పోలవరం నిర్వాసితులకు అండగా జాతీయ కమిషన్‌
రాజ్యంగంలో 338ఎఆర్టికల్‌ పక్రారంగా ఏర్పడిన గిరిజన తెగల జాతీయ కమిషన్‌, గిరిజనుల రక్షణ సామాజిక ఆర్థిక శ్రేయస్సు ఇంకా పరిరక్షణకు సంబంధించిన అన్ని అంశాలను పర్యవేక్షిస్తుంది. ఇందులో భాగంగా ఈజాతీయ కమిషన్‌ పోలవరాన్ని సందర్శించు కుని తమ అభిప్రాయాన్ని ఒక రిపోర్ట్‌ రూపంలో వ్యక్తపరిచింది. జాతీయ కమిషణ్‌ చైర్మన్‌ అనంతనాయక్‌ నాయకత్వంలో కమిషన్‌ బృందం సభ్యులతో,అలాగే భుబనేశ్వర్‌ నుంచి అశోక్‌ వర్ధన్‌ గారు మరియు న్యాయ సలహా దారులు రాధకాంత త్రిపాటితో ఆంధ్రపద్రేశ్లో ముంపునకు లోనవుతున్న కూనవరం, విఆర్‌పురం మండ లాలతో పాటుగా ఒడిస్సలోని మల్కనగిరిలను సందర్శించారు. బాధితగిరిజనుల భూ వాస్త వాలను నిర్ధారించడానికి,ముఖ్యంగా గిరిజన ప్రజలతో సంభాషించడానికి క్షేత్ర సందర్శనలు జరిగాయి. ఆగస్టు 24 నుంచి 28వరకు వివిధ గ్రామాలకు సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సమన్వ యంతో నిర్మాణంలో ఉన్న బహుళ ప్రయోజన పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ ప్రభావిత ప్రాంతాలైన పశ్చిమ, తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని కొన్ని ప్రదేశాలు సందర్శించారు. ` జి.నివృతి, పోలవరం నిర్వాసితుల పరిశోధకరాలు
పోలవరంపై గిరిజన తెగల నివేదిఖలోని ముఖ్యాంశాలు ఇవి
- ప్రాజెక్టు 2.91హెక్టార్లభూమికి సాగునీటిని ఇస్తూ 960 మెగావాట్ల విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి చేస్తోంది.అలాగే ఒడిస్సాకు 5 టీఎంసీ నీటిని,ఛత్తీస్‌ఘడ్‌కు 1.5టీఎంసీ నీటిని అదనపు ఖర్చులేకుండా ఎత్తిపోతల పథకం ద్వారా అందిస్తోంది. అలాగేఈ రెండు రాష్ట్రాలు ఈ నీటిలో చేపలపెంపకం, పడవ రవాణా వ్యవస్థను అభివృధి చేసుకోవచ్చు. 80టీఎంసీ నీటిని కృష్ణానదిలో కలిపి, ఆదా చేసిన ఈ 80టీఎంసీలను నీటిని ఆంధప్రదేశ్‌ 45టీఎంసీలు,కర్ణాటకకు 35టీఎంసీ, (21టీఎంసీG14 టీఎంసీ), మహారాష్ట్రతో ఈ నిష్పత్తిలో పంచుకోబడుతుంది. దీనికి యూనియన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా ద్వారా జాతీయ ప్రాజెక్ట్‌ హోదా లభించింది.
- హైడ్రో-ఎలక్ట్రిక్‌ పవర్‌ హౌస్‌ : 960 మెగావాట్ల స్థాపిత సామర్థ్యం కలిగిన హైడ్రో-ఎలక్ట్రిక్‌ పవర్‌ హౌస్‌ ఎడమ వైపున ప్రతిప్రాదించబడిరది. విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి తరువాత నీటిని దిగువన ఉన్న నదిలోకి కాలువ ద్వారా ఆనకట్టవైపు నీటిని మళ్ళించి విడుదల చేస్తారు.
- ప్రాజెక్ట్‌ ప్రాముఖ్యతను గుర్తించిన భారత ప్రభుత్వం దీన్ని ఒక జాతీయప్రాజెక్ట్‌గా(ఏపి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం,2014సెక్షన్‌-90) ప్రకటిచింది. కేందప్రభ్రుత్వం తీసుకోవాల్సిన ప్రజాప్రయోజనాల దృష్ట్యా ఇది ప్రయోజనకరమని ప్రకటిచింది.ప్రాజెక్ట్‌, ఎన్విరోమెంటల్‌, అటవీ సహా అవసరమైన అన్ని అనుమతులను లభించాయి. అలాగే పునరావాసం మరియు పునరావాస సమస్యలు తగిన విధంగా పరిష్కరించ బడ్డాయి.
- భారత జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ నోటిఫికేషన్‌ వీడియోను విడుదల చేసింది. ఎఫ్‌.నె.15/4సి 014 తేదీ 28.05. 2014, పాలక మండలిని పోలవరం ప్రాజెక్టుగా రూపొందిస్తుంది.
అథారిటీ,పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ అథారిటీ,అదే గెజిట్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాలో ప్రచురించ బడ్డాయి. తేదీ28.05.2014 నాడు పశ్చిమ గోదావరి తూర్పు గోదావరిజిల్లాలలో పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ స్థితిపైసంక్షిప్త గమనికను ఆంధప్రద్రేశ్‌ జిల్లా యంత్రాంగం మొత్తం తన నివేదికలో సమర్పిం చింది. ప్రాజెక్ట్‌ నిర్వాసిత కుటుంబాలు దాదాపు 1,06,006 ఉన్నాయి, ఇందులో పశ్చిమ గోదా వరిలో 34,697,తూర్పు గోదావరిలో 71 309. రెండు జిల్లాల నుండి పభ్రావితమైన షెడ్యూల్‌ తెగ కుటుంబాలు 56,504 (53%) పశ్చిమ గోదావరిలో మూడు మండలాలు తూర్పుగోదావరిలో ఐదు మండలాలు పోల వరం ప్రాజెక్టులో ప్రభావితమయ్యాయి. ప్రాజెక్ట్‌ పైప్రాజెక్ట్‌ నిర్వాసిత కుటుంబాల నుంచి ప్రభావితమైన మొత్తం నిర్వాసితుల జనాభా 2,77,632 ఏ గిరిజన కుటుంబాలు (59%) గిరిజనేతర కుటుంబాలు (41%) ఉన్నారు. ప్రతి సెటిల్మెంట్‌ మధ్య దూరం కనీసం 10కిమీ, గరిష్టంగా 60కిమీ ఉంటుంది. షెడ్యూ ల్డ్‌ తెగ ప్రజల కోసం ఉద్దేశించిన ప్రాజెక్ట్‌ నిర్వా సిత కుటుంబాలు ఆర్‌అండ్‌ ఆర్‌ కాలనీల స్థానం నిర్ణయించబడిరది.భూమికి భూమి లభ్యత,వారి సమ్మతి ఆధారంగా,కాలనీలు ప్రణాళిక చేయబడ్డాయి.దేవాలయాలు,చర్చిలు, పాఠ శాలలు, మైదాన ప్రాంతాలు,గ్రంథా లయాలు,అంగన్వాడీకేంద్రాలు, కమ్యూని టీహాల్లు,గ్రామ పంచాయతీ భవనాలు, ప్రాథ మిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు,పశువైద్యశాలలు, శ్మాశనావాటిక స్థలాలు,సిసిరోడ్లు, డ్రైయినేజీ వ్యవస్థ,తాగునీటిసౌకర్యాలు మొదలైనవి ఆర్‌ అండ్‌ ఆర్‌ ప్యాకేజీ అర్హత ప్రకారం రూ 6,86, 000. మరియు రూ 7,50,000లు మంజూరు అయ్యాయి. 213 ఆర్‌అండ్‌ ఆర్‌ కాలనీలలో ఇందులో 26 మాత్రమే పూర్తియ్యాయి. మిగిలిన 187 నిర్మాణ దశలో ఉన్నాయని కమిషన్‌కు అధికారులు తెలియ జేశారు. మరోవైపు రికార్డుల ప్రకారం మొత్తం 373ఆవాసాలను అధికారులు అందజేశారు. ఇప్పటి వరకు 25 ఆవాసాలు పూర్తిగా తరలించారు. ప్రాజెక్టు పరంగా అవసరమైన మొత్తం భూమి సుమారు 167339.13ఎకరాలు. కానీ ఇప్పటివరకు భూమి సేకరించినది సుమారు 112555.99 ఎకరాలు,సేకరించ వలసిన బ్యాలెన్స్‌ భూమి 54226.51ఎకరాలు ఉన్నాయి.
పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో సందర్శించిన ప్రదేశాలు
పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ కారణంగా పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో మూడు మండలాలు తూగుంట,కొండ్రుకోట మరియు కోరుటూరు పూర్తిగా ప్రభావితమయ్యాయి. జీలుగుమిల్లి మండలానికి చెందిన యర్రవరం,పోలవరం మండలానికి చెందిన పి.నారాయణపురం వంటి ప్రదేశాలను కూడాకమిషన్‌ సందర్శించింది. ఈ రెండు గ్రామాల్లో మొత్తం 120 మరియు 140 ఉన్నాయి.వారు తాగునీటి సమస్య,రోడ్లు వంటి అనేక అపరిష్కృత సమస్యలను కలిగి ఉన్నారు. ఆసుపత్రులు,పిల్లలకు పాఠశాల భవనం లేదు. వితంతువు మరియు వృద్ధాప్య పింఛన్లు మం జూరు కాలేదు. కాలనీల్లో నిర్మించిన ఇళ్లకు సరిjైున వెలుతురు లేదు మురుగుకాలవలు నిర్మాణం పూర్తికాలేదు.పశ్చిమ గోదావరిజిల్లాలో ఎన్‌సీఎస్‌టీ బృందం సందర్శించిన రెండు గ్రామాలను సందర్శించారు.ఈ రెండు ఆవా సాల మధ్య దూరం దాదాపు 60కి. ఇందులో నివసిస్తున్న గిరిజన ప్రజలు కోయతెగకు చెంది నవారు. ఈ గ్రామంలో పంచాయితీ సర్పంచ్‌ మరియు స్థానిక పభ్రుత్వ అధికారులతో బహిరంగవిచారణ జరిగింది. తరువాత ఎన్‌సీఎస్‌టీ బృందం నిర్మించిన ఇళ్లను తనిఖీ చేసింది.మరియు నిర్వాసితులతో మాట్లాడారు.
తూర్పు గోదావరి జిల్లాలో సందర్శించిన
పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ కారణంగా జిల్లాలో ఐదు మండలాలున్నాయి. వి.ఆర్‌.పురం, కూనవరం, చింతూరు,ఏటపాక,దేవిపట్నం వంటి ముంపు ప్రభావిత మండలాల్లో సందర్శించారు. కూనవరం మండలం ముల్కపల్లి గ్రామంలో 225 కుటుంబాలు ఉన్నాయి, వాటిలో 142 షెడ్యూల్డ్‌ తెగ వర్గానికి చెందినవి. కోయ,కొండ రెడ్డివర్గాల వారు. ఈ గ్రామం నుండి,అర్హులైన ప్రాజెక్ట్‌ నిర్వాసిత కుటుంబాలు బదిలీ చేయ బడ్డాయి. కమీషన్‌ బాధిత కుటుంబాలతో మాట్లాడి వారి బాధలను విన్నారు. చట్టం అమలు,చెట్ల నష్టపరిహారంనిర్వాసితుల ప్యాకేజి పొందేప్రక్రియలోఆర్‌అండ్‌ఆర్‌ ప్యాకేజీకి అర్హత కోసం కట్‌ ఆఫ్‌ తేదీలను ఫిక్సింగ్‌చేయడం, పెండిరగ్‌లో ఉన్న ఆర్వోఎఫ్‌ఆర్‌ పట్టాలు, మొదలైనవి సమస్యలపై ప్రజలతో చర్చించారు. పాపికొండలు మార్గంలో ఉండే ముల్కపల్లి గ్రామం గోదావరిజిల్లాలో ఒక ప్రముఖ పర్యాటక ప్రదేశం.అంతేకాకుండా ఈప్రాంతం చేపలు వేటకు గిరిజనులకు అనువైన ప్రదేశం. అందుకని వీరు పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ ప్రాంతంలో చేపల హక్కుల కోసం ఈ గ్రామ ప్రజలు అభ్యర్థించారు.ఈసమావేశంలో, సమీప గ్రామాలు అనగా సీతారాం. పి.గొందూరు, గానుగలగొంది,అగ్రహారం నుంచి హాజారైన ప్రాజెక్ట్‌ నిర్వాసిత కుటుంబాలు తమ అభ్యర్థన లను పట్టించుకొమ్మని కమీషన్‌ను కోరారు. కూనవరం మండలానికి చెందిన పెద్దఆర్కుర్‌ నిజానికి ముందుగా తెలంగాణ రాష్ట్రానికి చెందినది.ఆంధప్రద్రేశ్‌ రాష్ట్రవిభజన తరువాత, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధప్రద్రేశ్‌లో విలీనమైన కంటూర్‌ ప్రాంతం కింద ఈగ్రామం వస్తుంది. ఎస్టీలు 259లో 332 అర్హత కలిగి గుర్తించ బడ్డాయి. ఈఊరిలో ఇంకా సామాజిక ఆర్థిక సర్వే పూర్తిగా లేదని కమిషన్‌ దృష్టికి వచ్చింది. పరిపాలనకు తమ గ్రామాలను పశ్చిమ గోదావరిజిల్లాకు మార్చాలని యోచిస్తోందని, కానీ తాము తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోనే ఉంటామని,తమను సమీప ఏజెన్సీ ప్రాంతం అంటే రంపచోడవరం ఐటిడీఏ పరిధిలోనే ఉండేటట్టుగా పునరావాసం కల్పించాలని కమిషన్‌కు తెలియజేశారు. అందుకోసం సోషియో ఎకనామిక్‌ సర్వే ఇంకా జరగలేదని కమీషన్‌ దృష్టికివచ్చింది. భూమికి బదులు కొన్ని చోట్ల ఇచ్చిన భూమి వ్యవసాయయోగ్యం కూడా కాదని తెలిపింది. తమకు అటవీ, కమ్యూనిటీ చట్టాలను వర్తింపజేయడం లేదని గిరిజనులు వాపోతు న్నారని పేర్కొంది. తర్వాత కమిషన్‌ ఒడిస్సా లోని మల్కన్‌గిరిజిల్లాలోని మోటు తహసీల్‌ ప్రాంతతమైన పుసుగూడ, మల్కపల్లి, లచ్చిపేట, మల్లవరం గ్రామాలను సందర్శించిమాట్లాడారు. పోలవరానికి వ్యతిరేకంగా ఉద్యమ ప్రతినిధుల ద్వారా సమర్పించిన ప్రధాన అంశాలు ఫిర్యాదు లు మేరకు, ప్రభావిత ప్రాంతాల్లో సామాజిక ఆర్థిక సర్వే ఇప్పటివరకు నిర్వహించబడలేదని కమీషన్‌ దృష్టికి వచ్చింది. ఆంధప్రద్రేశ్‌ ప్రభుత్వం పరిహారం మరియు పునరావాసం చెల్లింపు ప్రారంభించింది కానీ ఒడిస్సా పభ్రుత్వం పునరావాస ప్రక్రియ మొదలు పెట్టాలేదు. వీరంతా ముంపువల్ల వృక్షజాలం,జంతుజాలం అంతరిస్తుదని,మరియు తమ సంస్కృతి, సాంపద్రాయ పూర్తిగా అంతరించిపోయే అవకాశం ఉందని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
కమీషన్‌ పరిశీలనలు
రికార్డుల ద్వారా,బహిరంగ సమావేశాలు నిర్వహించడం, గిరిజనులను సందర్శించిన తర్వాత కమిషన్‌ నివాసాలు,కాలనీలు నిర్వాసితుల కుటుంబాల కోసం ఉద్దేశించ బడ్డాయని కమిషన్‌ పరిశీలనలో తేలింది. ్చ రాష్టం ప్రభుత్వ నిర్లక్ష్య వైఖరిపై అక్కడ ప్రజలు తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తంచేస్తున్నారని కమిషన్‌ గుర్తించింది. సందర్శన సమ యంలో,కొత్తఆవాసాలలో ప్రాథమిక సౌక ర్యాలులేవని కమిషన్‌ గమనిం చింది. డ్రైనేజీ వ్యవస్థ,రోడ్లు,తాగునీరు,పారిశుధ్యం విద్యుత్‌ వంటి సౌకర్యాలు అంతంత మాత్రమే ఉన్నట్లు గుర్తించింది. యర్రవరం, పెదభీమునిపల్లి-2 మరి యు3, పి.నారాయణ పురం వంటి గ్రామాలు సరైన రోడ్లు మరియు విద్యుత్‌ లేకుండా ఉన్నాయి.
్చ గిరిజన ఆవాసాల నుండి కమిషన్‌ అనేక ఫిర్యాదులను స్వీకరించింది. నిర్మించిన ఇళ్లు పైకప్పు వద్ద లీక్‌ అవుతున్నాయి మరియు నిర్మించిన ఇళ్ల గోడలు పగుళ్లతో ఉన్నాయి. ఈ విషయంలో కమిషన్‌ వాస్తవికతను భౌతికంగా ధృవీకరించింది. గదులలో వెంటిలేషన్‌ కోసం సరైన కిటికీ లేదు. కొన్ని ఇళ్ళు తలుపులు కూడా నాణ్యత లోపం ఉన్నట్లు కనిపించాయి. మూలపేట గ్రామంలో కేటాయించినవారు సరిహద్దు గోడను నిర్మించాలని అభ్యర్థించారు. వారిఇళ్ల చుట్టూ మరియు మెట్లకు రివిట్‌మెంట్‌ వాల్‌ గోడను నిర్మించాల్సి ఉంది. హౌసింగ్‌ కోసం 379.25చదరపు అడుగుల భూమిని సేకరించినట్లు కమిషన్‌ పేర్కొన్నది.
్చ భూమి నుండి భూమికి సంబంధించిన సమస్య పిడిఎఫ్లు లేవనెత్తిన ఆందోళనకు ప్రధాన కారణమని వారు ఆరోపించారు. వారిలో చాలా మంది వారి హక్కును కోల్పోయారు. మరోవైపు, అందుకున్న వారు తమకు అందించిన భూమి చాలా దూరంలో ఉందని భూమి కమిషన్‌కి ఫిర్యాదు చేశారుని పేర్కొంది.
్చ ప్రస్తుత ప్రభావిత ప్రాజెక్ట్‌ నిర్వాసిత కుటుంబాలకి పరిహారం మొత్తం రూ. 6,86,000 మరియు రూ 7,50,000 ఇస్తున్నారు.కమిషన్‌ ఇంటరాక్ట్‌ అయిన ప్పుడు వివిధ ప్రాంతాల ప్రజలలో కమిషన్‌ ముందు పెద్ద ఎత్తున డిమాండ్‌ చేశారు. పరిహారంతో పాటు అదనంగా, ప్రభుత్వం ఇచ్చిన హామీ మేరకు రూ.10,00,000 (రూ.పదిలక్షలు ) ఆంధ్రపద్రేశ్‌ ప్రభుత్వం ఇవ్వలేదని కమీషన్‌ దృష్టికి వచ్చింది.
్చ సందర్శన సమయంలో ఏగ్రామం కూడా ఆదివాసీ సంస్కృతితో ఇమిడి లేదని కమిషన్‌ గమనించింది. నిర్వాసిత కుటుంబాలు తమ గ్రామ దేవతలకు స్థానం కల్పించాలని, తమ సంస్కృతీ ప్రతిబింబించేటట్టుగా గ్రామాన్ని తీర్చిదిద్దాలని కమీషన్‌కు విజ్ఞప్తిచేశారు.
్చ శ్మశాన వాటిక కోసం యర్రవరం గ్రామం నుండి కూడా కమిషన్‌ ఫిర్యాదులను స్వీకరించింది. గ్రౌండ్‌,ఇతర ప్రాథమిక సౌకర్యాలు కూడా కల్పిచాలనేవిజ్ఞప్తిని కమీషన్‌ స్వీకరించింది.
్చ అటవీ హక్కుల గుర్తింపు సంబంధిత సందర్శనలో ఉనికిలో లేదని గుర్తించబడిరది. నివాసితులు చాలా కాలంగా అటవీ హక్కులు మరియు కమ్యూనిటీ హక్కుల కోసం డిమాండ్‌ చేస్తున్నారు.
్చ ఆంధప్రద్రేశ్‌ పభ్రుత్వం వ్యవసాయ అవసరాల కోసం కమ్యూనిటీభూమిని అందించింది. కాని వ్యక్తి గత పట్టా పాస్‌ పుస్తకాలు అందరు కోరుతున్నారు. ్చ చాలా మంది పిటిషనర్లు 18సంవత్సరాలు నిండిన కట్‌-ఆఫ్‌ తేదీని మార్చాలని పేర్కొన్నారు.ఆర్‌అండ్‌ఆర్‌ పాలసీకింద ప్రయోజనాలను క్లెయిమ్‌ చేయడానికి వారు కమిషన్ని అభ్యర్థించారు. ముంపు ఇంకా జరగనందున సర్వేను తిరిగి నిర్వహించి ముంపు సమయాన్ని నాటికి 18 ఏళ్లు నిండిన వారిని ప్రాతిపదికగా ఉంచాలని వారు డిమాండ్‌ చేశారు.
్చ సందర్శించిన గ్రామాలన్నింటిలోనూ తక్షణమే అంగన్‌వాడీలు,బడులు తెరవాలని పిల్లలసంక్షేమం,ఆరోగ్యం పట్టించుకోవాలని కమీషన్‌ ను తగిన చర్యలు తీసుకోవాలని కోరారు.
్చ సందర్శించిన గ్రామంలో ఆరోగ్య కేంద్రాలు మరియు పశువైద్యశాలలు ఇంకా సంఘం వంటి సౌకర్యాలు ఉనికిలోలేవు, ఈ విషయాన్ని కమిషన్‌ గమనించింది.
్చ సందర్శన సమయంలో కమిషన్‌ పెదభీముమిపల్లి -2 వంటి అర్హత కలిగిన పిడిఎఫ్లు స్వీయనిర్మాణాన్ని ఎంచుకున్నట్లు ఎక్కువగా ఉండటంతో డిప్లొమా హోల్డర్లు, నర్సింగ్‌ విద్యార్థులు, గ్రాడ్యుయేట్లు మరియు పోస్ట్‌ -గ్రాడ్యు యేట్లు స్థానికంగా ఉపాధి,ఉపాధి వనరు లను సృష్టించడం కోసం అభ్యర్థించారు.
్చ ప్రాజెక్ట్‌ ప్రభావిత కుటుంబాల సమస్యలను ఏఅధికారి పట్టించుకోవదానికి కనీసం ప్రభుత్వ అధికారులెవ్వరూ రావడం లేదని కమిషన్‌ దృష్టికి తీసుకొచ్చారు. పునరావాసానికి ముందు లేదా తరువాత వారి బాధలను పరిష్కరించడానికి ఎటువంటి ఏర్పాటూ లేదని తమ ఇబ్బందులను పరిష్కరనకు గ్రీవెన్‌ సెల్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని కోరారు.
్చ నీలకోట గ్రామం సందర్శించిన తర్వాత సామజిక సర్వే చేయనట్లుగా కమిషన్‌ గుర్తించింది.
్చ పునరావాస కాలనీలు గిరిజన అభివృద్ది నమునలాగా లేవు. కావున, అటవీ హక్కుని ఉమ్మడి వనరుల్ని కూడా ఇవ్వాల్సిన అవసరమెంతైన ఉన్నది. వాల్ల హక్కులన్నీ ఇచ్చిన తర్వాతే వీరిని కాలనీలకు తరలించాలి.
్చ అడవి హక్కుల సెక్షన్‌ 4(5) పక్రారం అటవీపై ఆధారపడి బతిక్రేవారికి మళ్ళీ ఆ హక్కులు చెందాలి. లేని పక్షాన వాళ్ళను ఉన్న ఊరి నుంచి తరలించరాదు. గిరిజన తెగలకు అటవీ హక్కులు ప్రాముఖ్యమైనవి.
ఎస్టీ కమిషన్‌ సిఫార్సులివి
ె గిరిజన తెగల జాతీయ కమిషన్‌ తెగల హక్కుల ఉల్లంఘన,రాష్ట్రపభ్రుత్వాల అలసత్వం పై తీవ్రఆవేదన వ్యక్తం చేస్తుంది. రాష్ట్రపభ్రుత్వాల నిర్ల్యక్షం గిరిజన తెగల పునరావాసం మరియు వారి సంక్షేమం పైనేకాకుండా వారి రాజ్యాంగబద్దమైన హక్కులని హరిస్తున్నాయని ఘోషిస్తూ ఈ క్రింది సిఫార్సులను ఆయా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు తెలియజేయడమైనది.
ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వానికి సిఫార్సులు :
ె నాలుగు వారాల్లో ఆంధ్రపద్రేశ్‌ ప్రభుత్వం తన ప్రధాన కార్యదర్శి ద్వారా కమిషన్‌ సమ్మతి పత్రాన్ని పంపాలి.
ె పునరావాస పక్రియను వేగవంతం చేసి చట్టపరంగా పునరావాస కుటుంబాలకు అందవలసిన పరిహారంను అందజేయాలి.
ె కాలనీల నివాసాలు మరియు నిర్మాణాల్లో నాణ్యత పాటించాలి. నివాసాలు లీకేజీలు,ఇతర మరమ్మతు పనులను పునరావాస కమిషనర్‌ పర్యవేక్షణలో చేపట్టాలి. తగు ఫిర్యాదులను స్వీకరించి 10 రోజులలో పరిష్కరించాలి.
ె కాలనీల నిర్మాణంలో గిరిజన సంస్కృతిని మేళవించాలి. పూర్వపు గ్రామ వాతావరణం తిరిగి నిర్మించాలి.
ె పునరావాస కాలనీలో కనీస సామజిక సౌకర్యాలను ఏర్పాటు చేయాలి.
ె పునరావాస కాలనీలలో అంగన్వాడీ కేంద్రాలు, పాఠశాలలు నిర్మిచి అవి నడిచేవిధంగా తగు చర్యలు తీసుకోవాలి.
ె నిర్వాసితులను తరలించడానికి ముందే వారికిభూమికిబదులు భూమినివ్వాలి. అదికూడా ఆవాస ప్రాంతాలకు సమీ పంలో,వ్యవసాయ యోగ్యంగా ఉండాలి.
ె ప్రతి కాలనీలో ఆరోగ్య మరియు మాతా శిశు కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేయాలి.
ె చదువుకున్న యువతకు నైపుణ్యాభివృద్ధిపై శిక్షణ ఇచ్చి ఉపాధిఅవకాశాలు పెరిగేవిధంగాఉండాలి.
ె ప్రభుత్వ విభాగాలు సరైన రీతిలో సర్వే చేయని కారణంగా నష్టపోయినట్టు అనేక మందిఫిర్యాదుచేసిన కారణంగా, గ్రామాల్లో గ్రామసభలు తిరిగి జరపాలి. తిరిగి సర్వే చేయాలి. నష్టపోయిన కుటుంబాలకు వ్యక్తిగత, కమ్యూని టీపరంగా రావాల్సినవి గుర్తించి, వారికి రావ లసిన అన్నిసౌకర్యాలను,హక్కులను కల్పించాలి.
ె పోడు భూముల ( ఆర్‌అండ్‌ఆర్‌)తాలూకు వ్యక్తిగత,సామూహిక హక్కులు చాలా గ్రామాల్లో పూర్తిగా పరిష్కారం కాలేదని నిర్వాసిత కుటుంబాలు ఫిర్యాదులు కమీషన్‌కు తెలియజేశారు. కాబట్టి పీసా చట్టం పక్రారం ముంపు కుటుంబాలకు రావాల్సిన నష్టపరిహారం తగువిధంగా గుర్తించి గ్రామసభలు నిర్వహించి సర్వే చేసి వారు పునరావాస కాలనీలకు వెళ్ళే లోపే పరిష్కరించాలి.ఒక సంవత్సరం తర్వాత ఇక్కడ ప్రజలు ఎవ్వరూఉండరు కాబట్టి ఈలోపే గ్రామ వనరుల (కమ్యూనిటీ రిసోర్స్‌ మాప్పింగ్‌) వివర ణాత్మక పట్టికను రూపొందించాలి. ె జనగణన మరియు సర్వ్‌ చేసినష్టపోయిన వారి జాభితాను తయారు చేసివాటిని గ్రామసభలో ఆమోదించాలి. ఇదే జాభితా చట్టపక్రారం నష్టపరిహారం చెల్లించడానికి ఒక ఆధారం కావాలి.
ె శాసనచట్టం 30,2013, సెక్షన్‌ 18,18 మరియు 19 పక్రారం జనగణన మరియు సర్వేచేయడానికి, గ్రామ సభలు నిర్వహిం చడానికి తగు నియమావళి రూపొందించ బడినది. ఈనియమావళిని రాష్ట ప్రభుత్వం ఖచ్చితం అనుసరించాలి.
ె సామజిక అటవీ హక్కులని గుర్తించిన తర్వాత మాతమ్ర ్ఱనష్టపరిహారం నిర్ణయించాలి. ఇదంతా అటవీ హక్కుల చట్టం ఇంకా వీర్నీ పీసాచట్టం పక్రారం జరగాలి.ఇలా చేయకుండా ముంపు కుటుంబాలను ఖాలీ చేయించరాదు.
ె రాష్ట్రస్తాయి మరియు జిల్లా స్థాయి కమిటీలలో గిరిజన ప్రాజెక్ట్‌ పునరావస కుటుంబాలకి తగు చోటు కల్పించాలి.
ె భూమిలేని పునరావాస కుటుంబాల జాబితా ప్రత్యేకంగా తయారు చేసి వారికి రావలిసిన పునరావాస నష్టపరిహారం అందేలా వారికీ తగు న్యాయం చేయాలి ె రాష్ట్రప్రభుత్వ అదనపు హామీ పదిలక్షల రూపాయలను తగు చట్టపక్రారం అందజేసి, ముంపు జరగక మునుపేగిరిజన కుటుంబాలను పునరావాస గ్రామాలకు తరలించాలి.
ె ఫిర్యాదు నిర్వహణ వ్యవస్థ చాల అస్తవ్యస్తమైన స్థితిలో ఉంది. అధికారులు ప్రతివారం ఫిర్యాదులను స్వీకరించి ఆయా గ్రామలో ముందు సమాచారం అందజేసి తగు సమయానికి (బుధ లేక గురువారం,శుక్రవారంలో) ఖచ్చితంగా పరిష్కరించాలి.
ె పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ వాళ్ళ నష్టపోయిన గిరిజన కుటుంభాలు సంపూర్ణంగా మరియు సమగ్రంగా అభివృద్ధి అయ్యేలా రాష్ట ప్రభుత్వం చూడాలి.
ఒడిషా పభ్రుత్వా నికికమీషన్‌ సిఫార్సులు :
నాలుగు వారాల్లో ఒడిశా పభ్రుత్వం తమ పధ్రాన కార్యదర్శి ద్వారా కమిషన్‌కు తమ సమ్మతి పత్రాన్ని పంపాలని ఆదేశించారు. ఒడిశా రాష్ట్రపభ్రుత్వం పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ మరియు రాష్టంల్రోని గిరిజన జనాభాపైదాని ప్రభావంపై లోతైన విశ్లేషణ చేయాలి. కేంద్రజల సంఘం పూర్తిస్తాయి నివేదిక లేనందున మల్కన్‌ గిరిజిల్లా యంత్రాంగానికి పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌పై ఏమాత్రం అవగాహన లేదు. దీనివల్ల ఈ ప్రాంతపు గిరిజన ప్రజలు తీవ్రంగా నష్టానికి గురికానున్నారు. ఒడిశా రాష్ట్ర ప్రాజెక్ట్‌ ప్రభావిత ప్రాంతాన్ని సరిగ్గా సర్వే చేసి నిర్ధారించాలి. నిర్వాసితుల సామజిక ఆర్ధిక పరిస్థితి పైసర్వే చేసి అతి జాగ్రత్తగా పునరా వాస పరిహారంను అందించాలి. నీలకోట గ్రామస్తుల మాదిరిగా అనవసరంగా నిర్వసితులు కాకుండా చూసుకోవాలి. ఈ పక్రియ లో భాగంగా వచ్చిన సందేహలను కేంద్రజల సంఘంతోనూ మరియి పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ అథారిటీతోనూ నివృతి చేసుకోవాలి. పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌ వాళ్ళ నష్టపోయిన గిరిజన కుటుంబాలు సంపూర్ణంగా మరియు సమగ్రంగా అభివృద్ధి అయ్యేలా రాష్ట ప్రభుత్వం చూడాలి.