సుప్రీం కోర్టు ప్రకారమే అటవీ నిర్వచనం
‘‘ అడవులు భూగోళపు ఊపిరితిత్తులు.అడవి చల్లగా ఉంటేనే మానవాళి భవిత భద్రంగా ఉంటుంది. కీకారణ్యమైనా,చిట్టడవిjైునా,నాలుగు చెట్లు ఒకచోట ఉంటే భూగోళానికి చేసే మేలు ఇంత అంత కాదు! కానీ,అంతులేని లాభాపేక్షతో కార్పొరేట్లు అడవులను కబళించడానికి ఎప్పటికప్పుడు విరుచుకు పడుతుంటారు.తమ చెప్పుచేతల్లోని ప్రభుత్వాలతో అనుకూల చట్టాలను తయారు చేయించుకుంటారు. కేంద్రంలోని నరేంద్ర మోడీ ప్రభుత్వం ఈదిశలో భారత అటవీ (సంరక్షణ)చట్టం 1980ని సవరించడానికి చేసిన ప్రయత్నానికి అత్యున్నత న్యాయస్థానం బ్రేక్ వేసింది. కార్పొరేట్లకు కట్టబెట్టడమే లక్ష్యంగా గత ఏడాది అడవుల నిర్వచనాన్ని మారుస్తూ తీసుకు వచ్చిన చట్ట సవరణను తాత్కాలికంగా నిలిపి వేసింది.1996లో వెలువరించిన టిఎన్ గోదా వర్మన్ తిరుములపాడ్ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా తీర్పులో నిర్దేశించిన అటవీ నిర్వచ నానికి అనుగుణంగా నడుచుకోవాలని ఆదేశిస్తూ భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్డి.వై చంద్ర చూడ్ నేతృత్వంలోని ధర్మాసనం మధ్యంతర ఉత్తర్వులు జారీ చేయడం ఆహ్వానించదగిన పరిణా మం. నిఘంటవుల్లోని అర్థాన్ని అడవికి ప్రామాణి కంగా తీసుకోవాలని ఈతీర్పులో ధర్మాసనం పేర్కొంది.వర్గీకరణలు,యాజమాన్యాలతో సంబం ధం లేకుండా సంరక్షణ చర్యలు తీసుకోవాలని నిర్దేశించింది. అడవులుగా భావించే ప్రాంతాలను (డీమ్డ్ ఫారెస్ట్స్) గుర్తించడానికి నిపుణుల కమిటీలను ఏర్పాటు చేయాలని రాష్ట్రాలను ఆదేశించింది. ఇన్ని కీలకమైన ఆదేశాలు ఉన్నాయి కాబట్టే ఆ తీర్పును ఒక మైలురాయిగా భావిస్తారు ’’
భూమిని గుర్తించే ప్రక్రియలో 1996లో టిఎన్ గోదావర్మన్ తిరుమల్పాడ్ తీర్పులో పేర్కొన్న ‘అటవీ’ నిర్వచనం ప్రకారం..రాష్ట్రాలు,కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు తప్పనిసరిగా వ్యవ హరించాలని ఆదేశిస్తూ సుప్రీంకోర్టు ఫిబ్రవరి 19న మధ్యంతర ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. అటవీ సంరక్షణ చట్టానికి 2023లో చేసిన సవరణలను సవాలుచేస్తూ దాఖలైన రిట్ పిటిషన్లను సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి డివై చంద్రచూడ్,న్యాయమూర్తులు జస్టిస్ జెబి పార్దివాలా, జస్టిస్ మనోజ్ మిశ్రాతో కూడిన ధర్మాసనం మధ్యంతర ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది.పిటిషనరు తరపున సీనియర్ న్యాయవాదులు ప్రశాంతభూషన్,చంద్రసేన్ వాదనలువినిపిస్తూ 2023 సవరణలోని సెక్షన్ 1ఎగోదావర్మన్ తీర్పులో ఇచ్చిన ‘అడవి’నిర్వచనం కుదించబడిరదని, దీని ప్రకారం భూమిని అటవీగా నోటిఫై చేయాలని, ప్రభుత్వంలో ప్రత్యేకంగా అటవీగా నమోదు చేయాలని పేర్కొన్నారు.ఈనిర్వచనాన్ని కుదించడం వల్ల దాదాపు1.99 లక్షల చదరపు కిలోమీటర్ల అటవీ భూమి‘అటవీ’ పరిధినుండి బయటపడుతుందని అన్నారు.అడవులను అటవీయేతర వినియోగానికి మళ్లించబడుతున్న భూముల గురించి ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. ఈ ఆందోళనలను పరిగణనలోకి తీసుకుని సిజెఐ ధర్మాసనం ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది.
‘రూల్ 16ప్రకారం రాష్ట్ర ప్రభు త్వాలు,కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు పరిపాలన కస రత్తు పూర్తి చేయడానికి పెండిరగ్లో ఉంది. గోదావర్మన్లోని ఈకోర్టు తీర్పులో స్పష్టంగా వివ రించబడిన సూత్రాలను తప్పనిసరిగా పాటిం చాలి.16వ నిబంధనలో నిపుణుల కమిటీ గుర్తిం చాల్సిన అటవీ,వంటి ప్రాంతాలు,వర్గీకరించని అటవీ భూములు,కమ్యూనిటీ ఫారెస్ట్ భూము లు ఉంటాయి.అందువల్ల గోదావర్మన్ తీర్పులో వివ రించిన విధంగా ‘అటవీ’ అనే వ్యక్తీకరణ పరిధికి అనుగుణంగా ఉండేలాచూసుకోవాలి’అని పేర్కొం ది.ఈ ఆర్డర్కు సంబంధించి అన్ని రాష్ట్రాలు,కేంద్ర పాలితప్రాంతాలకు సర్క్యులర్ను జారీచేయాలని కేంద్రాన్ని ధర్మాసనం ఆదేశిం చింది.ఈఉత్తర్వు తేదీనుండి రెండువారాల వ్యవధిలో రాష్ట్రాలు ఏర్పాటుచేసిన నిపుణుల కమిటీలతో అడవులుగా గుర్తించబడిన భూమికి సంబంధించిన సమగ్ర రికార్డును అన్ని రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతా లు,కేంద్ర ప్రభుత్వం తమకు అందించాలని ధర్మా సనం ఆదేశించింది. నిపుణుల కమిటీల నివేదిక లను మార్చి 31లోగాఫార్వార్డ్ చేయడంతో అన్ని రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు తప్పనిసరిగా ఆదేశాలను పాటించాలని,ఈ రికార్డులు ఏప్రిల్ 15 నాటికి అధికారిక వెబ్సైట్లో డిజిటలైజ్ చేయాలని,అందుబాటులో ఉంచాలని సూచిం చింది.2023రూల్స్లోని రూల్16ప్రకారం ఏర్పా టైన నిపుణుల కమిటీలుగోదా వర్మన్ తీర్పు ప్రకా రం ఏర్పాటైన మును పటి నిపుణుల కమిటీలు చేసిన పనిని దృష్టిలో ఉంచుకోవాలి. అయితే, 2023 నిబంధనల ప్రకారం ఏర్పడిన నిపుణుల కమిటీలకు రక్షణకు అర్హమైన అటవీభూముల పరిధిని విస్తరించేందుకు స్వేచ్ఛ ఉంటుందని ధర్మా సనం స్పష్టం చేసింది.ముందస్తు అనుమతి లేకుం డా అటవీ భూములను జంతుప్రదర్శన శాలలు, సఫారీలకు తెలియజేయ కూడదని పేర్కొంది. తదుపరి విచారణ జులైకు వాయిదా వేసింది.
40 లక్షల హెక్టార్ల అటవీ భూమి ఆక్రమణ
కేంద్ర ప్రభుత్వ గణాంకాల ప్రకారం 1951నుండి75వరకు దేశ వ్యాప్తంగా 40లక్షల హెక్టార్ల అటవీ భూమి ఆక్రమణకు గురైంది. ఆ నేపథ్యంలోనే భారత అటవీ (సంరక్షణ) చట్టాన్ని రూపొందించి 1980లో ఆమోదించారు. ఈ చట్టం అమలులోకి వచ్చిన తరువాత ఇతర అవస రాలకు అటవీ భూమిని మళ్లించడం గణనీయంగా అదుపులోకి వచ్చింది.గతంతో పోలిస్తే 1981 నుండి 2022 వరకు అటవీ భూముల నిర్మూలన పదిశాతం తగ్గినట్లు గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. అయినప్పటికీ,చట్టంలోని లొసుగులను అవకా శంగా తీసుకుని అడవుల నరికవేత కొనసాగింది. ఈ నేపథ్యంలోనే తమిళనాడులోని గూడలూరులో చోటుచేసుకున్న కలప అక్రమ నరికివేతకు సంబం ధించి దాఖలైన టిఎన్ గోదావర్మన్ తిరుమలన పాడ్ కేసులో అటవీప్రాంతాల రక్షణను ప్రధా నంగా చేసుకుని సుప్రీం ఇచ్చిన తీర్పులో ‘అడవి’ని విస్తృతంగా నిర్వచించింది. ఇది కార్పొరేట్లకు ఆటంకంగా మారింది.ఈనిబంధనలను మార్చా లన్న ఒత్తిడి పెరిగింది.ఈ నేపథ్యంలో వారి కను సన్నల్లో నడిచే మోడీప్రభుత్వం గతఏడాది ప్రభు త్వ రికార్డుల్లో నమోదైన భూమిని మాత్రమే అడవి గా గుర్తిస్తూ అటవీ చట్టానికి సవరణ తీసుకు వచ్చింది. ప్రస్తుతమున్న నిబంధనల ప్రకారం అడవుల పరిధిలోకి వస్తాయన్న భయంతో ప్రైవేటు వ్యక్తులు ప్లాంటేషన్లు,తోటలు పెంచడం లేదని తన చర్యను ప్రభుత్వం సమర్ధించుకుంది. వాతా వరణ లక్ష్యాలను అందుకోవాలంటే ప్రైవేటు ప్లాంటేషన్ల భాగస్వామ్యం అవసరమని అడ్డగోలు వాదనకు దిగింది.ప్రభుత్వం చేసిన సవరణతో దేశ వ్యాప్తంగా1.99 లక్షలచదరపుకి.మీల భూమి అడవులపరిధి నుండి బయటకు వస్తుందని అం చనా.మన రాష్ట్రంలోనూ వేలఎకరాల అటవీ భూమికి రెక్కలు వస్తాయని అంటున్నారు. ఇప్పటికే యురేనియం తవ్వకాల పేరిట ఉభయ తెలుగు రాష్ట్రాల్లోనూ అడవుల విధ్వంసం ప్రారంభమైంది. పర్యాటక ప్రాంతాల్లో భూముల కేటాయింపునకు సంబంధించి ప్రభుత్వాలపై ఒత్తిడిఎలానూఉంది. వీటన్నింటితో పాటు కేంద్ర సవరణ అమలు లోకి వస్తే అటవీహక్కుల చట్టానికి పెద్ద ఎత్తున గండి పడే ప్రమాదం ఉంది. అత్యున్నత న్యాయ స్థానంలో ఈ వాదనలన్నీ ప్రస్తావనకు వచ్చాయి. ఆశాజనకమైన ఫలితం వచ్చినప్పటికీ అది మధ్యం తర తీర్పే! ప్రభుత్వం చేసిన సవరణను న్యాయ స్థానం పూర్తిగా కొట్టివేయలేదు. అడవులను గుర్తి స్తూ రికార్డులు తయారు చేయడానికి ప్రభుత్వానికి గడువిస్తూ అంతవరకు పాత నిర్వచనం అమలు లో ఉంటుందని పేర్కొంది. దీనర్ధం కార్పొరేట్ కత్తి వేలాడతూ ఉందనే!ఈ ప్రమాదాన్ని తిప్పికొట్టి, ఆకుపచ్చటి అడవులను పరిరక్షించు కోవడానికి ప్రజలను చైతన్యం చేయడం ఒక్కటే మార్గం.
అటవీ నిర్వచనం
అటవీ శాస్త్రం వ్యవసాయం మరియు పర్యావరణ పరిరక్షణను అడ్డుకునే ఒక శాస్త్రం. అడవులలో పంటలను నిర్వహించడం మరియు అటవీ దోపిడీని మెరుగుపరచడం దీని బాధ్యత. లో అటవీ నిర్వచనం పర్యావరణ నాణ్యతను మెరుగుపరచడం,సహజ వస్తువుల ఉత్పత్తి ద్వారా పర్యావరణం,ప్రకృతి పరిరక్షణ ప్రధాన లక్ష్యం. అటవీప్రాంతం నిర్వచనంలో,అడవుల పెంపకం మరియు నిర్వహణకు బాధ్యత వహి స్తున్నది మనం చూస్తాము. అడవులను నాటడం, పర్యా వరణ నాణ్యతను మెరుగుపరచడం,పశువుల పొలాల ఉత్పత్తి,నిర్వహణ ద్వారా సహజ పర్యా వరణాన్ని రక్షించడం దీని ప్రధాన లక్ష్యం. మన దేశంలో,అటవీప్రాంతం సహజపర్యావరణ వ్యవ స్థను నాశనం చేయకుండా కలప మరియు కార్క్ చాలా ముఖ్యమైన అభివృద్ధిని ఉత్పత్తి చేసింది. అటవీ సంరక్షణలో చేర్చబడిన కార్యకలాపాలలో, అడవులు,పర్వతాల నుండి విస్తరించే అటవీ చెట్ల పంటల నాటడం,నిర్వహణ అభివృద్ధిని మేము కనుగొన్నాము.ఆచరణాత్మక ప్రయోజనాల కోసం, ఇది వ్యవసాయంతో పాటు కుటుంబ శాస్త్రంగా పరిగణించబడుతుంది, అయినప్పటికీ దీనికి కొన్ని తేడాలు ఉన్నాయి. మొదటి మరియు అతిపెద్ద వ్యత్యాసం ఉత్పత్తి పద్ధతి. వ్యవసాయానికి కొన్ని నెలల్లో పండ్లు మరియు పంటలను పొందడం భారీగా ఉత్పత్తి చేయడం అవసరం, అయితే అటవీప్రాంతం ఫలితాలను చూడటానికి దశాబ్దా లు అవసరం. నాటిన జాతులను బట్టి ఈ సమ యాలు మారవచ్చు.సహజంగానే, మేము జాతు లను పెంచడానికి ఎంచుకున్న వాతావరణం పర్యావరణ వ్యవస్థను బట్టి,ఈ సహజ వనరును పొందటానికి ఎక్కువ లేదాతక్కువ సమయం పడు తుంది.సేంద్రీయ మట్టినిఉత్పత్తి చేసే జాతులు అటవీ అటవీనిర్మూలనకు కూడా ఉపయోగి స్తారు. అటవీ కార్యకలాపాలలో వివిధ చికిత్సలు పద్ధతులతో అడవుల పెంపకం వంటి కార్యకలా పాలు ఉంటాయి. పదార్థాలు,సహజ వనరుల నిర్వహణ మరియు ఉపయోగం పర్యావరణానికి అనుకూలమైన రీతిలో మరియు సాధ్యమైనంత తక్కువ నష్టంతో నిర్వహించడానికి రూపొందించ బడిరది. ఈ విధంగా, అటవీ నిర్వచనం ఏర్పడు తుంది వివిధ అటవీ పర్యావరణ వ్యవస్థలలో శ్రేయస్సు ఉత్పాదకత మధ్య మంచి సంబంధం. మేము పర్యావరణాన్ని జాగ్రత్తగా చూసుకోవటానికి సహజ వనరులను రక్షించడానికి మాత్రమే ప్రయ త్నించము, కానీ దాని నుండి ఆర్ధిక ప్రయోజనా లను కూడా పొందవచ్చు.
రకాలు ` లక్షణాలు
ప్రతి ప్రాంతానికి అవసరమైన భూభా గాన్నిబట్టి అనేకరకాల అటవీప్రాంతాలు ఉన్నా యి:ఇంటెన్సివ్ ఫారెస్ట్రీ:సాగు చేస్తున్న ప్రాంతం ఎక్కువ ఉత్పాదకతను నిర్ధారించడానికి ఇది వివిధ పద్ధతులను ఉపయోగిస్తుంది. అంటే, పర్యావర ణాన్ని పరిరక్షించేటప్పుడు అత్యధిక వనరులను ఉత్పత్తి చేయడానికి మేము ప్రయత్నిస్తాము. విస్తృతమైన అటవీ: ఇతర ఆర్థిక మరియు సామా జిక కార్యకలాపాలు చేర్చబడిన ప్రదేశాలలో కొన్ని కార్యకలాపాలను నిర్వహించే బాధ్యత ఇది. ఈ కార్యకలాపాలను అభ్యసించడం యొక్క ముఖ్య లక్ష్యం ఏమిటంటే, అది పెరిగిన ప్రాంతాలలో పర్యావరణ పరిరక్షణ గురించి జనాభాకు అవగా హన కల్పించడం. అదనంగా, ఇది పర్యాటకం పర్యావరణ విద్య వంటి జనాభాకు కొన్ని సేవలను కూడా అందిస్తుంది. దీనికి ధన్యవాదాలు, అడ వుల ఉత్పతి నిర్వహణ స్థిరమైన మార్గంలో కాలక్రమేణా హామీ ఇవ్వబడుతుంది.
ప్రయోజనాలు మరియు అప్రయోజనాలు
మొదటి స్థానంలో చెట్లు లేని ప్రాంతా లలో అటవీ నిర్మూలన లేదా అటవీ నిర్మూలన ప్రధాన ప్రయోజనాల్లో ఒకటి అని మేము కనుగొ న్నాము.ఆఎడారి ప్రాంతాలను పునరుద్ధరించ డానికి కూడా ఇది ఉపయోగపడుతుంది. ఇది అనేక జాతుల మొక్కలు మరియు జంతువు లకు జీవన వనరులో భాగం.ఈవిధంగా మీరు అద్భు తమైనఆరోగ్యకరమైన పర్యావరణ వ్యవస్థను సృష్టిస్తారు.ఇది మొక్కలలో కిరణజన్య సంయోగ క్రియ ద్వారా గాలిని బాగా శుద్ధి చేయగలదు, ఇది అనేక పర్యావరణ ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంది. ఇది నదులకు ఆహారం ఇస్తుంది మరియు వివిధ ప్రాంతాలకు తాగునీటిని అందిస్తుంది. అయితే, ఇది కొన్ని నష్టాలను కలిగి ఉంటుంది. అటవీ నిర్వహణ లోపం ఉన్నప్పుడు ఈ లోపాలు ప్రధానంగా కనిపిస్తాయి.సరిగ్గా నిర్వహించక పోతే,పర్యావరణానికి హాని కలిగించడం మరియు మొక్క జంతు జాతులకు అపాయం కలిగించడం సులభం.నిర్వహణ సరిగా లేకపోవడంవల్ల మాన వులు సహజ పర్యావరణ వ్యవస్థలలో గొప్ప అసమతుల్యతను కలిగిస్తారు. ఉదాహరణకి, అధిక లాగింగ్, అననుకూల మరియు / లేదా ఆక్రమణ జాతులను నాటడం ద్వారా పర్యావరణ వ్యవస్థను దెబ్బతీస్తుంది.ఈ కార్యాచరణ నుండి ఉత్పన్నమ య్యే అన్ని ప్రతికూలతలు, నిర్వహణ సరైన మార్గం లో చేయనప్పుడు జరుగుతుంది. ఇది సమతుల్య పద్ధతిలో చేసినంత కాలం, అది ప్రయోజనాలను మాత్రమే తెస్తుంది.ఇది సామాజిక,ఆర్థిక పర్యా వరణ వినియోగాన్ని ఇవ్వడానికి అత్యంత అధోకర ణం చెందిన ప్రాంతాలలో ఉపయోగించవచ్చు. ఈ సమాచారంతో మీరు అటవీ నిర్వచనం దాని ప్రాముఖ్యత గురించి మరింత తెలుసుకోవచ్చని నేను ఆశిస్తున్నాను.-(జి.ఎ.సునీల్ కుమార్)