Author: team-dhimsa-viz

డోలీ మొత తీరని వ్యధ

ఎన్ని ప్రభుత్వాలు మారినా మారని గిరిజనుల తలరాత.. మహిళకు పురిటి నొప్పులు.. డోలీలో తీసుకెళ్తుండగా మధ్యలోనే ప్రసవం స్వాతంత్య్రం వచ్చిన ఎన్ని ఏళ్ళు అయినా.. ఎన్ని ప్రభుత్వాలు మారినా కష్టాలు మాత్రం తీరడం లేదు.. అంబరాన్ని తాకినా అనేక గ్రామాల్లో కనీస సౌకర్యాలు లేక అవస్థలు తప్పడం లేదు. కనీస అవసరాలైన విద్య, వైద్య సదుపాయాలు ఇప్పటికీ కల్పించడంలో ప్రభుత్వాలు విఫలమవుతూనే ఉన్నాయి. మారు మూల పల్లెల్లోని ప్రజలు.. ముఖ్యంగా అడవుల్లోని నివసించే గిరిజనలకు రవాణా సదుపాయాలు కూడా కరవు. ఎప్పుడైనా ఆరోగ్యం బాగోలేకపోతే డోలీ మోతలే శరణ్యం అంటున్నారు అడవి బిడ్డలు.
విజయనగరం జిల్లా శృంగవరపుకోట మం డలం గిరిశిఖర గ్రామస్థులకు డోలీ మోతలు తప్పలేదు. గ్రామానికి చెందిన వంతల కుషా యికి పురిటి నొప్పులు రావ డంతో 5 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఆస్పత్రికి డోలీపై మోసుకుంటూ వెళ్తుం డగా మార్గ మధ్యలోనే గర్భిణి మగ బిడ్డకు జన్మనిచ్చింది.అక్కడి నుంచి తల్లిబిడ్డలను మోసుకుంటూ పుణ్యగిరి కొండ దిగువకు తీసుకొచ్చారు. అక్కడ ఉన్న ఆటోలో ప్రాంతీయ ఆసుపత్రికి తరలించారు. ఇలాంటి ఘటనలు ఎన్ని జరిగినా ప్రజాప్రతి నిధుల్లో స్పందన కరవైందని గిరిపుత్రులు వాపోయారు. గిరిశిఖర గ్రామాలకు రోడ్డు సౌకర్యం కల్పించ డంలో ప్రభుత్వం విఫలం అయ్యిందని గిరిజన సంఘాలు మండి పడుతు న్నాయి.గిరిజన గ్రామాలను 5వషెడ్యూల్లో చేర్చి ఉంటే ఈడోలి దుస్థితి ఉండేది కాదని పేర్కొన్నారు.ఇప్పటికైన నాన్‌ షెడ్యూల్‌ గిరిజన గ్రామాలను ఐటీడీ పరిధిలో చేర్చాలని గిరిజనసంఘాల ప్రతిని ధులు డిమాండ్‌ చేస్తు న్నారు.దీనిపై కూటమి ప్రభుత్వం స్పందించింది.గిరిజన మహిళ పురిటి కష్టాలు,మారుమూల వైద్య సేవలు అందక మృత్యువాతపడుతున్న గిరి బిడ్డలకు మెరుగైన వైద్య సేవలు అందించడానికి రాష్ట్ర గిరిజన సంక్షేమశాఖ మంత్రి,ఇతర సంబం ధిత అధికారులతో సమీక్ష నిర్వహించారు.
గిరిజన ప్రాంతాల్లో రానున్న రోజుల్లో డోలీ మోతలు కనిపించకూడదు`ఏపీ సీఎం
గిరిజన మహిళల సౌకర్యంకోసం మళ్లీ గర్భిణీ వసతి గృహాలు ఏర్పాటు చేస్తామని ముఖ్య మంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు తెలిపారు. ట్రైకార్‌,జిసిసి,ఐటిడిఎలను యాక్టివేట్‌ చేస్తా మన్నారు. ఏపీలో కూతమి ప్రభుత్వం ఏర్పడిన తరువాత సీఎం చంద్రబాబు నాయుడు పలు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంటూ ప్రజలకు మరింత చేరువ పోతున్నారు. తాజాగా గిరిజన ప్రాంతాల సమస్యలపై దృష్టి పెట్టి ఆ ప్రాంతా ల్లో అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు చేపట్టాలని అధికా రులను ఆదేశించారు. గిరిజన ప్రాంతాల్లో రానున్న రోజుల్లో డోలీ మోతలు కనిపించ కూడకుండా చర్యలు చేపట్టాలని ఆదేశించారు. గిరిజన సంక్షేమశాఖపై సమీక్ష నిర్వహించిన చంద్రబాబు..అధికా రులకు పలు ఆదేశాలు జారీ చేశారు.గిరిజన ప్రాంతాల్లోని మహిళల సౌకర్యం కోసం గర్భిణీ వసతి గృహాలు,ట్రైకార్‌, జీసీసీ,ఐటీడీఏలను యాక్టివేట్‌ చేయాలన్నారు చంద్రబాబు. గత ప్రభుత్వ విధానాలతో గిరిజన ప్రాంతాల్లో జీవన ప్రమాణాలు పూర్తిగా దిగ జారి పోయాయని ఆగ్రహం వ్యక్తం చేసిన ఆయన..గిరిజన ప్రాంతాలను అభివృద్ధి చేసేలా ప్రణా ళికలు సిద్దం చేయాలని ఆదేశించారు. ముఖ్యంగా వర్షాకాలంలో గిరిజన ప్రాంతాల్లోని గర్భి ణీలు ఆసుపత్రులకు వెళ్లేందుకు నానా ఇబ్బం దులు ఎదుర్కొంటుండంతో ఇకపై ఎలాంటి ఇబ్బందులు తలెత్తకుండా చర్యలు చేపట్టాల న్నారు.ఫీడర్‌ అంబులెన్స్‌ లను తిరిగి ప్రవేశ పెట్టాలన్నారు.గిరిజన విద్యార్థుల కోసం టీడీపీ సర్కార్‌ తీసుకొచ్చినఎన్టీఆర్‌ విద్యోన్నతి, అంబేడ్కర్‌ ఓవర్‌ సీస్‌ విద్యానిధి పథకాలను వైసీపీ పూర్తిగా నిర్వీర్యం చేసిందని మండి పడ్డారు. గిరిజన గూడెంలను సైతం అభివృ ద్ధిలోకి తీసుకువచ్చేలా ప్రభుత్వం పాటుపడు తుందని..ఇందుకోసం అధికారులు కృషి చేయాలని చంద్రబాబు సూచించారు. రాష్ట్రంలోని గిరిజన ప్రాంతాల్లో రానున్న రోజుల్లో డోలీ మోతలు కనిపించకూడదు అని ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు అధికారులను ఆదేశించారు.గత ప్రభుత్వ వ్యవస్థల విధ్వంసంతో గిరిజన ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు దారుణంగా పడిపోయాయని ముఖ్యమంత్రి అన్నారు. అవసరమైన మౌళిక వసతులు కల్పించడం ద్వారా,ఫీడర్‌ అంబులెన్స్‌ లను తిరిగి ప్రవేశ పెట్టడం ద్వారా రానున్న రోజుల్లో గిరిజన ప్రాంతాల్లో డోలీ మోతలు లేకుండా చూడాలని అన్నారు. అలాగే నెలలు నిండిన గర్భిణీల కోసం గతంలో తెలుగు దేశం ప్రభుత్వం అందుబాటులోకి తెచ్చిన గర్భిణీ వసతి గృహాలు మళ్లీ ప్రారంభించాలన్నారు. తద్వారా గిరిజన మహిళలకు మేలు జరుగు తుందని చంద్రబాబు చెప్పారు.గిరిజన సంక్షేమ శాఖపై సమీక్షలో ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్ర బాబు నాయుడు ఈమేరకు అధికారులకు ఆదేశాలు ఇచ్చారు.మంగళవారం రాష్ట్ర సచివాలయంలో గిరిజన సంక్షేమ శాఖపై జరిపిన సమీక్షలో గిరిజనులకు విద్యా, వైద్యం, సంక్షేమ పథకాలు అందించడంలో ప్రస్తుతం ఉన్న పరిస్థితులపై సియం సమీక్షించారు.2014 నుంచి 2019 మధ్య అమల్లో ఉన్న పథకాలను వైసీపీ ప్రభుత్వం నిర్వీర్యం చేసిందని సియం చంద్రబాబు అభిప్రాయపడ్డారు.గిరిజన విద్యా ర్థుల కోసం తెచ్చిన ఎన్టీఆర్‌ విద్యోన్నతి, అంబే ద్కర్‌ ఓవర్‌ సీస్‌ విద్యానిధి,బెస్ట్‌ అవెయిలబుల్‌ స్కూల్స్‌ పథకాలను నిర్వీర్యం చేశారని అన్నారు. అలాగే గిరిజనులకు వైద్యం కోసం తెచ్చిన ఫీడర్‌ అంబులెన్స్‌ లను కూడా లేకుండా చేశారని పేర్కొన్నారు. అరకు కాఫీ అమ్మకాలు, మార్కెటింగ్‌ పై సిఎం వివరాలు అడిగి తెలుసుకున్నారు. నాడు అరకు కాఫీని ప్రమోట్‌ చేసేందుకు అత్యధిక ప్రాధాన్యం ఇచ్చామని, కానీ తరువాత వచ్చిన ప్రభుత్వం అరకు కాఫీతో పాటు, గిరిజన ఉత్పత్తుల అమ్మకాలపై దృష్టి పెట్టలేదని అన్నారు. ఈవిష యంలో సమగ్రమైన మార్పులు రావాలని గిరిజన ఉత్పత్తులకు జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో డిమాండ్‌ ఉందని దాన్ని ఉపయో గించుకుంటే గిరిజనుల జీవితాల్లో మార్పులు తేవచ్చు అని సిఎం అన్నారు. గిరిజన ప్రాంతా ల్లో ఎంతో సారవంతమైన భూములు ఉన్నా యని ఆ ప్రాంతాల్లో పకృతి సేద్యాన్ని ప్రోత్స హించాలని అధికారులకు సూచించారు. తేనె, హార్టికల్చర్‌, కాఫీని ప్రొత్సహిస్తే మంచి ఫలి తాలు వస్తాయి అని అన్నారు. గంజాయి అనేది గిరిజన ప్రాంతాల్లో ఎక్కడా కనిపించ కుండా చూడాలని సిఎం అధికారులను ఆదేశించారు. ట్రైకార్‌, జిసిసి, ఐటిడిఎలు పూర్తిగా యాక్టివేట్‌ కావాలని సిఎం అన్నారు. ఈ సంస్థల కార్యకలాపాల వేగం పెంచాలని సూచించారు. వచ్చే నెలలో జరిగే అంతర్జాతీ య గిరిజన దినోత్సవం ఘనంగా నిర్వహిం చాని ముఖ్యమంత్రి అధికారులను ఆదేశిం చారు. కేంద్రం గిరిజనుల కోసం అమలు చేసే పథకాల పై కసరత్తు చేసి….రాష్ట్రానికి నిధులు సాధించే ప్రణాళికలతో రావాలని అధికారులను సిఎం ఆదేశించారు. గిరిజనులు సాగుచేస్తున్న భూములు, ఆయా పంటలకు వస్తున్న ఆదా యం,అలాగే గిరిజన ఉత్పత్తుల, ఇతర పనుల ద్వారా తలసరి ఆదాయంపై సమగ్ర వివరా లతో రావాలని ముఖ్యమంత్రి సూచించారు.
గిరిజన గ్రామ పంచాయతీల సమావేశాల్లో సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియాపై చర్చించాలి
గిరిజన ప్రాంతాల్లో సికిల్‌సెల్‌ ఎనీమియా నియంత్రణకు పటిష్టమైన చర్యలు తీసుకోవా లని ఆరోగ్య కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ కమీషనర్‌ మరియు ఎండీ నేషనల్‌ హెల్త్‌ మిషన్‌ సి.హరి కిరణ్‌ ఆదేశించారు. గిరిజన గ్రామ పంచాయ తీల సమావేశం అజెండాలో సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా అంశం కూడా చేర్చేలా చర్యలు తీసుకోవాలన్నారు. గిరిజన గ్రామ పంచాయ తీల్లో దీనిపై చర్చిస్తే ఈ కార్యక్రమం మరింత వేగవంతమవుతుందన్నారు. ఇందు కోసం గిరిజన సంక్షేమ శాఖ ఉన్నతాధికారుల్ని సంప్రదించాలన్నారు.జాతీయ సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా నిర్మూలన మిషన్‌పై మంగళగిరి ఎపిఐఐసి టవర్స్‌లోని వైద్య ఆరోగ్య శాఖ ప్రధాన కార్యాలయంలో గురువారం ఆయన సమీక్షించారు.ఈ సందర్భంగా కమీషనర్‌ హరికిరణ్‌ మాట్లాడుతూ కేంద్ర ప్రభుత్వ మార్గ దర్శకాలనుగుణంగా సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమి యా బాధితుల్ని స్క్రీనింగ్‌ చేయాలని,ఈ ప్రక్రి యను నిరంతరం కొనసాగేలే చర్యలు తీసుకో వాలని ఈ సందర్భంగా ఆయన ఆదేశించారు. సంబంధిత ఐటిడిఎ పీవోలతో దీనిపై వీడియో కాన్ఫరెన్స్‌ నిర్వహిస్తామన్నారు.సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీ మియా నిర్మూలన కార్యక్రమాన్ని ఛాలెంజ్‌గా తీసుకుని సంతృప్త స్థాయికి తీసుకెళ్లాలని, ఇందుకోసం వినూత్న విధా నాల్ని అవలింబిం చాలని సూచించారు. ఈమేరకు జరిగే రాష్ట్ర స్థాయి జిల్లా కలెక్టర్ల సమావేశంలో సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా అంశంపై మాట్లాడతానన్నారు. సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల సాధన దిశగా దీనిపై మరింత దృష్టిని సారిం చాలన్నారు.2023 జులైలో సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా నిర్మూలన మిష న్‌ను ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ ప్రారంభిం చారని, 2047నాటికి దేశంలో సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా ను నిర్మూలించాలన్నది లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నా రని తెలిపారు.గిరిజన ప్రాంతాల్లో జీరో నుండి 40ఏళ్ల మధ్య వయసు గల 19,90,277 బాధితుల్ని మూడేళ్లలో ఏపీలో స్క్రీనింగ్‌ చేయా లని కేంద్రం లక్ష్యాన్ని నిర్ణయిం చిందని ఆయన తెలిపారు.ఇప్పటి వరకు 8,80,560 మందికి స్క్రీనింగ్‌ చేశారని,ఇందు లో19,046మంది సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా క్యారియర్లు కాగా, 1684 మందికి సికిల్‌ సెల్‌ ఎనీమియా వ్యాధి ఉన్నట్లు తేలిందన్నారు.కేంద్ర ఆరోగ్య కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ మార్గదర్శకాల ప్రకా రం స్క్రీనింగ్‌ చేసిన ప్రతివ్యక్తికీ సికిల్‌ సెల్‌ స్టేటస్‌ ఐడి కార్డును జారీ చేస్తారని,ఇప్పటి వరకు 2,85,397 మందికి ఈకార్డుల్ని జారీ చేశారన్నారు.మరో 1,39,888 కార్డుల్ని త్వరలో జారీచేస్తారన్నారు. – జిఎన్‌వి సతీష్‌

పులులు పెంచే దశగా ప్రణాళికలు..

అడవిలో ఉండే పులులను కాపాడితే అవే అడవులను రక్షిస్తాయి,తద్వారా పచ్చదనం పెరిగితే పర్యావరణ సమతౌల్యం ఉంటుంది అని రాష్ట్ర ఉప ముఖ్యమంత్రి, పర్యావరణ అటవీ శాఖ మంత్రిపవన్‌ కళ్యాణ్‌ స్పష్టం చేశారు. రాష్ట్రంలోని టైగర్‌ రిజర్వ్‌ పరిధిలో పులుల సంరక్షణకు ప్రత్యేక చర్యలు చేపట్టాలని నిర్ణయం తీసుకున్నామన్నారు. పులుల సంఖ్య పెంచే దిశగా సంరక్షణ ప్రణాళికలు సిద్ధం చేయాలని అధికారులకు సూచించారు. గ్లోబల్‌ టైగర్‌ డే సందర్భంగా మంగళగిరిలోని అరణ్య భవన్‌లో నిర్వహించిన కార్యక్రమంలో పవన్‌ కళ్యాణ్‌ పాల్గొన్నారు.ఈ సందర్భంగా గ్లోబల్‌ టైగర్‌ డే పోస్టర్‌ విడుదల చేశారు. బొబ్బిలి ఎమ్మెల్యే ఆర్‌.వి.ఎస్‌.కె.కె.రంగారావు(బేబీ నాయన) ఏర్పా టు చేసిన టైగర్స్‌ ఫోటో ఎగ్జిబిషన్‌ తిలకించారు. వైల్డ్‌ లైఫ్‌ ఫోటోగ్రఫీ హాబీ కలిగిన బేబీ నాయన, ఆయన మిత్రులు దేశంలోని జాతీయ పార్కులు, టైగర్‌ సఫారీల్లో తీసిన పులుల ఫోటోలను అక్కడ ప్రదర్శిం చారు. రాష్ట్రంలో పులుల సంఖ్య,అభయా రణ్యంలో తీసుకోవలసిన భద్రత చర్యలపై పవన్‌ కళ్యాణ సమీక్షించారు.ఈ సందర్భంగా మాట్లా డుతూ ‘‘భారతీయ సంస్కృతిలో ప్రతి ప్రాణి వసుధైక కుటుంబంలోకే వస్తుంది.అడవులు మన సంస్కృ తిలో భాగం.అక్కడుండే ప్రాణులు కూడా మనకు ఎంతో అవసరం. వాటి సంరక్షణ బాధ్యతలు మన మే తీసుకో వాలి.దేశ ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ జీ20 సమయంలో వసుధైక కుటుంబం గురించి చెబుతూ ప్రకృతిలో భాగమైన చెట్లు, జంతుజాలం, క్రిమికీటకాలు..అన్నీ వసుధైక కుటుంబంలో భాగ మే అన్నారు.వాటిని కూడా మనం కాపాడు కోవా లి.అటవీశాఖా మంత్రిగా రాష్ట్రంలోని అటవీ సంపద,వన్యప్రాణుల రక్షణకు పూర్తిగా నేను కట్టు బడి ఉన్నాను. అధికారులు సైతం ఇదే లక్ష్యంతో పని చేయాలి. వారికి ఈ విషయంలో నా నుంచి పూర్తి సహకారం లభిస్తుంది.ప్రకృతితో కలసి బతకాలి అన్నది విశ్వమానవ సిద్ధాంతం. అలాంటి ప్రకృతిలో భాగమైన అడవులను వివిధ రకాలుగా వినాశనం చేస్తూ మనిషి తన రోజువారీ జీవితం గడుపుతున్నాడు.దీనికి ఎక్కడో దగ్గర పుల్‌ స్టాప్‌ పడాలి.అడవుల విధ్వంసం అనేది ఆగాలి. అరణ్యా ల్లో బతికే వన్యప్రాణులు,వాటి రక్షణకు ప్రతి ఒక్కరు బాధ్యత తీసుకోవాలి. అక్రమంగా పులుల్ని వేటాడే వారిపైనా,స్మగ్లింగ్‌కి పాల్పడే వారిపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలి.
నా ఇంటి ఆవరణనే చిన్నపాటి అడవిగా మార్చాను.
ఇక్కడ ఒక విషయం చెప్పాలి…నా చిన్నతనంలో ఒంగోలులో ఉన్నప్పుడు మా వీధిలోకి ఒక పంగోలిన్‌ను అందరూ కలిసి కొట్టేశారు. అది ప్రమాదకరమా అని అడిగితే మాకూ తెలియ దు..ఏమైనా చేస్తుందేమోనని భయంతో కొట్టేశా మన్నారు. వన్యప్రాణులపై ముందుగా భయంతోనే హాని తలపెడతారు.వన్య ప్రాణి పరిరక్షణ చట్టం, అటవీ పరిరక్షణ చట్టంపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించాలి. వసుధైక కుటుంబం అంటే మనుషు లతోపాటు పశుపక్షాదులు,చెట్లు,జంతువులు కూడా ఉండాలి.నేను రాజకీయ నాయకుడి కంటే ముందు ప్రకృతి సంరక్షకుడిని.నా ఫాం హౌస్‌లో నేను ఎటు వంటి క్రిమి సంహారక మందులు వాడకుండా సహజంగా పెరిగే మొక్కలు,చెట్లు,కీటకాలు పెరిగే లా చర్యలు తీసుకున్నాను.దీనివల్ల అనేక పక్షులు అక్కడికి వచ్చి చేరాయి. దీని కోసం మనం పెద్దగా ఏమీ చేయక్కర్లేదు.ఉన్నంతలో సంరక్షణ చర్యలు చేపడితేచాలు.హైదరాబాద్‌ లో నేను ఉండే 1400 చదరపు గజాల ఇంటి ఆవరణలోనూ సహజంగా పెరిగే ఏర్పాటు చేస్తే చిన్నపాటి అడవిలా తయా ంౖంది.ఇప్పుడు అక్కడ అరుదైన పక్షులు కూడా అప్పుడప్పుడూ కనిపిస్తున్నాయి.
నల్లమల శివ,చిగుళ్ళ మల్లికార్జున్‌ల మాటలు కదిలించాయి
ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ మన్‌ కీ బాత్‌లో పులుల సంరక్షణ గురించి చెబుతూ నల్లమల అడవుల్లో చెంచులు టైగర్‌ ట్రాకర్స్‌గా ఉన్నారనీ,అక్కడ వన్యప్రాణుల సమాచారం అందించడంతో పాటూ అక్రమాలు జరగకుండా నిఘా ఉంచుతారని ఆనందం కలిగించింది. పులు లు వారి సంస్కృతిలో అంతర్భాగం అని చెప్పిన మాటలు స్ఫూర్తి కలిగించాయి. కొన్ని సంవత్సరాల కిందట-నల్లమల ప్రాంతానికి చెందిన చెంచు జాతికి చెందిన 16ఏళ్ల శివ అన్న కుర్రాడు హైదరా బాద్‌ లో మా ఆఫీస్‌ దగ్గరకి వచ్చాడు. అతనితో మాట్లాడినప్పుడు పర్యావరణ పరిరక్షణ మీద చెం చులకి ఉన్న నిబద్దత తెలిసింది. అతను నా దగ్గరకు వచ్చిన పనినల్లమలలో యురేనియం మైనింగ్‌ కోసం ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. అదే జరిగితే మా అడవులు పోతాయి. పులులు చచ్చిపోతాయి. ఎవరికి చెప్పుకోవాలో తెలియడం లేదు. నల్లమల విధ్వంసానికి గురవుతుంది.నామాటఎవరు వింటా రో తెలియక మీ దగ్గరకు వచ్చాను. ఏమైనా చేయ మని అడిగాడు.ఆ క్రమంలో కాంగ్రెన్‌ నాయకులు వి.హనుమంతరావుచెప్పి నల్లమలలో యురేనియం అన్వేషణపై అఖిలపక్షం రౌండ్‌ టేబుల్‌ సమావేశం ఏర్పాటు చేశాము.ఆసమావేశంలో చిగుళ్ల మల్లికా ర్జున్‌ అనే చెంచుల ప్రతినిధి మాట్లాడిన మాటలు నన్ను కదిలించాయి.‘నల్లమలలోఉన్నచెట్లు, జంతు వులు,వాగులు అన్నింటినీ మేము దేవతలుగా కొలుస్తాం.పెద్దపులి అంటే పెద్దమ్మ దేవర,ఎలుగు బంటిని లింగమయ్యగా చూస్తాం. అడవి పందిని గూబల మస్సి,గారెలమస్సి,బంగారు మైసమ్మ అని పిలుచుకుంటాం. రేసు కుక్క మల్లికార్జునుడి భార్య మా బవరమ్మగా కొలుస్తాము. తేనెలో ఉండే తెల్ల గడ్డను మల్లమ్మ అంటాం’ అని అక్కడ తమ ఆచార వ్యవహారాలను, జీవితాన్ని వివరించారు.
పని చేసిన అధికారులకు గుర్తింపు
బి.భూతి భూషణ్‌ బంధోపాధ్యాయ రాసిన వనవాసి పుస్తకం చదివినప్పుడు ప్రకృతి ప్రాముఖ్యత అర్ధం అయ్యింది.ఇప్పుడు నేను దేవుని దయతో ఉపము ఖ్యమంత్రి,అటవీశాఖ మంత్రిగా బాధ్యతలు తీసుకు న్నాను. అంతర్జాతీయ పులుల దినోత్సవాన అధికా రులకు మాటిస్తున్నాను. ఇక్కడ ఎంతో నిబద్దత కలిగిన అధికారులు ఉన్నారు. అద్భుతంగా పని చేసిన కొంతమంది అధికారులకు గుర్తింపు రాలే దన్న విషయం నాకు తెలిసింది.గుర్తింపు ఇచ్చే బాధ్యత నేను తీసుకుంటాను. మీరు చేసిన పని పది మందికి తెలిస్తే అది భవిష్యత్‌ తరాలకు స్ఫూర్తి నిస్తుంది.అధికారులు అటవీ పరరిక్షణ కోసం కల లు కనండి.ప్రణాళికలు సిద్ధం చేయండి.వాటిని అమలుపరిచే బాధ్యత నేను తీసుకుంటా. ప్రజలకు చేరువయ్యేలా పనిచేద్దాం.అవసరం అయితే అధికా రులు చెప్పిన విధంగా పబ్లిక్‌,ప్రైవేటు భాగస్వా మ్యం విధానంలో జూ పార్కులు అభివృద్ధి చేద్దాం. అటవీశాఖ మంత్రిగా,పర్యావరణ ప్రేమికుడిగా పర్యావరణ పరిరక్షణకు కట్టుబడిఉంటాను. అటవీ శాఖలో ఉద్యోగుల కొరత, సమస్యల పరిష్కారానికి ముందుకు వెళ్తాము. ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడుతో మాట్లాడి అటవీ శాఖకు బడ్జెట్‌ పెంచే విధంగా,ఉద్యోగుల కొరత భర్తీచేసే విధంగా చర్య లు తీసుకుంటాం.
శ్రీశైలం నుంచి శేషాచలం వరకూ అటవీ కారిడార్‌
పెద్ద పులుల సంఖ్యను పెంచేందుకు ప్రణాళిక బద్ధంగా చర్యలు తీసుకుంటాము. నల్ల మల,శ్రీశైలం నుంచి శేషాచలం వరకు ప్రత్యేక కారిడార్‌ ఏర్పాటు చేసి అడవులను పెంచేందుకు కృషి చేస్తాము.టైగర్‌ రిజర్వ్‌ పరిధిలో ఉన్న పులుల సంరక్షణకు పటిష్టమైన చర్యలుతీసుకుందాం. వేట గాళ్లను ఉపేక్షించవద్దు.అటవీ ప్రాంతాల్లో స్థానికు లకు జంతుజాలం ఆవశ్యకతపై అవగాహన కల్పిం చే కార్యక్రమాలు నిర్వహించాలి.అదే విధంగా శ్రీశై లం క్షేత్ర పరిసరాల్లోని అడవుల్లో ప్లాస్టిక్‌ విని యోగం పెరుగుతోందని అధికారులు నా దృష్టికి తీసుకువచ్చారు. పర్యావరణహితమైన ఆధ్యాత్మిక యాత్రలు చేసేలా భక్తులకు అవగాహన కల్పిం చాలి’’ అన్నారు. ప్రకృతి పరిరక్షణకు ఉద్యోగులు చేస్తున్న కృషిని అభినందిస్తూ రస్కిన్‌ బాండ్‌ రాసిన కవితను చదివి వినిపించారు.పీసీసీఎఫ్‌ (హెచ్‌.ఓ. ఎఫ్‌.ఎఫ్‌.)చిరంజీవి చౌదరికి ‘సీక్రెట్‌ నెట్వర్క్‌ ఆఫ్‌ నేచర్‌’అనే పుస్తకాన్ని పవన్‌ కళ్యాణ్‌ బహూక రించారు. బొబ్బిలి ఎమ్మెల్యే బేబినాయన ప్రత్యేక అతిధిగా పాల్గొన్నారు. ఈ కార్యక్రమంలో అటవీ శాఖ ప్రత్యేక ప్రధాన కార్యదర్శి అనంతరాము, అటవీశాఖ ఉన్నతాధికారులఎ.కె.నాయక్‌, ఖజూరి యా,సుమన్‌, రేవతి,రాహుల్‌ పాండే,శాంతిప్రియ పాండే,శరవణన్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు.-జిఎన్‌వి సతీష్‌

రాజముద్రతో..భూ పట్టాదారు పాస్‌పుస్తకాలు

త్వరలో రాజముద్రతో భూ యజమానులకు పట్టాదారు పాసు పుస్తకాలు ఇవ్వనున్నట్లు సీఎం తెలిపారు. రెవెన్యూ శాఖపై ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నిర్వహించిన ఉన్నతస్థాయి సమీక్ష లో ఈ విషయాన్ని స్పష్టం చేశారు.ప్రజలపాసు పుస్తకాలపై తన బొమ్మల కోసం15కోట్లు జగన్‌ ప్రభుత్వం తగలేసిందని ఆయన మండిపడ్డారు. ఎన్నికల్లో హామీ ఇచ్చినట్లు,ప్రజల కోరిక మేర కు రాజముద్రతో కొత్త పాసుపుస్తకాలు ఇచ్చేం దుకు ప్రభుత్వ నిర్ణయించిందన్నారు. రాజము ద్రతో ఉన్న పుస్తకాన్ని అధికారులు ముఖ్యమం త్రికి చూపించారు.క్యూ ఆర్‌ కోడ్‌ స్కాన్‌ చేస్తే ఆస్తి వివరాలు,ఆ ఆస్తి అడ్రస్‌ వద్దకు తీసుకు వెళ్లే మ్యాప్‌ కూడా వచ్చేలా ఏర్పాటు చేశారు.రీ సర్వే పేరుతో పొలాల సర్వేకి గత ప్రభుత్వం భారీగా నిధులు ఖర్చు చేసిందని తెలిపారు. సరిహద్దు రాళ్లపైనా తన బొమ్మలు ఉండాలన్న నాటి సీఎం జగన్‌ కోరిక తీర్చేందుకు 650 కోట్లు నాటి ప్రభుత్వం ఖర్చు చేసిందన్నారు. కేంద్రం చెప్పిన రీసర్వేలో ఎక్కడా రాళ్లుపాత మని చెప్పకపోయినా తన బొమ్మల కోసం జగన్‌ గ్రానైట్‌రాళ్లు సిద్ధం చేశారు.జగన్‌ బొమ్మ ఉన్న 77లక్షల గ్రానైట్‌ రాళ్లను ఏమి చేయాలి అనేదానిపై ప్రభుత్వ కసరత్తు చేస్తోంది.ఆ రాళ్ల పై బొమ్మలు చెరపడానికి మరో 15కోట్లు ఖర్చు అవుతుందని తాత్కాలి కంగా అంచనా వేశారు. జగన్‌ బొమ్మల పిచ్చి వల్ల మొత్తంగా 700కోట్ల వరకు ప్రజా సొమ్ము వృథా అయ్యింది.ఆ గ్రానై ట్‌ రాళ్లను ఎలా ఉప యోగించు కోవచ్చు, వాటితో ఏం చెయ్యవచ్చో చూడమని ముఖ్య మంత్రి చంద్రబాబు అధికా రులను ఆదేశిం చారు. రెవెన్యూ శాఖలో పరిస్థి తులు,మదనపల్లి ఫైల్స్‌ దగ్దం ఘటన లాంటివి జరగకుండా తీసుకోవాల్సిన చర్యలపై రెవెన్యూ స్టాంప్స్‌ అండ్‌ రిజిస్ట్రేషన్‌ శాఖపై ముఖ్యమంత్రి చంద్ర బాబు సమీక్ష నిర్వహించారు.గత 5 ఏళ్లలో రెవెన్యూ శాఖలో తీసుకువచ్చిన చట్టాలు,అవి దుర్వినియోగం అయిన తీరుపై చర్చించారు. సంస్కరణల పేరుతో కొత్త చట్టాలు తెచ్చి అక్రమాలకు పాల్పడిన విధానంపై సమీక్షిం చారు. పెరిగిన భూవివాదాల నేపథ్యంలో ప్రజ లకు సమస్యలకు పరిష్కారం కోసం తీసుకు రావాల్సిన చర్యలపై చర్చించారు.ల్యాండ్‌ గ్రాబింగ్‌ను అరికట్టడానికి కొత్త చట్టాలు తేవా ల్సిన అవసరం ఉందా,ఎటువంటి కొత్త చట్టాలు తేవాలి అనే అంశంపైనా చర్చ జరిగింది.
పార్టీల రంగులు, నేతల ఫొటోలు ఉండ కూడదు.
పట్టాదారు పాసు పుస్తకాల పంపిణీపై సమా వేశంలో ప్రస్తా వించిన చంద్రబాబు,భూ యజ మానుల కిచ్చే పట్టాదారు పాస్‌ పుస్తకాలపై ప్రభుత్వ రాజముద్ర ఉండేలా చూసుకోవాలని స్పష్టం చేశారు.పార్టీల రంగులు,నేతల ఫొటోలు ఉండ కూడదన్నారు.తాము రూపొం దించిన పట్టాదారు పాసు పుస్తకం నమూనాను అధికా రులు చంద్రబాబు దృష్టికి తీసుకెళ్లగా,దానిలో కొన్ని మార్పులను సూచించారు.పట్టా దారు పాసు పుస్తకం చూడగానే రైతులకు భరోసా కలిగేలా ఉండాలన్నారు.
పేదలకు ఇళ్ల స్థలాలు…
రాష్ట్రంలో పేదలకు ఇళ్ల స్థలాలు పంపిణీ విషయంలో ఏపీ ప్రభుత్వం కీలక నిర్ణయం తీసుకుంది.గృహ నిర్మాణశాఖపై నిర్వహించిన సమీక్ష సందర్భంగా సీఎం చంద్రబాబు ఎన్నికల్లో ఇచ్చిన హామీని నిలబెట్టుకున్నారు. కొత్త లబ్దిదారులకు గ్రామాల్లో మూడు సెంట్లు,పట్టణాల్లో రెండు సెంట్లు స్ధలం కేటాయించాలని నిర్ణయించినట్లు గృహ నిర్మాణశాఖ మంత్రి పార్ధసారధి వెల్లడిరచారు. గత ప్రభుత్వం ఇళ్లపట్టాల కోసం భూ సేకరణ జరిపి లే అవుట్లు వేయని స్థలాల్లోనూ పేదలకు మూడు సెంట్లు ఇళ్ల స్థలం ఇవ్వాలని నిర్ణయించామన్నారు.
వంద రోజుల్లో 1,25లక్షల ఇళ్ల నిర్మాణం
ఇళ్ల నిర్మాణమనేది తమ ప్రభుత్వానికి అత్యంత ప్రాధాన్యతా అంశంగా ఉంటుందని సీఎం చంద్రబాబు సమీక్షలో స్పష్టం చేశారు.రాబోయే వంద రోజుల్లో 1.25లక్షల ఇళ్ల నిర్మాణం పూర్తి చేస్తామన్నారు.వచ్చే ఏడాది కాలంలో 8.25లక్షల ఇళ్ల నిర్మాణం చేపట్టనున్నట్టు వెల్లడిరచారు.గత ప్రభుత్వం ఎన్టీఆర్‌ ఇళ్ల లబ్దిదారులను పక్కన పెట్టేసిందన్నారు.ఇళ్లు పూర్తియినా పేమెంట్లు చెల్లించలేదని,ఇలాంటి బాధిత లబ్దిదారులకు చెల్లింపులు జరపాలని చంద్రబాబు ఆదేశించారు.మధ్యతరగతి ప్రజలకు ఎంఐజీ లే అవుట్లును ఏర్పాటు చేస్తామని పేర్కొన్నారు.
గత ప్రభుత్వంలో హౌసింగ్‌లోనే రూ.10వేల కోట్లు నష్టం
జర్నలిస్టులకు ఇళ్ల నిర్మాణం చేపట్టి తక్కువ ధరలకు ఇళ్లను నిర్మించి ఇస్తామని చెప్పారు. పోలవరం ఆర్‌ అండ్‌ ఆర్‌ కింద ఇళ్ల నిర్మా ణాన్ని గృహ నిర్మాణ శాఖకు అప్పగించాలనే అంశంపై చర్చ జరిగిందని,ఇప్పటికే ప్రారం భించిన ఇళ్లను పూర్తి చేస్తామని స్పష్టం చేశారు. గత ప్రభుత్వం ఇళ్ల స్థలాలిచ్చి మౌలిక సదుపాయాలను కల్పించలేదని,అలాంటి చోట మౌళిక సదుపాయాలు కల్పిస్తామన్నారు. గత ప్రభుత్వం నిర్వాహకం వల్ల ఒక్క హౌసింగ్‌శాఖ లోనే రూ.10వేల కోట్ల మేర నష్టం వాటిల్లిం దని విమర్శించారు.ఎస్సీ,ఎస్టీలకు ఎలాంటి ప్రత్యేకతలు లేకుండా గత ప్రభుత్వం ఇళ్ల నిర్మాణం చేపట్టిందని ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు.2014`2019మధ్యకాలంల నాలుగున్నర లక్షల మందికి రాష్ట్ర నిధులతో ఇళ్ల నిర్మాణం చేపట్టామని ఈ సందర్భంగా గుర్తు చేశారు.
పరిశ్రమల శాఖపై నూతన పాలసీలు రూపకల్పనకు ఆదేశం రాష్ట్రంలో పరిశ్రమల ఏర్పాటు, తీసుకు రావా ల్సిన కొత్త పాలసీలపై ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు అధికారులతో సమీక్షించారు. గత పదేళ్ల కాలంలో పెట్టుబడుల కోసం వివిధ సందర్భాల్లో చేసుకున్న ఒప్పందాలు, వాటి ప్రస్తుత పరిస్థితిపై అధికారులతో సీఎం చర్చించారు. తెలుగుదేశం ప్రభుత్వం గతంలో అధికారంలో ఉన్న సమయంలో రూ.16 లక్షల కోట్ల పెట్టు బడులపై ఒప్పందాలు చేసుకోగా…తరువాత వచ్చిన ప్రభుత్వం అనుసరించిన విధానాల కారణంగా పారిశ్రామిక వేత్తలు వెనక్కి వెళ్లిపో యారని సీఎం అన్నారు. పారిశ్రామిక వేత్తలను ఇబ్బందులు పెట్టడం, రాజకీయ వేధింపులకు గురిచేయడంతో చాలా కంపెనీలు పెట్టుబడుల ఒప్పందాలను రద్దు చేసుకున్నాయని…కొత్త కంపెనీలు కూడా రాలేదని సీఎం అన్నారు. మళ్లీ పారిశ్రామిక వేత్తల్లో నమ్మకం కల్పించా ల్సిన అసవరం ఉందన్నారు. పారిశ్రామిక అవసరాల కోసం తీసుకున్న భూములను కూడా ఇతర అవసరాలకు వినియోగించారని సీఎంకు అధికారులు వివరించారు. వివిధ ప్రాంతాల్లో పరిశ్రమల కోసం సేకరించిన భూముల్లో 1,382 ఎకరాలను ఇళ్ల పట్టాల కోసం అంటూ తీసుకున్నారని అధికారులు తెలిపారు. పేదలకు ఇళ్లు ఇచ్చేందుకు అసవర మైన స్థలం సేకరించి ఇవ్వాల్సి ఉన్నా… పరిశ్రమలకు ఇచ్చే స్థలాలు ఇచ్చారని వివరిం చారు. పరిశ్రమలకు ప్రోత్సాహకాల కోసం గత తెలుగుదేశం ప్రభుత్వ హయాంలో 66 శాతం ప్రోత్సాహకాలు చెల్లిస్తే….వైసీపీ ప్రభుత్వంలో 34 శాతం మాత్రమే ఇచ్చారని అధికారులు వివరించారు. దీనిపై సీఎం చంద్రబాబు నాయుడు మాట్లాడుతూ పారిశ్రామిక ప్రోత్సాహకాలు ఇచ్చే అంశాన్ని పరిశీలిద్దా మన్నారు. తద్వారా పెట్టుబడులకు ఆస్కారం ఏర్పడుతుందని అభిప్రాయపడ్డారు. 2014-2019 కాలంలో64ఇండస్ట్రియల్‌ పార్కుల ద్వారా14,125 ఎకరాలు అందుబాటులోకి తెస్తే 2019-2024 మధ్య కేవలం 31పార్కు లు అందుబాటులోకి తెచ్చారని అన్నారు. ఇలాంటి పరిణామాలతో పారిశ్రమిక వేత్తలు, పెట్టుబడి దారులు నమ్మకం కోల్పోయారని సీఎం అన్నారు.నాడు ఒప్పందం చేసుకుని వైసీపీ ప్రభుత్వ విధానాలతో వెనక్కి వెళ్లిన వారితో మళ్లీ సంప్రదింపులు జరపాలని, అవసరం అయితే తాను కూడా వారితో మాట్లాడుతానని ముఖ్యమంత్రి అన్నారు. ఇప్పటికే పనులు ప్రారంభించిన ప్రాజెక్టులను వేగవంతం చేయాలని సీఎం అన్నారు. తద్వా రా ఏడాది కాలంలో లక్ష కోట్ల పెట్టుబ డులకు సంబంధించిన ప్రాజెక్టులు పూర్తి చేసి 1,36, 260 మందికి ఉపాది కల్పించాలని అన్నారు. ఉమ్మడి కృష్ణాజిల్లా మల్లవల్లి పారిశ్రా మిక వాడలో భూముల రేట్లు తగ్గించి పెట్టుబడులకు ఊతం ఇవ్వాలని సీఎం అదేశించారు.వైసీపీ ప్రభుత్వం దీన్ని పూర్తిగా వివాదాల్లోకి నెట్టేసి…నిర్వీర్యం చేసిందని సీఎం అన్నారు.
5 నూతన పాలసీలు
వచ్చే 100రోజుల్లో కొత్తగా 5పాలసీలు తీసుకు రావాలని సీఎం అధికారులను ఆదేశించారు. నూతన ఇండస్ట్రీయల్‌ పాలసీ,ఎంఎస్‌ఎంఇ పాలసీ,ఫుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌ పాలసీ,ఎలక్ట్రానిక్‌, ఐటీ అండ్‌ క్లౌడ్‌ పాలసీ,టెక్స్‌ టైల్‌ పాలసీలు తీసుకురావాలని అన్నారు. అత్యుత్తమ పాలసీల ద్వారా పెట్టుబడుల ఆకర్షణకు అనువైన వాతారవణం కల్పించాలని అధికారులను ఆదేశించారు.రాష్ట్రాన్ని గ్రీన్‌ హైడ్రోజన్‌, గ్రీన్‌ ఎనర్జీ హబ్‌గా చెయ్యాలనే లక్ష్యంతో పాలసీలు రూపొందించాలని అన్నారు. అదే విధంగా కొత్తగా నాలుగు పారిశ్రామిక క్లష్టర్లపై ప్రతి పాదనలు సిద్ధం చేసి కేంద్ర అనుమతులు పొందాలని సీఎం అన్నారు.కుప్పం,మూల పేట,చిలమత్తూరు,దొనకొండ లేదా పామూ రులో కొత్త క్లష్టర్స్‌ ఏర్పాటు చేయాలని..ఈ మేరకు ప్రక్రియ ప్రారంభించాలని సీఎం ఆదేశించారు.ఆయా క్లష్టర్లలో ఎలక్ట్రానిక్స్‌, ఫార్మా,ఫుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌,హార్డ్‌ వేర్‌ సంస్థల ఏర్పాటుకు కృషి చేయాలని సిఎం అన్నారు. అలాగే కృష్ణపట్నం,నక్కపల్లి,ఒర్వకల్లు,కొప్పర్తి నోడ్స్‌ ప్రోగ్రస్‌పై చర్చించారు.నక్కపల్లిలో రూ.11,542కోట్లతో ఏర్పాటు చేసే బల్క్‌ డ్రగ్‌ పార్క్‌,రూ. 60 వేల కోట్లతో ఏర్పాటు అయ్యే గ్రీన్‌ హైడ్రొజన్‌ హబ్‌, ప్రస్తుతం చర్చలు జరు పుతున్న బిపిసిఎల్‌ ప్రాజెక్టుల స్థితిగతులపై అధి కారులతో సీఎం చంద్రబాబు సమీక్షించారు.ఈ సమావేశంలో రాష్ట్ర పరిశ్రమలు, వాణిజ్య శాఖ మంత్రి టీజీ భరత్‌ కూడా పాల్గొన్నారు. సమీక్ష ముగిసిన అనంతరం టీజీ భరత్‌ మీడియాతో మాట్లాడారు. ఏపీకి రూ.75,000 కోట్లతో బీపీసీఎల్‌ పరిశ్రమ రాబోతోందని వెల్లడిర చారు. బీపీసీఎల్‌ పరిశ్రమను రాష్ట్రంలో ఎక్కడ ఏర్పాటు చేయాలనేది 90 రోజుల్లో నిర్ణయి స్తారని తెలిపారు.కృష్ణపట్నంలో బ్యాటరీ పరిశ్రమ ఏర్పాటుకు విన్‌ ఫాస్ట్‌ సంస్థ ముందుకొచ్చిందని వివరించారు. ఏపీలో పెట్టుబడులకు అమెరికా కాన్సులేట్‌ జనరల్‌ జెన్నిఫర్‌ కూడా ఆసక్తి కనబరిచారని మంత్రి టీజీ భరత్‌ పేర్కొన్నారు.ఇక, దేశంలోనే ఉత్తమ పారిశ్రామిక విధానం తీసుకురావాలని నేటి సమీక్ష సమావేశంలో నిర్ణయం తీసుకున్నామని చెప్పారు. దేశంలో ఎక్కడా లేని విధంగా ఉత్తమ ఎంఎస్‌ఎంఈ, క్లస్టర్‌ విధానాలు అమలు చేస్తామని తెలిపారు. సీబీఎన్‌ బ్రాండ్‌తో పారిశ్రామికవేత్తలకు అనుకూల విధానాలు అమలు చేస్తామని వివరించారు. రాష్ట్రంలో నాలుగు ఇండస్ట్రియల్‌ క్లస్టర్లు ప్రారంభించాలని ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు ఆదేశించారని టీజీ భరత్‌ వెల్లడిరచారు. ఇప్పటికే రాష్ట్రంలో కృష్ణపట్నం,ఏపీ బల్క్‌ డ్రగ్‌ పార్క్‌, ఓర్వకల్లు, కొప్పర్తిలో 4ఇండస్ట్రియల్‌ క్లస్టర్లు ఉన్నాయని వివరించారు.కొత్తగా కుప్పం, లేపాక్షి, దొన కొండ, మూలపేటలో క్లస్టర్లు ఏర్పాటు చేస్తా మని చెప్పారు.చిత్తూరు నోడ్‌ కింద రూ.1, 350 కోట్లతో అభివృద్ధి పనులు చేపడతామని వెల్లడిరచారు. రాజధాని అమరావతి సమీ పంలో ఇండస్ట్రియల్‌ పార్క్‌ ఏర్పాటు చేయాల నేది తమ ప్రభుత్వ ఆలోచన అని మంత్రి టీజీ భరత్‌ తెలిపారు. గతంలో ఏపీలో పెట్టుబడులు పెట్టాలంటే పారిశ్రామికవేత్తలు భయపడే పరి స్థితి కల్పించారని మంత్రి టీజీ భరత్‌ విమ ర్శించారు. గతంలో పారిశ్రామికవేత్తలను షేర్లు,పర్సంటేజీలు అడిగే పరిస్థితి ఉండేదని తెలిపారు.-జి.ఎన్‌.వి.సతీష్‌

అంతట విస్తరిస్తున్న అడవి బిడ్డల పండుగ

మాయ మర్మం..కుట్రలు కుతంత్రాలు.. తెలియని స్వచ్ఛమైన జీవన స్రవంతిలో ఐక మత్యానికి సాంప్రదా య పరిరక్షణకు చిరు నామాలుగా నిలిచే అడవి తల్లి ముద్దుబిడ్డలు, ఆదివా సులుగా, గిరిజనులు గా, వనవాసులుగా, వివిధ పేర్లతో పిలవబడు తున్న వీరంతా మానవజాతికి కార కులైన మూలవా సులే…! నివ సించే ప్రాం తాలను బట్టి పిలి చే పేర్లలో మార్పులు ఉండ వచ్చు,జా తులు, తెగలు, వేరుగా ఉన్న అందరూ మూలవాసులు గా నే మన ప్రాచీన చరిత్రకు ఆనవాళ్లుగా నిలుస్తారు….!!
ప్రపంచ జనాభాలో నాలుగు శాతం ఆదివాసులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా 70 దేశాలలో సుమారు 30 కోట్ల మంది ఆదివా సులు ఉన్నారు. ఐదువేల తెగలు ఉన్నాయి ప్రపంచంలోని అన్ని ఖండాలలో ఈ వనవా సులు ఉన్న ఎక్కువ మంది ఉన్నది మాత్రం మన ఆసియా ఖండంలోనే,ప్రపంచ ఆదివాసి జనాభాలో 70% మంది ఆసియాలోనేఉన్నా రు.మనదేశంలో ఏడు కోట్ల మందికి పైగా గిరిజనులు ఉన్నారు తరతరాలుగా వారిదైన సొంత జీవన విధానంలో అడవులను నమ్ము కుని జీవనం సాగిస్తున్నారు అడవి బిడ్డలకు వారిదైన జీవన శైలి సంస్కృతి విశ్వాసాలు ఉంటాయి. ఆచారాలను ప్రాణప్రదంగా నేటికీ కాపాడుకుంటూ సంస్కృతి పరిరక్షకులుగా ఉన్న వీరు ఆధునికల దృష్టిలో అనాగ రికలు, నాగరికత తెలియని తెలివి తక్కువ వారు.కానీ వారిలో ఉండే ఐక్యత సాంప్ర దాయ పరిరక్షణ మానవ విలువలు మన అందరికీ ఆదర్శనీయం వీరికి గల ఆ ప్రత్యే కతల దృష్ట్యానే భారత రాజ్యాంగంలోని 342 అధికరణం కింద మొత్తం 698 గిరిజన తెగలను భారత ప్రభుత్వం గుర్తించి వారికి ప్రత్యేక హక్కులను చట్టబద్ధం చేసింది.మధ్య భారతంలో గల ఆదివాసీలను 5వ షెడ్యూలు, ఈశాన్య భారతంలోని ఆదివాసీలను 6వ షెడ్యూలులో చేర్చి సగౌరవంగా పాలిస్తున్నారు. చారిత్రకంగా చట్టబద్ధంగా ఘనమైన చరిత్ర భద్రత గల వీరు ప్రత్యక్షంగా దుర్భర జీవనం కడుపు తున్నారు, ప్రకృతిలో మమేకమై నిష్కల్మ షంగా సత్యమార్గంలో జీవించటం వీరి విల క్షణతలు, వారి హక్కులు మానవ హక్కులలో అంతర్భాగమే అందుకే… ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్‌ అసెంబ్లీ 1994 డిసెంబర్‌ 23న ఆది వాసుల కోసం వారి అభివృద్ధి కోసం ఒక తీర్మా నం చేసి ప్రతి ఏటా ఆగస్టు 9న‘‘ప్రపంచ ఆది వాసి దినోత్సవం’’ నిర్వహించాలని ప్రకటిం చింది. అంతే కాదు 1994 2004 దశాబ్దాన్ని ఆదివాసీ దశాబ్దంగా ప్రకటించింది. మన దేశంలో 2007 ఆగస్టు 9నుంచి అంతర్జాతీయ ఆదివాసి దినోత్సవం అధికారికంగా నిర్వహి స్తున్నారు. ఆర్థిక సంస్కృతిక విద్యా,ఆరోగ్య సామాజిక పర్యావరణ రంగాలలో ఆదివాసుల అభివృద్ధికి తగిన చర్యలు చేపట్టడం ఈఆది వాసీ దినోత్సవం ప్రధాన లక్ష్యం.గిరిజనుల అభివృద్ధి కోసం ప్రత్యేక చట్టాలు ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలైన సమీకృత గిరిజనాభివృద్ధి సంస్థలు, కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలలో ప్రత్యేక గిరిజన మంత్రిత్వ శాఖలు ఏర్పడి ఉన్న ,దేశానికి స్వాతంత్రం సిద్ధించి 75వసంతాలు నిండి న గిరిపుత్రుల అభివృద్ధిలో ఆశించిన లక్ష్యా లు నెరవేరలేదు అనడంలో అసత్యం లేదు. ఆదివాసులు అంటే నాగరిక ప్రపంచానికి దూరంగా అడవులు కొండలు,కోనలు అసౌ కర్యాల నడుము దుర్భర జీవనం చేసేవారు, వారే అసలైన ఆదివాసులు వీరికి అందా ల్సిన ప్రభుత్వ పథకాలు రిజర్వేషన్లు నేడు ఎవరికి వినియోగం అవుతున్నాయో అందరికీ తెలిసిందే. రాజ్యాంగబద్ధంగా రాజకీయాల లబ్ధికోసం జరిగిన అనేక సమీకర ణల ద్వారా అసలైన అడవుల్లో జీవించే అడవి బిడ్డలు ఘోరంగా నష్టపోవడమే కాక విద్య ఆర్థిక సామాజిక జనాభాపరంగా వెను కబడి నేటికీ శ్రమజీవులు గానే జీవనం సాగి స్తున్నారు, ఉన్నత విద్యావంతులుగా ఉన్నత ఉద్యోగులుగా ఎదగలేకపోతున్నారు, ఇక రాజకీయ రంగంలో నిజమైన అడవి బిడ్డలు నిరుపేద గిరిజనులు ఖరీదైన ఎన్నికల రణ రంగంలో ఎప్పుడూ జెండాలు మోసే రోజు వారి కూలీ కార్యకర్తలు గానే ఉండిపోతు న్నారు తప్ప చట్టసభల్లో అడుగుపెట్టి ‘‘అధ్యక్షా అనే….’’అర్హత శాశ్వతంగా కోల్పో తున్నారు. అటు రాజకీ యంగానే కాక సామాజికపరంగా వారికి గల మంచితనమే వారిని మోసం చేస్తుంది అనిపి స్తుంది, వారి అభివృద్ధి కోసం తెచ్చిన రిజర్వే షన్లు వారికే అవరోధంగా మారాయి అని ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. ఇటువంటి విపత్కర పరిస్థి తుల్లో పరిశీలనకు కష్టతరంగా కనిపిం చిన, తక్షణం షెడ్యూలు కులాల వారితో పాటు షెడ్యూలు తెగల వారి వర్గీకరణ పోరాటాన్ని గ్రహించి వెంటనే వర్గీకరణ అమలు చేయడమే గిరిజనాభివృద్ధికి ముందున్న మంచి మార్గం. వెనుకబడిన కులాలలో అమలు అవుతున్న విధానం ఈ రెండు తెగల కుల వర్గీకరణకు ఎందుకు కాదు అన్నది అమాయకులైన అడవి బిడ్డల అరణ్య రోదన ప్రశ్న?? ఎన్నో వినూత్న సంస్కర ణలు చేస్తున్న మన పాలకులు సరైన దృష్టి పెడితే వర్గీకరణ అంత కష్టమేమీ కాదు లేకపోతే మరో వంద సంవత్సరాలు గడిచిన నిజమైన అడవి బిడ్డలు నేడున్న దుర్భర పరిస్థి తుల్లోనే ఇలాగే ఉండిపోతారు తప్ప గిరిజన వికాసం కోరుకునే మేధావులు విద్యావంతులు ఆశించిన లక్ష్యాలు ఎంత మాత్రం నెరవేరవు. రోజురోజుకు పెరిగి పోయి పట్టణాల నుండి పల్లెలగుండా గిరిజన గుడేలకు పాకుతున్న ఆధునికత ముసుగేసుకున్న పాశ్చాత్య సంస్కృతి ద్వారా ఎన్నో గిరిజన కుటుంబాలు అనారో గ్యాల పాలై అసంపూర్ణ జీవితాలు గానే మిగిలి పోతున్నాయి. గిరిజనుల సాంప్రదాయంలో భాగమైన శారీరక శ్రమను తొలగించి ఆరోగ్యం నింపే సహజ తయారీలైన విప్ప, తాటి, ఈత,వేప, జీలుగు, కల్లుల స్థానంలో ఖరీదైన విదేశీ మద్యం వచ్చి ఎందరో గిరిజ నులు ప్రాణాలు కోల్పోతున్నారు. ఆధునికుల సాయం గా వచ్చి పడుతున్న ఆహార అలవాట్లు, ఆధ్యా త్మిక విధానాలు, వాహ నాలు,కూడా వారికి నష్టం కలిగించడమే కాక వారిదైన సంస్కృతి నుంచి వారిని దూరంగా తరిమేస్తూ కనిపించని నష్టం కలిగిస్తున్నాయి. ఇక్కడ గమనించాల్సిన ఒక ముఖ్య విషయం ఉంది. గిరిజనులు వారిలాగే ఉండి అడవుల్లోనే నివసిస్తే అభివృద్ధి ఎలా సాధించగలరు? అని ఈ సందర్భంలో పాలకులు అధికారులు తమ సౌలభ్యం మాత్ర మే చూసుకుంటున్నారు తప్ప వారి ఆలోచన వారి సౌకర్యాల గురించి గమ నించడం లేదు వారు ఉన్నచోటనే వారిని ఉంచి అభివృద్ధి సౌక ర్యాలు అందించడం అసాధ్యం ఏమీ కాదు, కాకపోతే ఆర్థిక భారం కావచ్చు!! ఇక్కడ పెద్ద లంతా ఒకటే గమనించాలి నదుల్లో సహజ సిద్ధంగా జీవించే చేపలను ఆధునికత పేరు చెప్పి మన ఆర్థిక అభివృద్ధి కోసం చెరువులలో పెంచి వాటికి ఖరీదైన ఆహారం అందిం చడం ద్వారా చేపలకు ఎలాంటి ప్రయోజనం లేదనే సత్యం గమనించాలి. అదేవిధంగా అడవి బిడ్డ లకు కూడా వారి వారి తావుల్లోనే ఆధునిక సౌకర్యాలు కల్పించాలి, ఆదివాసులను వారిదైన పద్ధతులు సంస్కృతిలోనే ఆధునీకరించాలి తప్ప మైదాన ప్రాంతాలకు తరలించడం ద్వారానే అభివృద్ధి చేయగలం అనుకోవడం అనాలో చితం.ఇక గిరిజన యువత కూడా ముందు చూపుతో ఆలోచించాల్సిన సమయం ఇది.క్షణికా ఆనం దాలు వ్యసనాలు చిన్న వయసు పెళ్లిళ్లు వంటి అభివృద్ధి అవరో ధాలకు అతి దూరంగా ఉంటూ మీదైన దీక్ష పట్టుదలతో సవ్యమైన చదువుల సారం పొంది తమను తాము సంస్కరించు కోవ లసిన సమయం ఇది,ప్రస్తుతం గిరిజన ప్రాంతాలు అన్నీ ఆగస్టు 9న ఆకుపచ్చ రంగు పులుముకుని ఆనందంగా సంబ రాలు చేసు కుంటూ గిరిజన వీరులకు అంజలి ఘటిస్తు న్నాయి, ఇదో మంచి పరిణా మం,ఈ సందర్భంలోనే ఆదివాసీ యువత అంతా ఆరోగ్య కరమైన అభివృద్ధి వైపు అడు గులు వేస్తా మని ప్రతిజ్ఞ పూనాలి. – అమ్మిన శ్రీనివాస్‌రాజు

అంబరాన్నింటిన ఆదివాసీ సంబరాలు

‘‘ గిరిజనులు పేదరికంలో పుట్టి పేదరికంలోనే చనిపోతున్నారు.పేదరికం లేని సమాజాన్ని మనం నిర్మించుకోవాలి.ఏపని చేసినా పేదలను దృష్టిలో పెట్టుకోవాలి. ఆదివాసీల్లో పేదరికం ఎక్కువగా ఉంది…వారిని అన్ని విధాలా పైకి తీసుకొచ్చేందుకు నేను తప్పకుండా శ్రద్ధ తీసుకుంటా. రాబోయే ఐదేళ్లలో నిర్థిష్ట ప్రణాళికతో పేదరికాన్ని తగ్గిస్తాం. పేరుకు పథకాలు ఇవ్వడం కాదు…వాటి ఫలితాలు ఇచ్చేలా ఉండాలి. చేసే ప్రతి ఒక్క పనితో గిరిజనుల జీవన ప్రమాణాల్లో మార్పులు తీసుకొస్తాం.ఆర్టిఫిషియల్‌ ఇంటిలిజెన్స్‌ గురించి మాట్లాడుకుంటున్న ఈ రోజుల్లో డోలీ మోతలు కనబడటం చాలా బాధగా ఉంది. నేను రాజకీయ వివక్ష చూపించను…కక్ష సాధింపులకు పాల్పడను. కానీ రాష్ట్ర ప్రజల ఖజానాను, ఆస్తులను దోచిన వారిని శిక్షిస్తా. దోచిన సొమ్మును రికవరీ చేసి పేదలకు ఖర్చు పెడతా.ఈ రోజు నుండి చైతన్యం 2.0ప్రారంభమైంది.ఈ 2.0 చైతన్యం ఎక్కడ పేదవాడుంటే అక్కడికొచ్చి మీకు కావాల్సిన వనరులు ఇచ్చి పేదరికం నుండి బయటకు తీసుకొస్తాం. మీ జివితాల్లో వెలుగులు రావాలని కోరుకుంటున్నా..’’ `- ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు
ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్ర రాజధాని అమరావతి తుమ్మలపల్లి కళాక్షేత్రంలో ఆగష్టు 9న జరిగిన అంతర్జాతీయ ఆదివాసీ దినోత్సవం సంబరాలు అంబరాన్నింటాయి.అంత ర్జాతీయ గిరిజన దినోత్సవం వేళ రాష్ట్రం లోని గిరిజనులకు ఏపీ ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు శుభాకాంక్షలు తెలియజేశారు. జనజీవన ప్రధాన స్రవంతిలో గిరిజనులు భాగస్వాములు కావాలనేది ప్రభుత్వ సిద్ధాం తాలల్లో ఒకటని గుర్తు చేశారు. అందుకే నాటి తెలుగుదేశం హయాంలో వారి విద్య, వైద్యం, జీవన ప్రమాణాల పెంపు కోసం అనేక కార్యక్రమాలు అమలు చేశామన్నారు. విజయవాడ తుమ్మలపల్లి కళాక్షేత్రంలో ఆదివాసీ దినోత్సవానికి హాజరైన సీఎం గిరిజ నులతో మమేకమయ్యారు.మంత్రి గుమ్మడి సంధ్యారాణి,ఎమ్మెల్యేలు ఘన స్వాగతం పలికారు. అనంతరం గిరిజనులతో కలిసి చంద్రబాబు థింసా నృత్యం చేశారు.అనంతరం గిరిజనుల వద్దకు వెళ్లి వారిని పలకరించి, వారితో మమేకమయ్యారు.ఆ తర్వాత డప్పు కొట్టి గిరిజనులను ఉత్సాహ పరిచారు. వివిధ వేషధారణలతో వచ్చిన వారితో ముచ్చటిం చారు.అనంతరం అరకు కాఫీ తాగిన సీఎం చంద్రబాబు, గిరిజనుల తయారు చేసిన ఉత్ప త్తులతో ఏర్పాటు చేసిన ప్రదర్శనశాల వద్దకు వెళ్లారు.గిరిజన ఉత్పత్తులను పరిశీలించారు. అరకు కాఫీకి, గిరిజన ఉత్పత్తులకు అంతర్జా తీయ గుర్తింపు కోసం ప్రోత్సాహాన్ని అందించా మని చెప్పారు.గిరిజన జాతులను కాపాడు కోవడం అంటే భారతీయ సంస్కృతిని సమున్న తంగా నిలబెట్టడమే అని పేర్కొన్నారు. రాబో యే రోజుల్లోనూ గిరిజన వర్గాలకు అన్ని విధాలుగా ఆసరాగా నిలబడతామని గిరిజను లకు,వారి బిడ్డలకు మంచి భవిష్యత్‌ను అంది స్తామని హామీ ఇచ్చారు.అనంతరం జరిగిన బహిరంగ సభలో ఆదివాసీ ప్రజలను ఉద్దే శించి ప్రసంగించారు.‘గిరిజనులు పేదరి కంలో పుట్టి పేదరికంలోనే చనిపోతున్నారు. పేదరికం లేని సమాజాన్ని మనం నిర్మించు కోవాలి.ఏపని చేసినా పేదలను దృష్టిలో పెట్టుకోవాలి.ఆదివాసీల్లో పేదరికం ఎక్కువగా ఉంది..వారిని అన్ని విధాలా పైకి తీసుకొ చ్చేందుకు నేను తప్ప కుండా శ్రద్ధ తీసు కుంటా. రాబోయే ఐదేళ్లలో నిర్థిష్ట ప్రణాళి కతో పేదరికాన్ని తగ్గిస్తాం.పేరుకు పథకాలు ఇవ్వడం కాదు…వాటి ఫలితాలు ఇచ్చేలా ఉండాలి. చేసే ప్రతి ఒక్క పనితో గిరిజనుల జీవన ప్రమాణాల్లో మార్పులు తీసుకొస్తాం. ఆర్టిఫిషియల్‌ ఇంటి లిజెన్స్‌ గురించి మాట్లాడుకుంటున్న ఈరోజుల్లో డోలీ మోత లు కనబడటం చాలా బాధగా ఉంది. నేను రాజకీయ వివక్ష చూపించను…కక్ష సాధిం పులకు పాల్పడను.కానీ రాష్ట్ర ప్రజల ఖజా నాను,ఆస్తులను దోచిన వారిని శిక్షిస్తా. దోచిన సొమ్మును రికవరీ చేసి పేదలకు ఖర్చు పెడతా.ఈరోజు నుండి చైతన్యం 2.0ప్రారం భమైంది.ఈ 2.0 చైతన్యం ఎక్కడ పేదవా డుంటే అక్కడికొచ్చి మీకు కావాల్సిన వనరులు ఇచ్చి పేదరికం నుండి బయటకు తీసుకొస్తాం. మీ జివితాల్లో వెలుగులు రావాలని కోరుకుం టున్నానని ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు అన్నారు.
డీఎస్సీ రాసే గిరిజన అభ్యర్థుల కోసం శిక్షణా కేంద్రాలు
‘ఇటీవల 16,347 పోస్టులతో మెగా డీఎస్సీ ప్రకటించాం.డీఎస్సీకి పోటీపడే గిరిజన అభ్య ర్థులకు ఉచితంగా శిక్షణ అందిస్తాం.గిరిజన విద్యార్థుల కోసం విశాఖ,విజయవాడ, తిరుపతి లో స్టడీ సర్కిళ్లు ఏర్పాటు చేస్తాం.ఆదివాసీల్లో అనేక కళలున్నాయి.అరకు గిరిజన నృత్యం దేశంలోనే ప్రత్యేకమైంది. అనేక కళలున్న ఆదివాసీలు చాలా రంగాల్లో వెనకబడి ఉన్నా రు. ప్రతి యేడాది ఆగస్టు 9న ప్రపంచ ఆది వాసీ దినోత్సవం నిర్వహించాలని ఐక్యరాజ్య సమితి సర్వసభ్య సమావేశంలో నిర్ణయించారు. ఆదివాసీ దినోత్సవాన్ని నిర్వహించాలని జీఓ నెంబర్‌ 123ను నాడు తెలుగుదేశం ప్రభుత్వం లోనే విడుదల చేసి నిర్వహించాం.కానీ గత ప్రభుత్వం ఆదివాసీ దినోత్సవాన్ని నిర్వహిం చడం మానేసింది.మన దేవానికి రాష్ట్రపతిగా ద్రౌపది ముర్ము ఉన్నారు, ఆమెను అందరూ స్ఫూర్తిగా తీసుకోవాలి. పాఠశాలలో ఉపాధ్యా యిరాలిగా పని చేస్తూ అంచెలంచెలుగా ఎదిగి రాష్ట్రపతి అయ్యారంటే అదీ ఆదివాసీల్లో ఉండే ప్రతిభ. ఆదివాసీలు అనగానే శౌర్యం, ప్రతిభ, నైపుణ్యం కలిగి ఉంటారు. ప్రకృతిని ఆరాధి స్తారు.ఎగ్జిబిషన్‌ లో ఏకలవ్యుడి ఫోటోలు చూశాను. గిరిజన కుటుంబంలో పుట్టాడు. విలువిద్యను అందించేందుకు గురువులు నిరాకరిస్తే పట్టుదలతో విద్యనభ్యసించి అంద రికీ ఆదర్శంగా నిలిచారు.బిర్సాముండా, తాత్వాబిల్‌, మన తెలుగువారైన కొమరం భీం లాంటి వాళ్లు బ్రిటిష్‌ వారి గుండెల్లో రైళ్లు పరిగెత్తించారు. అల్లూరి సీతారామరాజు మీ అండతోనే బ్రిటిష్‌ వారి ఆధిపత్యాన్ని అంతం చేయడానికి పోరాడి ప్రాణత్యాగం చేశారు. అందుకే దేశానికే ముద్దబిడ్డగా మిలిగిలారు.మీ త్యాగాలు, మీమద్దతు జాతి మరవదు. దేశంలో 10.42కోట్ల మంది గిరిజనులున్నారు. రాష్ట్రం లో 5.56శాత మంది ఉన్నారు.’అని సీఎం వివరించారు.
ఆదివాసీలు వెనకబాటుతనంపై సమగ్ర అధ్యయనం
‘మీలో అనేక కట్టుబాట్లు ఉన్నాయి. మైదా నంలో ఉండే వారి జీవన ప్రమాణాలు తక్కువ గా ఉన్నాయి…ఏజన్సీలో ఉండే వారికి కనీసం రోడ్లు కూడా సరిగా లేవు. సమైఖ్య రాష్ట్రంలో చైతన్యం అనే కార్యక్రమం పెట్టి పెనుమార్పు లకు శ్రీకారం చుట్టాం. మైదాన ప్రాంతాల్లో ఉండేవారి కంటే ఏజన్సీలో ఉండేవారికి వనరులు ఎక్కువ అందుబాటులో ఉంటాయి. అరకు కాఫీని ప్రమోట్‌ చేశాం.అభివృద్ధి చేయడానికి ఉన్న అవకాశాలను అందిం పుచ్చుకున్నాం.చాలామంది అర్గానిక్‌ ఆహార ఉత్పత్తులను పండిస్తున్నారు.ఎక్కడా దొరకని తేనె మన ప్రాంతాల్లో దొరుకుతోంది.కాఫీకి ప్రాధాన్యం ఇవ్వడమే కాకుండా వ్యాపారంలో ముందుకు తీసుకెళ్లడంతో పాటు సాగును ప్రోత్సహించాం.ప్యారిస్‌లో కూడా ప్రస్తుతం అరకు కాఫీ అమ్ముతున్నారు.కొన్ని పెద్ద పత్రి కలు కూడా అరకు కాఫీ గురించి రాస్తు న్నాయి. వ్యవసాయంలో అరకు కాఫీ కూడా భాగమని కథనాలు రాస్తున్నాయి. ప్రధాని నరేంద్రమోడీ కూడా గతంలో అరకు కాఫీకి బ్రాండ్‌ అంబాసిడర్‌ గా ఉన్నారు. ఆదివాసీల మహిళలు డ్వాక్రా సంఘాల్లో కూడా ఉన్నారు. పేద మహిళలను సంఘటిత శక్తిగా మార్చాలని నాడు ఆలోచించాను.మారుమూల ప్రాంతా ల్లోని ఆడబిడ్డలు చేసే కుల,చేతివృత్తులను ప్రోత్సహించాం.మల్టీ గ్రెయిన్‌ బిస్కెట్ల తయా రీని ప్రోత్సహించాం.ఏపని చేసినా అనునిత్యం సాధన చేస్తూ నైపుణ్యం పెంచుకుంటే ఆదా యం వస్తుంది. కానీ ప్రభుత్వం నుండి ఆధా రం లేకపోవడంతో దెబ్బతిన్నారు.ఆదివాసీలు ఎందుకు వెనకబడి ఉన్నారో అధ్యయనం చేస్తున్నా’నని అన్నారు.
గత ప్రభుత్వం దుర్మార్గంగా16 సంక్షేమ పథకాలు రద్దు చేసింది
‘స్వాతంత్య్రం వచ్చి 78ఏళ్లైంది.చాలా వర్గాలు అభివృద్ధి చెంది ముందుకెళ్తున్నాయి. కానీ ఎస్సీ,ఎస్టీ,బీసీలు ఆర్థికంగా వెనకబడి ఉన్నారు. ఆదివాసీల్లో పుట్టిన పిల్లలతో పాటు తల్లులు కూడా చనిపోతున్నారు.ఈ సంఖ్యను తగ్గిం చాలి. పిల్లల సంఖ్య తగ్గితే వృద్ధుల సంఖ్య పెరుగుతుంది. మన పిల్లలే మనకు ఆస్తి. వారిని బాగా చదివిస్తే మనం కష్టంలో ఉన్న ప్పుడు చూసుకుంటారు. దేశంలో తలసరి ఆదాయం రూ.1.72లక్షలు ఉంటే ఏపీలో రూ. 2.20లక్షలు ఉంది. కానీ ఆదివాసీల్లో రూ.1.20లక్షలే ఉంది.పేదల జీవన ప్రమా ణాలపై శ్రద్ధ పెడతాం. అన్ని విధాలా పైకి తీసుకొస్తాం. తెలుగుదేశం పార్టీ హయాంలో 16పథకాలు తీసుకొచ్చాం.199 గురు కులాలు తీసుకొచ్చాం.2,705 విద్యాసంస్థల్లో ప్రస్తుతం 2,45,380 మంది విద్యార్థులు విద్యనభ్యసి స్తున్నారు.ఆదివాసీల్లో విద్యాభ్యాసం తక్కువగా ఉందని ఆలోచించిన ఎన్టీఆర్‌ ఏ ఊరిలో స్కూలు కావాలంటే ఆఊరిలోనే స్కూలు నిర్మిం చారు. గురుకుల పాఠశాలలు తీసుకొచ్చారు. గిరిజన ప్రాంతాల్లో గిరిజనులే ఉపాధ్యా యులుగా ఉండాలని చెప్పిన వ్యక్తి ఎన్టీఆర్‌.మీ పిల్లల విద్య కోసం 2014-19లో రూ.450 కోట్లు ఖర్చు చేస్తే గత ప్రభుత్వం సగం కూడా ఖర్చు చేయలేదు. గిరిజన పిల్లలు అటవీ ప్రాంతాలకు పరిమితం కాకూడదని ఐఏఎస్‌, ఐఐఎంలలో చదవాలని శ్రద్ధ పెట్టాం. సివిల్‌ సర్వీస్‌ కోచింగ్‌ కు వెళ్లేందుకు 1000మందికి రూ.13కోట్లు ఖర్చు చేశాం.కానీ గత ప్రభుత్వం రూ.3 లక్షలు మాత్రమే ఖర్చు పెట్టి ముగ్గురికే ట్రైనింగ్‌ ఇచ్చింది. గిరిజనుల్లో ప్రతిభ ఉంది… దాన్ని సానబెట్టి బయటకు తీయాలి. అంబేద్కర్‌ ఓవర్సీస్‌ విద్యా విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టి విదే శాల్లో చదువుకునేందుకు రూ.15లక్షల చొప్పున సాయం అందించి 55మందిని విదేశాలకు పంపాం.దీనికోసం రూ.7.5కోట్లు ఖర్చు పెట్టాం. కానీ గత ప్రభుత్వం అంబేద్కర్‌ పేరు తొలగించి జగన్‌ పేరు పెట్టుకుని ఒక్కరికి మాత్రమే విదేశీ విద్యను అందించింది. బెస్ట్‌ అవైలబుల్‌ స్కూళ్లు, కార్పొరేట్‌ స్కూళ్లలో చదు వించుకునేవారి కోసం ప్రభుత్వం నుండి ఫీజు లు చెల్లించాం.గిరిపుత్రిక కింద 9,222 మంది గిరిజన యువతులకు రూ.56కోట్లు పెళ్లి కానుక అందించాం.దాన్ని కూడా గత ప్రభు త్వం నీరుగార్చింది.గిరిజనులు చనిపోతే రూ.5 లక్షలు ఆర్థిక సాయం బీమా ద్వారా అందిం చాం. రహదారి సదుపాయం లేని ప్రాంతాల నుండి ఆసుపత్రులకు డోలీల్లో వెళ్తున్నారని గుర్తించి ఫీడర్‌ అంబులెన్సులు తీసుకొచ్చాం. కానీ గత ప్రభుత్వం వాటిని కూడా నిర్వీర్యం చేయడంతో మళ్లీ డోలీల్లో మొసుకొచ్చే పరిస్థితికి తీసుకొచ్చింది. డోలీల్లో తీసుకొచ్చే సమయంలో ప్రసవం అవుతున్నారంటే ఏంటి ఈ దౌర్భా గ్యం.ఆధునిక యుగంలో ఉన్నాం…అయినా డోలీల్లో తీసుకొస్తున్నారంటే అందరూ బాధ పడాలి.ఆసుపత్రుల్లో ప్రసవాలు జరిగితే మాతా,శిశు మరణాలు తగ్గుతాయి. సరైన పౌష్టికాహారం అందించేందుకు బాలింతలు, పిల్లలకు ఫుడ్‌ బాస్కెట్‌ ప్రవేశపెట్టాం. దోమల బెడద నుండి తప్పించుకోవడానికి దోమ తెరలు అందించాం. ట్రైకార్‌ ద్వారా ఉపాధి, భూమి కొనుగోలుకు రూ.685 కోట్లు ఖర్చు చేశాం. గిరిజన ప్రాంతాల్లో మొబైల్‌ టవర్లు ఏర్పాటు చేశాం.మేము ఉచితంగా కరెంట్‌ ఇస్తే దాన్ని కూడా గత ప్రభుత్వం రద్దు చేశారు. బాక్సైట్‌ తవ్వకాలు నిలిపేస్తే లేట్‌ రైట్‌ పేరుతో తవ్వ కాలు చేశారు’ అని సీఎం చంద్రబాబు ధ్వజమెత్తారు.
లంబసింగిలో మ్యూజియం ఏర్పాటు
‘ఆరోగ్య,ఆర్థికంతో పాటు కుటుంబానికి కావా ల్సిన వసతులపై సమగ్ర విధానం తీసు కొస్తాం. ఇంకా విద్యుత్తు, మరుగుదొడ్లతో పాటు తాగునీరు లేని గ్రామాలున్నాయి. ఈ గ్రామాల్లో ప్రతి ఇంటికీ కనీస అవసరాలు కల్పిస్తాం. గిరిజన వాడల్లో రోడ్లు, వీధి దీపాలు ఏర్పాటు చేస్తాం. పాఠశాలకు పిల్లలందరూ వెళ్తున్నారో లేదో కూడా సమీక్ష చేస్తాం. గ్రామంలోని వనరులు ఉపయోగించి ఆదాయం పెంచే మార్గం చూపిస్తాం.ట్రైకార్‌ ద్వారా రుణా లు ఇస్తాం.2014-19 మధ్య ఇచ్చినట్లుగానే ఇన్నోవా కార్లు అందిస్తాం.గతంలో 80 స్కూళ్ల ను రెసిడెన్సియల్‌ స్కూళ్లుగా మార్చాం…వాటి కోసం కొత్త భవనాలు నిర్మిస్తాం.గిరిజనుల్లోని సమరయోధుల త్యాగాలను తెలియజేసేందుకు లంబసింగిలో మ్యూజియం ఏర్పాటు చేస్తాం. దేశంతో పాటు, ప్రపంచం లోని ముఖ్య నగరాల్లో అరకు కాఫీని ప్రమోట్‌ చేసి మరింత గుర్తింపు తీసుకొస్తాం.అరకు కాఫీ నాణ్యతను పెంపొందిస్తాం. వాణిజ్య పంటల కంటే కాఫీ పంటకు ఆదాయం అధికంగా వచ్చేలా చేస్తాం.మీరు పండిరచే ఆర్గానిక్‌ పంటల ఉత్పత్తులకు మార్కెట్‌ సదుపాయం కల్పిస్తాం.తయారు చేసే వస్తువులను ఓఎన్డీసీ ఫ్లాట్‌ ఫాం ద్వారా వినియోగదారులకు నేరుగా వినియోగించేలా చేస్తాం.జీవో నంబర్‌ 3 నాకు బాగా గుర్తు ఉంది.నేనే తీసుకొచ్చా.విశాఖలో స్థానిక సంస్థల ఎమ్మెల్సీకి ఉపఎన్నికలు ఉండ టంవల్ల మాట్లాడలేకపోతున్నా…మీ పిల్లల భవిష్యత్తుకు ఏం చేయాలో అదంతా చేస్తా. సీతంపేట ఐటీడీఏలో రూ.7కోట్లతో సమగ్ర పసుపు ఉత్పత్తి కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేస్తాం. ఎన్టీఆర్‌ అడ్వంచర్‌ పార్క్‌ ను రూ.2.54 కోట్ల తో అభివృద్ధి చేస్తాం. పార్వతీపురం ఐటీడీఏ కొమరాడ మండలంలోని పూర్ణపాడు-లాబేసు గ్రామాల మధ్య నాగావళి నదిపై హైలెవల్‌ బ్రిడ్జి నిర్మిస్తాం.చింతూరు ఐటీడీఏ పరిధిలో 11 ఎత్తి పోతల పథకాలను రూ.2.5 కోట్లతో నిర్మిస్తాం. పాడేరులో మెడికల్‌ కళాశాలను రూ.500 కోట్లు ఖర్చు చేసి పూర్తి చేస్తాం.418 ఏకో పాధ్యాయ పాఠశాలలకు రూ.50 కోట్లతో భవనాలు పూర్తి చేస్తాం. అల్లూరి సీతారా మరాజు మన్యం జిల్లాలో ప్రధాన కేంద్రంలో మూడు ప్రధాన రహదారుల కారిడార్‌ను రూ.50కోట్లతో పూర్తి చేస్తాం.పాడేరు ఏజన్సీలో రూ.10కోట్లతో పర్యాటకాన్ని అభివృద్ధి చేస్తాం. 2,191 గిరిజన గ్రామాలకు త్వరలో రోడ్డు మార్గాలు నిర్మిస్తాం. 16,816 గిరిజన నివాస ప్రాంతాలకు తాగునీరు లేదు,ఆ ప్రాంతాలకు కుళాయి ద్వారా నీళ్లు అందిస్తాం.’అని సీఎం హామీల వర్షం కురిపించారు.
మీ భూములు దోచుకునేందుకు గత ప్రభుత్వం తెచ్చిన చట్టాన్ని రద్దు చేశాం
‘ఆదివాసీ దినోత్సవం సందర్భంగా మీకు శుభాకాంక్షలు తెలపడమే కాదు…నిర్ధిష్ట ప్రణాలి కతో అభివృద్ధి చేస్తాం.అరకు పార్లమెంట్‌ పరిధిలో 5స్థానాల్లో కూటమి అభ్యర్థులను గెలిపించారు. మంచి పనులు జరగాలంటే ఆలోచనా విధానం కూడా మారాలి.మొన్నటి ఎన్నికల్లో సుడిగాలి వచ్చింది…ఆ సుడిగాలిలో తిరిగి రానంతగా జగన్‌ కొట్టుకుపోయారు. దీనికి కారణం అవినీతి, దోపిడీ, పేదల పొట్టకొట్టే పాలకులు ఉండటమే. ఇక్కడుండే వారిని అడుగుతున్నా….గత ప్రభుత్వంలో ఎవరికైనా న్యాయం జరిగిందా.? మీకు ఒక్క రుణమైనా ఇచ్చిందా.? మీ పిల్లల భవిష్యత్తు ను నిర్వీర్యం చేశారు.గిరిజనులపై దౌర్జన్యాలు చేసి కేసులు పెట్టారు.అందుకే నిశ్వబ్ధ విప్లవం వచ్చి ఎవరూ ఊహించని విధంగా 93శాతం స్థానా లు కూటమికి వచ్చాయి. మీరు అనేక కష్టాలు అనుభవించారు. వైసీపీ ప్రభుత్వం రూ.10 లక్ష ల కోట్లు అప్పులు చేసింది..వాటికి ప్రతి నెలా వడ్దీలు కట్టాలి. ఇప్పటికే కొన్ని పథకాలు అమ లు చేస్తున్నాం. ఎన్నికల ముందు చెప్పిన విధం గానే పింఛను రూ.3వేల నుండి రూ.4వేలకు పెంచి పెద్దకొడుకుగా ఉన్నా. వాలంటీర్ల లేకుం టే పింఛన్లు ఇవ్వలేరని చెప్పి 35 మంది వృద్ధు ల ప్రాణాలు తీశారు. కానీ మనం ఒక్కరోజు లోనే 97శాతం మందికి పింఛన్లు అందిం చాం. అసాధ్యాన్ని సుసాధ్యం చేసే శక్తి తెలుగు దేశం పార్టీకి ఉంది. ఆగస్టు 15న అన్నా క్యాంటీన్లు ప్రారంభిస్తున్నాం.రానున్న రోజుల్లో గిరిజన ప్రాంతాల్లోని అన్ని మండలాల్లో అన్నా క్యాంటీన్లు ఏర్పాటు చేస్తాం.ల్యాండ్‌ టైట్లింగ్‌ యాక్టు ద్వారా మీభూములను దోచుకోవాలని చూశారు. అందుకే ఆ చట్టాన్ని రద్దు చేశాం.’ అని సీఎం స్పష్టం చేశారు. ఈ కార్యక్రమంలో గిరిజన సంక్షేమ శాఖా మంత్రి గుమ్మడి సంధ్యారాణి, ఎమ్మెల్యేలు అధికారులు, తదితరులు పాల్గొన్నారు.
– గునపర్తి సైమన్‌

యజమానుల లాభాల కోసం కార్మికుల హక్కులు..

‘‘ ప్రైవేటీకరణ, సరళీకరణ విధానాల పేరుతో పాలక పార్టీలు ప్రైవేట్‌ కార్పొరేట్‌ సంస్థలకు అనుకూలంగా వ్యవహరిస్తున్నాయి. ఇన్‌స్పెక్షన్‌ రాజ్‌ (తనిఖీల రాజ్యం)ను ఎత్తివేయాలనే సాకుతో తనిఖీలను నామమాత్రం చేశాయి. ప్రైవేట్‌ సంస్థలకు తనిఖీలు, సేఫ్టీ ఆడిట్‌లు చేసే అవకాశమిచ్చాయి. వాస్తవంగా ప్రైవేట్‌ సంస్థలు తనిఖీలకు వెళ్లవు. సేఫ్టీ ఆడిట్‌ను కూడా నిర్వహించవు. ఆఫీసులో కూర్చొని సర్టిఫికెట్లు తయారు చేస్తాయి’’-(పి.అజయకుమార్‌)
వైసిపి ప్రభుత్వ హయాంలో ప్రైవేట్‌ థర్ట్‌పార్టీ సేఫ్టీ ఆడిట్‌ టీమ్‌ల దగ్గర ముడుపులు తీసుకుని వీరి సర్టిఫికెట్లకు ప్రభుత్వ అధికారులు ఆమోదం తెలి పారని నేటి టిడిపి నాయకత్వంలోని ఎన్‌డిఎ ప్రభు త్వ కార్మికశాఖా మంత్రి వాసంసెట్టి సుభాష్‌ ఆరోపించారు.అందుకే అల్ట్రా టెక్‌ సిమెంట్‌ ఫ్యాక్టరీ,విజయవాడ థర్మల్‌ పవర్‌ ప్లాంట్‌, అనకా పల్లి కెమికల్‌ ప్లాంట్‌, సామర్లకోట కాంక్రీట్‌ మిక్స్‌ యూనిట్‌లో ప్రమాదాలు జరిగాయన్నారు. కానీ ఇటువంటి మోసపూరిత థర్డ్‌ పార్టీ ఆడిట్‌ను తమ ప్రభుత్వం రద్దు చేస్తుందా?లేదా?అనే మాట చెప్పలేదు.రాష్ట్రంలో ఎక్కడా కనీస వేతనాలు, పి.ఎఫ్‌, ఇ.ఎస్‌.ఐ తదితర హక్కులు అమలు కావు. కర్మాగారాల ప్రమాదాల్లో కార్మికులు పిట్టల్లా రాలి పోతున్నారు.మొన్న ఎన్‌టిఆర్‌ జిల్లా సిమెంట్‌ కర్మా గారంలో జరిగిన ప్రమాదంలో నలుగురు, నిన్న అదే జిల్లా దొనబండ క్వారీ పేలుడులో ముగ్గురు, ఆ తరువాత అనకాపల్లి జిల్లా ఫార్మా కంపెనీ రియాక్టర్‌ పేలుడు ప్రమాదంలో ఒకరు మరణిం చారు.2021 నుండి2023 వరకు కేవలం మూడు సంవత్సరాల్లో చోటుచేసుకున్న కర్మాగార ప్రమాదాల్లో 28మంది ప్రాణాలు గాల్లో కలిసి పోయాయి. ఒక పక్కన కార్మిక హక్కులు అమలు చేయకుండా శ్రమ దోపిడీ కొనసాగుతోంది. మరో పక్క యజమానుల లాభాల కోసం, వారి వ్యాపా రాన్ని సులభతరం చేయడం కోసం (ఈజ్‌ ఆఫ్‌ డూయింగ్‌ బిజినెస్‌) పాలకులు తనిఖీలు ఎత్తివేసి కార్మికుల ప్రాణాలను బలిస్తున్నారు.ప్రమాదాలు జరిగిన తరువాత ఎప్పటిలాగే కార్మికుల ప్రాణా లకు విలువగట్టడం, అధికారుల హడావిడి, విచా రణలు కొనసాగుతాయి. కానీ బాధ్యతారహితంగా వ్యవహరించి కార్మికుల ప్రాణాలు తీసిన యజమా నులను మాత్రం శిక్షించరు. అల్ట్రా టెక్‌ సిమెంట్‌ కర్మాగార యజమానిని ఇంత వరకు అరెస్టు చేయ లేదు. కార్మికుల హక్కులకు, ప్రాణాలకు, భద్రతకు ఎందుకు విలువ లేకుండా పోతోంది.
లోపం ఎక్కడ ఉంది..ఎవరిదీ పాపం?
ఫ్యాక్టరీల చట్టంలో పని ప్రదేశంలో కార్మికుల భద్ర తకు, ఆరోగ్యానికి, సంక్షేమానికి యజమానులు తీసుకోవాల్సిన చర్యలు అన్నీ ఉన్నాయి. వాటిని గట్టిగా అమలు చేయకుండా%ౌ% వ్యాపారాన్ని సులభతరం చేయడమనే (ఈజ్‌ ఆఫ్‌ డూయింగ్‌ బిజినెస్‌) పేరుతో తనిఖీలు లేకుండా లేదా నామ మాత్రం చేస్తూ జీవోలు ఇచ్చిన పాలకులదే అసలు పాపం. నేడు రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా వున్న చంద్ర బాబు నాయుడు కార్మిక వ్యతిరేక మార్పులను అమలు చేయటంలో ప్రథముడు అన్న సంగతి అందరికీ తెలుసు. 2001, 2002 సంవత్సరా ల్లోనే తనిఖీలను నామమాత్రం చేసిన ఘనత ఆయనకే దక్కుతుంది. ఆ తర్వాత 2014లో మోడీ నాయకత్వంలో బిజెపి ప్రభుత్వం పూర్తి మెజార్టీతో అధికారంలోకి వచ్చింది. వచ్చీ రావటంతోనే తనిఖీ లకు చెల్లు చీటీ ఇస్తూ రాష్ట్రాలకు మార్గదర్శకాలు జారీ చేసింది. మోడీ ప్రభుత్వ మార్గదర్శకాల ప్రకారం 2014-2019లో టిడిపి,2019-2024లో వైసిపి ప్రభుత్వాలు జీవోలు జారీ చేశా యి. వీటి కారణంగానే కార్మికులు తమ విలువైన ప్రాణాలు కోల్పోతున్నారు. ఆ జీవోల్లో ఏముంది? వచ్చిన మార్పులు ఏమిటి?
2015లో మోడీ ప్రభుత్వ పారిశ్రామిక విధానం, ప్రోత్సాహకశాఖ (డిఐపిపి) మార్గదర్శకాలను అను సరించి టిడిపి ప్రభుత్వం 6కార్మిక చట్టాలకు ఒకే యాన్యువల్‌ రిటర్న్‌ సమర్పించే అవకాశమిస్తూ కొత్త చట్టాన్ని తెచ్చింది. ఇదే ప్రభుత్వం 2019లో ఫ్యాక్టరీల చట్టంతో సహా మరో 6 చట్టాలను చేర్చి 12చట్టాలకు ఒకే రిటర్న్‌ సమర్పించే అవకాశ మిచ్చింది. ఈ చట్టం ప్రకారం సంస్థ వివరాలు ఇవ్వటంతోపాటు కార్మిక చట్టాలన్నిటినీ అమలు చేస్తున్నామని యజమానులు సొంత సర్టిఫికెట్‌ను (సెల్ఫ్‌ సర్టిఫికేషన్‌) సమర్పిస్తే సరిపోతుంది. 2020లో మోడీ ప్రభుత్వ మార్గదర్శకాలపై గత వైసిపి ప్రభుత్వం మరో పెద్ద ముందడుగు వేసింది. మొత్తం కార్మిక చట్టాలన్నిటినీ సొంత సర్టిఫికెట్‌ (సెల్ఫ్‌ సర్టిఫికేషన్‌) ఇచ్చే పద్ధతి కిందికి తెచ్చింది. 2019లో టిడిపి ప్రభుత్వం ఇచ్చిన జీవో62 ప్రకా రం కొత్తగా ప్రారంభించిన సంస్థల్లో 3సంవత్సరా ల వరకు తనిఖీలు ఉండవు.ప్రత్యేక ఆర్థిక మండళ్లు (ఎస్‌ఈజెడ్‌లు),ఎగుమతి ఆధారిత జోన్ల (ఈపీ జెడ్‌లు)లో ఉండే సంస్థలకు తనిఖీలు ఉండవు. అన్ని చట్టాలకు కలిపి యాన్యువల్‌ రిటర్న్‌ సమర్పించిన సంస్థలకు కూడా మూడు సంవత్స రాలు తనిఖీల నుండి మినహాయింపు ఉంది. అయితే ఈసంస్థలు కార్మిక చట్టాలను అతి క్రమిం చకూడదు.అయితే దీన్ని ఎవరు నిర్ధారి స్తారు? ఉద్యోగాలు పోతాయనే భయంతో కార్మికులు కూడా ముందుకు రారు. ఒకసారి తనిఖీ జరిగి న సంస్థలో మరో రెండు సంవత్సరాల వరకు తనిఖీలు ఉండవు.మే31,2016లో టిడిపి ప్రభు త్వం ఇచ్చిన జీవో 27 మోడీ విధానాల అమలుకు పరాకాష్ట. దీని కొనసాగింపుగానే టిడిపి, వైసిపి ప్రభుత్వాలు మరి కొన్ని జీవోలు తెచ్చాయి. వీటన్ని టికీ ప్రేరణ, మార్గదర్శకం మోడీ ప్రభుత్వానిదే. ఈ జీవో ప్రకారం కంప్యూటర్‌లో నమోదైన సంస్థ ల వరకే తనిఖీలు ఉంటాయి. ఆ తనిఖీలు కూడా కంప్యూటర్‌ యాదృచ్ఛికంగా ఎంపిక చేసే (రాన్‌డ మ్‌ బేస్డ్‌ ఇన్‌స్పెక్షన్లు) కొన్ని సంస్థల వరకే ఉంటా యి. ఆఫ్‌లైన్‌లో తనిఖీలకు వెళ్లటం నిషేధం. ప్రైవేట్‌ థర్డ్‌ పార్టీ సంస్థల తనిఖీలకు, సేఫ్టీ ఆడిట్‌ లకు ఈ జీవో అవకాశమిచ్చింది. షెడ్యూల్డు ఎంప్లా రుమెంట్లలో ఉన్న10రకాల సంస్థలు, 300 మంది కార్మికులకు పైగా పని చేసే సంస్థలు,పెట్రోలు, ఆయిల్‌ టెర్మినళ్లు, ప్రమాదాలు జరిగే అవకాశం ఉన్న ఫ్యాక్టరీల్లో 20 నుండి 149 మంది వరకు కార్మికులు ఉన్నవి, ఇతర ఫ్యాక్టరీల్లో 150కి పైన వెయ్యి లోపు కార్మికులున్న వాటిని ప్రైవేట్‌ సంస్థల తనిఖీలకు,సేఫ్టీ ఆడిట్‌కు అప్పజెప్పారు. ఈ తనిఖీ లు కూడా రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మాత్ర మే.ప్రమాదం అత్యధికంగా జరిగే ఫ్యాక్టరీలు, వెయ్యి మందికి పైగా కార్మికులు పనిచేసే ఫ్యాక్ట రీలు,వృత్తి రుగ్మతలకు అవకాశం ఉన్న ఫ్యాక్టరీలకు, షెడ్యూల్డ్‌ ఎంప్లాయిమెంట్లలో 38 రకాల సంస్థల్లో కూడా లేబరు అధికారులు సంవత్సరానికి ఒకసారి మాత్రమే తనిఖీలకు వెళ్లాలి. రిస్క్‌ ఎక్కువ ఉన్నా, మధ్యస్థంగా ఉన్నా, తక్కువగా ఉన్నా కంప్యూటర్‌ రాన్‌డమ్‌గా ఎంపిక చేసిన సంస్థలకు మాత్రమే తనిఖీలకు వెళ్లాలి.
2001లో చంద్రబాబు నాయుడు ప్రభుత్వం తనిఖీ లను నామమాత్రం చేస్తూ ఇచ్చిన జీవో 40 ప్రకారం తనిఖీలకు వెళ్లబోయే ముందు యజమానులకు తెలియజేయాలి. దీనిపై పెద్ద దుమారం చెలరేగింది. దాంతో జీవో 40ని రద్దు చేసి జీవో 33 ఇచ్చారు. ఈ కొత్త జీవోలో యజమా నులకు ముందుగా సమాచారం ఇవ్వాలని లేనప్ప టికీ తనిఖీలకు పరిమితులను మాత్రం యథాత థంగా కొనసాగించారు. తనిఖీకి వెళ్లే సంస్థకు ముందుగా సమాచారం ఇవ్వాలనే నిబంధనను మోడీ ప్రభుత్వ ఆదేశానుసారం 2019 మార్చిలో టిడిపి ప్రభుత్వం ఇచ్చిన జీవో 62లో మరలా చేర్చారు.2001నుండి ఇప్పటి వరకూ కూడా ఆకస్మిక తనిఖీలకు చెల్లు చీటీ ఇచ్చారు. పాలక వర్గ పార్టీలు ఏవి అధికారంలోకి వచ్చినా కార్మిక వ్యతిరేక సంస్కరణల అమలులో ముందుంటాయని మోడీ,చంద్రబాబు,జగన్‌ ప్రభుత్వాలు రుజువు చేశాయి. చట్టాలు ఎన్ని ఉన్నా, వాటి అమలు కీలకం. కార్మిక చట్టాల అమలు, తనిఖీ నిర్వీర్య మైతే కార్మికుల హక్కులు, ప్రాణాలు గాలికి కొట్టుకు పోతాయి.సులభతర వ్యాపారం పేరుతో తనిఖీలను నామమాత్రం చేయటమంటే యజమానుల లాభాలకు కార్మిక హక్కులను, ప్రాణాలను బలి ఇవ్వటమే. ఈ పాపానికి పాల్పడుతున్న పాలకుల విధానాలపై కార్మికులు ఐక్యంగా పోరాడాలి. శ్రమ దోపిడీ నుండి బైటపడి కార్మికులు తమ హక్కులను కాపాడుకోవాలి. పరిశ్రమలలో పని చేసే కార్మికుల భద్రతకు ఉద్దేశించిన చట్టాలు ఆచరణలో కార్మి కేతర పౌరులకు కూడా భద్రతను చేకూరుస్తాయని ఈ విశాఖ దుర్ఘటన రుజువు చేసింది.మూడు లేదా నాలుగు దశాబ్దాల క్రితంవరకూ సమాజంలో మధ్య తరగతి విద్యాధిక వర్గాల ప్రజలసంఖ్య చాలా తక్కు వగా ఉండేది.ఆనాడు కార్మిక వర్గానికి ప్రాధా న్యత ఉండేది.సేవారంగాల పేరిట తెల్లచొక్కా ఉద్యోగు లు, విద్యాధిక మధ్య తరగతి ప్రజల సంఖ్య ప్రపంచీ కరణ తర్వాత పెరిగింది.దీనితో పారిశ్రామిక కార్మి క వర్గానికి ప్రాధాన్యత, ప్రాముఖ్యత, ప్రాచుర్యతలు క్రమంగా తగ్గాయి.శ్రమ దోపిడీని వ్యతిరేకించడం లో పారిశ్రామిక కార్మిక వర్గ సంఘటిత సామర్థ్యం కూడా తగ్గసాగింది. అవి తగ్గే కొద్దీ, పరిశ్రమల్లో కార్మికుల ప్రాణ భద్రతకు కూడా ప్రాధాన్యత తగ్గింది.కార్మికులకు ప్రాణభద్రత కొరవడటం వల్లే పాలిమర్స్‌ విషవా యువు లీకైనది. తత్ఫలితమే విశాఖ పౌర సమాజం నేడు ప్రమాదానికి గురైనది. కార్మికుడి హక్కుల రక్షణ, ప్రాణ భద్రతలతో పౌర సమాజానికి పరస్పర అనుబంధం ఉందని ఇవి నిరూపిస్తున్నవి. ప్రజల ప్రాణాల కంటే, ప్రజలు ఉత్పత్తి చేసే ఉత్పత్తులు ఎప్పటికీ విలువైనవి కావని ఆధునిక సామాజిక నీతి బోధిస్తున్నది. మనిషి చేత సృష్టించబడి, తిరిగి అదే మనిషి చేత వినియోగిం చబడే సరుకుల కంటే మనిషే నూరురెట్లు ఉన్నతు డు.అలాంటి మహనీయుడైన మానవుడి ప్రాణా లను బలి పెట్టి పరిశ్రమలను స్థాపించాలని ఏ ఆధునిక మానవ విలువలూ బోధించడం లేదు. కేవలం పెట్టుబడిని విస్తరించుకునే లక్ష్యం గల పారిశ్రామిక పెట్టుబడిదారీ వర్గం మానవుణ్ణి ఒక సరుకుగా దిగజార్చింది. అట్టి పెట్టుబడిదారీ వర్గ ప్రయోజనాలే పరమావధిగా మారితే జనావా సాలలో పాలిమర్స్‌ వంటి ప్రాణాంతక పరిశ్రమల స్థాపన జరుగుతుంది.ఈ దుర్ఘటనను గుణ పాఠం గా తీసుకొని, మనిషిని కేంద్రంగా చేసుకొని ఇలాం టి పరిశ్రమలను ప్రజల నివాస ప్రాంతాల్లో లేకుం డా చేసే ఉద్యమాన్ని నిర్మించవలసి ఉంది. ఏ పరిశ్రమ యాజమాన్యాల లాభ(ధన) దాహానికి ప్రజలు బలవుతున్నారో, వారికిచ్చే నష్ట పరిహారాల సొమ్మును కూడా అట్టి నేరస్థ యాజమాన్యాల నుంచి వసూలు చేయాల్సి ఉంది. ఈ డిమాండుతో ఒక పౌర ప్రజా ఉద్యమం నిర్మాణం కావాలి. ఎవరు వాస్తవ నేరస్థులో వాళ్లకు పరిహారం రూపం లో కూడా శిక్ష విధించాలి. అట్టి సామాజికోద్య మాలకు దుర్ఘటన స్ఫూర్తినిస్తుందని ఆశిద్దాం.
-వ్యాసకర్త : సిఐటియు రాష్ట్ర ఉపాధ్యక్షులు

ఒలింపిక్స్‌లో ఆంధ్రా కాఫీ..

వేడివేడిగా పొగలు కక్కే కాఫీ తాగడమంటే చాలామందికి ఇష్టం. దాదాపు చాలా మందికి కాఫీ గుబాళింపుతోనే శుభోదయం మొదలవు తుందంటే అతిశయోక్తి కాదేమో.రాష్ట్రంలోని అరకు కాఫీకి అంతర్జాతీయ స్థాయిలో గుర్తింపు ఉంది.తాజాగా అలాంటి అరకు కాఫీ ఒలింపిక్స్‌లో అతిథులను అలరంచింది 
మన్యం పేరు చెప్పగానే మనకు రెండు విషయాలు స్పురణకు వస్తాయి. ఒకటి అరకు అందాలు, ఇరుకైన ప్రయాణ మార్గాలు. వెళ్లిన వారెవరైనా ఆ ప్రకృతికి ఫిదా అవ్వా ల్సిందే. ప్రతి మదిపులకరించాల్సిందే. అంతలా అక్కడి అందాలు కనువిందు చేస్తూ అందరినీ కట్టిపడే స్తాయి. మరొకటి కమ్మని అరకు కాఫీ. ఘుమ ఘుమలాడే దీని సువాసనకు మనసు మైమరచి పోతుంది.ఈ కాఫీకి ఇప్పటికే అనేక అంతర్జా తీయ అవార్డులు దక్కిన విషయం తెలిసిందే. తాజాగా ప్రేమ నగరిగా పేరొందిన పారిస్‌లో జూలై 26న నుంచి ప్రతిష్ఠాత్మకమైన ఒలింపిక్స్‌ ప్రారంభమైన విషయం తెలిసిందే.ఈ సంద ర్భంగా పారిస్‌కు వచ్చే క్రీడాకారులు,అతిథులు అరకు కాఫీని రుచి చూశారు. పారిస్‌లో 2017లో అరకు కాఫీ ఔట్‌లెట్‌ను ఏర్పాటు చేశారు. ఈ క్రమంలోనే మరో ఔట్‌లెట్‌ను తెరవాలనుకుంటున్నట్లు ఇటీవల ప్రముఖ పారిశ్రామికవేత్త ఆనంద్‌ మహీంద్ర ప్రకటించారు. 2018లో పారిస్‌లో జరిగిన ప్రిక్స్‌ ఎపిక్యూరస్‌- 2018 పోటీల్లో అరకు కాఫీకి బంగారు పతకం లభించింది. అదే రకంగా పారీస్‌2024 క్రీడల్లో కూడా అరకు కాఫీకీ క్రీడాకారులు పీదాఅయ్యారు.అయితే అరకు కాఫీని ముఖ్యమంత్రి చంద్ర బాబు నాయుడు బాగా ప్రమోట్‌ చేశారు. ఇటీవల మన్యం కాఫీ రుచిని ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ మన్‌ కీ బాత్‌లో ప్రస్తావించిన విషయం తెలిసిందే. గతంలో సీఎం చంద్రబాబుతో కలసి జీ-20 సదస్సులో ప్రధాని మోదీ అరకు కాఫీని రుచిచూశానని ఆయన ట్వీట్‌ చేశారు. ఈ ట్వీట్‌ పై స్పందించిన చంద్రబాబు వీలైతే మరోకప్పు మీతో కలసి కాఫీ తాగాలని ఉం దం సముద్ర మట్టానికి 3,600 ఎత్తులో గిరిజన కుటుంబాలు సంప్రదాయ పద్ధతిలో పండిస్తారు.ఈ కాఫీ గింజలను, ప్రైవేట్‌ వ్యాపా రులతో పాటు గిరిజన సహకార సంస్థ (జీసీసీ) సేకరిస్తుంది.అందులో కొంత మొత్తాన్ని ఈ వేలం ద్వారా అమ్మకాలు చేస్తుంది. మరి కొన్నింటిని అరకువ్యాలీ కాఫీ పేరుతో మార్కె టింగ్‌ చేస్తోంది.అరకు కాఫీ గొప్పతనం గుర్తు చేసుకుంటూ ప్రధాని మోదీ ట్వీట్‌ చేశారు. ఇందులో భాగంగా సీఎం చంద్రబాబుతో కలిసి అరకు కాఫీ తాగుతున్న ఫొటోను ఎక్స్‌లో పోస్ట్‌ చేశారు. ఈ క్రమంలోనే ప్రధాని ట్వీట్‌కు చంద్రబాబు రిప్లై ఇచ్చారు. మోదీతో మరోసారి అరకు కాఫీ తాగేందుకు ఎదురుచూస్తున్నట్లు ఆయన చెప్పారు. ప్రజలకు సందేశం ఇవ్వడం తో పాటు వారితో మమేకం కావడానికి ప్రతి నెలా చివరి ఆదివారం ఏర్పాటు చేసే మన్‌ కీ బాత్‌ కార్యక్రమాన్ని ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ పునఃప్రారంభించారు.వరుసగా మూడో సారి ప్రధానిగా బాధ్యతలు చేపట్టిన ఆయన దేశ ప్రజలను ఉద్దేశించి రేడియో ప్రసంగం చేశారు. మరోసారి ఎన్డీయే ప్రభుత్వానికి అవకాశం ఇచ్చినందుకు దేశ ప్రజలకు కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. భారతదేశ ఉత్పత్తులకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా మంచి డిమాండ్‌ ఉందనీ అలాంటి వాటిలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అరకులో పండే కాఫీ ఒకటని ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ మన్‌ కీ బాత్‌లో చెప్పారు. విశాఖపట్టణం వచ్చినప్పుడు, ఏపీ సీఎం చంద్రబాబుతో కలిసి ఆ కాఫీ తాగినట్లు గుర్తు చేసుకున్నారు. ఈ మేరకు చంద్రబాబుతో కలిసి అరకు కాఫీ తాగుతున్న ఫొటోను సామాజిక మాధ్యమం ఎక్స్‌లో మోదీ పోస్ట్‌ చేశారు.అరకు కాఫీకి దిల్లీలో జరిగిన జీ20 సమ్మిట్‌లోనూ ప్రశంసలు దక్కాయని చెప్పారు.ఈ కాఫీ సాగుతో గిరిజన సాధికారతకు ముడిపడి ఉందని గుర్తిచేశారు. అదేవిధంగా మీరు ప్రపంచంలో ఏప్రాంతం లోనైనా కాఫీ ప్రియులైతే,ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అరకు నుంచి వచ్చే కాఫీని రుచి చూడాలని మోదీ ట్వీట్‌ చేశారు. ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ పెట్టిన పోస్టుకు ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు రిప్లై ఇచ్చారు. మోదీతో మరోసారి అరకు కాఫీ తాగేందుకు ఎదురుచూస్తున్నట్లు చంద్రబాబు తెలిపారు.అరకు కాఫీని గిరిజన సోదరీమణులు ప్రేమ,భక్తితో పండిస్తారని చెప్పారు. రాష్ట్ర ప్రజల అపరిమితమైన సామ ర్థ్యానికి ఇది ప్రతి బింబమని పేర్కొన్నారు. ఈ సందర్భంగా మేడ్‌ ఇన్‌ ఆంధ్ర ఉత్పత్తిగా అరకు కాఫీని మోదించిన మోదీకి చంద్రబాబు ధన్యవాదాలు తెలిపారు.ఆంధ్రా ఊటీగా పేరొందిన ఊటీలో కాఫీకి ప్రత్యేకత ఉంది. చల్లని వేళల్లో వేడి వేడి కాఫీని గొంతులోకి పోస్తుంటే వచ్చే మజా మాటల్లో చెప్పలేనిది. ప్రతి గుటకలోనూ సరికొత్త రుచి పరిచయ మవుతుంది. పొగలు కక్కే కాఫీ ఘుమ ఘుమలకు చలి పులి పరార్‌ కావాల్సిందే.అరకు మార్గంలో కనిపించే గిరిజన కాఫీ దుకాణాలు ఎంతో ఆకర్షణీ యంగా ఉంటాయి. సంప్రదా య పద్ధతిలో ఈ మన్యం కాఫీ స్టాల్స్‌ కట్టెల పొయ్యిపై వేడి వేడి కాఫీ తయారు చేస్తూ ఆంధ్రా ఊటీకి స్వాగతం పలుకుతాయి. గిరిజనులు తయారు చేసే ఈ కాఫీ రుచి చూద్దామని…ఆగే ప్రతి ఒక్కరికీ కాసేపు ప్రకృతితో చేరువగా గడిపే అవకాశం దక్కుతుంది. కాఫీ దుకాణాలకు వెనకవైపు ఎత్తైన సిల్వర్‌ ఓక్‌ చెట్ల మధ్య ఉండే కాఫీ తోటలు చూడొచ్చు. ప్రకృతి రమణీయత మధ్య ఫొటోలు దిగుతూ మురిసిపోవచ్చు.అరకు అందానికి…ఇది ఒక ప్రత్యక్ష ఉదాహరణ అని సందర్శకులు చెబుతున్నారు. కాలమేదైనా అరకు పర్యటకులతో సందడిగా కనిపిస్తోంది. పచ్చని చెట్లు, కొండల మధ్య అరకు అందాలు అడుగడుగునా స్వాగతం పలుకుతుంటాయి.
సాగరతీరంలో.. అరకు కాఫీ అదరహో!
ఆంధ్రా ఊటీ అరకులో పండిన కాఫీ గింజలు…సాగర తీరంలో ఘుమఘుమలు పంచుతున్నాయి. కాఫీ ప్రియులను మైమ రపించే ఫ్లేవర్లతో…అరకు కాఫీ ‘వప్‌ా వా’ అనిపిస్తోంది. గిరిజన ఉత్పత్తులకు ప్రపంచశ్రేణి బ్రాండిరగ్‌ కల్పించడమే లక్ష్యంగా కృషి చేస్తున్న గిరిజన కో ఆపరేటివ్‌ కార్పొరేషన్‌… అరకు కాఫీకి కార్పొరేట్‌ స్టైల్‌ జోడిస్తూ.. విశాఖలో కాఫీ షాప్‌ను అందుబాటులోకి తెచ్చింది.కాఫీ రుచుల్లో సరికొత్త బ్రాండ్‌ క్రియేట్‌ చేసుకుంటోంది అరకు కాఫీ. సాగరనగరి విశాఖలో కాఫీ ప్రియుల మనసు దోచుకుం టోంది.‘హట్‌ అరబికా’ పేరుతో..గిరిజన కో ఆపరేటివ్‌ కార్పొరేషన్‌ ఏర్పాటు చేసిన ఈ కేంద్రం.. కాఫీ రుచుల్ని సరికొత్తగా అంది స్తోంది. ఇంతకాలం ఫిల్టర్‌ రుచులకే పరిమి తమైన అరకు వ్యాలీ కాఫీ..ఇప్పుడు 40 రుచు లతో రారమ్మని ఆహ్వానిస్తోంది.గిరిజన ఉత్ప త్తులకు బ్రాండిరగ్‌ తెచ్చే దిశగా జీసీసీ చేస్తున్న ప్రయత్నాల్లో భాగంగానే విశాఖ వాసులకు బీచ్‌ రోడ్డులోని జీసీసీ కార్యాలయం వద్ద అందు బాటులోకి వచ్చిన హట్‌ అరబికా…అనూహ్య ఆదరణ పొందుతోంది.
అరకు కాఫీగింజలతో చేసే హాట్‌…కోల్డ్‌ కాఫీలు..హట్‌ అరబికాలో చాలా స్పెషల్‌. ఘుమఘుమలతో ఆకర్షించడమే కాదు.. మంచి రుచితో ఆహ్లాదాన్ని కల్పించడం వీటి ప్రత్యేకత. ఈ కారణంతోనే… నగరవాసులకు హట్‌ అరబికా ఎంతో చేరువ అవుతోంది. అంతేకాదు తొలిసారిగా కాఫీ చాక్లెట్లనూ ఈ స్టాల్‌లో అందుబాటులోకి తెచ్చారు. ఇంకేముంది…. పెద్దలను కాఫీ రుచి మైమరపిస్తే…పిల్లలను చాక్లెట్లు నోరూరిస్తున్నాయి. కాఫీ రుచులతో ఆకర్షిస్తూనే…వివిధ గిరిజన ప్రాంత ఉత్పత్తు లను ప్రజలకు చేరువ చేసేందుకు గిరిజన కో ఆపరేటివ్‌ కార్పొరేషన్‌ ప్రయత్నిస్తోంది. హట్‌ అరబికా కాఫీషాప్‌ విస్తరణకు సిద్ధమవుతోంది. నేచర్స్‌ బెస్ట్‌ పేరుతో రానున్న మరో కేంద్రం లో.. గిరిజన ఉత్పత్తులకు మరింత విలువ జోడిరపు చేస్తూ ఆకర్షణీయంగా అందించ బోతున్నారు.హట్‌ అరబికా విజయవంత మైనట్టే.. నేచర్స్‌ బెస్ట్‌నూ జనానికి చేరువ చేసి సక్సెస్‌ చేసే ప్రయత్నాల్లో ఉంది కార్పొరేషన్‌.-గునపర్తి సైమన్‌

ఆంధ్రప్రదేశ్‌ గిరిజన సంస్కృతి పరివర్తన

అంకితభావంతో తన ఉద్యోగ ధర్మాన్ని నిర్వర్తించడమే కాక తను పని చేస్తున్న ప్రాంత సామాజిక స్పృహతో అక్కడి గిరిజనుల జీవన విశేషాలను భావితరాల కోసం అక్షరబద్దం చేసి పదుల సంఖ్యలో ప్రామాణిక పుస్తకాలు రాసిన గిరిజన సాహితీవేత్త డాక్టర్‌ విఎస్‌వికె శాస్త్రిగా సుపరిచితులైన వట్టిపల్లి నరసింహ వీరభద్ర కృష్ణశాస్త్రి. అత్యున్నతమైన అధికారిగా విధులు నిర్వహించి నిత్యం గిరిజన గ్రామాల్లో మమే కమై ఉండే వారు.అలా లభించిన క్షేత్ర పర్యట నల అనుభవాలతో అడవి బిడ్డలకు సంబంధిం చిన అనేక వివరాలు విశేషాలు చారిత్రక అంశాలు పరిశోధనాత్మకంగా ప్రామాణికంగా రచనలు వెలువరించారు.
ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో గల ప్రధాన గిరిజన తెగలైన గోండు,చెంచు,కోయ,గిరిజనుల సంస్కృతిలో వస్తున్న మార్పుల గురించిన వివరాలు కూలంకషంగా సహేతుకంగా వివరిస్తూ జాగృతం చేశారు రచయిత డాక్టర్‌ శాస్త్రి.తన రచన ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌ గిరిజన సంస్కృతి పరివర్తన అనే పుస్తకంలో..
ఆంధ్రప్రదేశ్‌ లో షెడ్యూల్డ్‌ తెగలు మొదలు గోదావరి ప్రాంతంలో కొండ రెడ్ల వరకు సాగిన 16 విభాగాల ఈ పుస్తకంలో ఆదివా సులకు సంబంధించిన అనేక అంశాలు గణాం కాలతో సచిత్ర సహితంగా అందించారు, ప్రతి విభాగంలో కూడా ఆయా ప్రాంత అడవి బిడ్డల గురించి అధ్యయన పూర్వక విశేషాలు రాస్తూ శాస్త్రీయ దృక్పథంతో చర్చించారు. ఆరంభ అధ్యాయం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో షెడ్యూల్డ్‌ తెగలలో భారత రాజ్యాంగంలో ఆర్టికల్స్‌ ప్రకారం గిరిజ నుల కోసం పొందుపరిచిన ప్రత్యేక అంశాలు రిజర్వేషన్ల వివరాలు పొందుపరిచారు 1991, 2001,జనాభా లెక్కల ప్రకారం జిల్లాల వారీగా గిరిజన జనాభా ప్రాంతాలవారీగా నివసిస్తున్న వివిధ తెగల గిరిజన జనాభా వివరాలు ఆక్రమిత భూ విస్తరణం గిరిజన గ్రామాల సంఖ్య తదితరాలు పట్టికల రూపంలో అందించి భావి పరిశో ధనలకు విలువైన సమగ్ర సమాచారం భద్రపరిచారు.గిరిజనులు విశ్వాసానికి ప్రతీకలు, నమ్మకం అనే దానినే మతంగా రూపాంతరం చేసిన ఆధునిక మానవులు వివిధ పేర్లు పెట్టుకుని విశ్వాసానికి, హిందూ క్రైస్తవ ముస్లిం బౌద్ధం వంటి పేర్లు పెట్టి ఆధునిక మతాలకు అంకు రార్పణ చేశారు.కానీ మానవ జాతికి మూల మైన ఈ ఆదివాసుల సహజ ప్రకృతి విశ్వాసమే పురాతన మతం,కొండలు వాగులు చెట్లు రాళ్లు పొలిమేర దేవతలు వీరికి గౌరవ మత శక్తులు, వారికి మంచి జరిగితే ప్రకృతి శక్తులను పూజిస్తారు.చెడు చేసే శక్తులను శాంతింప చేస్తారు.కానీ మారుతున్న కాలంతో పాటు అడవి బిడ్డల ఆలోచనల్లో మార్పులు వచ్చి అన్య మతాల ప్రభావం పాలై వారి అస్తిత్వం కోల్పోతున్నారు అన్నది ఈ పుస్తక రచయిత ఆవేదన. ఎంతో మహోన్నత చరిత గల ఆదిలాబాద్‌ ప్రాంతపు గోండు గిరిజనుల గురించిన అనేక విశేషాలు వివరించారు. కోరు తూర్‌ అనే అడవి బిడ్డలను గోండులు అనే పెట్టుడు పేరు పెట్టా రని దానికి సరైన అర్థం ఎవరు చెప్పలే దని చెబుతూనే ద్రావిడ భాష కుటుంబానికి చెందిన కోయ భాషని గోండు భాషగా మాట్లాడుతారని అలాగే తెలుగు హిందీ ఇంగ్లీష్‌ మరాఠీ ఉర్దూ భాషల ప్రభావంతో ఆయా భాషలు కూడా నేర్చుకుంటున్నారు. అన్ని భాషలతో పాటే వివిధ సంస్కృతులు వీరి మీద బలమైన ప్రభావం చూపి భవిష్యత్తులో వారిదైన అసలు భాషా సంస్కృతులు మర్చి పోయే ప్రమాదం పొంచి ఉందని రచయిత తన ఆవేదన వ్యక్తపరుస్తారు.గోండుల ఆరాధ్య దైవం నాగోబా గురించిన అనేక చారిత్రక సత్యాలు విశేషాలు ఆసక్తిక రమైన విషయాలతో అందిం చారు. కేవలం వచన రూప వాక్యాలతోనే సరిపెట్టకుండా ఎన్నో అలనాటి అపురూప చిత్రాలు కూడా ముచ్చటగా పొందుపరిచారు. తద్వారా అదనపు విజ్ఞానం సొంతం చేసుకో వచ్చు.ఇక్కడి గోండులతో పాటు ఇతర గిరిజను లైన ప్రధానులు,కోలాములు,తోటి, నాయక పోడు,జనజాతుల సంస్కృతులు విశేషాలు కూడా అందించారు.
కేవలం ప్రస్తుత పరిస్థితులతోనే సరిపెట్టుకో కుండా పూర్వ చరిత్రను కూడా ఉఠంకించారు సందర్భాను గుణంగా నల్లమల చెంచుల సంస్కృతి గురించి చెబుతూ చెంచు అనే పదం మనుస్మృతి పదవ భాగంలో ఆంధ్రులతో పాటు పేర్కొనబడిరదని ఆధారాలు చెబుతూ 17వ శతాబ్దంలో పరిష్ఠా వద్ద నుంచి చెంచుల వివరాలు ఉన్నట్టు పేర్కొన్నారు. కొన్ని స్థానిక జానపద గాధలు కూడా తెలిపి చెంచు జాతి పూర్వ వైభవం ఆవిష్కరించారు రచయిత శాస్త్రి.అడవిని తల్లిగా దైవంగా భావించే చెంచులు అడవిని జీవనాధారంగా ఎలా చేసుకున్నారో తొమ్మిదవ అధ్యాయంలో ఆకర్షణీయంగా చదవవచ్చును.అలాగే నల్లమల అడవి బిడ్డలైన చెంచు జాతి, క్రమేణ అంత రించిపోతున్న వైనం అందుకు గల కారణాలు తీసుకోవలసిన జాగ్రత్తలు గురించి కూలంకషం గా సహేతుకంగా వివరించారు.12వ విభాగం లో చెప్పిన గోదావరి ప్రాంతం లోని కోయలు సాంస్కృతి గురించి అందులోని వివిధ రకాల ఉప తెగ కోయ జాతులైన గుత్తి కోయ,రాస కోయ,లింగకోయ,డోలికోయ వంటి వారి ప్రస్థావన తీసుకువచ్చారు.ఒకప్పుడు పాలకు లుగా చిన్నచిన్న కోయ రాజ్యాలు ఏర్పాటు చేసుకొని పాలించిన వీరు కాలక్రమేణా పాలి తులుగా కష్టజీవులుగా మారిపోయిన, వారి కులాలలో రాచ,దొర,అనే పేర్లు ఉండిపో యాయి అని నిజనిర్ధారణ చేస్తూ నేటి గిరిజ నులు ఒకప్పటి రాజ్యాధినేతలు అనే చారిత్రక సత్యం చెప్పే ప్రయత్నాలు ఈ రచనలో అనేకం జరిగాయి.గిరిజనుల జీవనం చరిత్ర సంస్కృతు లకే పరి మితం కాకుండా వారు చేసిన పోరా టాలు ముఖ్యంగా బ్రిటిష్‌ కాలంలో తిరుగు బాట్లు అనంతరం జమీందారులతో గల సత్సం బంధాలు ఇందులో చదవవచ్చు.గోదావరి జిల్లాలలో నాటి జమీందారు ప్రాంతాలైన పోలవరం,జీలుగుమిల్లి,జంగారెడ్డిగూడెం, దేవీపట్నం,పెద్దాపురం,రంప,కోరుకొండ, భద్రా చలం లలో గిరిజనుల సహకారం వివరణ చేశారు.గిరిజనుల్లో గల మాతృభూమి మమ కారం స్వరాజ్యకాంక్ష బ్రిటీష్‌ వారిపై గల ద్వేషం, తదితర అంశాలు ఈ పుస్తకంలో పరిశోధక రచయిత శాస్త్రి గారు కూలం కషంగా వివరిం చారు.‘‘శంకరగిరి మాన్యాలు’’ అనే జాతీయం గురించి వివరణ, నిర్వాసితులు అవుతున్న అడవి బిడ్డల ఆవేదన, తదితర అంశాలు సవి వరంగా ఆసక్తిదాయకంగా అందించి భావి రచయితలకు పరిశోధక విద్యార్థులకు ప్రామాణిక విషయాలు అందిం చారు. కేవలం గిరిజనుల సంస్కృతి జీవనాలకే పరిమితం కాకుండా వారి భావి జీవితాలు అభివృద్ధి వికాసాల గురించిన స్పృహతో ఎంతో ముందు చూపుతో క్షేత్ర పర్యటనల అనుభవా లతో వ్రాయబడిన ఈ పుస్తకం గిరిజన జీవి తాల భద్రతకు ఒక హెచ్చరిక అని కూడా చెప్పవచ్చు.బహుళ ప్రయోజన కార్య అయిన ఈ పుస్తకం అందరూ విధిగా చదువు‘‘కొని’’ దాచుకోదగ్గది.
డా. అమ్మిన శ్రీనివాసరాజు (సెల్‌ : 7729883223)

పకృతి శాపమా?..మన పాపమా.?

దేశంలో సంభవిస్తున్న వరుస ఉత్పాతాలు భూమిపై వాతావరణ మార్పునకు సూచికలు. ఇదివరకు వందేండ్లలో వచ్చినమార్పుగా భావిస్తే, ఇప్పుడు తుఫాన్లు,భారీవర్షాలు,మెరుపులు, శీతల గాలులు,వడగాల్పులు,వరదలు,కరువు,కొండచరియులు విరిగిపడడం వంటివి త్రీవమైన ప్రకృతి విధ్వంస ఘటనలు ఐదేండ్లలో అనేకం చూస్తున్నాం.వాస్తవానికి పర్యావరణాన్ని సంరక్షిస్తే..అది మానవాళి ప్రయోజనాలు కాపాడుతుంది.యధేచ్ఛగా విధ్వంసక దుశ్చర్యలకు తెగబడితే,అనూహ్య స్థాయిలో ఇలాంటి విఫత్కర పరిస్థితులే దాపురిస్తాయి.ఇది కొన్నేళ్లుగా పదేపదే నిరూపితమవుతున్న సార్వత్రిక సత్యం.ప్రకృతిపట్ల మనిషిలో మేటవేసిన అలసత్వం,నిర్లక్ష్యం,అడ్డూఆపూలేని పారిశ్రామీకీక రణల దారుణ పర్యవసానమే విఫత్తుల పరంపరం.దేశంలో ఈఏడాది రెండు,మూడు,నెలల వ్యత్యా సంలో రెండు ప్రకృతి విధ్వంసక సంఘటనలు చోటు చేసుకున్నా విషయం తెలిసిందే.కేరళలోని సుందరమైన వయనాడ్‌ ప్రకృతి ఆగ్రహానికిగురై శ్మశానస్థలిగా మారిన దృశ్యాలు చూస్తుంటే ఎవరికైనా భావోద్వేగం కలగకమానదు.జూలై 29న ప్రజలంతా నిద్రిస్తున్న వేళ భారీఎత్తున కొండచరియలు విరిగి మీద పడడంతో చిగురాకులా వణికిపోయి వందలాది మంది నిండు ప్రాణాల్ని కబళించాయి.మే నెలలో హిమాచల్‌ ప్రదేశ్‌లోని కాంగ్రాజిల్లాలోని లంబడుగ్‌ జలవిద్యుత్‌ ప్రాజెక్ట్‌ డ్యామ్‌ ధ్వంస మైంది.దీంతో బురద,బండరాళ్లువచ్చి వ్యవసాయ పొలాలు,దుకాణాలు,ఇళ్లు దెబ్బతిన్నాయి. ఈరాష్ట్రం లో గతపదేళ్లలో కనీసం14ఘటనలు జరగ్గా,35మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.అదేవిధంగా జూలైలో సంభవించిన భారీ వర్షాలకు దేశ ఆర్ధిక రాజధాని ముంబాయిని ముంచెత్తేసింది.రికార్డుస్థాయిలో నీటిమట్టం పెరిగి వర్షపాతం నమోదయ్యింది.దీంతో నగరంలో జనజీవనం స్తంభించి లోతట్టు ప్రాంతాలు జలమయమయ్యాయి.
తూర్పుకనుమల్లో విశాఖ ఉమ్మడి జిల్లా అరకు దరి కోడిపుంజువలస గ్రామంలో 1995లో సంభవించిన వరదలకు పచ్చనికొండ కరిగిపోయింది.బురదమట్టి,కొండచరియలు విరగబడి భారీ స్థాయిలోనే ప్రకృతి విధ్వంసం సంభవించింది.ఇలాంటి ప్రకృతి విఫత్తులు పర్యావరణ విధ్వంసం, భూతాపాలే ఇందుకు మూలకార ణాలని(వైజ్ఞానిక పర్యావరణ కేంద్రం`సీఎస్‌ఈ)అధ్యయనం వెల్లడి స్తోంది.దేశంలో అటవీ ఛాయ హరించుకుపోతుండటాన్ని ప్రస్తావించింది.
నవ్యాంధ్రప్రదేశ్‌లో కొత్త జిల్లాలు విభజన నేపథ్యంలో గిరిజన ప్రాంతాలు రాజ్యాంగ ఉల్లంఘనలకు గురవుతుంది.అల్లూరి జిల్లా.చింతపల్లి మండలం, ఎర్రవరం గ్రామంలో హైడ్రోపవర్‌ ప్రాజెక్ట్‌ నిర్మాణానికి సర్కారుధారాదత్తం చేసి,కొండకోనల నడుమ ప్రశాంతంగా ఉండే గిరిజనుల గూడేల జీవితాల్లో చిచ్చుపెట్టింది.ఈప్రాజెక్టు నిర్మాణంవల్ల 32గిరిజన గ్రామాలు ముంపునకు గురికానున్నాయి.షెడ్యూల్‌ ప్రాంతాల పరిరక్షణకు సమత చేసిన ఉద్యమం మేరకు సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన సమత జడ్జెమెంటు ఉన్నప్పటికీ ఉల్లంఘనలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి.ఏపీ పర్యాటకాభివృద్ధి సంస్థ ఏజెన్సీలోచోరబడి ఎక్కడబడితే అక్కడ పర్యాటకప్రాజెక్టులు నెలకొల్పి పర్యావరణానికి విఘాతం కల్గిస్తోంది.పర్యావరణ పరిరక్షణకు ఎక్కడా సంరక్షణ లేని పరిస్థితి నేడు ఏజెన్సీ ప్రాంతాల్లో ఏర్పడిరది. పర్యావరణ పరిరక్షణ,నీటివనరులసంరక్షణపై 2009లో సమత కొండల ఆరోగ్యమే..పల్లపు ప్రాంతాల సౌభాగ్యం అనే నినాదంతో ఉత్తరాంధ్ర జిల్లాలో భారీస్థాయిలో అవగాహన ర్యాలీ చేపట్టాం.అభివృద్ధి పేరుతో వాతావరణాన్ని,పర్యావరణాన్ని వినాసనం చేయరాదని,కొండలు ఆరోగ్యంగా ఉంచితేనే మైదాన ప్రాంతాలకు ప్రాణాధారమైన నీటివనరులు లభిస్తాయని సూచించింది.
ఈనేపథ్యంలో ప్రకృతి ప్రసాదించిన సహజ సంపద అంతా విచక్షణాయుతంగా మానవ జాతి గర్విష్టంగా మేలు చేసేలా సద్వినియోగం కావాలి. అటువంటి పర్యావరణ స్పృహ ప్రభుత్వాలు, పాలక గణాల్లో కొరవడితే రేపటితరాలు మనల్ని క్షమించవు! –రెబ్బాప్రగడ రవి,ఎడిటర్ 

విభజిత ఆంధ్రప్రదేశ్‌,తెలంగాణపదేళ్ల అభివృద్ధి..

రెండు రాష్ట్రాల అర్థికా భివృద్ధి,తలసరి ఆదాయం,ఆర్థికాభి వృద్ధిలో వివిధ జిల్లాలు,రంగాల అభివృద్ధి మధ్య వ్యత్యా సాలు,అభివృద్ధి కేంద్రీకరణ లేదా వికేం ద్రీకర ణ వైపుగా సాగుతున్నదా?ఆర్థిక వ్యవస్థలో సృష్టించబడుతున్న సంపద సమాజంలో ఉన్న అత్యధిక మంది శ్రమ జీవులకు పంపిణీ అవు తున్నదా? లేదా?వంటి కొన్ని విషయాలకు పరిమితమౌతుంది.గత దశాబ్ద కాలంలో ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌,తెలంగాణ రెండు రాష్ట్రాల్లోనూ ఆర్థిక వృద్ధి కనిపిస్తున్నది.ఆంధ్ర రాష్ట్రస్థూల ఉత్పతి (జిఎస్‌డిపి) అభివృద్ధి రేటు రాష్ట్ర విభజన అనంతరం టిడిపి ప్రభుత్వ ఐదేళ్ళ (2014-19)కాలంలో స్థిర ధరల్లో సగటున 9.03 శాతం అభివృద్ధి రేటు నమోదయ్యింది.ఆ తరు వాత అధికారంలోకి వచ్చిన వైఎస్‌ఆర్‌ సిపి ప్రభుత్వ కాలంలో అనగా 2019-24లో సగ టున 5.36శాతం చొప్పున వృద్ధి రేటు సాధిం చింది.నూతనంగా ఏర్పడిన తెలంగాణ రాష్ట్రం తొలి ఐదేళ్ళలో సగటున 9.03శాతం చొప్పున, ఆ తరువాత 2019-24మధ్య కాలంలో సగ టున4.66 శాతం వృద్ధిరేటు సాధించింది.గత దశాబ్ద కాలంలో ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో సగటున 7.34శాతం, తెలంగాణలో 6.98 శాతం వృద్ధి రేటు ఉంది.రెండు రాష్ట్రాల స్థూల ఉత్పత్తి (ఎస్‌ జిడిపి) విలువను ప్రస్తుత ధరల్లో పరిశీలిస్తే ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో 2014-15లో రూ.5,24, 976కోట్లు ఉండగా 2023-24కి రూ.15, 40,000 కోట్లకు పెరిగింది. తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ఇదే కాలంలో రూ.5,05, 849 కోట్ల నుండి రూ.14,49,708 కోట్లకు పెరి గింది. దేశ జిడిపి లో ఆంధ్రరాష్ట్ర జిఎస్‌ డిపి ర్యాంకు చూస్తే 2014-15లో 8వర్యాంకు ఉండగా 2023-24లో కూడా ఇదే ర్యాంకు ఉంది. తెలంగాణ రాష్ట్రం కూడా 9వ ర్యాం కులో కొనసాగుతుంది.ఉదారవాద ఆర్థిక విధా నాలను దేశంలో ప్రవేశపెట్టిన తరువాత పాల కులు స్థూల ఉత్పత్తి, తలసరి ఆదాయాల పెరు గుదల మీద కేంద్రీకరిస్తున్నారు.వృద్ధి రేటు పెరి గితే ఆటోమేటిక్‌గా ప్రజల మధ్య అసమాన తలు తగ్గుతాయని, ఉపాధి అవకాశాలు పెరు గుతాయని భ్రమ కల్పిస్తున్నారు.వాస్తవంగా ఈ దశాబ్ద కాలంలో రెండు రాష్ట్రాలలో వృద్ధిరేటు బాగా పెరుగుతున్నా సంపద కేంద్రీకరణ, అస మానతలు తగ్గకపోగా తీవ్రంగా కొనసాగుతు న్నాయి. జిల్లాలు,వివిధ రంగాల మధ్య సంపద కేంద్రీకరణ, అసమానతలు రెండు రాష్ట్రాలలో చూడొచ్చు.ఆంధ్ర రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తి 2021-22లో ఉమ్మడి (విభజన జిల్లాల సమాచారం అందుబాటులో లేకపోవడం వలన) 13 జిల్లా ల్లో కృష్ణా (14శాతం), విశాఖపట్నం (12 శాతం),తూర్పు గోదావరి (11శాతం),పశ్చిమ గోదావరి (10శాతం) జిల్లాల వాటా 47 శాతం ఉంది.శ్రీకాకుళం (4 శాతం),విజయ నగరం (4శాతం) జిల్లాలు అట్టడుగునే ఉన్నా యి.మిగిలిన గుంటూరు,ప్రకాశం,నెల్లూరు, చిత్తూరు,కడప,అనంతపురం,కర్నూలు జిల్లాలు రాష్ట్ర జిఎస్‌డిపిలో 5నుండి8శాతం మధ్య వాటాతో గత పదేళ్ళ నుండి కొనసాగు తున్నా యి.ఆంధ్ర రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తిలో వ్యవ సాయ, పారిశ్రామిక, సేవా రంగాల వాటాలను పరిశీ లిస్తే వ్యవసాయ రంగం వాటా రాష్ట్ర జిఎస్‌ డిపిలో2014-24 మధ్య 30.39 నుండి 36.1శాతానికి పెరుగుతూ వ్యవసాయ రాష్ట్రం గా మారుతున్నది. పారిశ్రామిక రంగం వాటా 25.17నుండి23.36 శాతానికి,సేవా రంగం వాటా44.61నుండి 40.45శాతానికి దిగ జారింది.జిడిపిలో వ్యవసాయ రంగం వాటా పెరుగుతుందంటే వ్యవసాయం మీద ఆధార పడిన ప్రజల ఆదాయాలు పెరుగుతున్నట్లుగా భావిస్తే అది పొరపాటు.వాస్తవంగా రైతాంగ ఆదాయం క్షీణిస్తున్నది.వ్యవసాయ రంగంలో ఆహార పంటల మీద 80శాతం ప్రజలు ఆధార పడి ఉంటారు.కానీ వ్యవసాయ రంగంలో ఆహార పంటల నుండి 2022-23లో కేవలం 12.31శాతం ఆదాయం మాత్రమే సమకూ రింది.పౌల్ట్రీ,పశు సంబంధిత,రొయ్యలు,చేపల నుండి ఆదాయం పెరుగుతూ నేడు 57.35 శాతానికి చేరింది.ఉద్యానవనాలను కూడా కలుపుకుంటే 85.44శాతానికి పెరుగుతుంది. అంటే వ్యవసాయ రంగంలో కేవలం కొద్ది మంది ఆధారపడిన రొయ్యలు,చేపలు,పౌల్ట్రీ, మాంసం వంటి వాటి నుండి అత్యధిక ఆదా యం వస్తున్నది.ఈ మార్పులు వ్యవసాయ రంగంలో కొద్దిమంది చేతుల్లో సంపద పోగుపడుతున్నట్లు,ఉపాధి తగ్గిపోతున్నట్లు తెలియజేస్తున్నాయి. గడిచిన తొమ్మిదేళ్ళలో ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో జిల్లాల స్థూల ఉత్పత్తి విలు వను పరిశీలిస్తే చేపలు,రొయ్యలు,పౌల్ట్రీ ఎక్కువ గా ఉన్న జిల్లాల్లో వ్యవసాయం నుండి ఎక్కువ ఆదాయం వస్తున్నది.ఉదాహరణకు పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో 56.8శాతానికి వ్యవసాయ రంగం నుండి ఆదాయం వస్తున్నది. అలాగే విజయనగరం,విశాఖ,తూర్పుగోదావరి,కృష్ణా, ప్రకాశం,నెల్లూరు జిల్లాల్లో కూడా ఈధోరణి మనకి కన్పిస్తున్నది. ఈ జిల్లాల స్థూల ఉత్పత్తి లో వ్యవసాయ రంగం నుండి 40శాతం పైన ఆదాయం వస్తున్నది.జిల్లాల స్థూల ఉత్పత్తి విలువలో పారిశ్రామిక రంగం వాటాను పరిశీ లిస్తే చాలా ఆందోళనకర పరిస్థితి కొనసాగు తున్నది. గత పదేళ్ళలో పెట్టుబడుల సదస్సులు పెట్టినా పారిశ్రామిక అభివృద్ధి కని పించడం లేదు. ప్రభుత్వ పెట్టుబడులు లేకుం డా పోయా యి. ఫలితంగా 2014-22 మధ్య కాలంలో 9 జిల్లాల్లో ఆ జిల్లాల స్థూల ఉత్పత్తిలో పారి శ్రామిక రంగం వాటా క్షీణిస్తూ వస్తున్నది. విశాఖపట్నం జిల్లాలో సైతం ఈకాలంలో 36.3నుండి 33.4శాతానికి పడిపోయింది. విజయనగరం,పశ్చిమగోదావరి,కృష్ణా, ప్రకా శం,అనంతపురం,కర్నూలులో 2021-22 నాటికి పారిశ్రామిక రంగం వాటా ఆయా జిల్లాల స్థూల ఉత్పత్తిలో 20శాతం లోపుగానే ఉంది.పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో కేవలం 16.1 శాతంలోనే నేటికి కొనసాగుతుంది. సేవా రం గంలో పరిస్థితి కూడా పారిశ్రామిక రంగం వలే తొమ్మిది జిల్లాల్లో దాని వాటా తగ్గుతూ వస్తున్నది. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో 2014-22 మధ్య కాలంలో31.5నుండి 27.1శాతా నికి, కృష్ణాలో 52.2నుండి 43.3శాతానికి, నెల్లూరులో 38.6నుండి 32.9శాతానికి, చిత్తూరులో43.2 నుండి37.4శాతానికి సేవా రంగం వాటా దిగజారింది. విజయనగరం, గుంటూరు,ప్రకాశం,కర్నూలు జిల్లాల్లో సేవా రంగం వాటా గత తొమ్మిదేళ్ళలో ఎదుగు బొదుగు లేకుండా ఉంది. కేవలం విశాఖపట్నం జిల్లాలో మాత్రమే 50నుండి52.6శాతానికి పెరిగింది. ఇక తెలంగాణలో చూస్తే 2014-23మధ్య కాలంలో రాష్ట్ర జిడిపిలో వ్యవసాయ రంగం వాటా 19శాతం చుట్టూ కొనసాగు తుండగా,పారిశ్రామిక రంగంవాటా 19.2 శాతం నుండి17.3 శాతానికి తగ్గింది. పారి శ్రామిక రంగలో ముఖ్యమైన తయారీ రంగం చూస్తే రాష్ట్ర జిడిపిలో 11శాతం వాటాకి పడి పోయింది. కేవలం సేవారం గం వాటా మాత్ర మే 61.3 శాతం నుండి 62.9శాతానికి స్వల్పంగా పెరిగింది.23శాతం వాటాతో రియ ల్‌ ఎస్టేట్‌ తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థలో కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నది.ఐటి రంగంపై ఆధారపడి ఈ స్పెక్యులేటివ్‌ బూమ్‌ కొనసాగుతున్నది. ఆంధ్ర రాష్ట్రం వలే తెలంగాణలో కూడా వ్యవ సాయ రంగంలో ఆహార పంటల నుండి వచ్చే ఆదాయం కంటే పౌల్ట్రీ, మాంసం, పశుసంపద నుండి వచ్చే ఆదాయం గణనీయంగా పెరుగు తున్నది.2022-23 సంవత్సరంలో వివిధ రకాల పంటల నుండి రూ.1,08,269 కోట్లు రాగా, పౌల్ట్రీ, మాంసం, పశుసంబంధిత ఆదా యం రూ.95,955 కోట్ల ఆదాయం వచ్చింది. జిల్లాల స్థూల ఉత్పత్తి పురోగతిని చూస్తే తెలం గాణ రాష్ట్రంలో కూడా ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో వలే జిల్లాల మధ్య అసమానతలు, సంపద కేంద్రీక రణ పెరుగుతున్నట్లు తెలుస్తు న్నది. 2022-23 లెక్కలను పరిశీలిస్తే రంగా రెడ్డి,హైద రాబాద్‌,మల్కాజ్‌గిరి మూడు జిల్లాలు కలిపి 43.72శాతం రాష్ట్ర జిడిపిలో భాగస్వామ్యం ఉన్నాయి.మిగిలిన 30 జిల్లాల్లో 6వేల నుండి 15వేలకోట్ల రూపాయల లోపు 10 జిల్లాలు,15 వేల నుండి 25వేలకోట్ల రూపాయలలోపు 12 జిల్లాలు,25వేల నుండి 55 వేలకోట్ల రూపా యల లోపు 5జిల్లాలు రాష్ట్ర జిడిపిలో వాటాతో ఉన్నాయి. దీనినిబట్టి తెలం గాణలో జరుగుతు న్న అసమాన అభివృద్ధిని అర్ధం చేసుకోవచ్చు. తలసరి ఆదాయం చూస్తే రెండు రాష్ట్రాలు దేశ తలసరి ఆదాయం సగటు కంటే ఎక్కువగా ఉన్నాయి. తెలంగాణ రాష్ట్రం దేశంలోనే మొదటి ర్యాంకులో ఉండగా ఆంధ్ర రాష్ట్రం మాత్రం 16వ ర్యాంకులో ఉంది.తెలంగాణలో తలసరి ఆదాయం రూ.1,24, 104 నుండి రూ.3,08,732కు, ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో రూ.93, 903 నుండి రూ.2,42, 479కు గత దశాబ్ద కాలంలో పెరిగింది. కానీ తలసరి ఆదాయం లో తెలంగాణ,ఆంధ్రా రెండిరటిలోను జిల్లాల మధ్య అసమానతలు పెరుగుతూ వస్తున్నాయి. తెలంగాణలో 2022-23లో మొత్తం 33 జిల్లా ల్లో కేవలం రెండు జిల్లాలు మాత్రమే రాష్ట్ర తల సరి ఆదాయ సగటు కంటే ఎక్కువ ఆదాయం తో ఉన్నాయి. రంగారెడ్డి రూ.7,58,102, హైదరాబాద్‌ రూ.4,02,941 తలసరి ఆదా యం ఉండగా, సంగారెడ్డి జిల్లా రాష్ట్ర సగటుకి కొంచెం తక్కువగా అనగా రూ.3,01,870గా ఉంది. మిగిలిన 30 జిల్లాలు రాష్ట్ర సగటు తల సరి ఆదాయానికి చాలా దూరంలో దిగువన ఉన్నాయి.ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో 2021-22లో తల సరి ఆదాయం రూ.1,92,587గా ఉండగా మొత్తం ఉమ్మడి 13జిల్లాలో 5జిల్లాలు అనగా కృష్ణా (రూ.2,88,551), విశాఖపట్నం (రూ.2,64,225), పశ్చిమ గోదావరి (రూ.2,33,898), నెల్లూరు (రూ.2,12,216), తూర్పు గోదావరి (రూ.1,97,894), జిల్లాలు మాత్రమే రాష్ట్ర తలసరి ఆదాయం సగటుకి ఎగువ భాగాన ఉన్నాయి. ఈ జిల్లాల్లో కూడా కేవలం కొన్ని మండలాల్లో మాత్రమే అత్యధిక తలసరి ఆదా యం ఉంది. మిగిలిన ఏడు జిల్లాలు రాష్ట్ర సగటుకు దిగువ స్థాయిలో ఉన్నాయి. ఎప్పటి లాగే విజయనగరం (రూ.1,28,194), శ్రీకాకు ళం (రూ.1,28,820) జిల్లాలు 12,13 ర్యాంకులతో అట్టడుగునే పదేళ్ళ నుండి కొనసాగుతున్నాయి.రెండు రాష్ట్రాల్లో పాలకులు అనుసరిస్తున్న ఈఉదారవాద కార్పొరేట్‌ ఆర్థిక నమూనా వల్ల గడిచిన దశాబ్ద కాలంలో రెండు రాష్ట్రాల్లో పెరుగుతున్న స్థూల ఉత్పత్తి, తలసరి ఆదాయ అంకెలు వాస్తవాన్ని మరుగున పరుస్తున్నాయి. భవిష్యత్‌లో ఉభయ రాష్ట్రాల్లో ఆర్థిక అసమానతలు మరింత తీవ్రం కానున్నాయి. వ్యాసకర్త: జీవీఎంసీ కార్పొరేటర్‌ (ప్రజాశక్తి సౌజన్యంతో..) డా.బి.గంగారావు

1 2 3 4 5 … 67