నూట మూడేళ్ల జాతీయ పతాకం

దేశ భిన్నత్వంలోని ఏకత్వం, సమతా స్ఫూర్తికి నిలువెత్తు నిదర్శనం.. మన మూడు రంగుల మువ్వన్నెల జాతీయపతాకం. స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో సమరయోధుల భుజాలపై నిలిచి.. భారతీయుల ప్రతాపానికి నిదర్శనంగా నిలిచింది. ఇంతటి మహోన్నత పతాకాన్ని రూపొందించిన పింగళి వెంకయ్య మన తెలుగుబిడ్డే అవడం.. మరింత సంతోషాన్నిచ్చే విషయం. కోట్లాది హృదయాలను ఏకంచేసిన ఆ 3 రంగుల పతాకం..నేటితో నూటమూడు సంతాలు పూర్తి చేసుకుంటున్న సందర్భంగా ప్రత్యేక కథనం.
-డాక్టర్‌ దేవులపల్లి పద్మజ
రెపరెపలాడే మన త్రివర్ణ పతాకాన్ని చూస్తే.. దేశభక్తి ఉప్పొంగుతోంది. సమైక్యతారాగం నినదిస్తుంది. స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో ఎన్నో మహోన్నత పోరాటాలకు ప్రతీకగా నిలిచిన ఆ జెండా రూపొందించి..నేటితో నూట మూడేళ్లు పూర్తయ్యాయి. 1921 మార్చి 31న విజయవాడలో జాతిపిత మహాత్మాగాంధీ ఆదేశాల మేరకు..పింగళి వెంకయ్య కేవలం మూడు గంటల్లోనే పతాకాన్ని రూపొందిచడం విశేషం. నగరంలోని విక్టోరియా జూబ్‌లీ మ్యూజియం సమావేశ మందిరంలో గాంధీ సమక్షంలో సమావేశాలు నిర్వహించారు. ఈ సమావేశంలోనే మహాత్మడు.. పింగళికి పతాక రూపకల్పన బాధ్యతలు అప్పగించారు. ఆయన తన అధ్యాపకుడు అయిన ఈరంకి వెంకట శాస్త్రి సహకారంతో కేవలం మూడు గంటల్లోనే పతాకాన్ని తయారుచేశారు.
ఎరుపు,ఆకుపచ్చ రంగులతో పాటు చరఖా అందులో ఉంది. ఆతర్వాత జరిగిన మరో సమావేశంలో గాంధీ..ఎరుపు రంగు హిందు వులకు,ఆకుపచ్చ ముస్లింలకు, తెలుపు ఇతర మతాలకు ఉండేలా పతాకన్ని మార్చాలని సూచించగా…ఎరుపు, ఆకుపచ్చ, తెలుపు మధ్యలో రాట్నంతో జాతీయపతాకాన్ని సిద్ధం చేశారు.1931లో కరాచీలో జరిగిన కాంగ్రెస్‌ మహాసభల్లో ఈ మార్పును కాంగ్రెస్‌ జాతీయ మహాసభ ఆమోదించింది.
బీజం పడిరది అప్పుడే…
పతాక రూపకల్పనకు బీజం 1906లోనే పడిరది. 1906లో కోల్‌కతాలో 22వ అఖిల భారత కాంగ్రెస్‌ మహాసభలు నిర్వహించగా…. ప్రారంభానికి ముందు బ్రిటీష్‌ వారి పతాకమైన యూనియన్‌ జాక్‌కు గౌరవ వందనం చేయాల్సి రావడంతో పింగళి కలత చెందారు. ఈ క్షణం లోనే మనకు ప్రత్యేక జెండా ఎందుకు ఉండ కూడదనే ప్రశ్న ఆయన మదిలో మెదిలింది. ఆ సభలోనే తన అభిప్రాయాన్ని వ్యక్తం చేయగా..ఆయనను కాంగ్రెస్‌ విషయ నిర్ణయ సమితి సభ్యుడిగా నియమించారు. తర్వాత పతాక ఆవశ్యకతను వివరిస్తూ వెంకయ్య దేశవ్యాప్తంగా పర్యటించారు.ఆతర్వాత జాతీయ పతాకానికి,పార్టీ జెండాకు వ్యత్యాసం ఉండా లని..1947జులై 22న ప్రకటించిన ప్రకారం జాతీయపతాకంలో కాషాయం,తెలుపు, ముదు రు ఆకుపచ్చ రంగుల పట్టీలతో..మధ్యలో నీలిరంగులో అశోకచక్రాన్ని ముద్రించారు. వెంకయ్య తన 19వ సంవత్సర వయ స్సులో దేశం విదేశే పరిపాలనలో నలిగిపో వటం భరించలేక సైన్యంలో చేరిబోయర్‌ యుద్ధంలో ఉత్సాహంగా ల్గొన్నారు. దక్షిణాఫ్రికాలో ఉండ గానే మహాత్మాగాంధీని కలవటం జరిగింది. వారి మధ్య ఏర్పడిన సాన్నిహిత్యం అర్ధ శతాబ్దంపాటు నిలిచింది.అప్పటినుంచి జాతీయజెండా ఎలావుండాలనే సమస్యనే ప్రధానంగా దేశంలో ప్రచారం ప్రారంభిం చాడు.1913నుండి ప్రతి కాంగ్రేసు సమావేశానికి హాజరై, నాయకులందరితోనూ జాతీయపతాక రూపకల్పనపై చర్చలు జరిపేవారు. 1916లో ‘‘భారతదేశానికి జాతీయజెండా‘‘ అనే పుస్తకాన్ని ఆంగ్లంలో వ్రాసి ప్రచురించారు.ఈ గ్రంధానికి అప్పటి వైస్రాయ్‌ కార్యనిర్వాహక సభ్యుడ్కెన కేంద్ర మంత్రి సర్‌ బి.యన్‌. శర్మ ఉత్తేజకరమైన ముందు మాట వ్రాసారు.
త్రివర్ణపతాకావిష్కరణ :- 1906లో లక్నోలో జరిగిన భారత జాతీయ కాంగ్రేసు సమా వేశంలో పింగళి తయారుచేసిన జాతీయ జెండానే ఎగురవేశారు.1919లో జలంధర్‌ వాస్తవ్యుడ్కెన లాలా హన్స్‌ రాజ్‌ మన జాతీయ పతాకంపై రాట్నం చిహ్నం వుంటే బాగుంటుం దని సూచించగా గాంధీ దానిని సమర్ధించారు. 1921లోభారత కాంగ్రేసు సమావేశాలు బెజ వాడలో జరిగాయి. గాంధీజీ వెంకయ్యను ఆ సమావేశానికి పిలిపించి కాషాయం,ఆకుపచ్చ రంగులు కలిగి, మధ్య రాట్నంగల ఒకజెం డాను చిత్రించమని కోరగా,ఒక జెండాను సమ కూర్చారు పింగళిగారు.అనంతరం వచ్చిన ఆలోచనల మేరకు సత్యం,అహింసలకు ప్రత్యక్ష నిదర్శనమైన తెలుపురంగు కూడా ఉండాలని గాంధీజీ అభిప్రాయపడగా, వెంకయ్య ఆ జెం డాలో అదనంగా తెలుపురంగును చేర్చి, నేటి మన త్రివర్ణ పతాకాన్ని రూపొందించి దేశానికి కానుకగా ఇచ్చాడు.మన తెలుగువారి చేత,మన తెలుగుదేశంలోనే,భారత దేశానికి త్రివర్ణ పతాక రూపకల్పన చేయబడి దేశమంతా విజయకే తనం ఎగురవేయబడుతోంది.మధ్యనున్న రాట్నం గ్రామ జీవనాన్ని,రైతు,కార్మిక త్యా గాన్ని తెలియచేస్తుంది.కార్మిక,కర్షకులపై ఆధార పడిన భారతదేశం సత్యము మరియు అహిం సలను ఆచరించడంతో సుభిక్షంగా ఉంటుందనే ఆశయ చిహ్మమే త్రివర్ణపతాకం.1947 జూల్కె 22వ తేదీన జరిగిన సభలో నెహ్రూ జాతీయ జెండా గురించి ఒక తీర్మానం చేస్తూ, మును పటి త్రివర్ణ పతాకంలోని రాట్నం స్థానంలో అశోకుని ధర్మచక్రాన్ని చిహ్నంగా అమర్చారు. చిహ్నం మార్పు తప్పితే, వెంకయ్య రూపొందిం చిన జెండాకు,నేటి జెండాకు తేడా ఏమీలేదు. అశోకుని ధర్మచక్రం మన సంస్కృతికి సంకేతం. ఈ పతాక రూపకల్పనకు పింగళి ఎంతో కృషి చేశారు. ఒకజాతికి,ఆ జాతి నిర్వ హించే ఉద్యమానికి ఒక పతాకం అవసరమన్న గొప్ప వాస్తవం వెంకయ్యకు 1906లోనే కలి గిన ఆలోచన. దానికి కారణం కలకత్తాలో జరిగిన కాంగ్రేసు సభలు.పింగళి 1918 మొదలు 1921వరకు ఎంతో పరిశోధన చేసి 30దేశాల పతాకాలను సేకరించారు. వాటిపై అవగాహన కలిగిన తరువాత 1918 మొదలు 1921వరుకు జరిగిన సభలలో పతాక విష యం ప్రస్థావన తెస్తూనే ఉన్నారు. పతాకానికి చెడుని విధ్వంసం చేసి ఉత్తేజాన్ని కలిగించే శక్తి ఉన్నది.బ్రిటిష్‌ వారు వారి జెండా యూనియన్‌ జాక్‌ను, ఎగురవేయగా అది వారికి అనంత మైన ప్రేరణను ఇచ్చేది. అదే విధంగా మన త్రివర్ణపతాకం కూడా భారతీయులకు స్ఫూర్తి నింపాలని 22 జూల్కె 1947న జాతీయ పతా కంగా భారతజాతి స్వీకరించింది.అందుకే పింగళి వెంకయ్యను,జెండా వెంకయ్య అని కూడా పిలిచేవారు. ఈ పతాక రూపకల్పనకు మేడమ్‌ బ్కెకాజీ కామా,అనిబిసెంటు,సిస్టర్‌ నివేదిత కూడా ప్రయత్నించారు.కానీ సఫలం కాలేదు.దీక్షాతత్పరుల్కెన పింగళి వెంకయ్యని ఆ వరం వరించింది.యంగ్‌ ఇండియా పత్రికలో గాంధీజీ వ్రాసిన ‘‘మన జాతీయ పతాకం‘‘శీర్షికలో పింగళి వెంకయ్య తపన, కృషి, దీక్ష, పతాక రూపకల్పనలో వారు తీసుకున్న శ్రద్ధ గూర్చి వివరంగా వ్రాసారు. పతాక రూపశిల్పి వెంకయ్యను,పత్తి వెంకయ్య, డ్కెమండ్‌ వెంకయ్య, జపాను వెంకయ్య,జెండా వెంకయ్య అను వివిధ నామాలతో పిలుస్తూ గౌరవించుకునేవారు మన భారతీయులు. అన్య దేశాలలో పతాక రూపకర్తలకు స్వర్ణ విగ్రహా విష్కరణలతో కృతజ్ఞతలు తెలియచేస్తారు. వారు కేవలం పతాక రూపకర్తలేకాదు, వారు భారతసైనికులుగా రక్షణ విభాగంలో పని చేసారు. విద్యారంగంలో అధ్యాపకులుగా సేవలందించారు.శాస్త్రవేత్తగా పరిశోధనలు చేశారు. వ్యవసాయదారుడుగా పత్తి పండిర చారు.రచయితగా అనేక రచనలు చేశారు. అభ్రకంపై పరిశోధనలు చేసి వజ్ర కరూరు, హంపీలలో ఖనిజాలు,వజ్రాల గురించి ప్రపంచానికి తెలియని ఎన్నో విషయాలను తెలియచేస్తూ ‘‘వజ్రపు తల్లిరాయి‘‘ అనే గ్రంధం వ్రాసి ప్రచురించారు. స్వాతంత్య్ర భారత దేశంలో ఖనిజ పరిశోధక శాఖ సలహాదా రునిగా 1960 వరకు సేవలు అందించారు. విధ్యార్థులలో దేశభక్తి కలిగిస్తూ, గుర్రపుస్వారీ, వ్యాయామం,సైనిక శిక్షణ ఇచ్చేవారు. చ్కెనా జాతీయ నాయకుడ్కెన ‘‘సన్‌ యత్‌ సేన్‌‘‘జీవిత చరిత్ర వ్రాసారు.మనకు అనేక సేవలు అందిం చిన ఆ మహాత్ముడు 4జూలై 1963లో శాశ్వ తంగా దూరమైపోయారు. అయితే ఆయన తెలియచేసిన తన చివరికోరిక ‘‘నాఅంత్యదశ సమీపించింది.నేను చనిపోయిన తరువాత త్రివర్ణపతాకాన్ని నాభౌతిక కాయంపై కప్పండి.శ్మశానానికి చేరిన తరువాత,ఆపతాకం తీసి అక్కడ ఉన్న రావిచెట్టుకు కట్టండి.ఇది నా తుది కోరిక‘‘ అని తెలియచేసారు. జాతీయ పతాకం ఎగురుతున్నంతవరకు గౌరవంగా స్మరించుకోవలసిన పింగళి వెంకయ్య నిస్వార్థ దేశభక్తులు.నిరాడంబరమైన జీవితం గడిపిన మహా మనీషి. ఆయనను ప్రజలు సదా స్మరించుకోవలసిన అవసరాన్ని తెలియచేస్తూ ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం హైదరాబాదు ట్యాంకు బండుపై వారి కాంస్యవిగ్రహాన్ని ప్రతిష్టింపచేసి వారి దర్శన భాగ్యం నిత్యం ప్రజలకు కలిగిం చారు.పింగళిగారి స్మృత్యర్థం విజయవాడ లో3ఫిబ్రవరి 2008న తిరంగా పరుగును నిర్వహించారు. సుమారు లక్షమంది ఈ పరు గులో స్వచ్ఛందంగా పాల్గొన్నారు.మన దేశ పతాక రూపకర్త పింగళి వెంకయ్యకి వందనాలర్పిస్తూ,దేశ ప్రజలకు 77వ స్వాతం త్య్రదినోత్సవ శుభాకాంక్షలు.
వ్యాసకర్త :ప్రముఖ సాహితి సాహితి రత్న,విశాఖపట్టణం,ఫోను 9849692414