సుస్తిర వ్యవసాయంతోనే ఆహార భద్రత

ఆహారం లేనిదే జీవం లేదు. కానీ తగినంత ఆహారం లేకుండా ప్రపంచంలో ఎంతోమంది ఉన్నారు. నాగరిక సమాజంలో మానవులు తమకు అవసరమైన ఆహారాన్ని సంపాదించుకునే వీలుకూడా లేని ప్రదేశాలు ఇంకా ఉండడం మన అభివృద్ధికి అవమానం. అసలు అభివృద్ధి అన్న విషయమే అనుమానం. ప్రకృతితో సహజీవనం చేస్తున్నప్పుడు సమస్యలు తరచూ అనూహ్యంగా వస్తుంటాయి. అటువంటి సందర్భాలలో కూడా ఆహారం లభించడం ముఖ్యం. ఆ దిశలో ‘పాలకుల’ ధ్యాస ఉండాలి. ప్రణాళికలు తయారవ్వాలి. ప్రయత్నాలు ముమ్మరం చేయాలి. –పతకమూరు దామోదర్‌ ప్రసాద్‌
సంప్రదాయ వ్యవసాయ పద్ధతుల్లో భాగంగా రసాయన ఎరువులు వాడకం విచ్చల విడిగా పెరిగిపోయింది. అటువంటి అశాస్త్రీయ, అసహజ పద్ధతులు సహజంగానే నేలల ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీస్తున్నాయి. భూసారం తగ్గ డంతో లక్షలాది హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో పంట భూ ములు బీడు బారుతున్నాయి. దీంతో రానురాను ఆహార ఉత్పత్తులు మరింత తగ్గిపోయి మనిషి మనుగడే కష్టతరమయ్యే అవకాశం ఉంది. అం దుకే భూఆరోగ్యాన్ని మన కర్తవ్యంగా స్వీకరంచా లనేది నిపుణులు మాట.అనంతమైన జీవ వైవిధ్యానికి ఆరోగ్యకరమైన నేలలే పట్టుగొమ్మలు. ఒక ప్రాంతంలో ఉండే జీవ సమూహంలోని వ్యత్యా సాలను జీవ వైవిధ్యంగా పరిగణిస్తారు. నేలలో కోట్ల సంఖ్యలో సూక్ష్మజీవులు ఉంటాయి. వానపా ములు, కీటకాలు, ఎలికపాములు వంటి అనేక జీవరాశులతో ఇది నిర్ధారణ అవుతుంది. ఒక అంచనా ప్రకారం చదరపు మీటర్‌ వైశాల్యం లోని మంచి నేలలో వెయ్యి రకాల సూక్ష్మజీవుల జాతులు ఉండి జీవ వైవిధ్యానికి కారణమవు తున్నాయి.
ఆహారభద్రతకు నీటి సంరక్షణ కీలకం అనేక రాష్ట్రాలు ఇప్పటికే సూక్ష్మ సాగు పద్ధతులను అమలు చేస్తున్నాయి.భారత్‌కు సుస్థిర ఆహార భద్రత సమకూరాలంటే వివిధ స్థాయిలలో నీటిని పొదుపుగా వాడుకోవ డమేగాక, వల్లెస్థాయి నుండి నీటిసంరక్షణను పెద్ద ఎత్తున చేపట్టడం ఎంతో ముఖ్యం. మనకు లభ్యమయ్యే నీటిలో 2030నాటికి 87శాతం ఒక్క సేద్యపు రంగానికే కావలసి ఉంటుందని అంచనా, దేశానికి ఆహార భద్రత చే కూరాలంటే వ్యవసాయరంగంలో పంట అవస రాలకు అవసరమైనంత తప్ప ఎక్కువ నీటి వాడ కాన్ని నియంత్రించడానికి చర్యలు చేపట్టడం అవసరమని శాస్త్రజ్ఞుల అభిప్రా యం. వ్యవసాయ క్షేత్రాలలో నీటి వినియోగాన్ని, వృథాను నియం త్రించడానికి తాగునీటి యాజమాన్య పద్ధతులను పాటించక పోతే వచ్చే ఆరేళ్లలో భారత్కు 48 ట్రిలియన్‌ రూపాయల నష్టం వాటిల్లగలదని అంచనా. దేశంలో ఆహారం, ఇంధన అవసరాలు తీర్చడానికి నీరు ఎంతో అవసరం ఇటీవలి సంవత్సరాలలో అదనులో తగినంత వర్షం కురవకపోవడంతో రిజర్వాయర్లలో తగినంత నీరు చేరడం లేదు.గత ఏడాది కూడా వానల్లేక రిజర్వా యర్లలో అతి తక్కువ నీరు చేరడంతో జలవిద్యుత్‌ ఉత్పాదన కుంటు పడిరది. ఫలితంగా లక్షలాది ఎకరాల ఆయకట్టు భూములకు సాగునీటి సరఫరా సాధ్యం కాలేదు.చాలా జలాశయాలు అడు గంటాయి. వివిధప్రాంతాల్లో తాగునీటికి కొరత ఏర్పడుతున్నది. దేశంలో ఆహారభద్రత, జీవనోపాధుల మెరుగుదలకు ఒక ఉద్యమంలా నీటి సంరక్షణ చర్యలను చేపట్టి వృథాను అరికట్ట వలసిన అవసరం ఎంతో ఉంది. 2020నాటికి మన దేశీయ అవసరాలకు 54వేల బిలియన్‌ లీటర్ల నీరు అవసరమైంది. కాగా వచ్చే ఆరేళ్లలో సేద్యం, దేశీయ అవసరాలకు 76వేల బిలియన్‌ లీటర్ల నీరు అవసరం కావచ్చని జాతీయ ఇంధనం,నీరు, పర్యావరణ మండలి అంచనావే సింది. ఒక్క సేద్యపు రంగానికే లభ్యమయ్యే నీటిలో 87 శాతం నీరు అవసరమవుతుంది. అందువల్ల లభ్యమయ్యే పరిమిత నీటి వనరులను వివిధ అవసరాలకు జాగ్రత్తగా,పొదుపుగా వాడితేనే కొంతవరకు సర్దుబాటు చేయవచ్చు. లేదంటే వివిధ రంగాల్లో నీటి కొరతను ఎదుర్కోక తప్పదని నిపు ణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. దేశీయ జనాభా నీటి అవసరాలకు, పరిశ్రమలకు, సేద్యానికి ముఖ్యంగా వేసవి కాలంలో మంచి నీటి కొరత ఏర్పడకుండా తగు జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి, ఇప్పటికీ ఓ శతాబ్ద కాలంగా తమిళనాడు, కర్ణాటక రాష్ట్రాల మధ్య కావేరి నదీజలాల వివాదం రగులుతున్న విష యం విదితమే. కృష్ణా, గోదావరి నదీ జలాలపై రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల మధ్య వివాదాలు తెలెత్తడం తెలిసిందే. వాతావరణంలో సంభవి స్తున్న పెనుమార్పులు, ఒడిదుడుకుల వల్ల తగినంత వానలు కురవని సంవత్సరాలలో రిజర్వా యర్ల లో నీరు అడుగంటి జలవిద్యుత్‌ ఉత్పా దనకు, పారిశ్రామిక అవసరాలకు, మంచినీటికి కొరత ఏర్పడు తున్నది.భూమి, నీరు, ఇంధనం, ఆహార రంగాలు కీలకమైనవి. సహ సంబంధం కలిగి నవి.అందువల్ల ఇతర రంగాల అవసరాలు గుర్తించకుండా,సమన్వయం లేకుండా ఏ ఒక్క రంగంలో చర్యలు చేపట్టినా అవిప్రతికూల పరిణా మాలకు దారితీయవచ్చు. దేశంలో ఆహార రంగం లో స్వయం సమృద్ధి సాధనకు అమలుచేసిన హరిత విప్లవం వల్ల కూడా కొన్ని విపరీత పరిణా మాలు సంభవించాయి.ఆహారోత్పత్తి పెంచడానికి పంజా బ్‌, హర్యానా రాష్ట్రాలలో బోరుబావుల నుండి నీరు తోడే మోటార్లకు సబ్సిడీ, ఉచిత విద్యుత్‌ సరఫరావల్ల,పంటల అవసరాలకు మించి భూ గర్భ జలాలను తోడడంవల్ల ఉత్పన్నమైన దుష్ఫ లితాలు ఇప్పటికీ వెన్నాడుతూనే ఉన్నాయి. ఈ రెండు రాష్ట్రాల్లోనూ భూగర్భ జలాలను అధికా దికంగా తోడడటంవల్ల భూగర్భ జల మట్టాలు పడిపోవడమే గాక, నీటిపొరలలోని రసాయనాల వల్ల కలుషితమై భూసారం క్షీణించి,పంట దిగు బడులు కూడా తగ్గినట్లు తేలింది. ఈ రెండు రాష్ట్రాలలో సేద్యపు రంగంలో విద్యుత్‌ సరఫరాపై రూ.91వేల కోట్ల విద్యుత్‌ సబ్సిడీలు ఇచ్చినట్లు భారత ప్రభుత్వం వెల్లడిరచింది. కనీస మద్దతుదా రులను భారత ప్రభుత్వం ఏటేటా ఎంతో కొంత పెంచుతూ ఉండటం వల్ల నీరు అధికంగా వాడే వరి,గోధుమ,చెరకు పంటలసాగు బాగా పెరి గింది. ప్రస్తుతం నీటి నియంత్రణ లేని సాగునీటి పద్ధతులు,విచక్షణా రహితంగా నీరు తోడటంవల్ల భూగర్భ జలమట్టాలు ఆందోళనకర స్థాయికి పడిపోవడంపై శాస్త్రజ్ఞులు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తు న్నారు. సేద్యపు నీటి వాడకంలో ఉత్తమ యాజ మాన్య పద్ధతులు పాటించకపోవడం వల్ల, తగు జాగ్రత్తలు తీసుకోకపోవడం వల్ల వాటిల్లే సష్టం వచ్చే ఆరేళ్లలో రూ.48వేల ట్రిలియన్లకు చేర గలదని,2050నాటికి ఆనష్టాలు రూ.138 ట్రిలి యన్లకు చేరుతుందని నిపుణులు అంచనా. దేశం లో ఆహార వ్యవస్థలను పటిష్టం చేయడానికి, నీటిభద్రత మెరుగుదలకు 3 చర్యలు చేపట్టాలని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. రాష్ట్రాలలో మెరుగైన సాగునీటి వాడకం, యాజమాన్య పద్ధతులు, నీటిని పొదుపుగా వాడుకోవడాన్ని ప్రోత్సహించాలి. ముఖ్యంగా బిందు, తుంపర్ల సేద్యం ద్వారా నీటిని పొదుపుగా అవసరమైన మేరకు వాడటాన్ని ప్రోత్స హించాలి. ఈ పద్ధతులు పాటిస్తే వచ్చేఆరేళ్లలో 47శాతం సాగునీటిని ఆదా చేయవచ్చని నిపు ణులు అంటున్నారు. ప్రతిబిందువుకూ మరింత పంట అనే జాతీయ కృషి వికాస్‌ యోజన పథకం కింద ఇందువల్ల 72లక్షల హెక్టార్ల భూమిలో సూక్ష్మ, సాగు పద్ధతులు అమలవుతున్నట్లు గణాం కాలు ఘోషిస్తున్నాయి. వాతావరణంలో ఏర్పడే ఒడిదుడుకులను తట్టుకుని నిలిచే సుస్ధిర సేద్యం, ఆహారవ్యవస్థల అభివృద్ధికి కృషి చేయాలని గత ఏడాది భారత్లో జరిగిన జి20 దేశాల అగ్రనాయక సమావేశం నిర్ణయించింది. నీటిపారుదల, వ్యవ సాయ రంగాలలో సుస్థిర పద్ధతులను అనుసరిస్తేనే అందుకు అవసరమైన పెట్టుబడులు వస్తాయి. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఇందుకు అవసరమైన ప్రోత్సాహకాలు కల్పించి తగు సాంకేతిక ప్రక్రి యలను ప్రవేశ పెట్టడం అవసరం. ఆహారం, భూమి,నీరు,ఇంధన విధానాలను పరస్పర సమన్వ యంతో అమలు చేయాలి. విధానాల అమలును ఎప్పటికప్పుడు పర్యవేక్షిస్తూ సమన్వయం చేయ డానికి ఒకస్వతంత్ర సంస్థను ఏర్పాటు చేయాలి. వ్యవసాయం, రైతు సంక్షేమం, జలశక్తి, సంప్రదా యేతర ఇంధన అభివృద్ధి శాఖ, విద్యుత్‌ శాఖలు సమన్వయంతోఈవిధానాల అమలును ఎప్పటిక ప్పుడు పర్యవేక్షించాలి. ఒడిశా ప్రభుత్వం ఇప్పటికే ఇందుకోసం ప్రణాళిక,అమలు విభాగాన్ని నెల కొల్పి సత్ఫలితాలు సాధించినట్లు వెల్లడైంది. సుస్థిర సేద్యాభివృద్ధి, తద్వారా ఆహార భద్రత సాధన కోసం భూమి, నీరు, ఇంధనశాఖల మధ్య సమన్వయం సాధించి మెరుగైన యాజమాన్య పద్ధతులను అమలు చేయాలి.పల్లెలలో పంచా యతీరాజ్‌ సంస్థల ద్వారా ప్రజా భాగస్వామ్యంతో భూగర్భ జలాలను సమర్థంగా వినియోగిం చడానికి ప్రోత్సహించాలి. వాతావరణంలో తీవ్ర ఒడిదుడుకులవల్ల కరువులు, దుర్భిక్షాలు, ఆకాల, అధిక వర్షాలు, వడగండ్లవానల వంటి ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవిస్తున్నందున నీటి విని యోగంపై గాక, మెరుగైన నీటి సంరక్షణ పద్ధతులు పాటించే దృక్పథాన్ని అలవరచుకోవాలి. దేశంలో 62శాతం భూగర్భ జలాలను వాడుతున్నారు. ఇప్పటికే భూగర్భజలాల వాడకం ఎక్కువగా జరుగుతున్నట్లు గణాంకాలు ఘోషిస్తున్నాయి. నీటి వినియోగంపై స్థానిక గణాంకాలను ఎప్పటి కప్పుడు స్థానిక ప్రజాప్రతినిధులకు అందు బాటులో ఉంచితే నీటి సంరక్షణ వద్దతులను మెరుగ్గా అమలుకు వీలవుతుంది. కేంద్ర ప్రభుత్వ ఆటల్‌ భూ యోజన పథకం అందుకు ఉపకరించ వచ్చు. గ్రామస్థాయిలో స్థానికులే నీటిభద్రతకు అవసరమైన గణాంకాలను సేకరించాలి.ఈ పథకం కింద పంచాయితీ స్థాయిలో స్థానికులకు నీటి సంరక్షణపై శిక్షణ ఇస్తారు. ఇలా ప్రజాభాగ స్వామ్యంతో భూగర్భ జలవనరుల పరిరక్షణను అమలుచేసిన చోట మెరుగైన ఫలితాలు వచ్చాయి. ఇతర పథకాలతో సమన్వయం చేస్తే మరింత మెరుగైన ఫలితాలను రాబట్టవచ్చు. ఉత్తమ నీటి యాజమాన్య పద్ధతులు అమలు చేస్తేనే వచ్చే ఆరేళ్లలో ఆహారభద్రత సాధించాలనే లక్ష్యం నెరవేరుతుంది. రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఎన్నో అత్యల్ప వర్షాలు, నీటికొరత ప్రాంతాలు ఉన్నం దున,మనవాగులు,వంకలు,చెరువులు, జలాశ యాలు, పరీవాహక ప్రాంతాలు ఆక్రమణ లకు గురికాకుండా, పర్యావరణ, నీటి సంరక్షణ కోసం ప్రభుత్వాలు, ప్రజా ప్రతినిధులు జాగ్రత్తలు తీసు కోవాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.
వ్యాసకర్త : సీనియర్‌ జర్నలిస్టు