మహిళా బిల్లుకు ఆమోదం

దీంతో తమ పని సులువైపోతుందని, పితృస్వామ్యపు తుట్టెను కదపకుండానే, తమకు రావాల్సిన ఓట్లు వచ్చేస్తాయని బిజెపి, ప్రధాని గట్టి నమ్మకంతో వున్నట్లు కనిపిస్తోంది. కానీ కచ్చితంగా ఇదేదీ జరిగేది కాదు. దేశవ్యాప్తంగా మహిళలందరూ సంతోషంతో పొంగి పోయేం దుకు ఇందులో ఏమీ లేదని,నిజానికి మోస పోయామని భావిస్తున్నారు. పార్లమెంట్‌లో కానీ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో గానీ తమ సంఖ్య పెరగ కుండానే మరో సార్వత్రిక ఎన్నిక, అనేక రాష్ట్రాల ఎన్నికలు జరుగుతాయనే క్రూరమైన వాస్తవం వారి కళ్ళ ముందుంచబడిరది.
మహిళా రిజర్వేషన్‌ వాస్తవ రూపం దాల్చడానికి జనాభా లెక్కల నిర్వహణ లేదా పునర్విభజన ప్రక్రియ ఏదీ అవసరం లేదు. బిల్లు ను ఆమోదించిన తక్షణమే రిజర్వేషన్‌ను అమలు చేయవచ్చు,జనగణన,పునర్విభజన ప్రక్రి యలు నిర్వహించినపుడు సీట్ల సంఖ్య ఆ దామాషా ప్రకారం పెరుగుతాయి. కానీ, ప్రజాప్రతినిధు లుగా ఎన్నుకునేందుకు మహిళలకు గల హక్కును మరికొన్ని సంవత్సరాల పాటు నిరాకరించడానికి వీటిని ముందుకు తీసుకువచ్చారు.
ఇరవైఏడు సంవత్సరాల సుదీర్ఘ నిరీక్షణ అనంతరం ఎట్టకేలకు ఎంతగానో అందరూ ఎదురు చూస్తున్న మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లు ఆమోదం పొందింది. కానీ, ఇది ఆనందించే అంశంగా లేదు. ఇన్నేళ్ళూ, వరుసగా వచ్చిన ప్రభుత్వాలన్నీ కూడా ఈ బిల్లును చంపే యడానికే చూశాయి, ఉదాసీనతతో మూటగట్టి మూలన పెట్టడానికే ప్రయత్నిం చాయి. కానీ, వామపక్షాలు,ఐద్వాతో సహా కొన్ని మహిళా ఉద్యమ విభాగాలు మాత్రమే నిరంతరంగా పోరా డుతూ,ఈ బిల్లును సజీవంగా వుంచేందుకు పోరా టం, ప్రచారం చేస్తూ వచ్చాయి.
తాజా అధ్యాయంలో విషాదకరమైన అంశమేమంటే, బిల్లు ఆమోద ముద్ర పొందినా, దీని అమలు మాత్రం 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల వరకు, అది కూడా తీవ్రమైన స్థాయిలో ప్రశ్నించ దగ్గ కారణాలతో వాయిదా వేశారు. తదుపరి జన గణన ప్రక్రియ పూర్తయిన పిదప 2026లో సీట్ల పునర్విభజన ప్రారంభమైన తర్వాత మాత్రమే చట్టసభల్లో మహిళలకు సీట్ల రిజర్వేషన్‌ జరుగు తుందని ముసాయిదాబిల్లు పేర్కొంటోంది. మహి ళా రిజర్వేషన్‌ వాస్తవరూపం దాల్చడానికి జనాభా లెక్కల నిర్వహణ లేదా పునర్విభజన ప్రక్రియ ఏదీ అవసరం లేదు.బిల్లును ఆమోదించిన తక్షణ మే రిజర్వేషన్‌ను అమలు చేయవచ్చు, జనగణన, పునర్విభజన ప్రక్రియలు నిర్వహించి నపుడు సీట్ల సంఖ్య ఆదామాషా ప్రకారం పెరుగుతాయి. కానీ, ప్రజా ప్రతినిధులుగా ఎన్నుకునేందుకు మహిళలకు గల హక్కును మరికొన్ని సంవత్సరాల పాటు నిరాకరించడానికి వీటిని ముందుకు తీసుకు వచ్చారు.మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లును బిజెపి క్రమం తప్పకుండా తన ఎన్నికల ప్రణాళికల్లో చేరుస్తూ వచ్చింది. 2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లోగా అమలు చేస్తామంటూ 2014లోనే ఈదేశ మహి ళలకు హామీ ఇచ్చింది.ఆ రెండు ఎన్నికల తర్వాత లోక్‌సభలో బిజెపికి మెజారిటీ వచ్చింది. దాంతో ఈ బిల్లును తొక్కిపారేసింది. అధికారంలో వున్న తొమ్మిదేళ్లలో బిల్లును ఆమోదిస్తామన్న హామీని మాత్రం నెరవేర్చలేదు. ఇప్పుడు, రెండో పదవీ కాలం చివరిలో బిల్లును ప్రవేశ పెట్టింది. దీంతో తమ పని సులువైపోతుందని, పితృస్వామ్యపు తుట్టెను కదపకుండానే, తమకు రావాల్సిన ఓట్లు వచ్చేస్తాయని బిజెపి,ప్రధాని గట్టి నమ్మకంతో వున్నట్లు కనిపిస్తోంది. కానీ కచ్చితంగా ఇదేదీ జరిగేది కాదు. దేశవ్యాప్తంగా మహిళలందరూ సంతోషంతో పొంగిపోయేందుకు ఇందులో ఏమీ లేదని, నిజానికి మోసపోయామని భావిస్తున్నారు. పార్లమెంట్‌లో కానీ,రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో గానీ తమసంఖ్య పెరగకుండానే మరోసార్వత్రిక ఎన్నిక, అనేక రాష్ట్రాల ఎన్నికలు జరుగుతాయనే క్రూర మైన వాస్తవంవారి కళ్ళ ముందుంచ బడిరది.
మనకు స్వాతంత్య్రం వచ్చిన 75 ఏళ్ళలో, ప్రజాస్వామ్యానికి మూలాధారం అంటూ బిజెపి చెబుతున్న దానిలో లోక్‌సభలో మహిళల సీట్ల శాతం 5శాతం నుండి ఈనాటి 15 శాతా నికి మాత్రమే పెరిగింది. ఇది సిగ్గుపడాల్సిన వాస్తవంగా వుంది. ప్రపంచంలోని అనేక ఇతర దేశాలు మెరుగైన రికార్డును కలిగి వున్నాయి. పార్లమెంట్లకు ఎన్నికైన మహిళల సీట్ల సంఖ్య పరంగా చూస్తే భారత్‌ ఇరవయ్యవ స్థానంలో వుంది. 2024 సార్వత్రిక ఎన్నికల సమయంలో ఇది మారవచ్చు, కానీ మారదు. మన దేశంలో మహిళలు పెద్ద సంఖ్యలో ఓటు వేస్తున్నారు, పైగా ప్రతి ఎన్నికతో ఈ సంఖ్య పెరుగుతూ వస్తోంది.
పైగా గాయాన్ని మరింత రేపేలా, ‘బిల్లు లక్ష్యాలు-కారణాలు’ను ప్రభుత్వం పేర్కొం ది. ‘’మహిళాసాధికారత, మహిళల నేతృ త్వంలో అభివృద్ధిద్వారా, మహిళల ఆర్థిక స్వాతం త్య్రం గణనీయంగా మెరుగు పరచబడిరది. విద్య, ఆరోగ్యానికి సమాన అవకాశాలు అందుబాటు లోకి వచ్చాయి. తద్వారా ‘నారీ శక్తి’కి పెద్ద పీట వేసేందుకు ప్రభుత్వం అనేక చర్యలు తీసుకుంది. ఉజ్వల యోజన,స్వచ్ఛ భారత్‌ మిషన్‌ కింద టాయి లెట్లకు అవకాశం, ముద్ర యోజన ద్వారా ఆర్థిక క్రమంలోకి తీసుకురావడం వంటి వివిధ చొరవల ద్వారా ముఖ్యంగా మహిళలకు ప్రశాంత జీవ నాన్ని అందుబాటులోకి తీసుకువచ్చింది. అయితే, మహిళల నిజమైన సాధికారతకు…నిర్ణయం తీసు కునే ప్రక్రియలో మహిళలు మరింత ఎక్కువగా పాల్గొనడం అవసరం. వారు విభిన్నమైన దృక్కో ణాలతో చట్టసభల్లో చర్చలు జరిపి, నిర్ణాయక క్రమాన్ని మరింత పరిపుష్టం చేసి, నాణ్యతగా మారుస్తారు.’’అని ప్రభుత్వం పేర్కొంది. ఉజ్వల యోజన అనేది లక్షలాదిమంది నిరుపేద మహి ళలపై క్రూరమైన జోక్‌గా మారిందని రుజువైంది. వివిధ సాంకేతిక అభ్యంతరాల కారణంగా వారికి ఉచితంగా సిలిండర్లు రావడం లేదు. దాంతో ఇప్పుడు అత్యంత వ్యయభరితంగా మారిన సిలిం డర్లను వారు కొనుగోలు చేయలేకపోతున్నారు. అలాగే,దేశంలో పలుప్రాంతాల్లో నిర్మించిన తర్వాత,పని చేస్తున్న టాయిలెట్ల సంఖ్యకు సంబం ధించి ప్రభుత్వం చెబుతున్న గొప్పలు కూడా కేవలం కాగితాలపైనే. కానీ, నిరుపేద మహిళల పారిశుధ్య పరిస్థితులు పెద్దగా మారలేదని, ఇంకా అలానే కొనసాగుతున్నాయనేది సిగ్గుచేటైన వాస్తవికతగా వుంది. చట్టసభల్లో మహిళల రిజర్వే షన్‌కు హామీ కల్పించే బిల్లు అమలుకు సుదీర్ఘ కాలం పట్టనుండడంతో… ఈ రాజ్యాంగ (128 వ సవరణ) బిల్లు-2023పై లోక్‌సభలో సుమారు 8గంటలపాటు చర్చ జరిగింది. ఓటింగ్‌లో బిల్లుకు అనుకూలంగా 454 ఓట్లు రాగా, ఇద్దరు మాత్రం వ్యతిరేకంగా ఓటేశారు.
బిల్లుకు సంబంధించిన ముఖ్యాంశాలు
లోక్‌సభ,రాష్ట్రాల్లోని అసెంబ్లీలు,జాతీయ రాజ ధాని ప్రాంతం దిల్లీ అసెంబ్లీలో మూడో వంతు సీట్లు మహిళలకు రిజర్వ్‌ అవుతాయని ఈ బిల్లు చెబుతోంది.అంటే, 543 లోక్‌సభ స్థానాల్లో 181 సీట్లు మహిళలకు రిజర్వ్‌ చేస్తారు.పుదుచ్చేరి వంటి కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు సీట్లు రిజర్వ్‌ చేయలేదు.
‘ఇంటి నుంచే మొదలవ్వొచ్చు..’
మూడు దశాబ్దాల నుంచీ మహిళా బిల్లును పార్లమెంటులో ప్రవేశపెడుతూ ఉంటే ఇప్పటికి ఆమోదించారు. దీనిపై ఇప్పుడు బాగా చర్చ జరుగుతోంది.అయితే,ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2019లోనే వైసీపీ ప్రభుత్వం మహిళలకు 50 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించింది. ఆరిజర్వేషన్ల వల్లే నాకు జడ్పీటీసీ స్థానం లభించింది. కానీ, మహిళా రిజర్వేషన్ల బిల్లు పార్లమెంట్‌లో మాత్రం ఎప్పటి నుంచో వాయిదా పడుతూ వచ్చింది. ఇది పురుషాధిక్య సమాజం అనేది బహిరంగ రహస్యం. ఒక మహిళ ఎదుగుతుంది అంటే ఏ పురుషుడూ సహించడు. అది ఆమె ఇంటి నుంచే మొదలవ్వొచ్చు.సమాజంలో కావొచ్చు. వేరే ఎక్క డైనా కావొచ్చు.మేము ఇంతమంది ఉన్నప్పుడు, ఒకమహిళకు ఎందుకు ఇస్తారు? అనే దిశగా పురుషులు ప్రశ్నిస్తే మహిళలు చాలా సమస్యలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది. అలాంటి సవాళ్లు తట్టుకోని నిలబడగాలంటే ఈ రిజర్వేషన్లు మాకు ఒక హక్కులా, ఒక ఆయుధంలా పనిచేస్తాయి. మహిళలకు కచ్చితంగా ప్రాముఖ్యత ఇవ్వాల్సిందే. ఎందుకంటే,ఒక కుటుంబం బాగుండాలంటే తన పిల్లలు, భర్త సరైన మార్గంలో వెళ్లాలంటే మహిళ పాత్ర చాలా కీలకం అనేది అందరికి తెలిసిన విషయం.కుటుంబం తరహాలోనే సామాజికంగా కూడా బ్యాలెన్స్‌ చేసి మహిళ పరిపాలన అందించ గలదని నేను గట్టిగా నమ్ముతాను. ఇప్పుడు ఈ మహిళా రిజర్వేషన్‌ వల్ల 33 శాతం రిజర్వేషన్లు వస్తే, ప్రతి ముగ్గురిలో ఒక మహిళా ప్రజాప్రతి నిధి ఉంటారు. ఇది అందరికీ ఆమోదయోగ్యమైన అంశం. మహిళలందరూ గర్వించదగినది.
మహిళా రిజర్వేషన్‌తోనే ఈ స్థాయికి..
‘’మాది ఉమ్మడి అనంతపురం జిల్లా ధర్మవరం. నా స్టడీస్‌ అంతా అక్కడే జరిగాయి. ఇంటర్మీడియెట్‌ వరకూ ధర్మవరంలో,డిగ్రీ, అనం తపూర్‌, పీజీ కర్నూల్‌లో చేశాను. మొదటి నుంచీ నాకు రాజకీయాలు అంటే ఆసక్తి. కాలేజీ రోజుల్లో కూడా ఎన్నికల్లో పోటీచేసి కాలేజీ చైర్మన్‌గా గెలి చాను’’ అని పద్మావతి తెలిపారు. మహిళా రిజర్వేషన్‌ వల్లనే ఈరోజు ఈ గౌరవప్రదమైన జెడ్పీటీసీ స్థానంలో కూర్చోగలిగానని ఆమె చెప్పారు.‘’పార్టీకి పనిచేసిన వాళ్లం మేము ఇంత మంది ఉండగా మహిళకే ఎందుకు ఇవ్వాలి అని పురుషులు పోటీ పడుతుంటారు. పురుషా ధిపత్యం ఉన్న దేశంలో ఉంటున్న మనం నిజానికి లింగ వివక్ష ఎదుర్కొంటున్నాం. ఇంతమంది పోటీ దారుల మధ్య మహిళకు రిజర్వేషన్‌ వచ్చింది కాబట్టి తప్పనిసరిగా మహిళలకే ఇస్తారు. మహిళా రిజర్వేషన్‌ వచ్చింది కాబట్టి నేను జెడ్పీటీసీగా ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యాను. అప్పట్లో ప్రతిపక్ష పార్టీ వాళ్లు విత్‌ డ్రా చేసుకోవడంతో ఎన్నిక ఏకగ్రీవం అయ్యింది’’ అని పద్మావతి అన్నారు.
ఎస్సీ, ఎస్టీ మహిళల సంగతి ఏంటి?
ప్రస్తుతం లోక్‌సభ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీ లలో షెడ్యూల్డ్‌ కులాలు (ఎస్సీ), షెడ్యూల్డ్‌ తెగలు (ఎస్టీ)ల కోసం రిజర్వ్‌ చేసిన సీట్లు ఉన్నాయి. ఆ రిజర్వ్‌ చేసిన స్థానాల్లో ఇప్పుడు మూడోవంతు సీట్లను మహిళలకు కేటాయిస్తారు.ప్రస్తుతం ఎస్సీలు,ఎస్టీల కోసం 131 సీట్లను రిజర్వ్‌ చేశారు. వీటిల్లో నుంచి సుమారు 43 సీట్లు మహిళలకు కేటాయించనున్నారు.ఈ 43 సీట్లను కూడా సభలో మహిళలకు రిజర్వ్‌ చేసిన మొత్తం సీట్లలో భాగం గానే లెక్కిస్తారు.అంటే, మహిళలకు రిజర్వ్‌ అయ్యే 181స్థానాల్లో,138 సీట్లు జనరల్‌ కేటగిరీ మహిళ లకు అందుబాటులో ఉంటాయి.అయితే, ఈ లెక్కలన్నీ ప్రస్తుతం లోక్‌సభలో అందుబాటు లో ఉన్న సీట్లసంఖ్య ఆధారంగా చేసినవే. ఒక్కసారి డీలిమిటేషన్‌ కసరత్తు మొదలైతే ఈ గణాంకాలు మారొచ్చు.
ఈ చట్టం ఎప్పటినుంచి అమల్లోకి వస్తుంది?
మొదట,పార్లమెంట్‌లోని ఉభయ సభలు ఈ బిల్లును మూడిరట రెండొంతుల (2/3) మెజారిటీతో ఆమోదించాలి.జనగణన (సెన్సస్‌) తర్వాత డీలిమిటేషన్‌ జరగాల్సి ఉంటుంది. డీలిమిటేషన్‌ అంటే జనాభా ప్రకారం నియోజకవర్గాల సరిహద్దులను నిర్ణయించే ప్రక్రియ. దేశవ్యాప్త డీలిమిటేషన్‌ ప్రక్రియ చివరిసారిగా 2002లో జరిగింది. ఇది 2008 లో అమల్లోకి వచ్చింది. డీలిమిటేషన్‌ జరిగిన తర్వాత లోక్‌సభ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలు రద్దు అయ్యాక మహిళా రిజర్వేషన్‌ అమల్లోకి రావొచ్చు. ప్రాక్టికల్‌గా చూస్తే, ఈ రిజర్వేషన్ల అమలు 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికలకు ముందువరకు సాధ్యం కాదని అనిపిస్తోంది. మహిళా రిజర్వేషన్లు అమ ల్లోకి వచ్చాక 15 ఏళ్ల వరకు మాత్రమే చెల్లుబాటు అవుతాయి. ఎస్సీ, ఎస్టీలకు కూడా ఒక పరిమిత సమయం వరకే సీట్లను రిజర్వ్‌ చేస్తారు. తర్వాత వాటిని పదేళ్లపాటు పొడిగిస్తారు.
రిజర్వ్‌డ్‌ సీట్లను ఎలా నిర్ణయిస్తారు?
ప్రతీ డీలిమిటేషన్‌ ప్రక్రియ తర్వాత రిజర్వ్‌డ్‌ సీట్లను రొటేట్‌ చేస్తామని బిల్లులో పేర్కొ న్నారు.ఈ వివరాలను పార్లమెంట్‌ తర్వాత నిర్ణ యిస్తుంది.పార్లమెంట్‌, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలలో మహిళా రిజర్వేషన్లను ఏర్పాటు చేసుకునేలా ప్రభు త్వానికి ఈరాజ్యాంగ సవరణ అధికారాన్ని కల్పిస్తుంది. అయితే సీట్ల రొటేషన్‌, డీలిమిటేషన్‌ చేపట్టడానికి ఒక ప్రత్యేక చట్టం,నోటిఫికేషన్‌ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. పంచాయతీలు, మున్సిపా లిటీలు వంటి స్థానిక సంస్థల్లో కూడా మూడో వంతు సీట్లు మహిళల కోసం కేటాయించారు. ప్రతీ ఎన్నికల సందర్భంగా ఇవి కూడా మారు తుంటాయి. ఎస్సీలకు నియోజకవర్గాల్లో వారి జనాభా ఎక్కువగా ఉన్నచోట సీట్లను రిజర్వ్‌ చేశా రు.చిన్న రాష్ట్రాల్లో సీట్లను ఎలా రిజర్వ్‌ చేస్తారు? లడఖ్‌, పుదుచ్చేరి, చండీగఢ్‌ వంటి కేవలం ఒక ఎంపీ సీటు ఉన్నకేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో రిజర్వేషన్‌ ఎలా ఉంటుందో ఇంకా నిర్ణయిం చలేదు. ఈశాన్య రాష్ట్రాలైన మణిపుర్‌, త్రిపురల్లో రెండు చొప్పున, నాగాలాండ్‌లో ఒకే ఎంపీ స్థానం ఉంటుంది.అయితే, మునుపటి మహిళా రిజర్వే షన్‌ బిల్లులో ఈఅంశానికి ఒకపరిష్కారం చూపా రు.ఒకే సీటు ఉన్న రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో… ఒక లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఆ సీటును మహిళలకు కేటాయించి, తర్వాతి రెండు ఎన్నిక లకు దాన్ని రిజర్వ్‌ చేయకూడదని 2010లో రాజ్యసభలో ఆమోదం పొందిన మహిళా రిజర్వే షన్‌ బిల్లులో పేర్కొన్నారు.రెండు సీట్లు ఉన్న రాష్ట్రా ల్లో ఒక సీటును రెండు లోక్‌సభ ఎన్నికల వరకు రిజర్వ్‌చేసి,మూడో ఎన్నికలో మహిళలకు ఎలాంటి రిజర్వేషన్‌ కేటాయించకూడదని నిర్ణయించారు.
మహిళల ప్రాతినిధ్యం ఎంత?
ప్రస్తుతం,లోక్‌సభలో 82మంది మహిళలు ఉన్నారు. అంటే మొత్తం సంఖ్యలో దాదాపు 15శాతం.19రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో మహిళల ప్రాతినిధ్యం 10శాతం కంటే తక్కువే ఉంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా పార్లమెంట్‌లలో మహి ళా ప్రాతినిధ్యం సగటున 26.5శాతంగాఉందని ఐక్యరాజ్య సమితి పేర్కొంది.
మహిళలకు కలిగే ప్రయోజనం
మహిళలకు చట్టసభల్లో 33శాతం రిజర్వేషన్‌ కల్పించే బిల్లు అమలులోకి వస్తే రాష్ట్రంలోని నియోజకవర్గాల ముఖచిత్రం మార నుంది. ఇప్పుడు ఉన్న స్థానాల ప్రకారం 8 లోక్‌సభ,58శాసనసభ స్థానాలు అతివలకే చెంద నున్నాయి. మహిళా బిల్లు ఆమోదం పొందితే 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల నాటికి అమలవు తుంది. అప్పటికీ నియోజకవర్గాల పునర్విభజన పూర్తవనుంది. దీంతో స్థానాల సంఖ్య పెరిగితే ముఖచిత్రాలు తారుమారయ్యే అవకాశం ఉంది. చట్టసభల్లో మహిళలకు 33 శాతం రిజర్వేషన్‌ కల్పించే మహిళా బిల్లును కేంద్ర ప్రభుత్వం లోక్‌ సభలో ప్రవేశపెట్టడంతో రాజకీయ వర్గాల్లో తీవ్ర చర్చనీయాంశంగా మారింది.ఇప్పటికప్పుడు కాకుండా. నియోజకవర్గాల పునర్విభజన తర్వాత అంటే 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల నాటికే ఇది అమల్లోకి వస్తుందనే స్పష్టత వచ్చినప్పటికీ రాష్ట్రంలోని ఏయే నియోజకవర్గాల్లో మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అధికంగా ఉందనేదానిపై ప్రజా ప్రతినిధులు ఆరా తీస్తున్నారు. ఈబిల్లు వల్ల తాము ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న నియోజకవర్గం మహి ళలకు కేటాయించే అవకాశం ఉందా అనే అంశం పై చర్చల్లో మునిగి తేలుతున్నారు. 2024లో జరగబోయే సార్వత్రిక ఎన్నికల నాటికే ఈ బిల్లు అమల్లోకి వస్తుందని మొదట్లో ప్రచారం జరి గింది. దీంతో ఆ మార్పులు ప్రభావం, పర్యవ సానం తమపై ఎలా ఉంటుందోనని తొలుత కొంతమంది ఆందోళన చెందారు. అయితే లోక్‌ సభ, శాసనసభ నియోజకవర్గాల పునర్విభజన తర్వాత 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఇది అమ ల్లోకి వస్తుందనే స్పష్టత రావటంతో ఊరట పొందారు. ఈ నేపథ్యంలో రాష్ట్రంలోని 175 శాసనసభ,25లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలకు సంబం ధించిన ఓటర్ల జాబితాను విశ్లేషించగా ఈ ఏడాది జనవరి 5వ తేదీనాటికి ఉన్న ఓటర్ల జాబితా ప్రకారం మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అత్యధి కంగా ఉన్న నియోజకవర్గాలను గుర్తించాయి. నియోజకవర్గాల సంఖ్య పెరగకుండా పరిధిల్లో పెద్దగా మార్పులు చేర్పులు లేకపోతే మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అత్యధికంగా ఉన్న నియోజక వర్గాల్లో పెద్దతేడా ఏమీ ఉండకపోవొచ్చు. నియో జకవర్గాల సంఖ్య పెరిగి వాటి పరిధిల్లో భారీగా మార్పులు, చేర్పులు చేసుకుంటే మాత్రం మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అత్యధికంగా ఉన్న నియోజకవర్గాల ముఖచిత్రం కూడా మారే వీలుంది.రాష్ట్ర పునర్‌వ్యవస్థీకరణ చట్టంలో శాసనసభ నియోజ కవర్గాల పెంపు అంశం ఉండటంతో పునర్వి భజన సమయంలో ఇక్కడి నియోజకవర్గాల సంఖ్య పెరిగే అవకాశం ఉంది.
-(జిఎన్‌వి సతీష్‌/ న్యూఢల్లీి నుంచి ప్రకాష్‌ యాదవ్‌)