ఆ చట్టాలతో ఆదివాసులకు అన్యాయం

వ్యవసాయం నేడు ఆదివాసి జీవనా ధారాలలో అతి ముఖ్యమైన భాగమైంది. ప్రకృతి తో సహజీవనం చేస్తూ, సామూహిక జీవన విధా నాలపై ఆధారపడి జీవిస్తున్న ఆదివాసులు మార్కె ట్‌ ప్రేరేపిత పంటల వైపు ఆకర్షితుల వుతున్నారు. నూతన వ్యవసాయ చట్టాల ప్రభావం గురించి చర్చించుకునే ముందు ఆదివాసీల రక్షణ కోసం తెచ్చిన చట్టాలకు సంబంధించి జరిగిన ఉల్లం ఘనలను పరిశీలించటం అవసరం. భారత రాజ్యాంగంలోని 244వ అధికరణంలోని ఐదవ షెడ్యూల్‌ను‘రాజ్యాంగంలోరాజ్యాంగం’గా వర్ణిస్తుం టారు. షెడ్యూల్డ్‌ ఏరియాగా గుర్తించిన ప్రాంతం లో ఆదివాసులు గిరిజనేతరుల నుంచి,వడ్డీ వ్యా పారం నుంచి దోపిడీకి గురి కాకూడదని, ఆదివా సి జ్ఞానం,సంస్కృతి,పాలనావ్యవస్థలపై ఆధార పడి అభివృద్ధి పథకాలు ఉండాలని,షెడ్యూల్‌ ప్రాంత సంరక్షకులుగా రాష్ట్ర గవర్నర్‌ వ్యవహరి స్తారని,రాష్ట్ర, కేంద్రప్రభుత్వ చట్టాలు ఐదో షెడ్యూ ల్‌ స్ఫూర్తికి అనుగుణంగా ఉంటేనే అమలు జరపా లని భారత రాజ్యాంగం నిర్దేశించింది.చట్టాల రూపకల్పనలో రాజ్యాంగంలోని సమానత్వపు హ క్కు ఆర్టికల్‌ 14,ఎలాంటి వివక్షకు గురికా కుండా కాపాడే ఆర్టికల్‌ 15(4), ప్రజల ఆకాంక్షల మేరకు అభివృద్ధిని ఆకాంక్షించే ఆర్టికల్‌19(1)(జి), గౌర వంతో జీవించే హక్కు ఆర్టికల్‌ 21లను పరిగ ణనలోకి తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. వీటితోపాటు గిరిజనేతరులకు షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతంలో భూములు లీజుకు తీసుకోవడానికి కాని, కొనడానికి కాని, అమ్మే హక్కు కాని లేవని భూపరాయీకరణ నిరోధక చట్టం 1/70స్పష్టం చేస్తోంది.ప్రతి ఆది వాసి సమూహానికి తమగ్రామ పరిధిలోని సహజ వనరులను పాలించే శక్తి గ్రామసభలకు ఉందని స్పష్టం చేసిన పీసాచట్టం 1996లో వచ్చింది. గ్రామంలో జరిగే ఎలాంటి అభివృద్ధి పథకానికైనా గ్రామసభల అనుమతి కావాలి. వడ్డీ వ్యాపారాన్ని కట్టడి చేయటంలో గ్రామసభలకు అధికారం ఉంది. అలాగే తమ గ్రామ సంప్రదాయ సరిహ ద్దులలోని సహజ వనరుల (లఘు ఖనిజాలు, చిన్న నీటి వనరులతో సహా) నిర్వహణ, రక్షణ, యాజమాన్యం,వినియోగంలో గ్రామసభలకే అధి కారం ఉందని ఈ చట్టం చెబుతున్నది. గుర్తించిన అటవీ భూములలో డిసెంబర్‌ 2005కన్నా ముందునుంచి నివసిస్తున్న,సాగుచేస్తున్న ఆదివా సులకు,అడవిపై ఆధారపడి జీవిస్తున్న వారికి, ఆవాసాలు ఏర్పరచుకున్న పివిటిజిలకు ఉన్న హక్కులు గుర్తించి, దఖలు చేయాలని పేర్కొం టున్న అటవీహక్కుల గుర్తింపు చట్టం 2006లో అమలులోకి వచ్చింది. వ్యక్తిగత హక్కులు, అటవీ వనరులపై సామూహిక హక్కులు, ఆవాసాలపై పివిటిజిలకు హక్కులు, వాటి నిర్వహణ, యాజ మాన్యం, వినియోగం గ్రామసభ అధీనంలో ఉంటాయని ఈ చట్టం చెబుతున్నది. భూములు, అటవీ భూములను ఇతర ప్రాజెక్టులకు మరలించా లన్నా గ్రామసభల అనుమతి తప్పనిసరి అని ఈ చట్టాలు చెబుతున్నాయి. ఇంత పకడ్బందీగా రాజ్యాంగ రక్షణలతో ఉన్నా షెడ్యూల్‌ ప్రాంతం లోని ఈ అంశాలను కొత్త వ్యవసాయ చట్టాలు పట్టించుకున్నాయా? ఈ కొత్త చట్టాలు దేశంలోని అన్ని ప్రాంతాలకు సంబంధించినవి కాబట్టి వీటి ప్రభావం షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతంలో ఎలా ఉంటుందో పరిశీలించటం అవసరం.గత 30 సంవత్సరా లుగా ఆదివాసులు తిండి కొరకు ఎంతో కొంత పంటలు పండిరచుకుంటున్నారు.మార్కెట్‌ డిమాం డ్లకు అనుగుణంగా వాణిజ్య పంటలను పండిరచే రైతులుగా వాళ్లు మార్కెట్‌ చట్రంలో ఇరుక్కు న్నారు. అడవుల పెంపకం ద్వారా వాతావరణ కాలుష్యాన్ని తగ్గించేది లేదా వాతావరణ మార్పు లకు పరిష్కారం అనే కర్బన ఉద్గారాల అమ్మకాల మార్కెట్‌ కూడా అంతర్జాతీయంగా 2000 సంవ త్సరం నుంచి మొదలైంది. ఉదాహరణకు బయో డీజిల్‌ తోటల పెంపకం చేపట్టిన ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా పవర్‌గూడా సెల్ఫ్‌హెల్ప్‌ గ్రూపుతో ప్రపంచ బ్యాంకు కర్బన వ్యాపార ఒప్పందాలను 2003లో చేసుకోవటం గమనార్హం. భూమినీరు,అడవి, గాలి వ్యాపారానికి సరుకులుగా మారుతున్న క్రమం మనం గమనిస్తున్నాం.ఈ మధ్య రైతు ఉత్పత్తి సంఘాలు ఏర్పడి పంటలు,ఫలసాయాల సేకర ణ,శుద్ధి,ప్యాకింగ్‌,అమ్మకాలు జరుగుతు న్నాయి. ఆదివాసి ప్రాంతాలలో ప్రభుత్వం ఇటీవల సేంద్రి య పద్ధతిలో ఆహారపంటల ఉత్పత్తిని జీరో బడ్జెట్‌ ప్రకృతి వ్యవసాయం పేరుతో ప్రారంభిం చింది. మార్కెట్ల డిమాండ్‌కు అనుగుణంగా వాణి జ్య పంటలైనా,సేంద్రియ పంటలైనా పండిరచే రైతులుగా ఆదివాసీలు మారుతున్న పరిణామం ఇది. పెట్టుబడిదారీ విధానాలు ఆదివాసి జీవితా లను సంక్షోభాలకు గురిచేస్తుంటే మరో పక్కన ప్రాజెక్టులు,గనులు,పరిశ్రమలు,అభయార ణ్యాలు, జాతీయ పార్కులు,హైవేలతో ఆదివాసులు నిరం తరం నిర్వాసితులు అవుతున్నారు. అంతర్జాతీయ వ్యాపార ఒప్పందాల వల్ల ఎగుమతుల మార్కెట్‌పై దృష్టి ఉంది కనుక ఎగుమతుల పంటల ఉత్పత్తి కోసం ఆదివాసీ ప్రాంతాల్లో ఒత్తిడి పెరిగింది. ఆయిల్‌పామ్‌ చెట్లను ఉద్యానవనాల నుంచి తోటల పెంపకం కేటగిరికి మార్చి పెద్ద ఎత్తున ప్రైవేట్‌ పెట్టుబడులు వచ్చేలా చేయడానికి ప్రయ త్నాలు ప్రారంభమయ్యాయి. భూములను లీజుకు తీసుకునే చట్టాలు తెమ్మని కంపెనీలు ప్రతిపాదిస్తు న్నాయి. అటవీ వనరుల నిర్వహణలో కూడా కర్బన, కలప వ్యాపారం,టూరిజంల కోసం ప్రైవే ట్‌ కంపెనీలు పెట్టుబడులు పెట్టే ప్రణాళికతో సిద్ధంగా ఉన్నాయి. ప్రైవేట్‌ పెట్టుబడులకు భూమి, సహజ వనరులు,కూలీలు కావాలి, రైతులు హక్కు దారులుగా ఉంటారేమో కానీ భూమిపై పంటల నిర్ణయం మాత్రం వ్యాపారులు లేదా కంపెనీల చేతిలో ఉంటుంది. ఆదివాసులకు రక్షణగా ఉన్న చట్టాల సవరణ కోసం గత పదేళ్లుగా షెడ్యూ ల్‌ ప్రాంతాల్లో ఎన్నో ప్రయత్నాలు జరుగుతు న్నాయి. ఇప్పుడు నూతన వ్యవసాయ చట్టాలు భూములు, అటవీ వనరులు, సహజవనరులకు సంబంధించి పెట్టుబడుల ప్రవేశాన్ని మరింత సుగమం చేస్తాయి. గతమూడు దశాబ్దాలలో వ్యవస్థీకృతం చేసిన పథకాలు, విధానాలు వీటికి అండగా ఉంటాయి.
కొత్తగా వచ్చిన వ్యవసాయ చట్టాలు, ప్రధానంగా కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసాయం, వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మార్కెటింగ్‌ కమిటీల ఆధ్వర్యంలో నడిచే మార్కెట్‌ యార్డులలో లేదా వాటి బయట నియంత్రణ లేని మార్కెట్లను అమలుచేస్తాయి. 5 ఎకరాల లోపు ఉన్న ఆదివాసులు ఒక్కొక్కరుగా వ్యవసాయం చేయటం వృథా అని గ్రూపులుగా చేసే విధంగా ఒప్పందాలు జరుగుతాయి. ఈ పంటలకు కావాల్సిన పెట్టుబడులు కూడా ముందే కుదుర్చుకున్న ధరల ఒప్పందాల రూపంలో అందిస్తూ ఆదివాసి రైతులను కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవ సాయంలోకి దించుతారు.కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసా యంలో ఒప్పందం కుదుర్చుకున్న పంటల సాగుకు చిన్న నీటివనరులపై ఒత్తిడి పెరుగుతుంది. కంపె నీలు,అగ్రిబిజినెస్‌ కార్పొరేషన్లు గ్రామంలో ఉన్న గ్రూపులు లేదా రైతు ఉత్పత్తిదారుల సంఘాలతో ఈ ఒప్పందాలు కుదుర్చుకుంటాయి. వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల అమ్మకాలపై నియంత్రణలు లేవు కనుక పాన్‌కార్డు ఉన్న వ్యక్తి, సంఘం,కంపెనీలు, కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వ పథకాల ద్వారా ఏర్పడ్డ గ్రూపులు డైరెక్టుగా కొనుగోలు చేసి ఎలక్ట్రానిక్‌ వ్యాపారం చేసుకోవచ్చు.ఆహార పదార్థాలు అనగా వరి, గోధుమ,జొన్న,చిరుధాన్యాలు, పప్పులు, నూనెగిం జలు, కూరగాయలు, పళ్ళు, మసాలా దినుసులు, కోళ్ళు,గొర్రెలు,మేకలు,పాలఉత్పత్తులు సహజ రూపంలో లేదా శుద్ధి చేసిన రూపంలో సేకరించి పాన్‌కార్డు కలిగిన వారు ఎలక్ట్రానిక్‌ వ్యాపారం చేసుకోవచ్చు. వాళ్లు చెప్పిన ధరకు ఆదివాసులు అమ్ముకోవాలి.నియంత్రణ లేని వ్యాపార లావా దేవీల వేదికలు షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతాల్లో గ్రూపుల ద్వారా,సంఘాల ద్వారా జరిగే ప్రమాదంఉన్నది. ప్రజల ఆకలిని తీర్చే, పోషకాహారాన్నిచ్చే సహజ వనరులు,వాటి ఉత్పత్తులు పోటీ మార్కెట్లో వ్యా పార వాణిజ్య సరుకులుగా మారతాయి. షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతాల్లో భూముల విషయంలో చట్టాలు ఇంకా పకడ్బందీగా ఉన్నాయి కనుక భూములు లీజుకు తీసుకోవడం లేదా కొనడానికి బదులు కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసాయాన్ని తేలికగా చేసుకునే అవకాశా లున్నాయి. స్థానిక సంతల నిర్వహణ, వాటిపై యాజమాన్యం పీసా చట్టం ప్రకారం గ్రామసభ లదే. ఉత్పత్తుల కోసం పెట్టుబడులు, సేకరణ, కొనుగోలు, ఎలక్ట్రానిక్‌ వ్యాపారమైనా, గ్రూపుల ద్వారా జరిగినా గ్రామసభ అనుమతి కావాలి. ఈకొత్త చట్టాలలో గ్రామసభల అంశ మే లేదు కనుక అవి నిర్వీర్యం అవుతాయి. జిసిసి లాంటి సంస్థలు కార్పొరేట్‌ ఆధిపత్యం క్రిందికి వస్తాయి. కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసాయపు ఒప్పందాలు చేసుకున్న వారితో లేదా ఉత్పత్తుల అమ్మకం విషయంలో ఆదివాసులకు,ఇతర వ్యక్తులకు, గ్రూపులకు, కంపెనీలకు మధ్య వివాదాలు తలెత్తితే గ్రామ సభలో తీర్మానం చేసుకునే అధికారం పీసా చట్టం ద్వారా ఇప్పటివరకు ఉండేది. లేదా వివాదాలతో ఆదివాసుల ఆత్మగౌరవం దెబ్బతి న్నా, వారు మానసిక,భౌతిక హింసకు గురై ఎస్సీ, ఎస్టీ అత్యాచార నిరోధక చట్టంకింద క్రిమినల్‌ కోర్టుకు వెళ్ళి న్యాయం అడగొచ్చు.కాని ఈ కొత్త వ్యవసాయ చట్టాలలో ఆర్డీవో స్థాయిలో సంప్ర దింపుల కమిటీకి వెళ్ళి వివాదాలు విన్నవించు కోవాలి. బలమైన మార్కెట్‌ శక్తుల ముందు నిలబడి ఆదివా సులు తమ వివాదాలను ఆర్డీవో స్థాయి అధికారితో పరిష్కరించుకుంటారని ఊహించటం అర్థం లేనిది. గ్రామసభల శక్తిసా మర్థ్యాలను, ఎస్సీ, ఎస్టీ అత్యాచార నిరోధక చట్టాన్ని పూర్తిగా ఈకొత్త చట్టాలు పక్కదోవ పట్టిస్తున్నాయి. ప్రజల అవసరా లకు కావలసిన ఆహార పదార్థాలు, నిల్వలు అందు బాటులో ఉండాలని,ధరల నియంత్రణ ఉం డాలని 1955లో తెచ్చిన నిత్యావసర సరుకుల చట్టం పేర్కొంటోంది. దీనిద్వారానే ప్రజా పంపి ణీ వ్యవస్థ నడుస్తోంది.ఇప్పుడు ఆ చట్టానికి చేసిన సవరణతో ధాన్యాలు,పప్పులు,నూనె,నూనె గింజ లు,బంగాళాదుంపలు,ఉల్లిపాయలను నిత్యావసర సరుకుల జాబితా నుంచి తొలగించారు. ప్రభుత్వ రేటు ప్రకారం సంతలలో లేదా ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలలో కొనుక్కునే ఆదివాసులు ఇక పూర్తిగా మార్కెట్‌పై ఆధారపడి వాటిని కొనుక్కుని విని యోగించే పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది. నియంత్రణ లేదు కాబట్టి ఈఆహార పదార్థాలను ప్రైవేట్‌ మార్కెట్‌ చెప్పే రేటుకే కొనాల్సి ఉంటుంది. ఆహార భద్రత చేకూర్చే ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలు నాశనమవుతాయి. రేషన్‌ షాపులపై ఆదివాసీల రోజువారి జీవితం ఆధారపడేలా ఈ 30 సంవ త్సరాలలో జరిగిన తంతు మనం ఇంతకు ముం దే తెలుసుకున్నాం. ఇప్పుడు ఈ సవరణ చట్టంతో ఆహారభద్రతకు ముప్పు వాటిల్లే ప్రమాదముంది. ఇప్పటికే ప్రభుత్వ లెక్కల ప్రకారం 42శాతం మంది ఆదివాసీ పిల్లలుబరువు తక్కువగా పెరుగు తున్నారు. 15 నుంచి 49 సంవత్సరాల వయ సున్న ఆదివాసీ మహిళలు రక్తహీనతతో జీవిస్తు న్నారు. ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థనే వీరికి ఇప్పటివరకు ఎంతో కొంత అండగా ఉంది.ఈ సవరణ చట్టం తో మార్కెట్‌ చెప్పే రేటుకు కొనలేక ఆదివాసీలు అత్యంత పేదరికంలోకి కూరుకుపోతారు. ఆది వాసీల స్వయంసమృద్ధి జీవన విధానం, రాజ్యాం గ రక్షణలు,స్వయంపాలనా చట్టాలు బలహీనమవు తాయి. కొత్త వ్యవసాయ చట్టాల ద్వారా షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతం విచ్ఛిన్నమై, పరాధీనమైపోతుంది.
సీసాలో ‘పీసా’ పాతర
పరిపాలనా వికేంద్రీకరణలో భాగంగా స్థానిక సంస్థలకు అధికారాలను కట్టబెట్టడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం 73,74రాజ్యాంగ సవరణలను చేసింది.వీటిలో భాగంగా భూరియా కమిటీ సిఫా రసుల మేరకు 1996 లో పార్లమెంట్లో 40 వ చట్టం ద్వారా ‘పీసా’ అమల్లోకి తెచ్చింది. ఈ చట్టాన్ని రాష్ట్రంలో అమలు చేయడానికి 1994 పంచాయితీరాజ్‌ చట్టంలో మార్పులు చేశారు. 1998లోచట్టం 7ద్వారా రాష్ట్ర చట్టంలో కేంద్ర చట్టాన్ని పొందు పరచారు. చట్టం అమలు చేయ డానికి విధివిధానాలను 2011మార్చి 24న జీవో నంబర్‌ 66ను రాష్ట్ర పంచాయితీరాజ్‌ శాఖ జారీ చేసింది.ఏజెన్సీ ప్రాంతంలో మద్యం దుకాణాలు ప్రారంభించడానికి ‘పీసా’ చట్టం ప్రకారం గ్రామ సభల అనుమతి అవసరం. గతంలో విడుదల చేసిన జీవో నంబర్‌ 66 ప్రకారం ఏజెన్సీ గ్రామా ల్లో గ్రామసభలు నిర్వహించడానికి మొత్తం ఓటర్లలో మూడవ వంతు మంది హాజరైతేనే కోరం పూర్తయినట్టు. ఏ4మద్యం దుకాణాల కోసం నిర్వహిస్తున్న గ్రామసభలకు ఆదివాసీలు తక్కువ సంఖ్యలో హాజరు కావడంతో అవి తరచుగా వాయిదా పడతున్నాయి. ప్రభుత్వ ఆదా యానికి ఇది గండి కొడుతోంది. దీనితో ఆదివా సీల విస్తృతాభిప్రాయానికి గండి కొడుతూ కేవలం కొద్ది మందితో గ్రామసభ ఆమోదం పొందేలా కోరం నిబంధనలను మార్చి వేశారు. ఈ మేరకు 2019 అక్టోబర్‌ 10న పంచాయతీరాజ్‌ శాఖ జీవో 54జారీ చేసింది.దీనిప్రకారం 500 మంది ఆదివాసీ ఓటర్లుండే గ్రామంలో కేవలం 50 మంది (10 శాతం) గ్రామసభకు హాజరైతే కోరం సరిపోతుంది.501 నుంచి1,000 మంది ఉంటే 75 మంది,1,001నుంచి3,000 మంది ఉంటే 150 మంది,3,001నుంచి5,000మందికి 200,5,001 నుంచి10,000వరకూ 300 మంది,10 వేలకు పైగా ఓటర్లు ఉంటే 400 మంది హాజరైతే కోరం పూర్తయినట్టే.
పీసా చట్టం స్ఫూర్తిని దెబ్బతీసే మరో అంశం కూడా ఈ జీవోలో పొందు పరచారు. కోరం లేక గ్రామసభ వాయిదా పడితే వాయిదా పడిన రెండు గంటల వ్యవధి లోనే మళ్ళీ గ్రామ సభ నిర్వహిస్తారు. రెండవసారి కోరం లేకున్నా, ఎవరూ హాజరు కాకున్నా తీర్మా నం ఆమోదం పొందినట్టు థృవీకరిస్తారు. ఈ రెండు నిబంధన లతో ఏజెన్సీగ్రామసభలు పూర్తిగా అస్థిత్వం కోల్పో యినట్టే.54జీవోను కనీసం ప్రభుత్వ జీవోల వెబ్‌ సైట్లో కూడా పెట్టకపోగా వివిధ శాఖలకు, ఐటీడీ ఏలకు,పంచాయితీరాజ్‌ సంస్థలకు పంప లేదు.
జీవో చట్టబద్దతపై చర్చ
అదివాసీల అభిప్రాయాలు తెలుసుకోకుండా పీసా చట్టం స్ఫూర్తిని దెబ్బతీసే విధంగా జారీ చేసిన 54జీవో చట్టబద్దతపై సర్వత్రా చర్చ జరుగు తోంది. 2018లోచట్టం5ద్వారా అమల్లోకి వచ్చి న కొత్త పంచాయితీరాజ్‌ చట్టంలో పీసా నిబం ధనలను చేర్చినప్పటికీ ఈచట్టం అమలు చేయ డానికి పూర్తి స్థాయిలో విధివిధానాలను (గైడ్‌ లైన్స్‌) ఇప్పటి వరకూ రూపొందించలేదు. 1998 లో సవరించిన పంచాయితీరాజ్‌ చట్టం ప్రకారం పీసా నిబంధనలను జీవో 66ద్వారా అమల్లోకి తెచ్చారు. కొత్తచట్టం వచ్చిన తర్వాత కూడా ఇంకా ఇదే జీవోను అమలు చేస్తున్నారు. కొత్త చట్టం అమల్లోకి రావడంతో పాత జీవో చెల్లదని వారంటున్నారు. ఇది చెల్లక పోతే ఈ జీవోలో కోరం కోసం సవరణలు చేస్తూ జారీ చేసిన కొత్త జీవో 54 మనుగడ కూడా ప్రశ్నార్థకం కానుంది. ఈ జీవోకు వ్యతిరేకంగా న్యాయ పోరాటం చేస్తామని ఆదివాసీ సంఘాలు హెచ్చరస్తున్నాయి.
నిబంధనలకు పాతర
గోదావరి చెంతనే గ్రామాలున్నా ట్రక్కు ఇసుక కావాలంటే ఒక యజ్ఞం చేయాల్సిందే. గిరిజనులు ఇల్లు కట్టుకోడానికి,మిర్చి కల్లాల్లోకి ఇసుక కావా లంటే సవాలక్ష నిబంధనలు పాటించాలి. స్థానిక అధికారుల నుండి ఐటిడిఎ అధికారుల వరకు అనేక ఆంక్షలు పెడుతున్నారు. ఎవరైనా ధైర్యం చేసి ఇసుక తోలుతే కేసుల వరకు వెళ్ళాల్సిందే. అలాంటిది మండలంలోని గుండాల ఇసుక రాంపులో యథేచ్ఛగా ఇసుక తవ్వకాలు చేస్తూ పక్క రాష్ట్రాలకు లారీల్లో తరలిస్తున్నా పట్టించుకునే నాథుడే లేడు.ఈ ఇసుక ర్యాంపు పెద్దలకు కాసుల పంటగా మారింది. లారీలు, ట్రాక్టర్లలో ఇసుకను పక్క రాష్రాలకు తరలిస్తూ ప్రజా సంపదను దోచుకుంటున్నారు.దీనిపై ప్రశ్ని స్తే అనుమతులున్నాయని నిర్వాహకులు చెబుతు న్నారు. అనుమ తుల విషయం పక్కనపెడితే, ఇక్కడ ఇసుక అమ్మ కం కూడా ప్రభుత్వ నిబంధ నలకు విరుద్ధంగా జరుగుతున్నట్లు ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి. పక్క రాష్ట్రం చత్తీస్‌ఘడ్‌ వేబిల్‌తో ఇతర రాష్ట్రాలకు ఇసుకను అక్రమ రవాణా చేస్తు న్నారని పలువురు విమర్శిస్తున్నారు.నిబంధనలకు విరుద్ధంగా రోజుకు 20నుంచి 30వరకు లారీలు, ట్రాక్టర్లతో ఇసుకను పక్క రాష్ట్రాలకు తరలిస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.
గిరిజన చట్టాలు బేఖాతరు…
ఏజెన్సీలో ఎటువంటి ఖనిజ సంపద తవ్వకాలు చేయాలన్నా 1/70,పీసా చట్టాల ప్రకారం గ్రామ సభ నిర్వహించి స్థానిక పంచాయతీ అను మతి పొందాల్సి ఉంది. గ్రామసభ ఆమోదం లేకుండా ఏ అధికారికీ ఖనిజ సంపద తవ్వకాలకు అనుమ తులు ఇచ్చే అధికారం లేదు. అసలు గ్రామసభే నిర్వహించలేదని, ఇక్కడ ఇసుక తవ్వకాలకు తమ పంచాయతీ నుంచి ఎటువంటి ఆమోదం తెలియ జేయలేదని స్థానిక పంచాయతీ నాయకులు చెబు తున్నారు.
ప్రభుత్వ నిబంధనలు ప్రకారం ఏజెన్సీ లో స్థానిక గిరిజన సొసైటీలకు మాత్రమే క్వారీ నిర్వహించే అధికారం ఉంది. అది కూడా మను షులతో మాత్రమే తవ్వకాలు చేయాలి. నిబం ధనలు ప్రకారం ఏజెన్సీలో ప్రైవేటు వ్యక్తుల ఆధ్వ ర్యంలో ఇసుక ర్యాంపు నిర్వహణ చేయడానికి వీల్లేకపోగా, ఇక్కడ గిరిజనేతరులు, అందులోనూ స్థానికేతరులు జెసిబిలతో ఇష్టానుసారంగా ఇసుక తవ్వకాలు చేస్తున్నారు. ప్రభుత్వ నిబంధనలను, గిరిజన చట్టాలనుతుంగలో తొక్కి గుండాల ఇసుక ర్యాంపుకు అనుమతులు ఎలా ఇచ్చారని ఆదివాసీ సంఘాల నాయకులు ప్రశ్నిస్తున్నారు. అందువల్ల చట్టాలకు, నిబంధనలకు వ్యతిరేకంగా ఉన్న గుండాల ఇసుక ర్యాంప్‌ను మూసివేయాలని, లేకుంటే పెద్ద ఎత్తున పోరాటం చేస్తామని గిరిజన సంఘాల నాయకులు హెచ్చరిస్తున్నారు. నిర్వాహ కులు,అధికారులపై చట్టపరమైన చర్యలు తీసు కోవాలి. (రచయిత : సామాజిక కార్యకర్త)