భూగోళమంతా ఒకే మాదిరి జరగలేదు. ఒక్కో ప్రాంతంలో ఒక్కో విధంగా జరిగింది. మనుగడ పోరాటంలో భాగంగా మనిషి సాగించిన వలసలూ జనాభా సంఖ్యను ప్రభావితం చేశాయి. నాగరికత పెరిగిన తరువాత, మానవ జీవితంలో లాభ, నష్టాల లెక్కలు అడుగుపెట్టిన తరువాత పేదరికం కూడా కుటుంబాలలో సభ్యుల సంఖ్యను ప్రభావితం చేసింది. సంతానం ఎక్కువుంటే సంపాదించే వారి సంఖ్య పెరుగుతుందని అనుకోవడం ఇప్పటికీ వింటూనే ఉం టాం. ఐక్యరాజ్య సమితి తాజాగా విడుదల చేసిన నివేదిక కూడా ఇదే విషయాన్ని చెబుతోంది. పేద దేశాల్లో జనాభా గరిష్ట స్థాయిలో పెరుగుతూ ఉంటే, ధనిక దేశాల్లో దీనికి భిన్నమైన స్థితి! 800 కోట్ల జనాభాలో ఆసియా, ఆఫ్రికా దేశాలదే సింహభాగం. దానిలోనూ మన దేశానిదే పైచేయి. గడిచిన పన్నెండేళ్లలో భారత్‌లో 17.7 కోట్ల మంది పెరగగా, చైనాలో 7.3 కోట్ల మంది పెరిగా రని ఐక్యరాజ్యసమితి పేర్కొంది. ఇదే ఊపులో మరో ఏడాదికి జనాభాలో చైనాను అధిగమించి మన దేశం మొదటి స్థానంలో నిలవనుంది. 2050 నాటికి 170 కోట్ల జనాభాతో భారత్‌ తొలి స్థానానికి,అదే సమయంలో చైనా జనాభా 130 కోట్లకు పరిమితం కానుందని అంచనా! ప్రపంచ జనాభా 2037 నాటికి 900 కోట్లకు, 2058 నాటికి వెయ్యి కోట్లకు, 2080 నాటికి 1400 కోట్లకు చేరుతుందని భావిస్తున్నారు.– సైమన్‌ గునపర్తి
జనాభా ఈ స్థాయికి చేరుకోవడం మానవాళికి వరమా..శాపమా? ప్రభుత్వాలు ఎటువంటి విధానాలు అవలంభించాలన్నది చర్చనీ యాంశంగా మారింది. జనాభా విస్ఫోటనం ఒకప్పుడు తీవ్ర ఆందోళన కలిగించే అంశం. ఇప్పుడూ ఆ పరిస్థితి ఉందా అంటే జవాబు చెప్పడం కష్టం. భూగోళాన్ని యూనిట్‌గా తీసుకుని చూస్తే జనాభా పెరగుతోందన్నది ఒక వాస్తవం! అయితే, అన్ని దేశాలకూ ఇది ఒకేమాదిరి వర్తించదు. పొరుగు దేశమైన చైనానే దీనికి ఉదాహరణ! ఒకప్పుడు వన్‌ ఆర్‌ నన్‌ నినాదం ఇచ్చిన ఆ దేశ ప్రభుత్వం ఇప్పుడు ఒకరు, లేదా ఇద్దరు అంటున్నట్లు వార్తలు వస్తున్నాయి. కొన్ని దేశాల్లో పిల్లలను ఎక్కువగా కనేవారికి అక్కడి ప్రభుత్వాలు అనేక రాయితీలు కల్పిస్తున్న పరిస్థితి నెలకొంది. ప్రస్తుతం మన దేశంలో యువకుల సంఖ్య అత్యధికంగాఉంది. మరో యాభై ఏళ్ళ తరువాత ఇదే స్థితి ఉం టుందన్న గ్యారంటీ లేదు. మనదేశంలో ఒకప్పుడు సంతానోత్పత్తి రేటు 5కు పైగా ఉండగా, ఇప్పుడది 2.2కు తగ్గింది. చైనాలో ఇది 1.7గా ఉంది. భారత్‌, చైనాలలోనే కాదు. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా కూడా ఇదే విధమైన ధోరణి కనపడుతోంది. 1963లో సగటున 5.3గా సంతానోత్పత్తి రేటు ఉండగా 1990కి 3.3కు 2020కి 2.3కు తగ్గింది. ‘ప్రపంచం మన అవసరాలకు సరిపడినంతా ఉంది. కానీ, మన అత్యాశకు సరిపడినంత కాదు’ అన్న మహాత్మాగాంధీ మాటలు ఇక్కడ ప్రస్తావనార్హం. పెట్టుబడిదారీ విధానం అని వార్యంగా పెంచి పోషించే అసమానతలు పేదరికంలోనే కాదు, జనాభా విస్తరణలోనూ ప్రస్ఫుటమౌతాయి. దేశాల వలస విధానాలు వారి ప్రయోజనాల కోసమే రూపొందుతాయి. పేద దేశాల్లో పెరుగుతున్న జనాభానే పెట్టుబడిదారులు ముడిసరుకుగా మార్చు కుంటారు. సమస్త భూగోళాన్ని, ప్రకృతిని దోచుకుంటూ లాభాల పంట పండిస్తారు. హద్దుల్లేని ఈ దోపిడి మానవాళితో పాటు సమస్త జీవరాశి ఉనికినే ప్రమాదంలో పడే స్తున్నా వారి వైఖరిలో మార్పేమీ ఉండదు. పెట్టుబడిదారీ విధానానికి ప్రత్యామ్నాయంగా వచ్చే సోషలిస్టు సమాజంలో దోపిడి ఉండదు. అంతరాలు మాయమవుతాయి కాబట్టి బతుకు భయం ఉండదు. పిల్లలను కనాలా..వద్దా అన్నది భార్యాభర్తలే నిర్ణయించుకుంటారు. అటువంటి సమాజమే జనాభా సమస్యకు స్థిరమైన పరిష్కారాన్ని చూపుతుంది.
భారత్‌ వాటానే ఎక్కువ
800 కోట్లకు ప్రపంచ జనాభా చేరిన నేపథ్యంలో ఇందుకు భారత్‌ ప్రధానంగా దోహదపడిరదని ఐక్యరాజ్య సమితి పేర్కొంది. గత 12ఏళ్లలో భారత్‌లో 17.7కోట్ల మంది పెరగగా,చైనాలో 7.3 కోట్ల మందే పెరిగారు. వచ్చే ఏడాది కల్లా అత్యంత జనాభా కలిగిన దేశంగా చైనాను భారత్‌ అధిగమించేస్తుందని భావిస్తున్నారు. 2037కల్లా కొత్తగా చేరే వంద కోట్ల జనాభాలో కూడా ఆసియా, ఆఫ్రికా దేశాల నుంచే ఎక్కువ శాతం వుండగలదని, మరోవైపు యూరప్‌ వాటా ప్రతికూలంగా వుండగలదని యుఎన్‌ జనాభా నిధి పేర్కొంది. భారత్‌సహా ఎనిమిది దేశాల్లోనే జనాభా వృద్ధి అధికం. ప్రధానంగా తక్కువ ఆదాయం కలిగిన దేశాల్లో జనాభా వృద్ధి ఎక్కువగా కేంద్రీకృత మవుతోందని పేర్కొంది. 2050 వరకు అంచనా వేసిన పెరుగుదలలో మెజారిటీ భాగం ప్రధానంగా ఎనిమిది దేశాలకే పరిమిత మవుతుందని పేర్కొంది. ఆ దేశాల్లో భారత్‌, పాకిస్తాన్‌, ఫిలిప్పీన్స్‌ వంటి వర్ధమాన దేశాలు, నైజీరియా, ఇథియోపియా వంటి సబ్‌ సహారా ఆఫ్రికా దేశాలు వున్నాయి. ఈ పరిస్థితులు ఈ దేశాలకు సవాళ్లు విసురుతున్నాయి. పెరుగు తున్న యువత చాలా పరిమితమైన వనరు లపైనే ఆధారపడాల్సి వస్తోంది.
సవాళ్లు తప్పవు : ఐరాస
తక్కువ ఆదాయం కలిగిన దేశాల్లో జననాల రేటు పెరుగుదల వల్ల మరింత ముప్పు తలెత్తే ప్రమాదం వుందని ఐక్యరాజ్య సమితి హెచ్చరిం చింది. పర్యావరణ పరంగా మరింత నష్టం జరుగుతుందని, గ్లోబల్‌ వార్మింగ్‌ పెరుగు తుందని, అడవుల నరికివేత ఎక్కువవుతుందని హెచ్చరించింది. ఇటు ప్రజలను, అటు భూగోళాన్ని కాపాడుకునే చర్యలు మరింత పెరగాలని పిలుపునిచ్చింది.
జనాభా పెరుగుదల ఇలా…
1927లో ఈ భూ మండలం మీద జనాభా కేవలం 200కోట్లుగా వుంది,1998నాటికి ఆ సంఖ్య 600కోట్లకు చేరుకుంది. ఇప్పటికీ, ఈ పెరుగుదల చాలా మందగమనంతో వుందనడానికి సంకేతాలు కనిపిస్తున్నాయి. 1950 నుంచి వార్షిక జనాభా పెరుగుదల రేటు చాలా తక్కువ స్థాయిలో వుంది. ప్రపంచ జనాభా మరో వంద కోట్లు దాటడానికి ప్రస్తుతం 12 సంవత్సరాలు పట్టింది. ఆతదు పరి మైలురాయిని చేరడానికి 15ఏళ్లు పట్ట వచ్చని అంచనా వేస్తున్నారు. ఇక ఆతర్వాత మరో మైలురాయికి చేరేసరికి దాదాపు రెండు న్నర దశాబ్దాలు పడుతుందని ఐక్యరాజ్య సమితి గణాంకాలు పేర్కొంటున్నాయి. 2037 నాటికి 900 కోట్లకు, 2058నాటికి వెయ్యి కోట్లకు జనాభా చేరుతుందని అంచనా వేశారు.
సంపన్న దేశాల్లో మందగమనం
జననాల్లో మందగమనమనేది ప్రధానంగా సంపన్న దేశాల్లో కనిపిస్తోంది. ఆ దేశాల్లో పిల్లలను పెంచేందుకు అయ్యే వ్యయం అధికంగా వుండడం, పైగా వివాహాలు చేసుకునే రేటు తగ్గిపోవడం ఇందుకు కారణంగా వుంది. దక్షిణ కొరియా నుంచి ఫ్రాన్స్‌ వరకు గల దేశాల్లో ఈ పరిస్థితి ఎక్కువగా వుంది. ఇక్కడ జనాభా క్షీణిస్తోంది. వృద్ధుల స్థానంలో తగినంతమంది పిల్లలు జన్మించడం లేదు. మరింతమంది పిల్లలను కనాలంటూ కుటుంబాలకు మెరుగైన చెల్లింపులు జరపడం వంటి చర్యలను ప్రభుత్వాలు తీసుకుంటున్నా పెద్దగా మార్పేమీ లేదని ఐక్య రాజ్యసమితి పేర్కొంటోంది. అధిక ఆదాయ, ఎగువ మధ్య తరగతి ఆదాయ దేశాల్లో రాబోయే మూడు దశాబ్దాల్లో 65 ఏళ్ల కన్నా తక్కువ వయసున్న వారి సంఖ్య తగ్గుతుందని, 65ఏళ్ల కన్నా పైబడిన వారి సంఖ్య మరింత పెరుగుతుందని ఐక్యరాజ్య సమితి అంచనా వేసింది.
12 ఏళ్లలో వంద కోట్లు..
ప్రపంచ జనాభా 700 కోట్ల నుంచి 800 కోట్లకు(8పఱశ్రీశ్రీఱశీఅ) చేరడానికి పట్టిన సమయం ఎంతో తెలుసా? కేవలం12 సంవత్సరాలు. ప్రపంచ జనాభా 2011లో 700కోట్ల మైలు రాయికి చేరుకోగా,12 ఏళ్ల తరువాత 2022లో 800 కోట్ల మార్క్‌ ను అందుకుంది.ఈ జనాభా పెరుగుదలలో భారత్‌ గణనీయ పాత్ర పోషిం చింది. అత్యల్ప తలసరి ఆదాయం ఉన్న దేశాల్లే జనాభా పెరుగుదల ఎక్కువగా ఉందని ఒక అధ్యయనంలో తేలింది.
చైనాను దాటేయనున్న భారత్‌
2011 నుంచి 2022 మధ్య 700కోట్ల నుంచి 800 కోట్లకు పెరిగిన జనాభా (జూశీజూబశ్రీa్‌ఱశీఅ) లో అత్యధిక శాతం భారత్‌ లో జన్మించిన వారే.ఈ విషయంలో భారత్‌ చైనాను రెండో స్థానంలోకి నెట్టేసింది. కాగా,ప్రపంచంలోనే అత్యధిక జనాభా ఉన్న దేశంగా చైనా,ఆతరు వాత స్థానంలో భారత్‌ ఉన్న విషయం తెలి సిందే. అయితే, త్వరలో ఈ రెండు అగ్ర స్థానా లు తారుమారవనున్నాయి. అత్యధిక జనాభా ఉన్న దేశంగా 2023 లోనే భారత్‌ అవతరించ బోతోంది. చైనా కట్టుదిట్టంగా చేపట్టిన జనభా నియంత్రణ పద్ధతుల వల్ల ప్రస్తుతం అక్కడ జనాభా వృద్ధి రేటు నెగటివ్‌ గా నమోదవు తోంది.కాగా,భారత్‌ జనాభా 2050 నాటికి 170 కోట్లు చేరుతుందని, అదే సమయంలో చైనా జనాభా 130కోట్లకు తగ్గుతుందని అంచనా.
ఐరాస నివేదికలోని కీలకాంశాలు..
జనాభా అత్యధికంగా పెరుగుతున్న దేశాల్లో భారత్‌ తొలిస్థానంలో ఉన్నది. 2023లో జనాభా పరంగా చైనాను భారత్‌ అధిగ మిస్తుంది. తద్వారా ప్రపంచంలోనే అత్యధిక జనాభా గల దేశంగా అవతరిస్తుంది.2030 నాటికి ప్రపంచ జనాభా 850కోట్లకు,2050 నాటికి 970కోట్లకు,2080 నాటికి 1000 కోట్లకు చేరుతుంది.2100 వరకు అదే స్థాయిలో కొనసాగొచ్చు. ఈ అంచనాలో సగానికిపైగా పెరుగుదల కేవలం 8 దేశాల్లోనే (భారత్‌, పాకిస్థాన్‌, కాంగో,ఈజిప్టు, ఇథియో పియా, నైజీరియా,ఫిలిప్పీన్స్‌,టాంజానియా) నమోదవుతుంది.700కోట్ల నుంచి 800కోట్లకి చేరుకోవడంలో సగానికిపైగా (60కోట్ల మంది) జనాభా ఆసియా దేశాల నుంచే ఉన్నది. మిగి లిన 40కోట్ల జనాభా ఆఫ్రికా దేశాల నుంచే ఉన్నది.అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో పనిచేసే జనాభా(25-64 ఏళ్ల వారు) క్రమంగా పెరుగుతున్నది. స్త్రీకి జీవితకాల సంతానోత్పత్తి రేటు 2.1కి తగ్గింది.ప్రస్తుతం ప్రపంచ సగటు ఆయా ప్రమాణం 72.8 సంవత్సరాలు. 1990తో పోల్చితే తొమ్మిదేళ్లు పెరిగింది. 2050 నాటికి సగటు ఆయుర్ధాయం 77.2 సంవత్సరాలకు చేరుతుంది. 2021లో తక్కువ అభివృద్ధి చెందిన దేశాల ఆయుర్ధాయంప్రపంచ సగటు కంటే 7ఏళ్లు తక్కువ.ప్రపంచజనాభాలో బంగ్లాదేశ్‌ వాటా 2.2శాతంగా ఉంది. జనాభా పరంగా 8వ అతిపెద్ద దేశం. ప్రస్తుతం 17 కోట్లుగా ఉన్న జనాభా 2050 నాటికి 20.4 కోట్లకు చేరు తుంది.65ఏళ్లు పైబడిన జనాభా ప్రస్తుతం 10శాతంగా ఉంది. 2050 నాటికి ఇది16 శాతానికి పెరుగుతుంది. అంటే వృద్ధుల సంఖ్య గణనీయంగా పెరుగుతుంది. ఈ సంఖ్య ఐదేళ్ల పిల్లలకు రెట్టింపు.

తెల్లవారి పాలనపై తిరుగుబాటు జెండా ఎగరేసిన విప్లవ కారుడు..బిర్సా ముండా..స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడు.. గిరిజిన నాయకుడు అయిన ఈయన గురించి ఎంత చెప్పుకున్నా తక్కువే..కొందరు ప్రముఖుల పేర్లు తప్ప ఈయన పేరును ఈ తరం యువత పెద్దగా విని ఉండరు.. దేశం కోసం నెత్తురు చిందించిన మహానుభావులలో ఒకరు.ఈయన గురించి తెలుసుకోవడం మన భాధ్యత. ఈసందర్భంగా బిర్సా జీవితంలోని పలు కీలక ఘట్టాలను తెలుసుకుందాం..!
ఆదివాసీ పోరాటాల వారసత్వానికి ప్రతీకగా ఆవిర్భవించిన యోధుడు బిర్సా ముండా. ఆదివా సీలపై జరుగుతున్న అణచివేతను చిన్నతనం నుంచీ చూసిన బిర్సాముండా అగ్రవర్ణాల దోపిడీపై గళం విప్పాడు. వడ్డీ వ్యాపారుల ఆగడాలపై సమరశం ఖం పూరించాడు. ఆదివాసీల ప్రాథమిక హక్కుల కోసం, జల్‌, జంగ్‌, జమీన్‌ కోసం విల్లంబులు అందుకుని పోరుబాట పట్టాడు. ఆంగ్లేయుల రాకతో విచ్ఛిన్నమైన ఆదివాసీ రాజ్యాలను చూసి తట్టుకోలేకపోయిన బిర్సాముండా నల్ల దొరలతోపాటు, తెల్ల దొరలపైనా ఆయుధాలు ఎక్కుపెట్టాడు. 19వ శతాబ్దపు చివరి రోజుల్లో బిహార్‌, ఛత్తీస్‌గఢ్‌, జార్ఖండ్‌, మధ్యప్రదేశ్‌ ప్రాంతా ల్లో సాగిన ‘మిలినేరియన్‌’ ఉద్యమానికి నాయ కత్వం వహించాడు. బిర్సాను దొంగ చాటుగా బంధించిన తెల్ల దొరలు 1900 జూన్‌ 9న రాంచీ జైలులో హత మార్చారు. భారతదేశ స్వాతంత్య్ర సంగ్రామ చరిత్రలో బిర్సాముండా పోరాటం ఒక ప్రధాన ఘట్టం. నేటి పాలకవర్గ సామ్రాజ్యవాద అభివృద్ధి నమూనా ఆదివాసీ సమాజాన్ని అంతం చేస్తోంది. పరి శ్రమలు, ప్రాజెక్ట్‌ల పేరు మీదు లక్షలాది ఆదివాసీ కుటుంబాల వారు నిర్వాసితుల య్యారు. దేశం లోని 570 గిరిజన తెగలలో కేంద్ర గిరిజన సంక్షేమ శాఖ లెక్కల ప్రకా రం 75వరకు తెగలు అత్యంత వెనుకబడి ఉన్నాయి. వీటిలో 19 తెగల ఆదివాసీ జనాభా వెయ్యికంటే తక్కువ. ఈ తెగలు కనుమరు గయ్యే అవకాశం ఉంది. ఈ పరిస్థితిలో అగ్రకులాలను ఎస్టీ జాబితాలో కల పాలని ప్రభుత్వం యత్నిస్తోంది. ఇప్పటికే లంబా డీలు ఆదివాసీల రిజర్వేషన్లను దోచుకున్నారు. ఇందుకు దళారీ పాలకవర్గ విధానాలే కారణం. ఈ నేపథ్యంలో బిర్సాముండా పోరాట స్ఫూర్తిని అందిపు చ్చుకుని, ఆదివాసీలను చైతన్యపరిచి, వారి ప్రజాస్వా మిక హక్కుల కోసం పోరాడాల్సిన బాధ్యత మేధా వులు, విద్యావంతులపై ఉంది…..!
భూమికోసం, భుక్తి కోసం గిరిపు త్రుల స్వేచ్ఛా, స్వతంత్రాల కోసం సమరశం ఖాన్ని పూరించి, శతాబ్దాల బ్రిటిష్‌ ఆరాచక పాలనపై ఉక్కు పిడికిలి బిగించిన సాయుధ విప్లవ కొదమ సింహం,మన్యం వీరుడు అల్లూరి కంటే ఐదు దశాబ్దాల ముందే ఆయుధం పట్టిన ధీరుడు బిర్సా ముండా. బ్రిటిష్‌ దొరల అండదండలతో గిరిజన ప్రాంతాలను భూస్వాములు, జాగీర్‌ దారులు ఆక్రమించి గిరిజనుల భూమిపై ఆధిపత్యం చెలాయిస్తున్న రోజులవి. బ్రిటీష్‌ ప్రభుత్వ అరాచక పాలనలో ఆదివాసులకు అడవిపై హక్కు ఉండేది కాదు.19వ శతాబ్దం చివరలో ప్రజాగ్రహం కట్టలు తెంచుకొని ఈ క్రూర మైన దోపిడీకి, ఆధిపత్యానికి, దురాగ తాలకు వ్యతిరేకంగా గిరిపుత్రులు మారణ యుద్ధం చేశారు. ఇటు వంటి ఎన్నో అణిచి వేతలకు గురికాబడిన చోటానాగ్‌పూర్‌ ప్రాంత ప్రజలకు బిర్సా ఆరా ధ్యుడు. నిత్యం పేదరికం, బాధలతో ఉండే చోటానాగ్‌పూర్‌ ప్రాంతం, ఒకవైపు ఆకలి, మరోవైపు భూస్వాములు,బ్రిటీష్‌ పాలకుల దోపిడీ,అణిచివేతలతో కారు చీకట్లతో కప్పబడి ఉండేది.ఈ ప్రాంతంలోని ఉలిహాటు అనే గ్రామంలో నవంబర్‌ 15,1875లో సుగు ణా ముండా, కార్మిహటు అనే దంపతులకు బిర్సా జన్మించాడు. తన బాల్యం మొత్తం తీవ్ర మైన పేదరికం, ఆకలితో గడిపాడు. తన తల్లి దండ్రుల అతి పేదరికం కారణంగా బిర్సా కొన్నిరోజులు తన మేనత్త దగ్గర, మరికొన్ని రోజులు తన మేనమామ దగ్గర ఉండాల్సి వచ్చింది. తన మేనమామ దగ్గర ఉండే రోజు లలో జయపాల్‌నాగ్‌ అనే ఉపా ధ్యాయుడి సహకారంతో బిర్సా ప్రాథమిక విద్యాభ్యాసం ప్రారంభించాడు. ఆతరువాత ప్రాథమికోన్నత విద్యాభ్యాసం కోసం మిషనరీ పాఠశాలలో ప్రవేశం పొందాడు. ఆరోజులలో చదువుతో పాటు,మత మార్పిడి కూడా జరిగేది.తన చదువు కోసం బిర్సా అతని తండ్రి బాప్తిజం స్వీకరించారు. పాఠశాలలో బిర్సా చురుకుద నాన్ని,మేధస్సుని గుర్తించిన ఉపా ధ్యాయులు, చారుభాషా పట్టణంలోని జెర్మన్‌ లూథరన్‌ మిషనరీ స్కూల్‌కు ఉన్నత చదువుల కోసం పంపించారు. అయితే బ్రిటిష్‌ వారు భారతీ యులకు చదువు నేర్పించడానికి ప్రధాన కారణం,వారి ఆజ్ఞ ప్రకారం పని చేసే సేవకు లను తయారు చేసుకోవడానికి మాత్రమే. ఏదే మైనప్పటికీ ఆ విద్య వలన ప్రజలతో నూతన ఆలోచనల వ్యాప్తి పెరిగింది. ఆచదువు ప్రజా హక్కులను వారిపై జరుగుతున్న అన్యాయాలను, అణిచి నేతలను తెలుసుకునేలా చేసింది. ఇదిలా ఉండగా, ప్రభుత్వ అధికారుల సహకారంతో మిషనరీలు గిరిజనుల భూములను ఆక్రమించు కునే పనిని మొదలు పెట్టాయి. ఈ యుక్తులకు వ్యతిరేకంగా ముండా తెగ ప్రజలు పెద్ద ఎత్తున పోరాటం చేశారు. బిర్సా తనఉపాధ్యాయుల ద్వారా యూనియన్‌ ప్రజలు తమ భూమి మీద అతి తక్కువ శిస్తులు చెల్లిస్తారని తెలుసుకొని, శిస్తులను బహిష్కరించాలని తన ప్రజలకు పిలుపునిచ్చాడు. ఒక రోజు మిషనరీ మతపెద్ద బిర్సా తరగతి గదిలో ముండాల పోరాటాన్ని తీవ్రంగా ఖండిస్తుండగా,బిర్సా ఒక్క ఉదుటున లేచి నిరసన వ్యక్తం చేశాడు. తన బాల్యంలో చదువుకోవాలనే తపనతో మిషనరీ పాఠశాలో చేరిన బిర్సా,చట్టబద్దమైన ముండా తెగ ప్రజల పోరాటాన్ని మిషనరీలు ధిక్కరించడాన్ని జీర్ణిం చుకోలేక అక్కడి నుండి బయటకొచ్చాడు. 1894లో బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం తీసుకొచ్చిన అటవీ హక్కు చట్టం-8(1882), భూస్వాములకు పూర్తి స్వేచ్ఛనిచ్చింది. పాలమూ,మన్‌భమ్‌, చోటానాగ్‌పూర్‌ ప్రాంతాలలోని గిరిజన భూము లను బలవంతంగా స్వాధీనపర్చుకొని వారిని ఇండ్ల నుండి తరిమికొట్టారు.ఈ దురా గతాలకు వ్యతిరేకంగా బిర్సా ఆరు గ్రామాల ప్రజలను ఐక్యం చేసి ప్రభుత్వానికి మెమో రాండం అందించారు. కానీ ప్రభుత్వం వారి డిమాం డ్లను పూర్తిగా తిరస్కరించింది.ఈ పరి ణామా లను గమనిస్తున్న బిర్సా కేవలం,భూస్వా ములు,జాగీర్‌దారుల మీద పోరాటం చేస్తే సరిపోదని, ఈ పోరాటం వలసవాద బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం మీద కూడా చేయాలని నిర్ణయించు కున్నాడు. ఆధునిక విద్యా,శాస్త్రీయ విద్య అభ్య సించిన కారణంగా బిర్సా మూఢ నమ్మకాలను ఎప్పుడు వ్యతిరేకించేవాడు.తన జాతిలోని వివిధ సంఘాలను,మత విశ్వాసా లను ఏకం చేయాలని,తన ప్రజలకు ఆధునిక విద్య అందకపోవడం వలనే ప్రకృతి వైపరి త్యాలను, వ్యాధులను ఎదుర్కోలేక పోతున్నారని భావించాడు. మూఢ నమ్మకాలు,క్షుద్ర పూజలను,అసంఖ్యాకంగా ఉన్న దేవుళ్లని అరాధించడాన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాడు. అత్యంత తక్కువ వ్యవధిలో ఈ ఉద్యమం ముండా తెగ ప్రజలలో నూతన విశ్వాసం నింపడంతోపాటు ఉద్యమ సైద్ధాంతిక శక్తిని కూడా పెంచింది. చుట్టుపక్కల అనేక గ్రామాల ప్రజలతో చల్‌కాడ్‌ ప్రాంతం జనసంద్రం కాగా, 20ఏండ్ల ఆ యువకుడిని ప్రజలు వారి నాయకుడిగా ఎన్నుకున్నారు. ప్రజా ఐక్యతను పెను ముప్పుగా భావించిన భూస్వాములు, మిషనరీలు బిర్సా మీద వ్యతిరేక ప్రచారం చేశాయి. ఈనేపథ్యంలో బిర్సాను, తన అను చరులను 24 సెప్టెంబర్‌ 1895లో అరెస్ట్‌ చేయించారు. రెండేండ్ల తర్వాత జైలు నుండి విడుదలైన బిర్సా సాయుధ బలగాన్ని నిర్మిం చాల్సిన ఆవశ్యకతను గుర్తించాడు. రాత్రి పగలు తేడా లేకుండా తీవ్రమైన కరువు, వ్యాధుల మీద ఆయన చేసిన పోరాటం అక్కడి ప్రజలను ఎంతో ఆలోచింపజేసింది. పీడిత ప్రజలు బిర్సా పోరాట పటిమను గుర్తించారు. ఆయన అనుచరులు చాలా గోప్యంగా బిర్సా సిద్ధాం తాలను జనంలోకి తీసుకెళ్లారు. జన సంచారం లేని దట్టమైన అడవుల్లో ప్రత్యేక సమావేశాలు నిర్వహించేవారు. సంఘం పని బాధ్యతలను విభజించి తన ప్రధాన శిష్యులైన డొంక, గయాముండా, డిరకాముండా, తైత్రౌం ముండా, రిషిముండాలకు అప్పగించారు. అనవసరంగా ఎవరినీ చంపకూడదని, తన అనుచరులకు ఎప్పుడూ చెబుతుండే వాడు. ఆయుధ తిరుగుబాటు చేసి, దోపిడీకి గురికాబడే పీడిత వర్గాలను ఏకం చేసి దీర్ఘకాలిక ఉద్య మాన్ని నడపాలని పిలుపునిచ్చాడు. డిసెంబర్‌ 24,1899న రాంచీ, చారుభాషా ప్రాంతాలలో మొదలైన తిరుగుబాటు అత్యంత తక్కువ వ్యవధి లో చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలకు వ్యాపిం చింది. పోలీసులను, భూస్వాములను, వ్యాపారు లను తనను హింసించిన వారినందరినీ కసి తీరా కడతేర్చారు. జనవరి 7,1900నాడు రెండు కంపెనీల మిలటరీ బలగాలతో బ్రిటీష్‌ ప్రభుత్వం గిరిపుత్రుల మీద తూటాల వర్షం కురిపించింది. అక్కడితో ఆగకుండా గ్రామాల మీద దాడులు చేశారు. లైంగికదాడులు, హత్యలు, దోపిడీ… ఒక విధంగా చెప్పాలంటే ఊళ్లను వళ్లకాడులా మార్చేశారు. బిర్సా ముండాను పట్టుకోవడానికి ఎంతోమంది అమాయక గిరిజనులను హింసించారు. అంతిమంగా డబ్బుకు అమ్ముడుపోయిన ఒక ద్రోహి ద్వారా బిర్సాను పట్టుకోగలిగారు. 3మార్చి 1990 నాడు తమ ప్రియతమ నాయకుడిని చూసేందుకు వేలాది మంది గిరిజనులు చారుభాషా జైలుకు తరలివెళ్లారు. బిర్సాను ఉరితీస్తే పరిస్థితి అదుపుతప్పుతుందని భావించిన అధికారులు, కేసు కోర్టులో ఉండ గానే ఆహారంలో విషం కలిపి చంపేశారు. బయటి ప్రపంచానికి మాత్రం కలరా వ్యాధితో చనిపోయాడని నమ్మించారు. ఆనాడు దురాగ తాలకు, దోపిడీకి, అన్యాయానికి, హింసకు వ్యతిరేకంగా పోరాడి నేలకొరిగిన ఆ అమ రుడి త్యాగం,గొప్పతనం,నేడు దోపిడీకీ,అణివేతలకు వ్యతిరేకంగా పోరాడే ప్రతి ఒక్కరికీ స్ఫూర్తి. ఆయన మరణం కేవలం ఒక తెగ స్వేచ్ఛా స్వాతంత్య్రాల కోసమే కాదు. బాధిత, పీడిత వర్గాల ఐక్యత కోసం. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చింది. ప్రభుత్వాలు మారుతున్నాయి కానీ దోపిడీ మాత్రం కొనసాగుతూ ఉంది. జనాభా ప్రాతిపాదికన మా రిజర్వేషన్లు మాకివ్వం డయ్యా..అని అడిగిన గిరిజనులపై లాఠీలు రaలిపించారు. మన వెలమ దొర పాలనలో దళిత, గిరిజన, బహుజనులపై జరుగుతున్న దురాగతాలు కోకోల్లలు. బిర్సా స్ఫూర్తితో అధిక సంఖ్యలో ఉన్న బాధిత, పీడిత ప్రజానీకం ఏకమై మన రాజ్యాన్ని మనమే పాలించుకోవాలి. –(మూడ్‌ శోభన్‌నాయక్‌)

వన్‌ నేషన్‌-వన్‌ ఫెర్టిలైజర్‌ విధానంలో భాగంగా అక్టోబర్‌ నుంచి దేశం మొత్తం ఒకే రకమైన బ్రాండ్‌ ఎరువులను కేంద్రం సరఫరా చేయనున్నది. ఈ మేరకు వచ్చేనెల 15 నుంచి పాత బ్రాండ్స్‌ సంచులకు ఆర్డర్‌ ఇవ్వొద్దని ఎరువుల కంపెనీలను ఆదేశించింది. ఇప్పటికే ఉన్న పాత సంచులను డిసెంబర్‌ 31 లోపు మార్కెట్ల నుంచి ఉపసంహరించుకోవాలని ఆదేశించింది.
ప్రస్తుతం యూరియా,డీఏపీ, ఎం వోపీ,ఎన్‌పీకే తదితర ఎరువులను వేరువేరు కంపెనీలు వేరువేరు పేర్లతో విక్రయిస్తున్నాయి. ఈనేపథ్యంలో వన్‌నేషన్‌-వన్‌ఫెర్టిలైజర్‌ విధా నంలో భాగంగా దేశం మొత్తం ‘ప్రధాన మంత్రి భారతీయ జన్‌ ఉర్వారక్‌ పరియోజన’ బ్రాండ్‌ పేరుతో విక్రయించాలని నిర్ణయించింది. అన్ని ఎరువులు కూడా ఇదే బ్రాండ్‌పై మార్కెట్లో అందు బాటులో ఉంటాయి. ఇక ప్రధానమంత్రి కిసాన్‌ సమృద్ధి కేంద్ర పేరుతో ఎరువుల షాపుల రూపు రేఖలు మారుస్తున్నారు..
బ్రాండ్‌…భారత్‌ .. ఒకే దేశం.. ఒకటే ఎరువు..
ఒకే దేశం-ఒకటే ఎరువు నినాదంతో కేంద్రసర్కార్‌?రసాయన ఎరువులు అమ్మే ప్రైవేటు కంపెనీల ఆగడాలకు అడ్డుకట్ట వేయబో తోంది.డీఏపీ,యూరియా వంటి ఎరువులను భారత్‌ డీఏపీ, భారత్‌ యూరియా పేరుతో విక్రయించాలని నిబంధన పెట్టింది. ఈపథకాన్ని ఆగస్టు 15 నుంచి దేశంలోని కొన్నిప్రాంతాల్లో అమల్లోకి తీసు కొచ్చేందుకు రంగం సిద్ధమవుతోంది. రసాయన ఎరువుల అమ్మకాల్లో ప్రైవేటు కంపెనీల గుత్తాధి పత్యానికి అడ్డుకట్ట పడబోతోంది. కృత్రిమ కొరత సృష్టించే సంస్థల ఎత్తుగడలను అడ్డుకునేందుకు కేంద్రం కొత్త పథకానికి రూపకల్పన చేసింది. దీనిని ప్రాథమికంగా ‘ప్రధానమంత్రి భారతీయ జనఉర్వారిక్‌ పరియోజన’ అనే పేరుతో పిలుస్తున్నారు. ఇకపై ‘ఒక దేశం-ఒకటే ఎరువు’ నినాదంతో డీఏపీ, యూరియాలను ఒకే బ్రాండ్‌ పేరుతో అమ్మాలని కేంద్రం అన్ని కంపెనీలకు నిబంధన పెట్టనుంది. భారత్‌ డీఏపీ, భారత్‌ యూరియా పేరుతో ఈ రెండు ఎరువులను కంపెనీలు మార్కెట్‌లో రైతులకు విక్రయించాల్సి ఉంటుంది. ఈ పథకాన్ని ఆగస్టు 15 నుంచి దేశంలో కొన్ని ప్రాంతాల్లో అమల్లోకి తెచ్చేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. అమలు ఇలా..
కేంద్ర ఎరువుల శాఖ సూచనల ప్రకా రం ఇకపై అన్ని కంపెనీలు తయారుచేసే బస్తాలపై ఒకటే లోగో ఉంటుంది. పక్కన ‘ప్రధానమంత్రి భారతీయ జనఉర్వారిక్‌ పరియోజన’ అని పథకం పేరు ఉంటుంది. దానికింద ‘భారత్‌ యూరియా’ అనే బ్రాండు పేరు,దాని తయారీ,మార్కెటింగ్‌ కంపెనీ పేరు ముద్రిస్తారు.మొత్తం 16 భారతీయ భాషల్లో‘భారత్‌ యూరియా’అనే పేరు ఉం టుంది. కేంద్రం ఇచ్చే రాయితీ వివరాలూ బస్తా లపై ఉంటాయి. ఈ పథకం అమలుకు చేపట్టా ల్సిన చర్యలపైఈనెల నుంచి దేశవ్యాప్తంగా అన్ని ఎరువులకంపెనీలు,రాష్ట్రవ్యవసాయ శాఖల అధి కారులతో ఆన్‌లైన్‌లో చర్చించాలని కేంద్ర ఎరు వుల శాఖ నిర్ణయించింది. అనంతరం ఎరువుల నియంత్రణచట్టంకింద నోటిఫికేషన్‌జారీ చేస్తారు. దీని అమలుకు కంపెనీలు,వ్యాపారులు,కృషి విజ్ఞాన కేంద్రాల ద్వారా రైతుల్లో అవగాహన కల్పిస్తారు. సోషల్‌ మీడియాలో ఈ పథకంపై విస్తృతంగా ప్రచారం చేయాలని కేంద్రం నిర్ణ యించింది.ఇవీ ప్రయోజనాలు..కొత్త పథకం వల్ల అనేక ప్రయోజనాలున్నాయని కేంద్రం అంచనా వేస్తోంది.ప్రస్తుతం దేశవ్యాప్తంగా 21 కంపెనీలు 31 ప్లాంట్లలో యూరియాను ఉత్పత్తి చేస్తూ వివిధ బ్రాండ్ల పేర్లతో రైతులకు అమ్ముతున్నాయి. మరో 3 ప్రభుత్వ వాణిజ్య సంస్థలు విదేశాల నుంచి దిగుమతి చేసుకుంటున్నాయి.15కంపెనీలు డీఏపీ,ఇతర కాంప్లెక్స్‌ ఎరువులను తయారు చేస్తున్నాయి. దేశీయంగా 45 కిలోల యూరియా బస్తా ఉత్పత్తి వ్యయం రూ.1,350 కాగా రైతుకు రూ.266.50కి విక్రయిస్తున్నారు.మిగిలిన రూ. 1083.50 కేంద్రం రాయితీగా భరించి ఎరువుల కంపెనీలకు చెల్లిస్తోంది. విదేశాల నుంచి దిగు మతి చేసుకున్న యూరియా బస్తా రూ.2,433 కాగా అందులో రూ.2166.50 కేంద్రం రాయి తీగా భరిస్తోంది. ఏకంగా 90శాతం సొమ్మును కేంద్రం రాయితీ రూపంలో భరిస్తుంటే కంపెనీలు సొంత బ్రాండ్‌ పేరుతో అమ్ముకోవడం ఏంటన్నది కేంద్రం వాదన. పైగా యూరియాలో ఉండే రసా యనం నత్రజని ఒకటే అయితే తమ కంపెనీ యూరియా వాడితే అధికదిగుబడి వస్తుందని కొన్ని కంపెనీలు రైతులను పక్కదారిపట్టిస్తున్నాయి. దీనివల్ల ఆబ్రాండ్‌ మార్కెట్‌లో లేకపోతే యూరి యా కొరత ఉందని రైతులు రోడ్లపైకి వచ్చి ధర్నా లు చేస్తున్నారు. ఈ సమస్య నుంచి గట్టెక్కాలంటే ‘భారత్‌ యూరియా, భారత్‌ డీఏపీ’ అంటూ ఒకటే బ్రాండు పేరుతో అమ్మాలనేది ఈ పథకం లక్ష్యం. దీనివల్ల రూ.3వేల కోట్ల వరకూ రవాణా వ్యయం ఆదా అవుతుందని కేంద్రం భావిస్తోంది.
నూతన ఎరువుల విధానం ఎందుకోసం ?
కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆగష్టు 24న నూతన ఎరువుల విధానం ప్రకటించింది. ‘’ఒకే దేశం-ఒకే ఎరువు’’నినాదంతో2.10.2022 నుండి మార్కెట్‌లో భారత్‌ బ్రాండ్‌ ఒక్కటే ఉండాలని నిర్ణయించింది. దీనిని ‘ప్రధానమంత్రి భారతీయ జన్‌ ఉర్వరక్‌ పరి యోజన’ పథకంగా ప్రకటిం చింది.ఈ పథకం ప్రకారం దేశంలోని ఏ ఎరువుల కంపెనీ అయినా భారత్‌ యూరియా,భారత్‌ డి.ఎ. పి,భారత్‌ యం.ఓ.పి భారత్‌ ఎన్‌.పి.కె పేర్లతో అమ్మాలి. ఎరువుల సంచులపై మూడిరట రెండు వంతుల భాగంలో ఎరువుల పేరుతో పాటు పథ కంపేరు ప్రముఖంగా ముద్రించాలి. కంపెనీ పేరు మిగిలిన వివరాలన్నీ మూడిరట ఒకవంతు భాగం లోనే ఉండాలి. 15.9.2022 నుండి కొత్త సంచు లు వినియోగించాలని, పాత సంచులు డిసెంబరు 31 అనంతరం వాడరాదని ఎరువుల కంపెనీలకు మెమో ఇచ్చింది. ఈ పథకం వల్ల రైతులకు గాని, కంపెనీలకుగాని ఒనగూడే ప్రయోజనం ఏమీ లేదు. గత ఏడాది సకాలంలో ఎరువులు సరఫరా కాలేదు. రైతులు బ్లాక్‌ మార్కెట్‌లో కొనుగోలు చేసుకోవాల్సి వచ్చింది. రైతులకు ఎరువులు అందని విషయాన్ని పార్లమెంటరీస్థాయీ సంఘమే చెప్పిం ది. రూ.267 అమ్మాల్సిన యూరియా రూ.430కు అమ్మినట్లు వార్తలువచ్చాయి.హెచ్చు ధరతో అమ్మ డంతోపాటు ఎరువుల వ్యాపారులు రైతులకు అవసరమైన ఎరువు ఇవ్వాలంటే …తక్షణం అవస రం లేని ఇతర ఎరువులను లేదా క్రిమిసంహారక మందులను కొంటేనే అవసరమైన ఎరువులు ఇచ్చారనిస్థాయీ సంఘం దృష్టికి వచ్చినట్లు పేర్కొం ది. 2021-22బడ్జెట్‌ కన్నా 2022-23 బడ్జెట్‌లో ఎరువుల సబ్సిడీ కేటాయింపులను భారీగా తగ్గిం చడంపై స్థాయీసంఘం ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. ఫెర్టిలైజర్‌ కంట్రోల్‌ ఆర్డర్‌-1985 ప్రకారం ఎరు వుల సరఫరాలో, అమ్మకాలలో జరుగుతున్న అవక తవకలను అరికట్టాలి. సంబంధించిన వ్యక్తులపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని పేర్కొంది. అయిన ప్పటికీ ఫెర్టిలైజర్‌ కంట్రోల్‌ ఆర్డర్‌ నిబంధనలకు విరుద్ధంగా ఎరువుల నిల్వలన్నీ ఎన్నికలు జరుగు తున్న ఉత్తరప్రదేశ్‌కు తరలి వెళ్ళాయని పత్రికలలో వార్తలు వచ్చాయి.
కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించిన నూతన విధా నంలో…’ఫెర్టిలైజర్‌ కంట్రోల్‌ ఆర్డర్‌-85’ను సక్ర మంగా అమలు చేయడం గురించిగాని, బ్లాక్‌ మార్కెట్టును అరికట్టేచర్యల గురించి గాని, అవస రానికి అనుగుణంగా బడ్జెట్‌లో నిధులు కేటాయిం చే అంశం గాని లేకుండా…’ఒకే దేశం ఒకే ఎరువు’ నినాదం ఎవరి ప్రయోజనం కోసమో ఏలిన వారికే తెలియాలి. మన దేశం స్వాతంత్య్రం పొందేనాటికి తీవ్రమైన ఆహార కొరత ఉంది. ఆహార ధాన్యాలు దిగుమతి చేసుకునే స్థితిలో ఉంది. ఆహారధాన్యాలు పండిరచడానికి భూమితో పాటు నీరు, ఎరువులు, విత్తనం అవసరం. ఆనాటికి దేశంలో ఒకే ఒక్క ఎరువుల కంపెనీ ఉన్నది. ప్రభుత్వ రంగంలో ఫెర్టిలైజర్స్‌ అండ్‌ కెమికల్స్‌ ట్రావెన్‌కోర్‌ లిమిటెడ్‌ (ఎఫ్‌ఎసిటి) మాత్రమే ఉన్నది. స్వాతంత్య్రం అనం తరం ప్రణాళికా విధానంలో భాగంగా ప్రభుత్వ రంగం లోనూ సహకార రంగంలోనూ పది ఎరు వుల కర్మాగారాలు నెలకొన్నాయి. ప్రభుత్వ రంగం లోని రాష్ట్రీయ ఫెర్టిలైజర్స్‌ అండ్‌ కెమికల్స్‌ ‘’మణి రత్నం’’గా ప్రఖ్యాతి గాంచింది. ఎరువుల తయారికీ అవసరమైన నైట్రోజన్‌, ఫాస్పరస్‌, పొటాష్‌ మూడు ప్రధానమైన ముడి పదార్థాలు. ఈ మూడూ నేటికీ 90శాతం దిగుమతి చేసుకోవాల్సిన స్థితిలోనే ఉన్నాయి. ఈకాలంలో క్రమంగా ఎరువుల రంగం లో ప్రయివేటు పరిశ్రమలు అభివృద్ధి చెందాయి. కాంప్లెక్స్‌ ఎరువులకు మిక్సింగ్‌ ప్లాంట్లు వచ్చాయి. ఈ ప్లాంట్లు దిగుమతి చేసుకున్న సందర్భంలోనూ మిక్సింగ్‌ చేసిన సందర్భంలోనూ రెండుసార్లు సబ్సి డీ పొందినట్లు ఆరోపణలు వచ్చాయి. ఈ కాలం లో ఎరువులకు అవసరమైన ముడి సరుకుల దిగు మతి,ఎరువుల తయారీ,పంపిణీ,ఎరువుల ధరలు వంటి సమస్యలు ముందుకు వచ్చాయి. ఈ సమ స్యల పరిష్కారానికి సూచనలు చేయడం కోసం డజనుకు పైగా ఎక్స్‌పర్ట్‌ కమిటీలను వేశారు. ఈ క్రమంలోనే ఫెర్టిలైజర్‌ కంట్రోలు ఆర్డరు, ఎరువుల ధరల నియంత్రణచట్టం,ఎరువుల పంపిణీ విధా నం,సబ్సిడీల విధానాలు రూపొందాయి.సరళీకరణ విధానాల నేపథ్యంలోద్వంద్వధరల విధానం, కం ట్రోలు సడలింపులు వంటి ప్రయోగాలు బాగా జరిగాయి. సరళీకరణవిధానాలు అన్ని రంగా లలో వచ్చినా ఆంక్షలు తొలగించని రంగం ఎరు వుల రంగంగా ఉందని పేర్కొన్నారు. అయినా ఎరువుల కొరత సృష్టించడం, బ్లాక్‌ మార్కెట్‌ వంటి సమస్యలు తరచూ వస్తూనే ఉన్నాయి. ఎరువుల రంగంలో ప్రయివేటు రంగం ఏర్పడినప్పటి నుండి ప్రభుత్వరంగం చిన్నచూపుకు గురవుతూనే ఉన్నది. ఈ కాలంలో ముడి కెమికల్స్‌ కన్నా, శుద్ధి చేసిన కెమికల్స్‌ దిగుమతి లాభసాటిగా మారింది. ప్రయి వేటు కంపెనీల వారు, మిక్సింగ్‌ ప్లాంట్ల వారు, శుద్ధిచేసిన కెమికల్స్‌ను దిగుమతి చేసుకోవడం ప్రారంభించడంతో ఎగుమతి చేసే దేశాలు ఎక్కువ లాభాలు పోగేసుకున్నాయి. ఈ క్రమంలో ప్రభుత్వ రంగ సంస్ధలు అనేక వడిదుడుకులకు గురయ్యాయి. 1997-98 నాటికి ఉత్పత్తి సామర్ధ్యానికి మించి 118శాతంఉత్పత్తి చేసిన ప్రభుత్వ కంపెనీలు… 2009-10 నాటికి 79 శాతం ఉత్పత్తికి, 2014-15 నాటికి 66 శాతం ఉత్పత్తికి తగ్గిపోయాయి. గతనెలలో ప్రభుత్వ రంగంలోని ఎనిమిది ఎరు వుల కర్మాగారాలను ప్రెవేటీకరించడానికి కేంద్ర మంత్రి వర్గం నిర్ణయించినట్లు వార్తలు వెలు వడ్డా యి. మణిరత్నంగా పేరుగాంచిన రాష్ట్రీయ ఫెర్టి లైజర్స్‌ అండ్‌ కెమికల్స్‌,నేషనల్‌ ఫెర్టిలైజర్స్‌ లిమి టెడ్‌,ఫెర్టిలైజర్స్‌ అండ్‌ కెమికల్స్‌ ట్రావెన్‌కోర్‌, ఫెర్టిలైజర్స్‌ కార్పొరేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా లిమిటెడ్‌, ఎఫ్‌.సి.ఐ ఆరావళి జిప్సమ్‌ అండ్‌ మినరల్స్‌, మద్రాస్‌ ఫెర్టిలైజర్స్‌ లిమిటెడ్‌,హిందుస్తాన్‌ ఫెర్టి లైజర్స్‌ కార్పొరేషన్‌ ఫ్యాక్టరీలు ప్రెవేటుపరం కానున్న జాబితాలో ఉన్నాయి.
ఎరువుల రేట్లపై నియంత్రణ ఎవరిది?
మూలిగే నక్కపై తాటిపండు పడ్డట్టు’ ఇప్పటికే కుదేలైన వ్యవసాయ రంగంపై పెరిగిన ఎరువుల ధరలు పరిస్థితిని మరింత దిగజారు స్తున్నాయి. పెరిగిన పెట్టుబడులతో పైసా మిగలక రైతులు అప్పులపాలవుతున్న టైమ్‌?లో ఎరువుల ధరల పెరుగుదల రైతాంగాన్ని ఆందోళనకు గురి చేస్తున్నది. పెట్టుబడిపై కనీస లాభాన్ని కళ్లజూడలేక పోతున్న రైతులు..ఏడాదికేడాది పెట్టుబడులు పెరుగుతుండడంతో వ్యవసాయాన్ని వదులుకోవాల్సి వస్తోంది. పెట్టుబడికి సరిపోను రుణాలను బ్యాంకు లు ఇవ్వకపోవడంతో రైతులు తప్పని స్థితిలో ప్రైవేటుగా ఎక్కువ వడ్డీకి తెచ్చి అప్పుల ఊబిలోకి జారుకుంటున్నారు.అవిభారమై చాలామంది ప్రాణా లు తీసుకుంటున్నారు. ఇందులో 60 శాతం మంది కౌలు రైతులుంటున్నట్టు ఎన్‌సీఆర్‌బీరిపోర్టు చెబుతోంది.
మన దేశంలో తయారీపై దృష్టేది?
వ్యవసాయ ఆధారితమైన మన దేశం లో ఇంకా ఎరువులను విదేశాల నుంచి దిగుమతి చేసుకుంటున్నాం. దేశంలో సగటున ఎకరాకు 75 కిలోల ఎరువులు వాడుతున్నాం. ఇతర దేశాల్లో ఎకరాకు200కిలోలు వాడుతున్నట్టు లెక్కలు చెబుతు న్నాయి. సేంద్రియ ఎరువుల వాడకంతో కలిపి రసాయన ఎరువుల వాడకంపెంచడం ద్వారా ఉత్పాదకతను పెంచుకోవచ్చు.గత పదేండ్లుగా దేశం లో వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల పెరుగుదల స్థిరంగానే ఉంది. 2021-22లోకోటి టన్నుల ఉత్పత్తి పెరగ డంతో మొత్తం ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి 30.16 కోట్ల టన్నులకు పెరిగింది. ఇప్పటివరకు ఇదే అత్యధిక ఉత్పత్తి. మిగిలిన పంటల ఉత్పత్తిలో పెద్దగా పెరుగుదల లేదు. వీటితోపాటు మరో రూ.3లక్షల కోట్ల విలువైన నూనెలు, పంచదార, పప్పులు, పత్తిని దిగుమతి చేసుకున్నాం.
రేట్లపై నియంత్రణ ఎవరిది?
మన దేశానికి ఎరువుల్ని దిగుమతి చేసే దేశాలులాబీగా ఏర్పడి రేట్లు, డిమాండ్‌?ను కం ట్రోల్‌? చేస్తున్నాయి. దీంతో మనం తీవ్రంగా నష్ట పోతున్నాం. చివరకు క్రిమిసంహారక మందులు, బయోపెస్టిసైడ్స్‌, బయో ఫెర్టిలైజర్స్‌ తోపాటు వాటి తయారీ టెక్నాలజీని కూడా దిగుమతి చేసుకుం టున్నాం. దీంతో ఇండియా విదేశీ మారకద్ర వ్యాన్ని కూడా కోల్పోతున్నది.కాంప్లెక్స్‌ ఎరువుల కంపెనీలు ధరలు ఇష్టానుసారం పెంచుకోవడానికి చట్టం ఒప్పు కోదు. ప్రతి ఎరువు ధరను కేంద్రం నిర్ణయిం చాల్సిందే. కానీ ఇటీవల కంపెనీలు, వ్యాపారులు ధరలు పెంచుకోవడంతో రైతులు గతంలోకంటే ఎక్కువ మొత్తం ఖర్చుచేయాల్సి వస్తోంది.
తయారీని ప్రోత్సహించాలె
రైతుల పెట్టుబడిని తగ్గించడంలో ఎరు వుల ధరలు కీలకం. ఎరువులు, ఉపకరణాల ధర లు పెంచి 2022లో రైతు ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేస్తామన్నహామీని కేంద్రం ఎలా నిలబెట్టుకుంటుం దో చూడాలి. ప్రస్తుత పరిస్థితిలో రైతుల పెట్టుబడిని తగ్గించడం కేంద్రంపై ఉన్న ప్రధాన బాధ్యత. ఆ దిశగా చర్యలు తీసుకుంటేనే రైతులు సక్రమంగా వ్యవసాయం చేయగలుగుతారు. ఎరువుల ధరల నియంత్రణ మన చేతుల్లో ఉండాలంటే ఇప్పటికైనా స్వదేశంలో తయారీని ప్రోత్సహించాలి. భూసార పరీక్షలు నిర్వహించి రైతులకు ఎరువుల వాడకం మోతాదును తెలియజెప్పాలి.ఎరువుల ధరలు, సప్లయ్‌,వాడకంపై కేంద్ర,రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఓ ప్లాన్‌?తో ముందుకెళ్లాలి. ప్రస్తుత పరిస్థితి నుంచి రైతు గట్టెక్కాలంటూ వెంటనే ఎరువుల ధరల్ని తగ్గించాలి.
తగ్గిన సబ్సిడీ..
`2022-23ఏడాది మినహా పెరుగుతున్న బడ్జె ట్‌కు అనుగుణంగా,డాలర్‌ విలువ పెరుగు దలను లెక్కలోకి తీసుకుని ఎరువుల సబ్సిడీని కేంద్రం పెంచలేదు. గత ఏప్రిల్‌లో 58 శాతం పెంచిన ఎరువుల ధరలు ఆందోళన ఫలితంగా తగ్గిం చినప్పటికీ తిరిగి వ్యాపారులు సబ్సిడీ తగ్గిందన్న పేరుతో ధరలు విపరీతంగా పెంచారు. పెంచిన ధరలపై కేంద్రం స్పందించకపోవడంతో చాలా కంపెనీలు ఇష్టారాజ్యంగా వ్యవహరిస్తూ రైతులను ముంచేస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం దేశవ్యాప్తంగా నత్రజని, భాస్వరం,పొటాష్‌ ఎరువుల వాడకం 272.28 లక్షల టన్నులు.ఇందులో పొటాష్‌ వాడకం 26.80 లక్షల టన్నులు. ఇది పూర్తిగా 100 శాతం దిగుమతి చేసుకోవాల్సింది. యూరియా, డీఏపీ కూడా దిగుమతి అవుతోంది. దిగుమతి చేసుకున్న యూరియాపై2021-22లో రూ.53,619 కోట్లు సబ్సిడీని కేంద్రం చెల్లించింది. భాస్వరం, పొటాష్‌కు రూ.26,335 కోట్లు సబ్సిడీ ఇచ్చారు.
కేంద్రం తగ్గించినా..
కిందటి ఏడాది పెంచిన ధరలపై దేశవ్యాప్తంగా నిరసనలు వ్యక్తం కావడంతో కేంద్రం వాటిని తాత్కాలికంగా పెండిరగ్‌లో పెట్టింది. 2022 జనవరి10వరకు పాత ధరలే ఉంటాయని చెప్పింది. కానీ కాంప్లెక్స్‌ ఎరువుల తయారీ కంపె నీలు అప్పటికే కేంద్రం ప్రతిపాదించిన ధరలను ఇంకాస్త పెంచి అమల్లోకి తీసుకొచ్చాయి. కేంద్రం తమకిచ్చే సబ్సిడీని తగ్గించడం వల్లే ధరలు పెం చాల్సి వచ్చిందని ప్రచారం చేసుకున్నాయి. ఈ రేట్ల కట్టడికి కేంద్రం ఏ నిర్ణయమూ తీసుకోలేదు. సాధారణంగా కాంప్లెక్స్‌ ఎరువుల తయారీ కం పెనీలకు కేంద్రం సబ్సిడీలు ఇస్తుంది. కానీ కంపె నీలు షార్టేజ్‌ సృష్టించి బ్లాక్‌ లో అమ్మి రైతులకు రాయితీని దూరం చేశాయి.ఒకవైపు పెరిగిన ధరలు, మరోవైపు సబ్బిడీ అందక రైతులు నష్ట పోయారు. –వ్యాసకర్త : ఎ.పి రైతుసంఘం సీనియర్‌ నాయకులు

పర్యావరణం పట్ల ప్రజల్లో అవగాహన అవసరం.కాలుష్య నివారణకై కేంద్ర,రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఆచరణ యోగ్యంకాని విధా నాలు, ప్రయోగాలు చేస్తూ రోజురోజుకు సమస్యను జటిలం చేస్తున్నారు. ఫలితంగా పర్యావరణం విషతుల్యంగా మారుతున్నది. దేశవ్యాప్తంగా కోట్లాది మంది ప్రజలు అనేక వ్యాధులకు గురవ్ఞతున్నారు. మరెం దరో దీర్ఘకాలిక వ్యాధుల బారినపడి మంచానికే పరిమి తమై కృంగికృశించి అసువ్ఞలు బాస్తున్నారు. కాలుష్య మేఘాలు అంత కంతకు కమ్ముకోవడం ఆందోళన కలిగించే అంశం. ప్రధానంగా దేశంలోని అనేక నగరాల్లో పరిస్థితి రోజురోజుకు దారుణంగా తయారవుతున్నది. ఒక్క వాయు కాలుష్యమేకాదు నీటి కాలుష్యం కూడా పరిస్థితిని పతా నంచునకు తీసుకు పోతున్నది. రోజురోజుకు గ్రామాల నుండి నగరాలకు వలస వచ్చేవారు ఎక్కువ కావడంతో పాటు సమస్య మరింతజటిలంగా మారు తున్నది. మురికి వాడల నిర్మూలనకు దేశవ్యాప్తంగా కోట్లాది రూపాయలు వెచ్చించి ఎంత ప్రయత్నం చేస్తున్నా ఎక్కడికక్కడ ఎప్పటి కప్పుడు కొత్తవి పుట్టుకొస్తున్నాయి.
ప్రధానంగా పీల్చేగాలిలో ప్రమాదకరమైన దుమ్ముకణాలు పెచ్చరిల్లుతుండటంతో ప్రజారోగ్యం ప్రశ్నార్థకంగా మారుతున్నది. భారతదేశానికి సంబంధించినంతవరకు దేశంలోని ఆరు మెట్రోనగరాలు ఢల్లీి, కోల్‌కతా, చెన్నై,ముంబాయి,బెంగళూరు, హైదరాబాద్‌ లో జరిపిన సర్వేల్లో విస్తుపోయే విషయాలు వెలుగు చూశాయి. ముఖ్యంగా ఢల్లీి పరిస్థితి ఆందోళన కరంగా తయారైంది.ఢల్లీి పరిసరప్రాంతాల్లో ఉన్నకొందరు రైతులు తమ పంటవ్యర్థాలను దగ్ధం చేయడం పెనుశాపంగా పరిణ మిస్తున్నది. దీనిని అడ్డుకునేందుకు పాలకులు నిషేధం విధించి, భారీగా జరిమానాలతోపాటు జైలు శిక్ష కూడా విధించాలని నిర్ణయం తీసుకున్నారు. అయితే ఏమాత్రం తగ్గకపోగా ప్రస్తుతం రైతులు చేస్తున్న ఆందోళనలో దీనిని తొలగించాలనే డిమాండ్‌ కూడా ఒకటిగా మా రింది. అనేక నగరాల్లో నీటి,గాలి నాణ్యత వాతావరణంలో మార్పులు, అటవీ విస్తీర్ణం, చెత్తనిర్వహణ తదితర అంశాలపై జరిపిన అధ్య యనంలో వాయుకాలుష్యం నగరజీవి ఊపిరితి త్తులకు తూట్లుపొడుస్తుందనే విషయం బయట పడిరది.హైదరాబాద్‌ నగరంలో నీటి,వాయు కాలుష్యంతోపాటు నిర్మాణ రంగంవల్ల పీల్చే గాలిలో ధూళికణాలు అధికంగా ఉన్నట్లు వెలుగుచూసింది.హైదరాబాద్‌నగర శివారుల్లో పరిశ్రమలు గాలిలో వదులుతున్న కాలుష్యానికి అడ్డూఅదుపులేకుండా పోతున్నది. అలాగే నీటి కాలుష్యం దేశవ్యాప్తంగా కూడా ఆందోళన కరంగా తయారవుతున్నది. దేశంలో సగానికి పైగా చెరువ్ఞలు, జలాశయాల్లో ఉన్న నీరు తాగడానికి పనికిరాకుండాపోయాయి. ఒకనాడు తాగునీరు అందించిన కొన్ని నీటివనరులు ఇప్పుడు పూర్తిస్థాయిలో కాలుష్యకారకంగా మారి వెదజల్లుతున్న దుర్వాసనలు చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల వారికి తీవ్రంగా ఇబ్బంది కలిగి స్తున్నాయి. నగరాల రోడ్లపై నడుస్తున్న వాహ నాలు వెదజల్లుతున్న కాలుష్యం గురించి ప్రత్యే కంగా చెప్పక్కర్లేదు. వాహన కాలుష్యాన్ని నివారించేందుకు అధికారులు చేస్తున్న ప్రయ త్నాలు అంతగా సఫలీకృతం కావడం లేదు.1989 నాటి మోటారు వాహనాల చట్టం రూల్‌నెం.5 ప్రకారంనిర్ధారిత ప్రమాణాలకు మించి పొగవదిలితే జరిమానా విధించాలి. అప్పటికీ అదుపుకాకపోతే ఏకంగా వాహనాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవాలి. పర్యావరణాన్ని కాలు ష్యం చేస్తూ మోతాదు కుమించి పొగలు వదులు తున్న ఏ వాహనం అయినా ఈచట్ట పరిధిలోకి వస్తుంది. ఈ చట్టాన్ని కచ్చితంగా అమలు చేస్తూ ప్రస్తుతం తెలుగురాష్ట్రాల వరకు పరిశీలించినా సగానికిపైగా వాహనాలు రోడ్లపై తిరిగే అవకాశం లేదు. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించి 1993లో మొదటి సారిగా వాహనకాలుష్య నియంత్రణ కోసం కాలుష్య నియంత్రణ మండలిని (పిసిబి)ని ఏర్పాటు చేశారు. అప్పటి నుండి అధికారుల మీద అధికారులను నియ మిస్తూ నిబంధనలను రూపొందిస్తూనే ఉన్నారు.మార్పులు చేర్పులు చేస్తూ నిబంధనలను అతిక్రమించిన వారిపై జరిమానాతో పాటు జైలుశిక్ష విధిస్తామని హెచ్చరించారు. అయినా ఎలాంటి ఫలితాలు రాలేదు.ఎన్ని చట్టాలు తెచ్చినాఅవన్నీ దాదాపు కాగితాలకే పరిమితమవ్ఞతు న్నాయి. ప్రయోగాలు విఫలమవుతున్నాయే తప్ప ఫలితాలు రావడం లేదు.ఫలితంగా వాతా వరణం కార్బన్‌ మోనాక్సైడ్‌, నైట్రిక్‌ ఆక్సైడ్‌, దుమ్ముధూళి పెరిగిపోతున్నది. వాహనాల సంఖ్య పెరిగే కొద్దీ పర్యావరణం అంతగా కలుషితమైపోతున్నది. పెట్రోలులో జరుగుతున్న కల్తీ సమస్యను మరింతగా పెంచుతుందనే చెప్పొచ్చు.గతంలో పర్యావరణ శాస్త్రజ్ఞులు చేసిన అధ్యయనంలో భారత్‌ దాదాపు వంద దేశాల కంటే అట్టడుగున ఉన్నట్లు బయట పడిరది.అంతేకాదు భారత్‌ వాతావరణంలో ధూళికణాలు ఉండాల్సిన స్థాయి కన్నా ఐదు రెట్లు అధికంగా ఉండి శ్వాసకోశ సమస్యల నుంచి కేన్సర్‌ దాకా అనేక వ్యాధులకు కారణమవ్ఞతున్నా యనే విషయం బయట పడిరది. ప్రత్యేకించి భావితరం బాలబాలికల బతుకుదీపాలను కాలుష్యం ఛిదిమేస్తుంద నేది ఆందోళన కలిగించే అంశం.ఐదేళ్లలోపు బాలబాలికల్లో దాదాపు పదిహేను శాతం శ్వాస సంబంధిత వ్యాధులతో చికిత్సపొందుతూ ఆస్పత్రుల్లోనే కన్నుమూస్తు న్నారు. వాయు కాలుష్యం నుంచి మంచి కొలె స్ట్రాల్‌ చెడు కొల టస్ట్రాల్‌గా మారడం గుండె జబ్బులకు, పక్షవాతానికి, ఊపిరి తిత్తుల కేన్సర్‌కు మూలం అవుతుందని వైద్యనిపుణులు అభిప్రాయపడు తున్నారు.ప్రజారోగ్యంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపు తున్న ఈ కాలుష్య తీవ్రతను పాలకులు ఇప్పటి కైనా గుర్తించి నివారణకు ఆచరణ యోగ్యమైన విధానాలను ప్రకటించి త్రికరణశుద్ధిగా అమలుకు ప్రయత్నం చేయాలి. అన్నింటికంటే ముఖ్యంగా పర్యావరణం పట్ల సాధారణ ప్రజల్లో అవగాహన పెంచేందుకు పెద్దఎత్తున కృషి చేయాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.
ముంచుకొస్తున్న కాలుష్య ముప్పు!
కాలుష్య నివారణకు కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఆచరణయోగ్యం కాని విధానాలతో ప్రయో గాలతో సమస్యను రోజురోజుకు జఠిలం చేసు ్తన్నాయి. ఫలితంగా పర్యావరణ విషతుల్యంగా మారుతున్నది. కోట్లాది మంది ప్రజలు అనేక వ్యాధులకు లోనవ్ఞతున్నారు. మరెందరో దీర్ఘకాలిక వ్యాధుల బారిన పడి మంచానికి పరిమితమై అసువ్ఞలు బాస్తున్నారు. కాలుష్య మేఘాలు అంతకంతకు కమ్ముకోవడం ఆందో ళన కలిగించే అంశం. నగరాల పరిస్థితి రోజురోజుకు మరింత దారుణంగా తయాంవు తున్నది. నీటి కాలుష్యం నగర జీవనాన్ని అతలాకుతలం చేస్తున్నాయి. దీనికితోడు రోజురోజు గ్రామాల నుండి నగరాలకు వసల వచ్చేవారు ఎక్కువ కావడం సమస్య మరింత ప్రమాదకరంగా మారుతున్నది మురికివాడల నిర్మూలనకు ఏటా వేలాది కోట్ల రూపాయలు ఖర్చుపెడుతున్నా పాలకులు ఎంత ప్రయత్నం చేస్తున్నా మరొకపక్క కొత్తకొత్తవి పుట్టుకు వస్తున్నాయి. గ్రామాల్లో ఉన్న పరిస్థితుల వల్ల వలసలు పెరిగిపోతున్నాయి. అందుకే నగరాలు ఊహించని రీతిలో పెరుగుతుండటంతో సమస్యలు అంతకు రెట్టింపుస్థాయిలో తయాంవు తున్నాయి. భారతదేశంలో ఆరు మెట్రో నగరాల్లో ఢల్లీి, చెన్నై,ముంబాయి,కలకత్తా, బెంగళూరు, హైదరాబాద్‌ నగరాల్లో గతంలో జరిపిన సర్వేలో విస్తుపోయే విషయాలు వెలుగు లోకి వచ్చాయి. పర్యావరణం,నీరు,గాలి నాణ్యత,వాతావరణంలో మార్పులు, అటవీ విస్తీర్ణం, చెత్తనిర్వహణ తదితర అంశాల్లో జరిపిన సర్వేల్లో వాయుకాలుష్యం నగర జీవి ఊపిరితిత్తులకు తూట్లుపొడుస్తుందనే విషయం వెలుగు చూసింది. కొన్ని నగరాల్లో వాయు కాలుష్యం అంచనాలకు మించి పెరిగినట్లు బయటపడిరది.హైదరాబాద్‌తోపాటు మరికొన్ని నగరాల్లో పారిశ్రామిక కాలుష్యం అగ్రస్థానంలో ఉంది. హైదరాబాద్‌ నీటి,వాయుకాలుష్యంతో పాటు నిర్మాణ రంగం వల్ల వీచే గాలులు ధూళి కణాలు అధికంగా ఉన్నట్లు బయటపడిరది. నగరశివారులోని పరిశ్రమలు, గాలిలో వదులుతున్న కాలుష్యానికి అదుపులేకుండా పోతుంది. మరొకపక్క దాదాపు ఐదున్నర దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్న హుస్సేన్‌సాగర్‌ ప్రక్షాళన ఇంకా కొలిక్కి రాలేదు. ఇప్పటికీ ఈ పరిశ్రమలు మూసీలో వదులుతున్న వ్యర్థాలు ప్రమాదకరంగా పరిణమిస్తున్నాయి. ఒకనాడు మంచినీరు అందించిన అనేక నీటి వనరులు ఇప్పుడు పూర్తిస్థాయిలో కాలుష్యకాసారాలుగా మారి వెదజల్లుతున్న దుర్వాసనను చుట్టుపక్క ప్రాంతాల వారికి ఇప్పటికీ ఇబ్బందులు కలిగిస్తూనే ఉన్నాయి. ఇక నగర రోడ్లపై నడుస్తున్న వాహనాల కాలుష్యాన్ని ప్రత్యేకంగా చెప్పక్కర్లేదు. వాహన కాలుష్యాన్ని నివారిం చేందుకు అధికారులు చేస్తున్న ప్రయత్నాలు సఫలీకృతం కావడం లేదు. 1889 నాటి మోటార్‌ వాహనాల చట్టంలోని రూల్‌నెం.115 ప్రకారం నిర్ధారిత ప్రమాణాలకు మించి పొగ వదిలే వాహనాలపై జరిమానా విధించాలి. అప్పటికీ అదుపుకాకపోతే వాహనాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవాలి. పర్యావరణాన్ని కాలుష్యం చేస్తూ మోతాదుకు మించి పొగలు వదులుతున్న ఏవాహనమైనా ఈ చట్టపరిధిలోకి వస్తుంది. ఈ చట్టాన్ని ఖచ్చితంగా అమలు చేస్తే అటు రోడ్డు రవాణా సంస్థలోకానీ, ఇటు ప్రభుత్వ వాహనాలు రోడ్లపై తిరిగే అవకాశం లేదు. 1993లో మొదటిసారిగా వాహన కాలుష్య నియంత్రణ కోసం కాలుష్యనియంత్రణ మండలినిఏర్పాటు చేశారు. అప్పటి నుండి అధికారుల మీద అధికారులను నియమిస్తు న్నారు. నిబంధనలను రూపొందిస్తున్నారు. మార్పులు, చేర్పులు చేస్తున్నారు. అయినా ఆశించిన ఫలితాలు రావడంలేదు. ఎయిర్‌ యాక్ట్‌ 1887సెక్షన్‌ 31ఎ కింద హైదరాబాద్‌ లోని పెట్రోల్‌ పంపుల్లో దాదాపు ఇరవైకిపైగా పరీక్షా కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేశారు. నిబంధన లను అతిక్రమించిన వారికి జరిమానాతోపాటు జైలు శిక్ష కూడా విధిస్తామని హెచ్చరించారు. జంటనగరా ల్లో తిరిగే ప్రతి వాహనం విధిగా పరీక్షించుకోవాలని నిబంధనలు కూడా విధించారు. నాలుగేళ్ల తర్వాత కూడా ఆశించిన ఫలితాలు రాకపోవడంతో కొత్త ప్రతిపాదనలు ముందుకు తీసుకువచ్చారు. కాలుష్యసర్టిఫ్టికేట్‌ (పీయూసీ) ఉన్న వాహనాలకే ఇంధనం పోయాలని కొత్త నిబంధనలు విధించారు.ఇవన్నీ కాగితాలకే పరిమితమయ్యాయి. ప్రయోగాలు విఫలమవ్ఞతున్నాయి తప్ప ఫలితాలు రావడం లేదు. ఫలితంగా వాతావరణంలో కార్బన్‌ మోనాక్సైడ్‌, నైట్రిక్‌ ఆసిడ్‌, దుమ్ముధూళి పెరుగుతున్నది. వాహనాల సంఖ్య పెరిగే కొద్దీ వాతావరణం అంతా కాలుష్యం అవ్ఞతున్నది. పెట్రోల్‌ జరుగుతున్న కల్తీ కూడా ఈ కాలు ష్యాన్ని పెంచుతున్నది. ఈ కల్తీని నిరోధిం చేందుకు అధికార గణం తీసుకుంటున్న చర్యలు ఫలితాలు ఇవ్వడం లేదు. మొత్తం మీద తీవ్ర స్థాయిలో వెలువడతున్న విషవాయువ్ఞలవల్ల పర్యావరణం విషతుల్యమై ప్రజలు అనేక వ్యాధులకు గురవ్ఞతున్నారు. భారత్‌లో వాతావరణంలో ధూళికణాలు ఉండాల్సిన స్థాయి కన్నా ఐదురెట్లు అధికంగా ఉండి శ్వాస కోశ వ్యాధుల నుంచి క్యాన్సర్‌ దాకా అనేక రోగాలకు కారణమవ్ఞతున్నాయని పరిశోధనల్లో ఎన్నోసార్లు వెల్లడైంది. ప్రత్యేకించి భావితరం బాలబాలికల బతుకు దీపాలను కాలుష్యం చిధిమేస్తున్నట్లు అయింది. ఐదేళ్లలోపు బాలబాలికలు 14శాతం శ్వాససంబంధిత వ్యాధులతో చికిత్సపొందుతూ ఆస్పత్రుల్లోనే కన్నుమూస్తున్న విషయం ఆందోళన కలిగి స్తున్నది. వాయుకాలుష్యం మంచి కొలెస్ట్రాల్‌ను చెడు కొలెస్ట్రాల్‌గా మారుస్తూ గుండెజబ్బులకు పక్షవాతానికి, ఊపిరితిత్తుల క్యాన్సర్‌కు మూలం అవ్ఞతున్నాయని వైద్యనిపుణులే చెప్తున్నారు. ప్రజల ఆరోగ్యంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతున్న ఈ కాలుష్యభూతాన్ని నియంత్రించాల్సిన అవస రం ఎంతైనా ఉంది. సమస్యతీవ్రతను అర్థం చేసుకొని నివారణకు ఆచరణయోగ్యమైన విధానాలను ప్రకటించి అమలుకు త్రికరణశుద్ధిగా కృషి చేయాలి.
ఏపీలో ప్లాస్టిక్‌ ఫ్లెక్సీలు నిషేధం
ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్రంలో ఇకపై ప్లాస్టిక్‌ ఫ్లెక్సీలు నిషేధిస్తూ ముఖ్యమంత్రి వైయస్‌ జగన్‌ మోహన్‌ రెడ్డి సంచలన నిర్ణయం తీసుకున్నారు. ప్లాస్టిక్‌ రహిత రాష్ట్రమే లక్ష్యంగా అడుగులు ముందుకు వేస్తు న్నట్లు చెప్పారు. సముద్రాన్ని కాపాడుకు నేందుకు, పర్యావరణాన్ని కాపాడుకునేందుకు పార్లే ఓషన్‌ సంస్థతో ఒప్పందం చేసుకున్నట్లు సీఎం వైయస్‌ జగన్‌ ప్రకటించారు. ప్లాస్టిక్‌ వ్యర్థాలు సముద్ర జీవరాశులను హరించివేస్తు న్నాయి. రాష్ట్ర పౌరులుగా సముద్ర తీరాన్ని కాపాడుకునే బాధ్యత మనందరిపై ఉందన్నారు. విశాఖ బీచ్‌ పరిశుభ్రత కార్యక్రమాన్ని జీవీఎంసీ, జిల్లా కలెక్టరేట్‌, ఇతర స్వచ్ఛంద సంస్థల సహకారంతో తీరం వెంట ఉన్న ప్లాస్టిక్‌ను తొలగించారు. ఆర్కే బీచ్‌ నుంచి భీమిలి వరకు సుమారు 28 కిలోమీటర్ల పొడవునా సాగరతీరంలో ప్లాస్టిక్‌, ఇతర వ్యర్థాల్ని సేకరించే కార్యక్రమంలో దాదాపు 20 వేల మంది వలంటీర్లు పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా విశాఖ బీచ్‌రోడ్డులోని ఏయూ కన్వెన్షన్‌ హాల్‌లో ‘పార్లే ఫర్‌ ది ఓషన్‌’ సంస్థ ఏర్పాటు చేసిన ఎగ్జిబిషన్‌ స్టాల్స్‌, బీచ్‌ పరి రక్షణకు నిర్వహించిన కార్యక్రమాలు, ప్లాస్టిక్‌ నియంత్రణకు సంబంధించి జీవీఎంసీ ఏర్పాటు చేసిన స్టాల్స్‌ను సీఎం సందర్శించారు. అనం తరం ఏర్పాటు చేసిన మీటింగ్‌లో సీఎం వైయస్‌ జగన్‌ ప్రసంగించారు.ఈ సందర్భంగా సీఎం శ్రీ వైయస్‌.జగన్‌ మాట్లాడుతూ ఏమన్నారంటే…: ఈ రోజు గుర్తుండిపోయే రోజు. నీతి ఆయోగ్‌ మాజీ వైస్‌ ఛైర్మన్‌, లీడర్‌షిప్‌ కౌన్సిల్‌ జీఏఎస్‌పీ, రాజీవ్‌ కుమార్‌, సెక్రటరీ జనరల్‌, గ్లోబల్‌ అలయెన్స్‌ ఫర్‌ సస్టైనబుల్‌ ప్లానెట్‌ సత్య ఎస్‌ త్రిపాఠి, సీఈఓ పార్లే ఫర్‌ ది ఓషన్స్‌ సిరిల్‌ గచ్చ్‌తో పాటు కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న అందరికీ హృదయపూర్వక అభినందనలు.
ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద బీచ్‌ క్లీనింగ్‌ కార్యక్రమం. ఈ ఉదయం పెద్ద సంఖ్యలో హాజరై భారీ ఎత్తున బీచ్‌ క్లీనింగ్‌ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న విశాఖప్రజలకు నా హృదయపూర్వక అభినందనలు. దాదాపు 22 వేల మంది ప్రజలు,40 ప్రాంతాల్లో ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొని దాదాపు 28 కిలోమీటర్లు మేర గోకుల్‌ బీచ్‌ నుంచి భీమిలి బీచ్‌ వరకు శుద్ధి చేశారు. 76 టన్నుల ప్లాస్టిక్‌ వ్యర్ధాలను సేకరించారు. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద బీచ్‌ క్లీనింగ్‌ కార్య క్రమం ఇది. ఈ సామాజిక స్ఫూర్తి చాలా అద్భుతమైనది, అదే వైజాగ్‌ను ప్రత్యేక నగరంగా నిలబెట్టింది.
పర్యావరణ పరిరక్షణ దిశగా…
పర్యావరణం, ఎకానమీ రెండూ కూడా నాణేనికి రెండు కోణాలు. పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించక పోతే.. మనకు మనుగడ ఉండదు. సుస్ధిరత, సమగ్రత అన్నవి మన ప్రధాన లక్ష్యాలు. మనం స్వల్పకాలిక లక్ష్యాల కోసం రాజీపడితే.. దీర్ఘకా లికంగా మనుగడ సాగించలేం. అందుకే మన ప్రభుత్వం మానవ, ఆర్దిక వనరులతో ఈ దిశ లోనే సుస్ధిర ప్రగతి కోసం ప్రయత్నిస్తోంది. అదే సమయంలో పర్యావరణాన్ని, ప్రకృతిని కూడా పరిరక్షిస్తోంది. దాన్ని రాబోయే తరాల ఉత్తమ భవిష్యత్తుకు కూడా అందించాలి.
క్లీన్‌ ఆంధ్రప్రదేశ్‌ (క్లాప్‌) కార్యక్రమం…
ఆ దిశగా ఏం చర్యలు తీసుకుంటున్నాం, దీన్ని ఎలా సాధించాలన్నదే ముఖ్యమైన అంశం. మన ముందు సమాధానం చెప్పాల్సిన ప్రశ్నలివి. గత కొన్ని నెలలుగా చూస్తే… ప్రభుత్వం క్లాప్‌ కార్యక్రమాన్ని తీసుకువచ్చింది. అక్టోబరు 2, 2021న క్లాప్‌ ప్రొగ్రాం ప్రారంభించింది. 4097 చెత్త సేకరణ వాహనాలను ప్రారంభిం చింది. గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల కేంద్రంగా ఈకార్యక్రమాలను ప్రారంభించాం. దీనివల్ల గ్రామాల్లో చెత్త సేకరణ 22 శాతం నుంచి 62 శాతం పెరిగింది. 100 శాతం సేకరణ లక్ష్యం గా అడుగులు వేస్తున్నాం. అయితే కొన్ని వాస్తవాలను కూడా మనం తెలుసుకోవాలి. భూమి మీద మనకు లభించే ఆక్సిజన్‌లో 70 శాతం మెరైన్‌ ప్లాంట్స్‌ నుంచే వస్తోంది. అంటే మన రెయిన్‌ ఫారెస్ట్స్‌ నుంచి కేవలం 28 శాతం ఆక్సిజన్‌ మాత్రమే లభిస్తోంది. అంటే ఫైటో ప్లాంక్టన్‌, కెల్ఫ్‌, ఆల్గల్‌ ప్లాంక్టన్‌ వంటి ప్లాంట్స్‌ కిరణజన్యసంయోగక్రియలో ఆక్సిజన్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి. ఈ ఫైటో ప్లాంక్టన్‌లో ముఖ్యమైనది ప్లో క్లోరో కాకస్‌. వాతావరణంలోకి అత్యధిక ఆక్సిజన్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తున్న ప్లాంట్‌ ఇది. చాలా కొద్ది మందికి మాత్రమే అవగానహన ఉన్న వాస్తవాలు ఇవి. – జిఎన్‌వి సతీష్‌

‘నాది సాధారణ వ్యవసాయ కుటుంబం. వైకుంఠపాళిలో నిచ్చెనలే కాదు,పాములూ ఉన్నట్లే నా ప్రగతి ప్రస్థానంలో కూడా పగబట్టిన పాములున్నాయి. వాటినుంచి తప్పించుకొని, లక్ష్యాన్ని అధిగమించాను. న్యాయవ్యవస్థలోని లోపాలు, వ్యవస్థలోని విషయాల గురించి మాట్లాడితే వ్యక్తిగా నా స్థాయి తగ్గడమే కాదు, న్యాయవ్యవస్థ కూడా పలచనవుతుంది. పదవిలో ఉండగా చేసే పనులు, వ్యక్తిగత నడవడికలే నిలిచి ఉండేవి. అందుకే నేనేమీ మాట్లాడను’ – సీజేఐ హోదాలో చివరిసారి హైదరాబాద్‌ వచ్చినప్పుడు ఈ వ్యాస రచయితతో జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణ అన్న మాటలివి’. ధర్మం,న్యాయ మే లక్ష్యంగా ఉద్యోగ జీవితాన్ని సాగించిన తెలుగు బిడ్డ జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణ. మధ్య తరగతి కుటుంబం నుంచి న్యాయవాదిగా ప్రస్థానాన్ని ప్రారంభించిన ఆయన దేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానం సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా ఉన్నత శిఖరాన్ని అధిరోహించి చెరగని ముద్ర వేశారు. సంస్కరణలకు శ్రీకారం: సీజేఐగా పగ్గాలందుకున్న ఎన్వీ రమణ 2021 ఏప్రిల్‌ 24 నుంచి పదవీ విరమణ దాకా పలు సంస్కరణలకు శ్రీకారం చుట్టారు. సుప్రీం కోర్టుకు 11మంది,హైకోర్టులకు 250 మంది న్యాయమూర్తుల పేర్లను కేంద్రానికి సిఫార్సు చేశారు. వారిలో 224 మంది నియమితు లయ్యారు. 15 హైకోర్టులకు సీజేలను నియ మించారు. సీజేఐ నేతృత్వంలోని సుప్రీంకోర్టు కొలీజియం మహిళా న్యాయమూర్తుల భర్తీకి పెద్దపీట వేసింది. సుప్రీంకోర్టు చరిత్రలో తొలిసారి 2027లో మహిళ ప్రధాన న్యాయ మూర్తిగా నియామకం అయ్యే పరిస్థితిని సృష్టించారు. ఇవన్నీ కొలీజియం లో ఒక సభ్యుడిగా చేశానని చెప్పుకోవడం ఆయన వినయానికి నిదర్శనం.
తెలంగాణకు అగ్రస్థానం
తెలంగాణ రాష్ట్ర హైకోర్టు ఏర్పాటైనప్పుడు 24 మంది జడ్జీలుండేవారు.ఈ సంఖ్య 42కు పెరిగేందుకు కృషిచేశారు. రాష్ట్ర హైకోర్టుకు రికార్డు స్థాయిలో 24 మంది న్యాయమూర్తుల నియామకాలు జరిగేలా చేశారు. మరో జడ్జీని ఏపీ నుంచి తెలంగాణకు బదిలీ చేశారు. ఇతర రాష్ట్రాల హైకోర్టుల్లో జరిగిన నియామ కాలతో పోలిస్తే తెలంగాణ హైకోర్టుకే అత్యధిక మందిని న్యాయమూర్తులుగా నియమించిన ఘన త జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణ నేతృత్వంలోని కొలీజియానికి దక్కుతుంది.
ఆన్‌లైన్‌ విచారణ
సీజేఐగా ఎన్వీ రమణ 16 నెలలు పనిచేస్తే అందులో సుప్రీంకోర్టు 55 రోజులే భౌతి కంగా కేసులను విచారించింది. కరోనా కారణంగా కేసుల విచారణ ఆన్‌లైన్లో చేసేందుకు సాంకేతికతను అభివృద్ధి చేశారు. ఆన్‌లైన్‌లో కేసుల విచారణ తెలంగాణలోనే మొదలైంది. సుప్రీంకోర్టు చరిత్రలో తొలిసారి కేసు విచారణను ప్రత్యక్ష ప్రసారం జరిగేలా చేసిన ఘనత జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణకు దక్కుతుంది.
మౌలిక వసతుల కోసం ఆరాటం కోర్టుల్లో మౌలిక వసతుల కల్పనకు అత్యధిక ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు. ఏపీ హైకోర్టు యాక్టింగ్‌ సీజేగా ఉన్నప్పుడు మొదలుపెట్టిన ఆ చర్యలు సీజేఐ అయ్యాక కొనసా గించారు. దేశ వ్యాప్తంగా అన్ని కోర్టుల్లో మౌలిక వసతులు ఉండాలన్న ఆకాంక్షను కార్యరూపంలో పెట్టారు. జాతీయస్థాయిలో ‘నేషనల్‌ లా ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్‌ సిస్టం’ పేరిట ఒక కార్పొరేషన్‌ ఏర్పాటుకు ప్రతిపాదన చేశారు. సీఎంల సదస్సులో చేసిన ఆ ప్రతిపాదన అమలు జరిగి ఉంటే కోర్టులు ప్రజలకు మరింత చేరువయ్యేవన్నారు. కోర్టులు ల్యాండ్‌మార్కుగా నిలవాలని జస్టిస్‌ రమణ చెప్తారు. అనేక రాష్ట్రా ల్లో కొత్త కోర్టు భవనాలను ప్రారంభించారు. ప్రజల ముంగిట్లోకి న్యాయం తెలంగాణలో కొత్తగా ఏర్పడిన జిల్లాల్లో కోర్టులను జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణ ప్రారంభించారు. పది జిల్లా కోర్టుల సంఖ్యను ఏకంగా 32కు పెంచడాన్ని దేశ చరిత్రలో అరుదైన ఘట్టంగా అభివర్ణించారు. ఉద్యోగాల నియామాకాలకు సీఎం కేసీఆర్‌ సత్వరమే సంపూర్ణ సహకారం అందించారని కొనియాడారు.
హైదరాబాద్‌ సిగలో కలికితురాయి అంతర్జాతీయ స్థాయిలో మధ్యవర్తిత్వ, పరిష్కార కేంద్రం (ఐఏఎంసీ) ఏర్పాటు ప్రతిపాదనను స్వయంగా సీజేఐ హోదాలో సీఎం కేసీఆర్‌ ముందుంచారు. తక్షణమే సీఎం సాను కూలంగా స్పందించడం,ఆపై తాత్కాలిక భవ నంలో ఐఏఎంసీ ఏర్పాటు జరిగిపోయింది. గచ్చిబౌలిలోని ప్రభుత్వం స్థలంలో ఐఏఎంసీ భవన నిర్మాణానికి శంకుస్థాపన జరిగేందుకు దోహదపడ్డారు.
కీలక మలుపు న్యాయవాదిగా ప్రాక్టీస్‌ చేస్తున్నప్పుడు 1995లో ఇన్‌కమ్‌ ట్యాక్స్‌ ట్రైబ్యునల్‌ సభ్యుడి పదవికి ఎంపికయ్యారు. కానీ ఆనాడు ఆయన ఆ పద విని స్వీకరించి ఉంటే భవిష్యత్‌ మరోలా ఉండే ది. కానీ న్యాయవాదిగానే ఉంటూనే అనేక కీలక పదవులు అలంకరిస్తూ దేశ అత్యున్నత న్యాయ శిఖరంపై ఆసీనులయ్యారని జస్టిస్‌ రమణ సన్నిహితులు చెప్తారు.
సీజేఐగా కీలక తీర్పులు బ్రిటిష్‌ కాలం నాటి రాజద్రోహ చట్టంపై సుమోటోగా స్పందించారు.124సెక్షన్‌ కింద నమోదు చేసిన పెండిరగ్‌ కేసులు,వాటిపై అప్పీళ్లు అన్నింటినీ నిలిపివేస్తూ చారిత్రక ఉత్త ర్వులు ఇచ్చారు. ఆసెక్షన్‌ను కేంద్రం తిరిగి సమీక్ష చేసేవరకు కేంద్ర,రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఎఫ్‌ఐఆర్‌లు నమోదు చేయడంపై ఆచితూచి వ్యవహరించాలని ఆదేశించారు. పెగాసస్‌ వ్యవహారంలో సుప్రీంకోర్టు రిటైర్డ్‌ న్యాయమూర్తి ఆర్‌వీ రవీంద్రన్‌ సారథ్యంలో దర్యాప్తునకు ఆదేశించారు.యూపీలోని లఖింపూర్‌ ఖేరి ఘటనలో రైతులు మరణించడంపై అందిన లేఖను సుమోటోగా విచారణ చేపట్టారు. కేంద్ర హోంశాఖ సహాయమంత్రి అజయ్‌ మిశ్రా కొడుకు అశీష్‌ మిశ్రాపై వచ్చిన ఆరోపణలపై దర్యాప్తునకు ఆదేశించారు. కరోనా సమయంలో ఆక్సిజన్‌, వ్యాక్సినేషన్‌ ధరలు ఇష్టానుసారంగా ఉండటంపై సుమోటోగా స్పందించి ఇచ్చిన ఉత్తర్వుల ఫలితంగా కేంద్రం 18ఏండ్లు నిండినవారికి ఉచిత వ్యాక్సిన్‌ ఇస్తామని ప్రకటించింది. జార్ఖండ్‌లోని ధన్‌బాద్‌లో అదనపు జిల్లా జడ్జి ఉత్తమ్‌ ఆనంద్‌ను పట్ట పగలు నడిరోడ్డుపై వాహనంతో ఢీకొట్టి హత్యచేసిన ఘటనపై సీబీఐ దర్యాప్తునకు ఆదేశించారు. ఈ కేసులో సుప్రీంకోర్టు స్పందించిన తీరు కారణంగా ఏడాదిలోపే హంతకులకు శిక్ష పడిరది. నిందితులకే కాదు, ఖైదీలకు కూడా హక్కులుంటాయని ఉత్తర్వు లిచ్చిన ఘనత జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణది. ఇదిలా ఉండగా.. సీజేఐ జస్టిస్‌ ఎన్వీ రమణ.. సుప్రీంకోర్టు 48వ ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా విశేష సేవలు అందించారు. 13ఏళ్లపాటు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌ హైకోర్టు న్యాయమూర్తిగా రమణ పనిచేశారు. ఆ తరువాత ఢల్లీి హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా, సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా ఎదిగారు. 2021 ఏప్రిల్‌ 24 నుంచి సీజేఐగా ఎన్వీ రమణ కొనసాగు తున్నారు. కాగా, 49వ సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా జస్టిస్‌ యూయూ లలిత్‌ ప్రమాణ స్వీకారంచేశారు. రాష్ట్రపతి భవన్‌లో జస్టిస్‌ యూయూ లలిత్‌ చేత రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము ప్రమాణస్వీకారం చేయించారు. ఇక, యూయూ లలిత్‌ రెండు నెలల 12 రోజుల పాటు సీజేఐగా పదవిలో కొనసాగనున్నారు.- (పెమ్మరాజు శ్రీనివాస్‌)