Category: బాట‌-Bata

ప్రకృతి మనిషికి అందించిన వనరులు ఎన్నో..ఎన్నెన్నో. గాలి, నీరు,నిప్పు,అడవులు,బొగ్గు, పెట్రోలియం, బంగా రం, వజ్రాలు, ఖనిజాలు, వాతావరణం, వర్షపాతం, కొండలు, గుట్టలు,పర్వతాలు ఇలా ప్రకృతి మనిషికి ఎన్నో ఇచ్చింది. ప్రకృతి మనకు అందించిన ఈ సహజ వనరుల్ని వాడుకోవాలి. వాటిని సంరక్షించు కోవాలి. ఆ బాద్యత ప్రతీ మనిషికి ఉంది. కానీ మనిషి మాత్రం అన్నింటిని కలుషితం చేస్తున్నాడు.రాబోయే తరాలకు అందకుండా చేస్తున్నాడు.
ప్రకృతి మనకు ఇచ్చిన సహజవనరు ల్లో పర్వతాలు కూడా ఉన్నాయి. మొదటి తరం మానవుల నాగరికత ఆనవాళ్లు నదులు, పర్వతాల్లోనే బైటపడ్డాయి.నీరు ఉన్నచోటే ప్రాణి మనుగడ సాగిస్తుంది. అలాగే పర్వతాలు భద్రతనిస్తాయి. అందుకే నదులు, పర్వతాల వద్దనే మొదటితరం మనిసి నాగరికత ఆనవాళ్లు బైటపడ్డాయి. నదులు, పర్వతాలు అనేక జీవజాతులకు నిలయంగా ఉంటాయి. వాటి పరిరక్షణ కోసం డిసెంబర్‌ 11న ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఇంటర్నేషనల్‌ మౌంటెన్‌ డే ను నిర్వహిస్తారు. అన్ని దేశాల్లోనూ వేడుకలు జరుపుతారు.పర్వతాలు వివిధ జంతువులు,మొక్కలకు నిలయంగా విలసిల్లుతున్నాయి.
ప్రపంచ జనాభాలో 15శాతం మందికి పర్వతాలపైనే నివాసం
భూమిపైన జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడుకుంటూ వస్తున్నాయి. ప్రపంచ జనాభాలో 15శాతం మంది ప్రజలు పర్వత ప్రాంతాల్లోనే నివసిస్తున్నారంటే పర్వతాల ప్రాముఖ్యత ఏంటో అర్థం చేసుకోవచ్చు. దీన్ని గుర్తుచేసు కుంటూ డిసెంబర్‌ 11న పర్వతాల పరిరక్షణ, అక్కడి జీవవైవిధ్యం గురించి ప్రజలకు అవగాహన కల్పిస్తారు. పర్వతాలను పరిరక్షించుకోవాలనే ఉద్ధేశ్యంతోనే ఇంటర్నేషనల్‌ మౌంటెన్‌ డే ఏర్పడిరది.
ఇంటర్నేషనల్‌ మౌంటెన్‌ డే..ఈ సంవత్సరం థీమ్‌ ఏంటంటే..
2020 ఇంటర్నేషనల్‌ మౌంటెన్‌ డే ని ఒక థీమ్‌గా ఖఅఱ్‌వస చీa్‌ఱశీఅం ఎంచుకుంది. పర్వతాలపై కనిపించే జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడుతూ, అక్కడ నివసించే ప్రజలకు ఎదురవుతున్న బెదిరింపులకు సంబంధించిన సమస్యలను పరిష్కరించాలనే ఉద్దేశంతో ఖఅఱ్‌వస చీa్‌ఱశీఅం ఈ థీమ్‌ను తీసుకుంది. జీవవైవిధ్యానికి సవాళ్లుగా.. మైనింగ్‌ పేరిట జరిగే విధ్వంసాలు, జంతువుల అక్రమ రవాణాకొన్ని వందల ఏళ్లుగా పర్వతాలు అనేక జీవజాతులకు నిలయంగా వెల్లివిరుస్తున్నాయి. పర్వతాలపై వాతావరణ పరిస్థితులు వ్యవసాయానికి, ఉద్యానవన పంటలకు, పశువుల పెంపకానికి అవకాశాలను సృష్టించాయి. కానీ వాతావరణ మార్పులు, మారుతున్న వ్యవసాయ పద్ధతులు, మైనింగ్‌ పేరిట జరిగే విధ్వంసాలు, జంతువుల అక్రమ రవాణా కోసం సాగించే వేట, అక్కడ నివసించే పక్షులు, వన్యప్రాణుల అక్రమ రవాణా వంటివి జీవవైవిధ్యానికి సవాళ్లు విసురు తున్నాయి. వన్యప్రాణుల మనుగడను ప్రశ్నిస్తున్నాయి. ఇటువంటి అంశాలపై ప్రజలకు అవగాహనతో పాటు ప్రభుత్వాల బాధ్యతను ఈ రోజు గుర్తుచేస్తుంది. దీనిపై అవగాహన కల్పించాలనే ఉద్దేశంతో మౌంటెన్‌ బయోడైవర్సిటీ అనే థీమ్‌ను ఖచీఎంచుకుంది.
అవసరాలను బట్టి ప్రత్యేక రోజులు మొదలవు తాయనే విషయం తెలిసిందే. అలాగే టర్నేష నల్‌ మౌంటెన్‌ డే చరిత్ర 1992 నుంచే మొద లైంది. 1992లోయుఎన్‌ ఆధ్వర్యంలో జరిగిన జశీఅటవతీవఅషవ శీఅ జుఅఙఱతీశీఅఎవఅ్‌ aఅస ణవఙవశ్రీశీజూఎవఅ్‌ సదస్సులో పర్వతాల పరిరక్షణ అంశం చర్చకు వచ్చింది. అప్పటినుంచి పర్వతాల ప్రాముఖ్యతపై పర్యావరణవేత్తలు సదస్సులు నిర్వహించటం ప్రారంభించారు. ఆ తరువాత 2002 సంవత్సరాన్ని ఖచీ Iఅ్‌వతీఅa్‌ఱశీఅaశ్రీ ్‌వaతీ శీట వీశీబఅ్‌aఱఅం గా ఐక్యరాజ్యసమితి గుర్తిం చింది. 2003 నుంచి ప్రతి సంవత్సరం డిసెంబర్‌ 11న Iఅ్‌వతీఅa్‌ఱశీఅaశ్రీ వీశీబఅ్‌aఱఅ ణaవని నిర్వహించటం కొనసాగు తోంది.
ప్రాముఖ్యత ఏంటి? తెలుసుకోవాల్సిన అవసరమేంటీ?
ప్రపంచ జనాభాలో సగంమందికి పర్వతాలు మంచినీటిని అందిస్తున్నాయి. పర్వతాలు అందించే నీటితోనే అంత స్థాయి జనాభా మనుగడ సాగిస్తోంది.కానీ అక్కడి వాతావరణ మార్పుల వల్ల పర్వతాలపై నివసించే ప్రజల మనుగడ కష్టమవుతోంది. పెరుగుతున్న ఉష్ణోగ్రతలు, కరిగిపోతున్న మంచుపర్వతాలు.. మనకు తెలియకుండానే మనిషిని ప్రమాదం లోకి నెట్టేస్తున్నాయి. ఇది మనిషి గుర్తిం చటంలేదు. మంచు పర్వతాలు కరిగిపోతుం డటంతో కోట్లామంది ప్రజల మంచినీటి సరఫరాపై ప్రభావం పడుతోంది. ఇది ఏ ఒక్క దేశానికో కాదు. ప్రపంచంలోని ప్రతి ఒక్క దేశంపై ఏదో ఒక విధంగా ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతోంది. ఇది ప్రభుత్వాలతో పాటు ప్రజలు కూడా గుర్తించాలి. వాతావరణ కాలుష్యానికి కారణమయ్యే చర్యల్ని అడ్డుకోవాలి. సహజవనరులను పరిరక్షించుకోవాలి. ఇది ప్రతీ ఒక్కరి బాధ్యతగా ఉండాలి. దీంతో పాటు పర్వతాల పరిధిలో ఉండే జీవవైవిధ్యాన్ని, అందమైన ప్రకృతిని కాపాడటానికి ప్రజలకు ఈIఅ్‌వతీఅa్‌ఱశీఅaశ్రీ వీశీబఅ్‌aఱఅ ణaవ అవగాహన కల్పించటానికి ఏర్పడిరది. పర్వతాలలో స్థిరమైన అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడం ఈ రోజు లక్ష్యం. పర్వతాల ప్రాముఖ్యతపై పెరుగుతున్న శ్రద్ధతో 2002లో అంతర్జాతీయ పర్వతాల సంవత్సరంగా ప్రకటించేలా చేసింది. మొదటి అంతర్జాతీయ దినోత్సవాన్ని మరుసటి సంవత్సరం, 2003లో మొదటి సారిగా జరుపుకున్నారు. ఈ సున్నితమైన పర్యావరణ వ్యవస్థలు వాతావరణ మార్పు, అతిగా దోపిడీ మరియు కాలుష్యం నుండి విపరీతమైన ఒత్తిడికి గురవుతున్నందున పర్వత జీవవైవిధ్యాన్ని రక్షించడం గురించి అవగాహన కల్పించడానికి అంతర్జాతీయ పర్వత దినోత్సవం మనకు అవకాశం ఇస్తుంది.
అంతర్జాతీయ పర్వత దినోత్సవం 2023: థీమ్‌
సస్టైనబుల్‌ మౌంటెన్‌ టూరిజం అనేది ఈ సంవత్సరం అంతర్జాతీయ పర్వత దినోత్సవం యొక్క థీమ్‌. పర్వతాలలో స్థిరమైన పర్యాట కం అదనపు మరియు ప్రత్యామ్నాయ జీవనో పాధి ఎంపికలను సృష్టించేందుకు మరియు పేదరిక నిర్మూలన, సామాజిక చేరిక, అలాగే ప్రకృతి దృశ్యం మరియు జీవవైవిధ్య పరిరక్షణను ప్రోత్సహించడంలో దోహద పడుతుంది. పర్వతాలు ప్రపంచ జనాభాలో 15% మందికి నివాసంగా ఉన్నాయి మరియు ప్రపంచంలోని జీవవైవిధ్య హాట్‌స్పాట్‌లలో సగం వరకు ఉన్నాయి. వారు మానవాళిలో సగం మందికి రోజువారీ జీవితానికి మంచి నీటిని అందిస్తారు. స్థిరమైన అభివృద్ధికి వాటి పరిరక్షణ కీలకమైన అంశం.
ఈ సంవత్సరం డిసెంబర్‌ 11న అంతర్జాతీయ పర్వత దినోత్సవం యొక్క థీమ్‌ స్థిరమైన పర్వత పర్యాటకం. పర్వతాలలో స్థిరమైన పర్యాటకం అదనపు మరియు ప్రత్యా మ్నాయ జీవనోపాధి ఎంపికలను సృష్టించ డానికి మరియు పేదరిక నిర్మూలనను ప్రోత్స హించడానికి దోహదపడుతుంది పర్వతాలు భూమి యొక్క భూ ఉపరితలంలో 25% కంటే ఎక్కువ ఆక్రమించాయి మరియు 1 బిలియన్‌ మందికి పైగా ప్రజలు నివసిస్తు న్నారు.అయినప్పటికీ, వాతావరణ సంక్షోభం కారణంగా వారు ఎక్కువగా ముప్పును ఎదుర్కొంటున్నారు.
ప్రపంచంలోని 7ఎత్తైన పర్వతాలు
భారతదేశం ప్రపంచంలోనే ఎత్తైన పర్వత శ్రేణులు మరియు పర్వత రహదారులను కలిగి ఉంది. భారతదేశం1000 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ శిఖరాలను కలిగి ఉన్న ఏడు ప్రధాన పర్వత శ్రేణులకు నిలయం. భారతదేశంలోని అత్యంత ప్రసిద్ధ మరియు ఎత్తైన పర్వత శ్రేణి హిమాలయ శ్రేణి. ఇది భారతదేశంలోని అతి చిన్న మరియు పొడవైన పర్వత శ్రేణి మరియు ప్రపంచంలోని దాదాపు ప్రతి అతిపెద్ద శిఖరాన్ని కలిగి ఉంది. హిమాలయ పర్వత శ్రేణి భారతదేశాన్ని ఆసియాలోని మిగిలిన ప్రాంతాల నుండి విభజిస్తుంది మరియు భారతదేశంలోని శక్తివంతమైన నదులకు ప్రధాన మూలం. భారతదేశంలోని ఎత్తైన పర్వత శ్రేణి, హిమా లయ సంస్కృతం నుండి ‘‘మంచు నివాసం’’ అని అనువదిస్తుంది. హిమాలయ పర్వతం భారతదేశంలోని అతి చిన్న శ్రేణి మరియు ఇది రెండు టెక్టోనిక్‌ ప్లేట్ల ఢీకొనడం వల్ల ఏర్పడిన కొత్త మడత పర్వతం. హిమాలయ పర్వత శ్రేణి ప్రపంచంలోని దాదాపు ప్రతి ఎత్తైన శిఖరాన్ని కలిగి ఉంది మరియు సగటున 7200 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ ఎత్తుతో 100 కంటే ఎక్కువ శిఖరాలను కలిగి ఉంది. నంగా పర్బత్‌ మరియు నమ్చా బార్వా హిమాలయాల పశ్చిమ మరియు తూర్పు బిందువుగా పరిగణించబడుతుంది.మౌంట్‌ ఎవరెస్ట్‌ 8848 మీటర్ల ఎత్తుతో ప్రపంచం లోనే ఎత్తైన శిఖరం. ఇది నేపాల్‌ లోని హిమాలయ శ్రేణిలో ఉంది. హిమాలయాలు గంగా, బ్రహ్మపుత్ర మరియు సింధుతో సహా అనేక గొప్ప నదీ శ్రేణులకు కూడా మూలం. శీతాకాలంలో భారత ప్రధాన భూభాగంలోకి ప్రవేశించకుండా చల్లని గాలిని నిరోధించడం ద్వారా ఉత్తర భారతదేశంలోని వాతావ రణాన్ని నియంత్రించడంలో హిమాలయాలు కూడా కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి.
కారాకోరం మరియు పిర్‌ పంజాల్‌ శ్రేణి
కారాకోరం శ్రేణి మరియు పీర్‌ పంజాల్‌ పర్వత శ్రేణులు హిమాలయ శ్రేణికి వాయువ్య మరియు దక్షిణంగా ఉన్నాయి.కారకోరం శ్రేణిలో ఎక్కువ భాగం భారతదేశం మరియు పాకిస్తాన్‌ల వివాదాస్పద వర్గం క్రింద ఉంది మరియు రెండు దేశాలు దానిపై దావా వేసాయి. కారకోరం శ్రేణి, 500 కిమీ పొడవుతో భూమి యొక్క అనేక అతిపెద్ద శిఖరాలను కలిగి ఉంది. ప్రపంచంలోని రెండవ ఎత్తైన శిఖరం,8,611 మీటర్ల ఎత్తులో కారకోరం శ్రేణిలో ఉంది.హిందూ-కుష్‌, కారాకోరం శ్రేణి యొక్క పొడిగింపు ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో నడుస్తుంది. కారకోరం ధ్రువ ప్రాంతాలను మినహాయించి అత్యధిక హిమానీనదాలను కలిగి ఉంది.ప్రపంచంలోని 2వ మరియు 3వ అతిపెద్ద హిమానీనదాలు అయిన సియాచిన్‌ గ్లేసియర్‌,ది బియాఫో గ్లేసియర్‌ ఈ శ్రేణిలో ఉన్నాయి.పిర్‌ పంజాల్‌ శ్రేణి భారతదేశంలోని హిమాచల్‌ ప్రదేశ్‌ నుండి మొదలై వాయువ్యంగా జమ్మూ కాశ్మీర్‌ మరియు జమ్మూ ` కాశ్మీర్‌ వివాదాస్పద ప్రాంతం వైపు హిమాలయాల దక్షిణ దిశలో ఉంది.
తూర్పు పర్వత శ్రేణి లేదా పూర్వాంచల్‌ శ్రేణి
పూర్వాంచల్‌ శ్రేణిని భారతదేశం యొక్క తూర్పు భాగంలో హిమాలయాల విస్తరణగా పరిగణించవచ్చు, ఎందుకంటే ఈ శ్రేణి ఏర్పడే ప్రక్రియ హిమాలయాల మాదిరిగానే ఉంటుంది, అయినప్పటికీ ఈ శ్రేణి హిమాల యాలంత ఎత్తులో లేదు.పూర్వాంచల్‌ శ్రేణి లేదా తూర్పు పర్వత శ్రేణి మూడు భాగాలను కలిగి ఉంటుంది: పట్కై-బం హిల్‌, గారో-ఖాసీ-జైంతియా హిల్స్‌ మరియు లుషాయ్‌ హిల్‌ (మిజో హిల్‌). ఈ కొండల కారణంగా మేఘాలయలోని మవ్సిన్రామ్‌ భూమిపై అత్యంత తేమతో కూడిన ప్రదేశం మరియు ఇది ఖాసీ కొండలో ఉంది. ఈ శ్రేణి భారతదేశంలోని అన్ని తూర్పు రాష్ట్రాలను కవర్‌ చేస్తుంది, వీటిని సాధారణంగా సెవెన్‌ సిస్టర్స్‌ అని పిలుస్తారు.
సత్పురా మరియు వింధాయ శ్రేణి
సత్పురా,వింధాయ శ్రేణులు మధ్య భారత దేశంలో ఉన్నాయి మరియు ఈ రెండు శ్రేణులు ఒకదానికొకటి సమాంతరంగా ఉన్నాయి.ఈ రెండిరటిలో, సాత్పురా శ్రేణి పొడవు ఎక్కువగా ఉంది మరియు నర్మదా మరియు తపతి వంటి నదులకు మూలం. సత్పురా మరియు వింధయ రెండూ ప్రధానం గా మధ్యప్రదేశ్‌ మరియు మహారాష్ట్రలో ఉన్నా యి, కొంతవరకు గుజరాత్‌, ఛత్తీస్‌గఢ్‌,ఉత్తర ప్రదేశ్‌లకు విస్తరించబడ్డాయి.
ఆరావళి శ్రేణి
భారతదేశంలోని పురాతన పర్వత శ్రేణి, ఆరా వళి శ్రేణి ప్రపంచంలోని పురాతన పర్వత శ్రేణి. పరిధి వెడల్పు 10సఎ నుండి 100 సఎ వరకు ఉంటుంది. స్థానిక భాషలో, ఆరా వళిని ‘శిఖరాల రేఖ’ అని అనువదిస్తుంది,ఢల్లీి, హర్యానా,రాజస్థాన్‌ మరియు గుజరాత్‌ రాష్ట్రా లను కవర్‌ చేస్తూ మొత్తం 800 కి.మీ.ఆరా వళి శ్రేణి భారతీయ వాతా వరణంలో చాలా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషి స్తుంది,ఎందుకంటే ఇది థార్‌ ఎడారిని చేరు కోవడానికి వర్షం మోసే గాలిని అడ్డుకుంటుంది.ఞవెనిస్‌ ఆఫ్‌ ది ఈస్ట్‌ అని కూడా పిలువబడే ఉదయపూర్‌ నగరం, ఆరావళి పర్వతాల దక్షిణ వాలులో ఉంది. బనాస్‌, లుని మరియు సబర్మతిఈ శ్రేణి గుండా ప్రవహించే నదులు.
పశ్చిమ కనుమలు
పశ్చిమ కనుమలు 1600 మీటర్ల పొడవైన పర్వత శ్రేణి, ఇది దక్షిణ భారతదేశంలోని గుజరాత్‌ నుండి కన్యాకుమారి వరకు ఉంది. ఈ పర్వత శ్రేణిని ‘‘సహ్యాద్రి పర్వతాలు’’ అని కూడా అంటారు. ఇది నీలగిరి, అనైమలై మరియు కార్డమోమ్‌ పర్వత శ్రేణులను కలిగి ఉంది. తపతి నది గుజరాత్‌లో ప్రారంభమై, మహారాష్ట్ర, గోవా, కర్ణాటక మరియు తమిళనాడు రాష్ట్రాలకు సమాంతరంగా అరేబియా సముద్రాన్ని దాటుతుంది.కేరళలోని 2695 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న అనైమలై కొండలు ఈ శ్రేణిలో ఎత్తైన శిఖరం. పశ్చిమ కనుమలు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలలో ఒకటి మరియు గొప్ప జీవ వైవిధ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. ఇది కొన్ని 139 క్షీరద జాతులు,508 పక్షి జాతులు, 179 ఉభ యచర జాతులు మరియు 250 సరీసృపాల జాతులకు నిలయం.జోగ్‌ ఫాల్స్‌, ఊటీ, బందీపూర్‌ నేషనల్‌ పార్క్‌ వంటి ప్రసిద్ధ పర్యా టక ఆకర్షణలు ఉన్నాయి.ఈ శ్రేణిలో గోదావరి,కృష్ణ మరియు కావేరి ముఖ్యమైన నదులు.
తూర్పు కనుమలు
తూర్పు కనుమలు బంగాళాఖాతానికి సమాం తరంగా భారత ద్వీపకల్పంలోని తూర్పు భాగంలో నడుస్తున్న పర్వత శ్రేణి.ఈ శ్రేణి నిరంతరంగా ఉండదు మరియు పశ్చిమ కనుమలతో పోల్చినప్పుడు ఎత్తులో తక్కువగా ఉంటుంది.ఈ పరిధి పశ్చిమ బెంగాల్‌, ఒరిస్సా,ఆంధ్రప్రదేశ్‌,తమిళనాడు రాష్ట్రాల గుండా వెళుతుంది.1680 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న అర్మ కొండ ఈ ప్రాంతంలో ఎత్తైన శిఖరం.భారతదేశంలోని నాలుగు ప్రధాన నదులు గోదావరి, మహానది, కృష్ణా మరియు కావేరి తూర్పు కనుమల ద్వారా బంగాళా ఖాతంలోకి వస్తాయి కాబట్టి తూర్పు కనుమలు భారతీయ వ్యవసాయంలో ముఖ్యమైన పాత్రను కలిగి ఉన్నాయి. వారు వరి వంటి పంటలకు అనువైన పెద్ద సారవంతమైన ప్రాంతాన్ని సృష్టిస్తారు.
ఈ కనుమలు పశ్చిమ కనుమల కంటే పురాతనమైనవి మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని తిరుమల వెంకటేశ్వర దేవాలయం వంటి కొన్ని ముఖ్యమైన యాత్రా స్థలాలను కలిగి ఉన్నాయి.విశాఖపట్నం,భువనేశ్వర్‌ తూర్పు కనుమలలో ఉన్న ముఖ్యమైన నగరాలు.
-(జి.ఎ.సునీల్‌ కుమార్‌)

ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో పదో తరగతి పూర్తి చేసుకున్న విద్యార్థులు ఆపై చదువులకు ఏ కోర్సును ఎంపిక చేసు కోవాలన్న అంశంపై తర్జనభర్జన పడుతుంటారు. పదో తరగతి తర్వాత ఎంపిక చేసుకునే కోర్సులపైనే విద్యార్థుల కెరీర్‌ ఆధారపడి ఉంటుంది. గిరిజన గ్రామాల్లోని ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చదువుకునే విద్యార్థు లకు కోర్సుల ఎంపికపై గైడెన్స్‌ ఇచ్చేవారు ఉండరు.ఈనేపథ్యంలో వారి ఉజ్వల భవిష్యత్తు మెరుగు పరిచేందుకు కెరీర్‌పై గైడెన్స్‌ ఇచ్చే బాధ్యతలను సమత తీసుకుంది.విద్యార్థుల మేథస్సు, ఆసక్తి, అభిరుచిల ఆధారంగా పైచదువులకు సంబంధించిన కోర్సుల ఎంపికలో పదో తరగతి ఉత్తీర్ణులైన విద్యార్థులకు ప్రభుత్వం పాఠశాలల ప్రధానోపాధ్యాయులు,ఉపాధ్యా యులు సహకరించనున్నారు. అల్లూరి సీతారామారాజు జిల్లాలో ఐదు కాలేజీలు,ఐదు జిల్లా పరిషత్‌ హైస్కూల్లో కెరీర్‌ గైడెన్స్‌పై విద్యార్ధినీ విద్యార్థులకు అవగాహన కల్పించారు.పాడేరులో ఏపీ ట్రైబల్‌ వెల్ఫేర జూనియర్‌ కాలేజీ,రెసిడెన్సీయల్‌ బాలికల పాఠశాల,ప్రభుత్వ జూనియర్‌ కాలేజీ,బాలుర గిరిజన ఆశ్రమ పాఠశాల, అరకువ్యాలీలో ఏపీ గిరిజన రెసిడెన్సీ యల్‌ జూనియర్‌ కాలేజీ,ప్రభుత్వ జూనియర్‌ కాలేజీ,ఏపీ రెసిడెన్సీయల్‌ బాలుర హైస్కూల్‌(రవ్వలగుడ), ఏపీ రెసిడెన్సియల్‌ బాలికల వసతి గృహం(కొత్త భల్లుగుడ), అనంతరగిరి మండలంలో బొర్రా గిరిజన ఆశ్రమ పాఠశాల,అనంతగిరి ప్రభుత్వ జూనియర్‌ కాలేజీ,టోకూరు ఏపీ ట్రైబల్‌ బాలికల వెల్ఫేర్‌ రెసిడెన్సీయల్‌ స్కూల్‌ మొత్తం ఐదు జూనియర్‌ కాలేజీలు,ఐదు జిల్లా పరిషత్‌ పాఠశాలల్లో కెరీర్‌ గైడెన్స్‌పై రిసోర్సు పర్సన్లు నరేష్‌, హరివెంకట రమణ,సమత డెరైక్టెర్‌ సుశాంత్‌ ప్రాణిగ్రహి, కె.సతీస్‌కుమార్‌లు కలసి విద్యార్ధినీ విద్యార్థులకు తగు సూచనలిచ్చారు. టెన్త్‌,ఇంటర్‌ తర్వాత విద్యార్థులకు ఆర్ధిక, మానసిక,విద్యాపరమైన ప్రోత్సాహం చాలా అవసరం.కానీ గిరిజన గ్రామీణ నిరుపేద విద్యార్థులకు ఈ రకమైన ప్రోత్సహం సరిగ్గా అందడం లేదు.ఈ కారణంగా ప్రతభి ఉన్నా సరే అనుకున్న లక్ష్యాల్ని ఉన్నతమైన స్థానాన్ని విద్యార్థులు చేరుకోలేకపోతున్నారు.విద్యార్థులు వెనకబడిపోకుండా ఉండేందుకు మేమున్నాం.. అంటూ చేయందించి భరోసా కల్పించే ప్రయత్నం సమత చేస్తోంది.ఇది విద్యార్థులు, యువతను ఉన్నత చదువులు చదివించటంతో పాటు కెరీర్‌ గైడెన్స్‌ కల్పించి ప్రయోజకుల్ని చేస్తోంది.నైపుణ్యం పెంచుకోవడం,మంచి కళాశాలలు,విశ్వవిద్యాలయాలను ఎంపిక చేసుకునే విధానాలు,ప్రాంగణ నియామకాలపై వక్తలు అవగాహన కల్పిస్తున్నారు. మరి,ఈ సంస్థ అందించిన ప్రొత్సాహాన్ని..ప్రతిభ గల నిరుపేద గిరిజన విద్యార్థులు ఎలా సద్విని యోగం చేసుకుంటున్నారో తెలుసుకోవాలంటే ఇది చదవాల్సిందే..!గిరిజన విద్యార్థుల్లో ప్రతిభ ఉన్నా కానీ,పేదరికంవల్ల పదో తరగతితోనో,ఇంటర్‌తోనో చాలా మంది విద్యార్థులు చదువును ఆపేస్తున్నారు. అలా ఆగిపోకూడదనే లక్ష్యంగా సమత మోటివేషన్‌ ప్రోగ్రామ్‌(కెరీర్‌పై అవగాహన)కార్యక్రమాన్ని వినూత్నమైన రీతిలో చేపడుతుంది. పాడెరు, అరకు,అనంతరగిరి మండలాల్లోని ఎంపిక చేసిన గిరిజన ఆశ్రమ పాఠశాలలు,గిరిజన సంక్షేమ ఇంటర్మీడియట్‌ జూనియర్‌ కాలేజీలు, వసతి గృహాల్లోను మోటివేషన్‌ కార్యక్రమం నిర్వహిస్తోంది.ఇప్పటి వరకు అనేక మంది యువతను తీర్చిదిద్ది స్వంత కాళ్లపై నిలబడేలా చేయూతనిస్తోంది. మారుమూల గ్రామాల్లో చదువుకోవాలనే కోరిక ఉండి కూడా ఆర్ధిక స్థోమత లేక చాలా మంది ఇబ్బందులు పడు తుంటారు. ముఖ్యంగా పదోతరగతి విద్యార్థు లు,వారంతా చదువుల్లో ప్రతిభ చూపిన ఆర్ధిక పరిస్థితుల కారణంగా పై చదువులను అభ్య సించలేక పోతున్నారు.ఈనేపథ్యంలో టెన్త్‌, ఇంటర్‌ పూర్తియిన తర్వాత వీటి అర్హతను బట్టీ ఏవిధమైన ఉద్యోగాలు పొందవచ్చు? పై చదువులకు వెళ్లాంటే ఏమి చేయాలి?అనే వ్యక్తిత్వ వికాసవంతమైన సలహాలు,సూచనలు ఇస్తూ ప్రొత్సహిస్తోంది. బాగా చదవగల సామార్ధ్యం ఉండి వారికి ఎవైనా సమస్యలు ఉన్నాయని తెలిస్తే వారికి మానసికంగా సహాయం చేస్తున్నారు.ఉన్నత చదువుల్లో ఏ కోర్సులు చదవాలి,ఏ కోర్సులు చదివితే బాగుంటుంది అనే అంశాలను వివరిస్తున్నారు. ముఖ్యంగా స్కిల్‌ డెవలప్‌మెంట్‌,కెరియర్‌ గైడెన్స్‌ లాంటి అంశాల్లో సహాయం చేస్తున్నారు.
సాంకేతికతతో ఉజ్వల భవిష్యత్తు
విద్యార్థులు విలువైన సమయాన్ని వృధా చేసుకోకుండా అందివచ్చే అవకాశాలను సద్వినియోగం చేసుకోవాలి.ఎప్పటికప్పుడు మారుతున్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అందిపుచ్చుకుంటూ..అవసరాలకు అనుగు ణంగా నైపుణ్యాలను పెంపొందించుకుంటే ఉజ్వల భవితను సొంతం చేసుకోవచ్చు.
తల్లిదండ్రులు గర్వపడేలా ఎదగాలి
తల్లిదండ్రులు గర్వపడేలా విద్యార్థులు ఎదగాలి.జీవితంలో గొప్ప వ్యక్తులు సైతం మొదట్లో ఓటములు,ఎన్నో ఒడిదొడుకులు ఎదుర్కొన్నవారే.భయాలు,అపోహాలు వీడి ఆత్మవిశ్వాసం,ఏకాగ్రతతో మంచి ర్యాంకులు సాధించాఇ. సమయాన్ని వృధా చేయకుండా సద్వినియోగం చేసుకోవాలి.- సైమన్ 

వ్యవసాయం నేడు ఆదివాసి జీవనా ధారాలలో అతి ముఖ్యమైన భాగమైంది. ప్రకృతి తో సహజీవనం చేస్తూ, సామూహిక జీవన విధా నాలపై ఆధారపడి జీవిస్తున్న ఆదివాసులు మార్కె ట్‌ ప్రేరేపిత పంటల వైపు ఆకర్షితుల వుతున్నారు. నూతన వ్యవసాయ చట్టాల ప్రభావం గురించి చర్చించుకునే ముందు ఆదివాసీల రక్షణ కోసం తెచ్చిన చట్టాలకు సంబంధించి జరిగిన ఉల్లం ఘనలను పరిశీలించటం అవసరం. భారత రాజ్యాంగంలోని 244వ అధికరణంలోని ఐదవ షెడ్యూల్‌ను‘రాజ్యాంగంలోరాజ్యాంగం’గా వర్ణిస్తుం టారు. షెడ్యూల్డ్‌ ఏరియాగా గుర్తించిన ప్రాంతం లో ఆదివాసులు గిరిజనేతరుల నుంచి,వడ్డీ వ్యా పారం నుంచి దోపిడీకి గురి కాకూడదని, ఆదివా సి జ్ఞానం,సంస్కృతి,పాలనావ్యవస్థలపై ఆధార పడి అభివృద్ధి పథకాలు ఉండాలని,షెడ్యూల్‌ ప్రాంత సంరక్షకులుగా రాష్ట్ర గవర్నర్‌ వ్యవహరి స్తారని,రాష్ట్ర, కేంద్రప్రభుత్వ చట్టాలు ఐదో షెడ్యూ ల్‌ స్ఫూర్తికి అనుగుణంగా ఉంటేనే అమలు జరపా లని భారత రాజ్యాంగం నిర్దేశించింది.చట్టాల రూపకల్పనలో రాజ్యాంగంలోని సమానత్వపు హ క్కు ఆర్టికల్‌ 14,ఎలాంటి వివక్షకు గురికా కుండా కాపాడే ఆర్టికల్‌ 15(4), ప్రజల ఆకాంక్షల మేరకు అభివృద్ధిని ఆకాంక్షించే ఆర్టికల్‌19(1)(జి), గౌర వంతో జీవించే హక్కు ఆర్టికల్‌ 21లను పరిగ ణనలోకి తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. వీటితోపాటు గిరిజనేతరులకు షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతంలో భూములు లీజుకు తీసుకోవడానికి కాని, కొనడానికి కాని, అమ్మే హక్కు కాని లేవని భూపరాయీకరణ నిరోధక చట్టం 1/70స్పష్టం చేస్తోంది.ప్రతి ఆది వాసి సమూహానికి తమగ్రామ పరిధిలోని సహజ వనరులను పాలించే శక్తి గ్రామసభలకు ఉందని స్పష్టం చేసిన పీసాచట్టం 1996లో వచ్చింది. గ్రామంలో జరిగే ఎలాంటి అభివృద్ధి పథకానికైనా గ్రామసభల అనుమతి కావాలి. వడ్డీ వ్యాపారాన్ని కట్టడి చేయటంలో గ్రామసభలకు అధికారం ఉంది. అలాగే తమ గ్రామ సంప్రదాయ సరిహ ద్దులలోని సహజ వనరుల (లఘు ఖనిజాలు, చిన్న నీటి వనరులతో సహా) నిర్వహణ, రక్షణ, యాజమాన్యం,వినియోగంలో గ్రామసభలకే అధి కారం ఉందని ఈ చట్టం చెబుతున్నది. గుర్తించిన అటవీ భూములలో డిసెంబర్‌ 2005కన్నా ముందునుంచి నివసిస్తున్న,సాగుచేస్తున్న ఆదివా సులకు,అడవిపై ఆధారపడి జీవిస్తున్న వారికి, ఆవాసాలు ఏర్పరచుకున్న పివిటిజిలకు ఉన్న హక్కులు గుర్తించి, దఖలు చేయాలని పేర్కొం టున్న అటవీహక్కుల గుర్తింపు చట్టం 2006లో అమలులోకి వచ్చింది. వ్యక్తిగత హక్కులు, అటవీ వనరులపై సామూహిక హక్కులు, ఆవాసాలపై పివిటిజిలకు హక్కులు, వాటి నిర్వహణ, యాజ మాన్యం, వినియోగం గ్రామసభ అధీనంలో ఉంటాయని ఈ చట్టం చెబుతున్నది. భూములు, అటవీ భూములను ఇతర ప్రాజెక్టులకు మరలించా లన్నా గ్రామసభల అనుమతి తప్పనిసరి అని ఈ చట్టాలు చెబుతున్నాయి. ఇంత పకడ్బందీగా రాజ్యాంగ రక్షణలతో ఉన్నా షెడ్యూల్‌ ప్రాంతం లోని ఈ అంశాలను కొత్త వ్యవసాయ చట్టాలు పట్టించుకున్నాయా? ఈ కొత్త చట్టాలు దేశంలోని అన్ని ప్రాంతాలకు సంబంధించినవి కాబట్టి వీటి ప్రభావం షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతంలో ఎలా ఉంటుందో పరిశీలించటం అవసరం.గత 30 సంవత్సరా లుగా ఆదివాసులు తిండి కొరకు ఎంతో కొంత పంటలు పండిరచుకుంటున్నారు.మార్కెట్‌ డిమాం డ్లకు అనుగుణంగా వాణిజ్య పంటలను పండిరచే రైతులుగా వాళ్లు మార్కెట్‌ చట్రంలో ఇరుక్కు న్నారు. అడవుల పెంపకం ద్వారా వాతావరణ కాలుష్యాన్ని తగ్గించేది లేదా వాతావరణ మార్పు లకు పరిష్కారం అనే కర్బన ఉద్గారాల అమ్మకాల మార్కెట్‌ కూడా అంతర్జాతీయంగా 2000 సంవ త్సరం నుంచి మొదలైంది. ఉదాహరణకు బయో డీజిల్‌ తోటల పెంపకం చేపట్టిన ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా పవర్‌గూడా సెల్ఫ్‌హెల్ప్‌ గ్రూపుతో ప్రపంచ బ్యాంకు కర్బన వ్యాపార ఒప్పందాలను 2003లో చేసుకోవటం గమనార్హం. భూమినీరు,అడవి, గాలి వ్యాపారానికి సరుకులుగా మారుతున్న క్రమం మనం గమనిస్తున్నాం.ఈ మధ్య రైతు ఉత్పత్తి సంఘాలు ఏర్పడి పంటలు,ఫలసాయాల సేకర ణ,శుద్ధి,ప్యాకింగ్‌,అమ్మకాలు జరుగుతు న్నాయి. ఆదివాసి ప్రాంతాలలో ప్రభుత్వం ఇటీవల సేంద్రి య పద్ధతిలో ఆహారపంటల ఉత్పత్తిని జీరో బడ్జెట్‌ ప్రకృతి వ్యవసాయం పేరుతో ప్రారంభిం చింది. మార్కెట్ల డిమాండ్‌కు అనుగుణంగా వాణి జ్య పంటలైనా,సేంద్రియ పంటలైనా పండిరచే రైతులుగా ఆదివాసీలు మారుతున్న పరిణామం ఇది. పెట్టుబడిదారీ విధానాలు ఆదివాసి జీవితా లను సంక్షోభాలకు గురిచేస్తుంటే మరో పక్కన ప్రాజెక్టులు,గనులు,పరిశ్రమలు,అభయార ణ్యాలు, జాతీయ పార్కులు,హైవేలతో ఆదివాసులు నిరం తరం నిర్వాసితులు అవుతున్నారు. అంతర్జాతీయ వ్యాపార ఒప్పందాల వల్ల ఎగుమతుల మార్కెట్‌పై దృష్టి ఉంది కనుక ఎగుమతుల పంటల ఉత్పత్తి కోసం ఆదివాసీ ప్రాంతాల్లో ఒత్తిడి పెరిగింది. ఆయిల్‌పామ్‌ చెట్లను ఉద్యానవనాల నుంచి తోటల పెంపకం కేటగిరికి మార్చి పెద్ద ఎత్తున ప్రైవేట్‌ పెట్టుబడులు వచ్చేలా చేయడానికి ప్రయ త్నాలు ప్రారంభమయ్యాయి. భూములను లీజుకు తీసుకునే చట్టాలు తెమ్మని కంపెనీలు ప్రతిపాదిస్తు న్నాయి. అటవీ వనరుల నిర్వహణలో కూడా కర్బన, కలప వ్యాపారం,టూరిజంల కోసం ప్రైవే ట్‌ కంపెనీలు పెట్టుబడులు పెట్టే ప్రణాళికతో సిద్ధంగా ఉన్నాయి. ప్రైవేట్‌ పెట్టుబడులకు భూమి, సహజ వనరులు,కూలీలు కావాలి, రైతులు హక్కు దారులుగా ఉంటారేమో కానీ భూమిపై పంటల నిర్ణయం మాత్రం వ్యాపారులు లేదా కంపెనీల చేతిలో ఉంటుంది. ఆదివాసులకు రక్షణగా ఉన్న చట్టాల సవరణ కోసం గత పదేళ్లుగా షెడ్యూ ల్‌ ప్రాంతాల్లో ఎన్నో ప్రయత్నాలు జరుగుతు న్నాయి. ఇప్పుడు నూతన వ్యవసాయ చట్టాలు భూములు, అటవీ వనరులు, సహజవనరులకు సంబంధించి పెట్టుబడుల ప్రవేశాన్ని మరింత సుగమం చేస్తాయి. గతమూడు దశాబ్దాలలో వ్యవస్థీకృతం చేసిన పథకాలు, విధానాలు వీటికి అండగా ఉంటాయి.
కొత్తగా వచ్చిన వ్యవసాయ చట్టాలు, ప్రధానంగా కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసాయం, వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మార్కెటింగ్‌ కమిటీల ఆధ్వర్యంలో నడిచే మార్కెట్‌ యార్డులలో లేదా వాటి బయట నియంత్రణ లేని మార్కెట్లను అమలుచేస్తాయి. 5 ఎకరాల లోపు ఉన్న ఆదివాసులు ఒక్కొక్కరుగా వ్యవసాయం చేయటం వృథా అని గ్రూపులుగా చేసే విధంగా ఒప్పందాలు జరుగుతాయి. ఈ పంటలకు కావాల్సిన పెట్టుబడులు కూడా ముందే కుదుర్చుకున్న ధరల ఒప్పందాల రూపంలో అందిస్తూ ఆదివాసి రైతులను కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవ సాయంలోకి దించుతారు.కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసా యంలో ఒప్పందం కుదుర్చుకున్న పంటల సాగుకు చిన్న నీటివనరులపై ఒత్తిడి పెరుగుతుంది. కంపె నీలు,అగ్రిబిజినెస్‌ కార్పొరేషన్లు గ్రామంలో ఉన్న గ్రూపులు లేదా రైతు ఉత్పత్తిదారుల సంఘాలతో ఈ ఒప్పందాలు కుదుర్చుకుంటాయి. వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల అమ్మకాలపై నియంత్రణలు లేవు కనుక పాన్‌కార్డు ఉన్న వ్యక్తి, సంఘం,కంపెనీలు, కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వ పథకాల ద్వారా ఏర్పడ్డ గ్రూపులు డైరెక్టుగా కొనుగోలు చేసి ఎలక్ట్రానిక్‌ వ్యాపారం చేసుకోవచ్చు.ఆహార పదార్థాలు అనగా వరి, గోధుమ,జొన్న,చిరుధాన్యాలు, పప్పులు, నూనెగిం జలు, కూరగాయలు, పళ్ళు, మసాలా దినుసులు, కోళ్ళు,గొర్రెలు,మేకలు,పాలఉత్పత్తులు సహజ రూపంలో లేదా శుద్ధి చేసిన రూపంలో సేకరించి పాన్‌కార్డు కలిగిన వారు ఎలక్ట్రానిక్‌ వ్యాపారం చేసుకోవచ్చు. వాళ్లు చెప్పిన ధరకు ఆదివాసులు అమ్ముకోవాలి.నియంత్రణ లేని వ్యాపార లావా దేవీల వేదికలు షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతాల్లో గ్రూపుల ద్వారా,సంఘాల ద్వారా జరిగే ప్రమాదంఉన్నది. ప్రజల ఆకలిని తీర్చే, పోషకాహారాన్నిచ్చే సహజ వనరులు,వాటి ఉత్పత్తులు పోటీ మార్కెట్లో వ్యా పార వాణిజ్య సరుకులుగా మారతాయి. షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతాల్లో భూముల విషయంలో చట్టాలు ఇంకా పకడ్బందీగా ఉన్నాయి కనుక భూములు లీజుకు తీసుకోవడం లేదా కొనడానికి బదులు కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసాయాన్ని తేలికగా చేసుకునే అవకాశా లున్నాయి. స్థానిక సంతల నిర్వహణ, వాటిపై యాజమాన్యం పీసా చట్టం ప్రకారం గ్రామసభ లదే. ఉత్పత్తుల కోసం పెట్టుబడులు, సేకరణ, కొనుగోలు, ఎలక్ట్రానిక్‌ వ్యాపారమైనా, గ్రూపుల ద్వారా జరిగినా గ్రామసభ అనుమతి కావాలి. ఈకొత్త చట్టాలలో గ్రామసభల అంశ మే లేదు కనుక అవి నిర్వీర్యం అవుతాయి. జిసిసి లాంటి సంస్థలు కార్పొరేట్‌ ఆధిపత్యం క్రిందికి వస్తాయి. కాంట్రాక్ట్‌ వ్యవసాయపు ఒప్పందాలు చేసుకున్న వారితో లేదా ఉత్పత్తుల అమ్మకం విషయంలో ఆదివాసులకు,ఇతర వ్యక్తులకు, గ్రూపులకు, కంపెనీలకు మధ్య వివాదాలు తలెత్తితే గ్రామ సభలో తీర్మానం చేసుకునే అధికారం పీసా చట్టం ద్వారా ఇప్పటివరకు ఉండేది. లేదా వివాదాలతో ఆదివాసుల ఆత్మగౌరవం దెబ్బతి న్నా, వారు మానసిక,భౌతిక హింసకు గురై ఎస్సీ, ఎస్టీ అత్యాచార నిరోధక చట్టంకింద క్రిమినల్‌ కోర్టుకు వెళ్ళి న్యాయం అడగొచ్చు.కాని ఈ కొత్త వ్యవసాయ చట్టాలలో ఆర్డీవో స్థాయిలో సంప్ర దింపుల కమిటీకి వెళ్ళి వివాదాలు విన్నవించు కోవాలి. బలమైన మార్కెట్‌ శక్తుల ముందు నిలబడి ఆదివా సులు తమ వివాదాలను ఆర్డీవో స్థాయి అధికారితో పరిష్కరించుకుంటారని ఊహించటం అర్థం లేనిది. గ్రామసభల శక్తిసా మర్థ్యాలను, ఎస్సీ, ఎస్టీ అత్యాచార నిరోధక చట్టాన్ని పూర్తిగా ఈకొత్త చట్టాలు పక్కదోవ పట్టిస్తున్నాయి. ప్రజల అవసరా లకు కావలసిన ఆహార పదార్థాలు, నిల్వలు అందు బాటులో ఉండాలని,ధరల నియంత్రణ ఉం డాలని 1955లో తెచ్చిన నిత్యావసర సరుకుల చట్టం పేర్కొంటోంది. దీనిద్వారానే ప్రజా పంపి ణీ వ్యవస్థ నడుస్తోంది.ఇప్పుడు ఆ చట్టానికి చేసిన సవరణతో ధాన్యాలు,పప్పులు,నూనె,నూనె గింజ లు,బంగాళాదుంపలు,ఉల్లిపాయలను నిత్యావసర సరుకుల జాబితా నుంచి తొలగించారు. ప్రభుత్వ రేటు ప్రకారం సంతలలో లేదా ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలలో కొనుక్కునే ఆదివాసులు ఇక పూర్తిగా మార్కెట్‌పై ఆధారపడి వాటిని కొనుక్కుని విని యోగించే పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది. నియంత్రణ లేదు కాబట్టి ఈఆహార పదార్థాలను ప్రైవేట్‌ మార్కెట్‌ చెప్పే రేటుకే కొనాల్సి ఉంటుంది. ఆహార భద్రత చేకూర్చే ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలు నాశనమవుతాయి. రేషన్‌ షాపులపై ఆదివాసీల రోజువారి జీవితం ఆధారపడేలా ఈ 30 సంవ త్సరాలలో జరిగిన తంతు మనం ఇంతకు ముం దే తెలుసుకున్నాం. ఇప్పుడు ఈ సవరణ చట్టంతో ఆహారభద్రతకు ముప్పు వాటిల్లే ప్రమాదముంది. ఇప్పటికే ప్రభుత్వ లెక్కల ప్రకారం 42శాతం మంది ఆదివాసీ పిల్లలుబరువు తక్కువగా పెరుగు తున్నారు. 15 నుంచి 49 సంవత్సరాల వయ సున్న ఆదివాసీ మహిళలు రక్తహీనతతో జీవిస్తు న్నారు. ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థనే వీరికి ఇప్పటివరకు ఎంతో కొంత అండగా ఉంది.ఈ సవరణ చట్టం తో మార్కెట్‌ చెప్పే రేటుకు కొనలేక ఆదివాసీలు అత్యంత పేదరికంలోకి కూరుకుపోతారు. ఆది వాసీల స్వయంసమృద్ధి జీవన విధానం, రాజ్యాం గ రక్షణలు,స్వయంపాలనా చట్టాలు బలహీనమవు తాయి. కొత్త వ్యవసాయ చట్టాల ద్వారా షెడ్యూల్డ్‌ ప్రాంతం విచ్ఛిన్నమై, పరాధీనమైపోతుంది.
సీసాలో ‘పీసా’ పాతర
పరిపాలనా వికేంద్రీకరణలో భాగంగా స్థానిక సంస్థలకు అధికారాలను కట్టబెట్టడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం 73,74రాజ్యాంగ సవరణలను చేసింది.వీటిలో భాగంగా భూరియా కమిటీ సిఫా రసుల మేరకు 1996 లో పార్లమెంట్లో 40 వ చట్టం ద్వారా ‘పీసా’ అమల్లోకి తెచ్చింది. ఈ చట్టాన్ని రాష్ట్రంలో అమలు చేయడానికి 1994 పంచాయితీరాజ్‌ చట్టంలో మార్పులు చేశారు. 1998లోచట్టం 7ద్వారా రాష్ట్ర చట్టంలో కేంద్ర చట్టాన్ని పొందు పరచారు. చట్టం అమలు చేయ డానికి విధివిధానాలను 2011మార్చి 24న జీవో నంబర్‌ 66ను రాష్ట్ర పంచాయితీరాజ్‌ శాఖ జారీ చేసింది.ఏజెన్సీ ప్రాంతంలో మద్యం దుకాణాలు ప్రారంభించడానికి ‘పీసా’ చట్టం ప్రకారం గ్రామ సభల అనుమతి అవసరం. గతంలో విడుదల చేసిన జీవో నంబర్‌ 66 ప్రకారం ఏజెన్సీ గ్రామా ల్లో గ్రామసభలు నిర్వహించడానికి మొత్తం ఓటర్లలో మూడవ వంతు మంది హాజరైతేనే కోరం పూర్తయినట్టు. ఏ4మద్యం దుకాణాల కోసం నిర్వహిస్తున్న గ్రామసభలకు ఆదివాసీలు తక్కువ సంఖ్యలో హాజరు కావడంతో అవి తరచుగా వాయిదా పడతున్నాయి. ప్రభుత్వ ఆదా యానికి ఇది గండి కొడుతోంది. దీనితో ఆదివా సీల విస్తృతాభిప్రాయానికి గండి కొడుతూ కేవలం కొద్ది మందితో గ్రామసభ ఆమోదం పొందేలా కోరం నిబంధనలను మార్చి వేశారు. ఈ మేరకు 2019 అక్టోబర్‌ 10న పంచాయతీరాజ్‌ శాఖ జీవో 54జారీ చేసింది.దీనిప్రకారం 500 మంది ఆదివాసీ ఓటర్లుండే గ్రామంలో కేవలం 50 మంది (10 శాతం) గ్రామసభకు హాజరైతే కోరం సరిపోతుంది.501 నుంచి1,000 మంది ఉంటే 75 మంది,1,001నుంచి3,000 మంది ఉంటే 150 మంది,3,001నుంచి5,000మందికి 200,5,001 నుంచి10,000వరకూ 300 మంది,10 వేలకు పైగా ఓటర్లు ఉంటే 400 మంది హాజరైతే కోరం పూర్తయినట్టే.
పీసా చట్టం స్ఫూర్తిని దెబ్బతీసే మరో అంశం కూడా ఈ జీవోలో పొందు పరచారు. కోరం లేక గ్రామసభ వాయిదా పడితే వాయిదా పడిన రెండు గంటల వ్యవధి లోనే మళ్ళీ గ్రామ సభ నిర్వహిస్తారు. రెండవసారి కోరం లేకున్నా, ఎవరూ హాజరు కాకున్నా తీర్మా నం ఆమోదం పొందినట్టు థృవీకరిస్తారు. ఈ రెండు నిబంధన లతో ఏజెన్సీగ్రామసభలు పూర్తిగా అస్థిత్వం కోల్పో యినట్టే.54జీవోను కనీసం ప్రభుత్వ జీవోల వెబ్‌ సైట్లో కూడా పెట్టకపోగా వివిధ శాఖలకు, ఐటీడీ ఏలకు,పంచాయితీరాజ్‌ సంస్థలకు పంప లేదు.
జీవో చట్టబద్దతపై చర్చ
అదివాసీల అభిప్రాయాలు తెలుసుకోకుండా పీసా చట్టం స్ఫూర్తిని దెబ్బతీసే విధంగా జారీ చేసిన 54జీవో చట్టబద్దతపై సర్వత్రా చర్చ జరుగు తోంది. 2018లోచట్టం5ద్వారా అమల్లోకి వచ్చి న కొత్త పంచాయితీరాజ్‌ చట్టంలో పీసా నిబం ధనలను చేర్చినప్పటికీ ఈచట్టం అమలు చేయ డానికి పూర్తి స్థాయిలో విధివిధానాలను (గైడ్‌ లైన్స్‌) ఇప్పటి వరకూ రూపొందించలేదు. 1998 లో సవరించిన పంచాయితీరాజ్‌ చట్టం ప్రకారం పీసా నిబంధనలను జీవో 66ద్వారా అమల్లోకి తెచ్చారు. కొత్తచట్టం వచ్చిన తర్వాత కూడా ఇంకా ఇదే జీవోను అమలు చేస్తున్నారు. కొత్త చట్టం అమల్లోకి రావడంతో పాత జీవో చెల్లదని వారంటున్నారు. ఇది చెల్లక పోతే ఈ జీవోలో కోరం కోసం సవరణలు చేస్తూ జారీ చేసిన కొత్త జీవో 54 మనుగడ కూడా ప్రశ్నార్థకం కానుంది. ఈ జీవోకు వ్యతిరేకంగా న్యాయ పోరాటం చేస్తామని ఆదివాసీ సంఘాలు హెచ్చరస్తున్నాయి.
నిబంధనలకు పాతర
గోదావరి చెంతనే గ్రామాలున్నా ట్రక్కు ఇసుక కావాలంటే ఒక యజ్ఞం చేయాల్సిందే. గిరిజనులు ఇల్లు కట్టుకోడానికి,మిర్చి కల్లాల్లోకి ఇసుక కావా లంటే సవాలక్ష నిబంధనలు పాటించాలి. స్థానిక అధికారుల నుండి ఐటిడిఎ అధికారుల వరకు అనేక ఆంక్షలు పెడుతున్నారు. ఎవరైనా ధైర్యం చేసి ఇసుక తోలుతే కేసుల వరకు వెళ్ళాల్సిందే. అలాంటిది మండలంలోని గుండాల ఇసుక రాంపులో యథేచ్ఛగా ఇసుక తవ్వకాలు చేస్తూ పక్క రాష్ట్రాలకు లారీల్లో తరలిస్తున్నా పట్టించుకునే నాథుడే లేడు.ఈ ఇసుక ర్యాంపు పెద్దలకు కాసుల పంటగా మారింది. లారీలు, ట్రాక్టర్లలో ఇసుకను పక్క రాష్రాలకు తరలిస్తూ ప్రజా సంపదను దోచుకుంటున్నారు.దీనిపై ప్రశ్ని స్తే అనుమతులున్నాయని నిర్వాహకులు చెబుతు న్నారు. అనుమ తుల విషయం పక్కనపెడితే, ఇక్కడ ఇసుక అమ్మ కం కూడా ప్రభుత్వ నిబంధ నలకు విరుద్ధంగా జరుగుతున్నట్లు ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి. పక్క రాష్ట్రం చత్తీస్‌ఘడ్‌ వేబిల్‌తో ఇతర రాష్ట్రాలకు ఇసుకను అక్రమ రవాణా చేస్తు న్నారని పలువురు విమర్శిస్తున్నారు.నిబంధనలకు విరుద్ధంగా రోజుకు 20నుంచి 30వరకు లారీలు, ట్రాక్టర్లతో ఇసుకను పక్క రాష్ట్రాలకు తరలిస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.
గిరిజన చట్టాలు బేఖాతరు…
ఏజెన్సీలో ఎటువంటి ఖనిజ సంపద తవ్వకాలు చేయాలన్నా 1/70,పీసా చట్టాల ప్రకారం గ్రామ సభ నిర్వహించి స్థానిక పంచాయతీ అను మతి పొందాల్సి ఉంది. గ్రామసభ ఆమోదం లేకుండా ఏ అధికారికీ ఖనిజ సంపద తవ్వకాలకు అనుమ తులు ఇచ్చే అధికారం లేదు. అసలు గ్రామసభే నిర్వహించలేదని, ఇక్కడ ఇసుక తవ్వకాలకు తమ పంచాయతీ నుంచి ఎటువంటి ఆమోదం తెలియ జేయలేదని స్థానిక పంచాయతీ నాయకులు చెబు తున్నారు.
ప్రభుత్వ నిబంధనలు ప్రకారం ఏజెన్సీ లో స్థానిక గిరిజన సొసైటీలకు మాత్రమే క్వారీ నిర్వహించే అధికారం ఉంది. అది కూడా మను షులతో మాత్రమే తవ్వకాలు చేయాలి. నిబం ధనలు ప్రకారం ఏజెన్సీలో ప్రైవేటు వ్యక్తుల ఆధ్వ ర్యంలో ఇసుక ర్యాంపు నిర్వహణ చేయడానికి వీల్లేకపోగా, ఇక్కడ గిరిజనేతరులు, అందులోనూ స్థానికేతరులు జెసిబిలతో ఇష్టానుసారంగా ఇసుక తవ్వకాలు చేస్తున్నారు. ప్రభుత్వ నిబంధనలను, గిరిజన చట్టాలనుతుంగలో తొక్కి గుండాల ఇసుక ర్యాంపుకు అనుమతులు ఎలా ఇచ్చారని ఆదివాసీ సంఘాల నాయకులు ప్రశ్నిస్తున్నారు. అందువల్ల చట్టాలకు, నిబంధనలకు వ్యతిరేకంగా ఉన్న గుండాల ఇసుక ర్యాంప్‌ను మూసివేయాలని, లేకుంటే పెద్ద ఎత్తున పోరాటం చేస్తామని గిరిజన సంఘాల నాయకులు హెచ్చరిస్తున్నారు. నిర్వాహ కులు,అధికారులపై చట్టపరమైన చర్యలు తీసు కోవాలి. (రచయిత : సామాజిక కార్యకర్త)

పాఠశాలల విలీనం, ఇంగ్లీష్‌ మీడియం, సి.బి.ఎస్‌.ఇ, బైజూస్‌, సాల్ట్‌…పేరు ఏదైనా ప్రభుత్వ విద్యా రంగంలో ప్రవేశపెట్టిన సంస్కరణలన్నీ విద్యార్థుల నమోదు పెంచేదానికి, వారిని ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో నిలిపి ఉంచేందుకు, వారికి నాణ్యమైన విద్య అందించేదానికి ఉపయోగపడలేదనేది అనుభవంలో అర్థమవుతున్నది. ఈ సంస్కరణలన్నీ ఉపాధ్యాయుల కుదింపు, ప్రైవేటీకరణను ప్రోత్సహించే విధంగానే ఉన్నాయనేది స్పష్టం అవుతున్నది. దీనితో ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చదువుతున్న బడుగు, బలహీన వర్గాల పిల్లలు తీవ్రంగా నష్టపోయే ప్రమాదం ఉంది.
సమాజ పరివర్తనకు, దారిద్య్ర నిర్మూలనకు, ఆకలిని అంతం చేయడానికి ఒక విప్లవాత్మక సాధనం విద్య. పాలో ఫ్రీర్‌ అనే విద్యావేత్త విద్య ప్రాముఖ్యతను వివరిస్తూ…మనిషి వ్యక్తిత్వ వికాసం, వ్యక్తి సామర్ధ్యాలను పెంచే సాధనం విద్య అన్నారు. అయితే విద్యా రంగంలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం అనేక సంస్కరణలను ప్రవేశపెడుతూ…ఈ సంస్కరణలన్నీ మన పిల్లలను ప్రపంచ స్థాయి విద్యార్థులుగా తీర్చిదిద్దడానికని నమ్మబలు కుతున్నది. కానీ ఇవి మన చిన్నారులను ప్రపంచ స్థాయి విద్యార్థులుగా తయారు చేయడం సంగతి అటుంచి వారిని విద్యకే దూరం చేసేలా వుండడం విచారకరం. ఎన్‌.ఇ.పి-2020 అమలు పేరుతో మూడు కిలోమీటర్లలోపు వున్న పాఠశాలలను విలీనం చేయడానికి సిద్ధమైన ప్రభుత్వం విద్యార్థులు, తల్లిదండ్రులు, ఉపాధ్యాయుల ఆందోళనలతో దానిని ఒక కిలోమీటర్‌కు కుదించి అమలు చేశారు. ఈ క్రమంలో తల్లిదండ్రులు, విద్యార్థులు ‘మా ఊరు బడి మా ఊరిలోనే ఉండాలి’ అని చేసిన తీవ్రమైన ఆందోళనలు, ఎమ్మెల్సీల బస్సు యాత్రలు, ఉపాధ్యాయ సంఘాల ఆందోళనలతో ప్రభుత్వం మొదట ప్రకటించిన అన్ని స్కూళ్లను విలీనం చేయలేకపోయింది. 5,400 ప్రాథమిక పాఠశాలలు, 600 ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలను ఉన్నత పాఠశాలల్లో విలీనం చేశారు. దీంతో ఇప్పటికే ఏకోపాధ్యాయ పాఠశాలలుగా ఉన్న 8000 పాఠశాలలతో పాటు మరో 4000 పాఠశాలలు ఏకో పాధ్యాయ పాఠశాలలుగా మారాయి. విభజించిన తర్వాత ఒకటి రెండు తరగతులు మిగిలి ఉన్న ప్రాథమిక పాఠశాలల పరిస్థితి దయనీయంగా వుంది. ఇక్కడ 10 లేదా అంతకన్నా తక్కువ విద్యార్థులు, ఒకే ఒక్క ఉపాధ్యాయుడితో…పాఠశాలకు ఉండవలసిన హంగు, ఆర్భాటాలను కోల్పోయి…సహజ మరణం పొందే బడులుగా మారాయి. దీనితో ఆ పాఠశాలలో మిగిలిన విద్యార్థులు చదువు మానేయడం లేదా ప్రైవేటు పాఠశాలలకు తరలిపోవడం తప్ప మరో దిక్కు లేని వారిగా మిగిలిపోయారు. తీరా ఇప్పుడు విలీనం తర్వాత మిగిలిన ఒకటి రెండు తరగతులలో పది లేదా అంతకన్నా తక్కువ విద్యార్థులున్న పాఠశాలలను మూసివేయాలని ప్రభుత్వం ఆలోచన చేస్తున్నది. ఉన్నత పాఠశాలల్లో విలీనం చేసిన విద్యార్థుల సంఖ్యకు అనుగుణంగా ఉపాధ్యాయులను నియ మించడానికి రూపొందించిన జీవో-117 నిబంధనలు ఉపాధ్యాయుల కుదింపే లక్ష్యంగా ఉన్నాయి. దీనితో 37 వేల యస్‌.జి.టి పోస్టులు, 18 వేల స్కూల్‌ అసిస్టెంట్‌ పోస్టులు కనుమరుగు అయ్యాయి. ఉపాధ్యాయులను కుదించి ప్రపంచ స్థాయి విద్యార్థులను తయారు చేయడం ఎలా సాధ్యమో పాలకులే చెప్పాలి. ఈ విలీన ప్రక్రియ వలన అందుబాటులో ఉన్న స్కూలు నుండి దూరంగా ఉన్న స్కూలుకు విద్యార్థులను బలవంతంగా తరలించడం వలన విద్యార్థులు చదువు మధ్యలోనే బడి మానేస్తారనే ఆందోళన వ్యక్తం అవుతున్నది. దీనితో అందరికీ విద్య అందించాలనే రాజ్యాంగ లక్ష్యం నెరవేరదు. ఇది 2002లో 86వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా ప్రవేశపెట్టిన ఆర్టికల్‌ 21-ఏ ని ఉల్లంఘించడమే అవుతుంది. విలీనం అనంతరం రేషనలైజేషన్‌ కోసం జీవో-117 ప్రకారం ఉపాధ్యాయ విద్యార్థుల నిష్పత్తిని ప్రాథమిక పాఠశాలలో 1:30, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలో 1:45, ఉన్నత పాఠశాలలో 1:53గా నిర్ణయించారు. ఇది విద్యా హక్కు చట్టం-2009 నిబంధన లకు విరుద్ధంగా ఉంది. విద్యాహక్కు చట్టం-2009లో ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలో 1:35, ఉన్నత పాఠశాలలో 1:45 ఉండాలని సూచించారు. కానీ దీనికి భిన్నంగా ఉపాధ్యా యుల కుదింపే లక్ష్యంగా జరిగింది. ఇది విద్యార్థుల అభ్యసనా ఫలితాలపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతుంది. ఉపాధ్యాయులకు అదనపు భారం మోపడంతో ఆనందకరమైన బోధనా అభ్యసన భారంగా మారే ప్రమాదం ఉంది. ప్రభుత్వం ఈ సంస్కరణలు ప్రవేశపెట్టడానికి సాకుగా చూపుతున్న ఎన్‌.ఇ.పి-2020లో కూడా 5ం3ం3ం4 అనేది అభ్యసనా దశలుగానే ప్రకటించింది తప్ప దీనికోసం భౌతికపరమైన విభజన అవసరం లేదని స్పష్టంగా ప్రకటించారు. అందువలన ఈ విలీన ప్రక్రియ రాజ్యాంగం లోని ఆర్టికల్‌ 21-ఎ, విద్యాహక్కు చట్టం-2009, ఎన్‌.ఇ.పి-2020 లను పూర్తిగా ఉల్లంఘించడమే అవుతుంది. అభివృద్ధి చెందిన అన్ని దేశాల విద్యా వ్యవస్థలు, చివరికి ఎన్‌.ఇ.పి-2020 కూడా బోధనా భాషగా మాతభాషను ఒకటి నుండి ఐదు తరగతుల వరకు, అవసరమైతే ఎనిమిదో తరగతి వరకు కొనసాగించడం ద్వారానే పిల్లలలో భావనలు, అభివృద్ధి అర్థవంతంగా ఉంటుందని తెలియజేస్తున్నాయి. ఇంగ్లీష్‌ భాష నేర్చుకోవడానికి బోధనా భాష ఆటంకం కాదని విద్యావేత్తలు చెప్తున్నారు. కానీ అశాస్త్రీయ పద్ధతిలో బోధనా భాషగా ఇంగ్లీషును ప్రవేశపెట్టి పిల్లలను బలవంతంగా ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలోకి నెట్టడం పిల్లల హక్కులను కాలరాయడమే. కనీసం ఏ భాషలో చదువుకోవాలో నిర్ణయించుకునే అవకాశం కూడా వారికి ఇవ్వకపోవడం పిల్లలపై ప్రభుత్వం చేస్తున్న దాడిగానే పరిగణించాలి. దీనితో పిల్లలు ఇంటి భాషకు, బోధనా భాషకు మధ్య సమన్వయం చేసుకోలేక భావనలను అర్థం చేసుకోవడంలో ఇబ్బందులకు గురవుతుంటే భవిష్యత్తులో ఏ విధంగా విజయవంతం అవుతారో ఏలిన వారికే తెలియాలి. దీనికి భిన్నంగా ప్రైవేటు వ్యవస్థలో కూడా మాతృభాషలో బోధనను తప్పనిసరి చేయడం ద్వారానే పిల్లల జ్ఞానాభివృద్ధి, జ్ఞానతష్ణను తీర్చగలం. 42వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా విద్యను కేంద్ర జాబితా నుండి ఉమ్మడి జాబితా లోకి మార్చడం జరిగింది. ఆ యా రాష్ట్రాలలో ఉన్న భౌతిక పరిస్థితులు భౌతిక వనరుల ఆధారంగా విద్యలో కావలసిన మార్పులు, చేర్పులు చేసుకునే అధికారం రాష్ట్రాలకు రాజ్యాంగం కల్పించింది. 2019లో అధికారంలోకి వచ్చిన కేంద్ర ప్రభుత్వం రాష్ట్రాల హక్కులను నిరాకరిస్తూ అన్ని వ్యవస్థలను కేంద్రీకృతం చేస్తుంది. దానిలో భాగంగానే విద్యా రంగంలో కూడా నీట్‌-2020, ఎన్‌.ఇ.పి-2020, సిలబస్‌లో చరిత్రను మార్చడం వంటివి చేస్తున్నది. అన్ని రాష్ట్రాలు సిబిఎస్‌ఇ ప్రవేశపెట్టాలని ఒత్తిడి తెస్తున్నది. రాష్ట్రాలలో ఎస్‌.సి.ఇ.ఆర్‌.టి కరికులం, బోధనా పద్ధతులను తయారు చేస్తుంది. సి.బి.ఎస్‌.ఇ ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా కరికులం, బోధనా పద్ధతుల్ని ఎన్‌.సి.ఇ.ఆర్‌.టి నిర్ణ యిస్తుంది. సి.బి.ఎస్‌.ఇ ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా చరిత్రలో మన రాష్ట్ర సంబంధిత అంశాలు ఉండే అవకాశం ఉండదు. అందువలన దీనిని ఎస్‌.సి.ఇ.ఆర్‌.టి పరిధిలోనే ఉంచి సి.బి.ఎస్‌.ఇ లోని మంచి అంశాలను స్వీకరించవచ్చు. విద్యా వ్యవస్థలో అద్భుత ఫలితాలు సాధించిన ఢల్లీి ప్రభుత్వం ఇప్పటివరకు ఉన్న సి.బి.ఎస్‌.ఇ, ఐ.సి.ఎస్‌.ఇ బోర్డులతో పాటు డి.బి.ఎస్‌.ఇ ని ప్రారంభించి దాని అభివృద్ధికి చర్యలు తీసుకుంటున్నది. దీనికి భిన్నంగా సిబిఎస్‌ఇని ప్రవేశపెట్టి ఎస్‌.సి.ఇ.ఆర్‌.టి ని నిర్వీర్యం చేయడమనేది రాష్ట్ర ప్రయోజనాలకు తీవ్ర నష్టం. విద్యాబోధనలో టెక్నాలజీని మిళితం చేయడాన్ని ఆహ్వానించాల్సిందే. అయితే ఉపాధ్యాయుల బోధనకు బైజూస్‌ ప్రత్యామ్నాయం కాదు. కరోనా కాలంలో ఉపాధ్యాయుని ప్రత్యక్ష బోధనకు డిజిటల్‌ లెర్నింగ్‌ ప్రత్యామ్నాయం కాదని అందరికీ అనుభవం అయింది. దీనికి భిన్నంగా మంచి ఉపాధ్యాయులను గుర్తించి వారితో డిజిటల్‌ కంటెంట్‌ రూపొందించుకుంటే అది ఎక్కువ ఫలితాన్ని ఇచ్చి ఉండేది.
పాఠశాలల విలీనం, ఇంగ్లీష్‌ మీడియం, సి.బి.ఎస్‌.ఇ, బైజూస్‌, సాల్ట్‌…పేరు ఏదైనా ప్రభుత్వ విద్యా రంగంలో ప్రవేశపెట్టిన సంస్కరణలన్నీ విద్యార్థుల నమోదు పెంచే దానికి, వారిని ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో నిలిపి ఉంచేందుకు, వారికి నాణ్యమైన విద్య అందించేదానికి ఉపయోగపడలేదనేది అనుభవంలో అర్థమవుతున్నది. ఈ సంస్క రణలన్నీ ఉపాధ్యాయుల కుదింపు, ప్రైవేటీకరణను ప్రోత్సహించే విధంగానే ఉన్నాయనేది స్పష్టం అవుతోంది. దీనితో ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చదువుతున్న బడుగు బలహీన వర్గాల పిల్లలు తీవ్రంగా నష్టపోయే ప్రమాదం ఉంది. స్కూళ్ల విలీనం పేరుతో గందరగోళం సృష్టించడంతో, ప్రభుత్వ పాఠశాలల నుండి ప్రైవేటు స్కూళ్లకు ఈ సంవత్సరం లక్షల్లో పిల్లలు తరలి వెళ్లారు. విద్యార్థులలో పఠన సామర్థ్యాలు, గణిత సామర్థ్యాలు 2012 ముందు నాటి స్థితికి పడిపోయాయని ‘అసర్‌ రిపోర్టు-2022’ తెలియజేస్తున్నది. ఏకపక్షంగా అమలు చేసిన సంస్కరణలతో విద్యార్థుల చదువు గందం గోళంలో పడిరది. ఈ నేపథ్యంలో మన రాష్ట్ర ప్రభుత్వం…ప్రభుత్వ విద్యను బలోపేతం చేసే దిశగా ఆలోచించాలి. లేని పక్షంలో విద్యా రంగంలో సానుకూల ఫలితాల కోసం ప్రజలే పోరు బాట పడతారు.
సమైక్యతా సాధనంగా విద్య..
స్వతంత్ర భారత దేశ తొలి విద్యాశాఖా మంత్రి మౌలానా అబుల్‌ కలామ్‌ ఆజాద్‌ పుట్టిన రోజు నవంబర్‌ 11న జాతీయ విద్యా దినోత్సవంగా పాటించబడుతోంది.1947 ఆగస్టు 15 నుంచి తాను మరణించిన 1958 ఫిబ్రవరి 22 వరకు పదిన్నర సంవత్సరాలు కేంద్ర మంత్రిగా పనిచేసిన మౌలానా ఆజాద్‌ దేశ సర్వతోముఖాభివృద్ధికి దోహదపడే సమగ్ర విద్యా విధాన రూపకల్పనకు పునాదులు వేశారు. రాజ్యాంగ విలువలతో కూడిన లౌకిక విద్యను అన్ని స్థాయిల్లోనూ అందరికీ సమా నంగా అందించేందుకు బహుముఖ పథకాలు, ప్రణాళికలు రచించారు. కామన్‌ స్కూల్‌ సిస్టం, 10ం2ం3గా విద్యా విధాన చట్రాన్ని నిర్ధారించారు. బ్రిటీష్‌ పాలనలోని పరిమి తులను అధిగమించి శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాల్లో సత్వర ప్రగతిని సాధించేందుకు వివిధ స్థాయిల్లో విద్యారంగం పరిస్థితిని పరిశీలించి సరైన దిశా నిర్దేశాలు చేయటానికి విశేష కృషి చేశారు. 1948లో ప్రాథమిక, ఉన్నత విద్యకు, 1952లో సెకండరీ విద్యకు ప్రత్యేక కమిషన్‌లు నియమించారు. తొలి ఐదేళ్ళ కాలంలోనే యుజిసి, ఐసిసిఆర్‌, ఎఐసిటియు, సిఐఎన్‌ఆర్‌, తదితర అత్యున్నత సంస్థలతోపాటు ఖరగ్‌పూర్‌లో ప్రతిష్టాత్మక సాంకేతిక విద్యాసంస్థను, సంగీత, సాహిత్య, లలితకళా అకాడమీలను ఏర్పాటు చేశారు. దేశం గర్వించే విద్యాశాఖామాత్యులుగానే కాక బహుముఖ ప్రజ్ఞానా శాలిగా, సుప్రసిద్ధ రాజనీతిజ్ఞుడిగా, హిందూ, ముస్లిం సమైక్యతా సారథిగా మౌలానా ఆజాద్‌ స్వతంత్ర భారత నిర్మాతల్లో ప్రము ఖులుగా చరిత్రలో నిలిచిపోయారు. ఆయనకు మరణానం తరం 1992లో ‘’భారతరత్న’’ బిరుదునిచ్చి గౌరవించారు.
ఆయన చనిపోయి 57 సంవత్సరాలు గడిరచింది. కానీ ఆయన తలపెట్టిన విద్యావిధానం ఇంకా అసమగ్రంగా, అనేక మందికి అందకుండా నిరాశా నిస్పృహలతో నిట్టూరుస్తోంది. జాతీయ సగటు అక్షరాస్యత 73.9 శాతంగానే ఉండిపోవటంతో ఏడు సంవత్సరాలు పైబడిన జనాభాలో 28.7 కోట్ల మంది నిరక్షరాస్యులుగా ఉన్నారు. ప్రపంచంలోని మొత్తం నిరక్షరా స్యుల్లో 37 శాతం మంది మన దేశంలోనే ఉండడం పాలకుల అసమర్థ పాలనకు నిలువెత్తు నిదర్శనం. కనీసం 14 ఏళ్ళ ప్రా యం వరకైనా బాలబాలికలకు ఉచితంగా, నిర్బంధంగా విద్యను అందించాలనే మౌలానా ఆకాంక్షకు అనుగుణంగా ఎట్టకేలకు విద్యా హక్కు చట్టం వచ్చినా కేంద్రంలోని కాంగ్రెస్‌, బిజెపి పార్టీల పాలనా వైఫల్యాలతో అది కాగితాలకే పరిమితమయింది. పాఠ శాలల్లో చేరిన విద్యార్థులలో సగం మంది 8వ తరగతి కూడా చ దవకుండా మధ్యలోనే మానేస్తుండడంతో పాఠశాల విద్యా సా ్థయికి చేరుకోలేక పోతున్నారు. నిరక్షరాస్యుల్లో, మధ్యలోనే బడి మానేస్తున్న వారిలో అధికులు దళితులు, గిరిజనులు, మైనార్టీలే.
పాఠశాల విద్యను గట్టెక్కిన వారిలో కూడా అందరూ పై చదువులకు పోవటం లేదు. 15-18 సంవత్సరాల వయస్కుల్లో 22 శాతం మంది మాత్రమే కాలేజీల్లో చేరుతు న్నట్లు నివేదికలు వెల్లడిస్తున్నాయి. దేశ జనాభాల్లో గ్రాడ్యుయేట్లు 4.5శాతం మందే ఉన్నట్లు 2011 జనాభా లెక్కలు వెక్కిరిస్తు న్నాయి. ఇక నాణ్యత విషయంలోనూ నాసికరమే. ప్రథమ్‌ సంస్థ ప్రకటిం చిన వార్షిక విద్యాస్థాయి-2014 నివేదిక ప్రకారం 5వ తరగతి విద్యార్థుల్లో సగం మంది, 8వ తరగతి విద్యార్థుల్లో నాల్గవ వం తు మంది రెండవ తరగతి తెలుగు వాచకాన్ని కూడా తప్పులు లేకుండా చదవలేకపోతున్నారు. అంతేకాదు 3వ తరగతి గణి తంలోని కూడిక లు, తీసివేతలు, భాగహారాలు కూడా చేయలేక పోతున్నారని తేల్చింది. నిర్ణీత విద్యా ప్రమాణా లు లేకపోవడం అనేది పాఠశాలల స్థాయికే పరిమితంకాక అన్ని స్థాయిల్లోనూ అదే పరిస్థితి కొట్టొచ్చినట్లు కనిపిస్తోంది. ఇంజనీరింగ్‌ అర్హత కలిగిన వారిలో 15 శాతం మందికి మాత్రమే ఉద్యోగాలకు సరి పడిన సామర్థ్యం ఉంటు న్నట్లు పారిశ్రామిక సంస్థలు అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నాయి. ప్రపంచంలోని అత్యున్నత ప్రమా ణాలు గల 200 విశ్వ విద్యాలయాల్లో భారతదేశానికి చెందినవి ఒక్కటి కూడా లేదు.వివిధ దేశాల్లోని విద్యార్థుల స్థాయినీ బేరీజువేసే అంతర్జాతీయ సంస్థ (పిఐఎస్‌ఐ) జాబితా నుంచి భారతదేశం ఆరేళ్ల క్రితమే తప్పుకున్నది. ప్రపంచ దేశాలతో పోటీ పడలేకపో తున్నందున మన దేశంలో విద్యా సంస్థల ప్రమాణాలను కొలిచే వ్యవస్థను మనమే ఏర్పాటు చేసుకోవాలని ఇటీవల కేంద్ర ప్రభు త్వ మానవ వనరుల అభివృద్ధి శాఖ నిర్ణయించుకున్నది. అమెరి కాలోని సిలికాన్‌ వ్యాలీలోని సాఫ్ట్‌వేర్‌ నిపుణుల్లో అత్యధికులు భారతీయులేనని, దేశ దేశాల్లో మన డాక్టర్లు, శాస్త్రవేత్తలు ఎంతోమంది ఉన్నారని గొప్పలు చెప్పుకోవడం వల్ల ఒరిగేదే ముంది. ‘’ఇంట్లో ఈగల మోత బయట పల్లకీల మోత’’ అన్నట్లుగా ఉంది.కేంద్రంలో, చాలా రాష్ట్రాల్లో బిజెపి అధికారంలోకి వచ్చిన తరువాత విద్యా రంగంలో ప్రతికూల పరిణామాలు పెరిగి పోతున్నాయి. సమాజాభివృద్ధికి తోడ్పడే శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాలను విస్మరిస్తూ మూఢ విశ్వా సాలను ప్రచారంలోకి తెస్తున్నారు. పదమూ డేళ్ళ బాలికపై అత్యాచారం చేశాడనే ఆరోప ణలతో మూ డేళ్ళ నుంచి జైలులో ఉంటున్న ఆశారాం బాపు జీవిత కథను ఆదర్శ పురుషుల జాబితాలో భాగంగా రాజస్థాన్‌లో ఉపవాచ కంగా ఉపయోగిస్తున్నారు. అదే పుస్తకాన్ని ఇటీవల ఛత్తీస్‌గఢ్‌ రాష్ట్రంలోని 10వ తగరతి విద్యార్థులకూ పంచిపెట్టారు. కొన్ని రాష్ట్రాల్లోని పాఠశాలల ప్రార్థనా సమయంలో సూర్యనమస్కా రాలు చేయిస్తు న్నారు. ఆ విధంగా చేయని మహా రాష్ట్రలోని ఒక టీచర్‌ను ఉద్యోగం నుంచి తొలగిస్తే సుప్రీంకోర్టుకు వెళ్లి రక్షణ పొందాల్సి వచ్చింది. మధ్యప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం బడిపిల్లల మధ్యా హ్న భోజన పథకంలో కోడిగుడ్డును నిషేధించింది. చీర, జాకెట్‌ మాత్రమే ధరించాలని గుజరాత్‌ ప్రభుత్వం మహిళా టీచర్ల వస్త్రధారణపై ఆంక్షలు విధించింది. ఈ విధంగా విద్యా రంగంలో హిందూత్వ ఎజెండాను జొప్పిస్తూ దళితులూ, క్రిష్టియన్‌లు, ముస్లిం విద్యార్థులు, టీచర్లను లొంగదీసుకొనేందుకు హిందూ త్వ చర్యలు చాపకింద నీరులా అల్లుకుంటున్నాయి.
నూతన విద్యావిధానం-2015 పేరుతో కేంద్ర విద్యాశాఖ చేస్తున్న బూటకపు సంప్రదింపుల తతంగం మరింత ఆందోళన కరంగా ఉంది. ఉన్నత, సాంకేతిక విద్యలతోపాటు పాఠశాల విద్యను కూడా పబ్లిక్‌-ప్రయివేట్‌ పార్టనర్‌షిప్‌కు ఎగదోస్తు న్నది. విదేశీ విద్యా సంస్థలకు, స్వచ్ఛంద సంస్థలకూ భారతీయ విద్యార్థులను బలిచేసే వినాశకర బిల్లులతో ఎదురుచూస్తోంది. విద్యారంగం నుంచి ప్రభుత్వాలను తప్పించేందుకు ఎన్నికల కమిషన్‌ లాంటి స్వయం ప్రతిపత్తిగల సంస్థను ఏర్పాటు చేయా లనే ప్రతిపాదనను ‘’శిక్షా సంస్కృతి ఉత్థాన్‌ న్యాస్‌’’ (ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ అనుబంధ) అనే సంస్థతో ముందుకు తెస్తోంది. మరోవైపు కేంద్ర బడ్జెట్‌లో విద్యకు నిధులను భారీగా కోతకోయటం వల్ల ప్రభుత్వ విద్యా సంస్థలు మరింత దివాళా తీసే పరిస్థితి తయారైంది. ప్రయివేట్‌ విద్యావ్యాపారం విచ్చలవిడిగా విస్తరిస్తోంది. విద్యారంగంలో ప్రబలిపోతున్న మతోన్మాద ఎజెండాతో, ప్రయివేట్‌రంగంలోని విద్యావకాశాలతో అనైక్యతా పరిణా మాలు ప్రబలే అవకాశం ఉంది. హిందూత్వ పాఠాలతో మతాల మధ్య విభజనకు దారితీస్తుంది. ప్రయివేట్‌ కార్పొరేట్‌ కాలేజీల్లో సంపన్నులు, పై కులాల పిల్లలు చేరటం, ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో దళితులు, గిరిజనులు, బిసిల పిల్లలే మిగిలిపోవటం విద్యారంగంలో ఆధునిక అంటరానితనంగా తేలిపోతోంది. ఈ రెండు పరిణామాలతో భావిభారత పౌరుల్లో సమైక్యతా భావజాలాన్ని ప్రోది చేయాల్సిన విద్యా విధానమే విచ్ఛిన్నకర శక్తిగా మారే ప్రమాదం పొంచివున్నది. అది మౌలానా అబుల్‌ కలాం ఆజాద్‌ ఆకాంక్షలకు అపచారం చేసినట్లు కాగలదు. కనుక భారతీయుల సమైక్యతా సాధనంగా విద్యను వికసింపజేస్తేనే తొలి విద్యామంత్రికి నిండు నివాళి అర్పించినట్లు అవుతుంది. అందుకు అనువైన విద్యావిధానం కోసం ప్రత్యేక కృషి జరగాల్సిన అవసరం ఉన్నది. -(వ్యాసకర్త ఎస్‌టిఎఫ్‌ఐ జాతీయ ఉపాధ్యక్షులు)/ వ్యాసకర్త యుటిఎఫ్‌ గుంటూరు జిల్లా కార్యదర్శి,
-(జి.వెంకటేశ్వరరావు)

కోయలు సామూహికంగా జరుపుకొనే భూమి పండుగ, ముత్యాలమ్మ పండుగ, కొలుపు, తాటిచెట్ల పండుగ, లేలే పండుగ, వేల్పుల పండుగతో పాటు వివాహాది కార్యక్రమాలలో సాంప్రదాయ నృత్యాలు చేస్తారు. కోయలు ఇప్ప సారాయితో పాటు తాటి, జీలుగు చెట్ల నుండి కూడా కల్లు తీసి స్త్రీ పురుషులం దరు సేవించి ఆ నిషాలో అందరూ కలిసి కేరింతల మధ్య ఆనందంగా నృత్యాలు చేస్తారు.
సంగీత వాయిద్యాలు
ఆదిమ కోయ జాతులు పూర్వం రాళ్లతో, కర్రలతో శబ్దాలు చేసేవారు. ఒక గుంపు నుండి మరో గుంపుకు సందేశాలు అందిం చడం లాంటివి, తమను రక్షించుకోనే క్రమాలలో శబ్ద తరంగిణులను చేసుకునేవారు. క్రమంగా జంతువుల చర్మాలు ఒలిచి ఎండ పెట్టి వాటిని డోలు, డప్పులుగా చేసి శబ్ద తరంగిణులు చేసుకునేవారు. వారు ఏద్కెనా విజయం సాధించినప్పుడు ఈ శబ్దాలు చేసుకుంటూ గంతులు వేసుకుంటూ వినోద కార్యక్రమాలు జరుపుకునేవారు. కాలక్రమంలో కోయజాతుల సాంప్రదాయం అభివృద్ధిలోకి వచ్చాక ఏసందర్భంలో ఏశబ్ద తరంగిణులు కావాలో,ఎలాంటి సంగీత వాయిద్యాలు వాడాలో,సహజ సిద్ధంగా వారి పరిసరాలలో లభించే వస్తువులతో సంగీత వాయిద్యాలను వారే స్వతహాగా కళాత్మకంగా తయారు చేసు కున్నారు,వీటిని పండుగలలో పెళ్ళిళ్లలో, చావు లలో,దినాలల్లో,జాతర్లలో,వేటలో,కొలు పుల్లో, విందులు-వినోదాలలో ఈ సంగీత వాయి ద్యాలు ఉపయోగిస్తున్నారు.
అందె: దీన్ని ఇనుముతో చేసి,లోపల చిన్న చిన్న గట్టివి గుండ్రనివి రాళ్ళ ముక్కలు లేదా ఇనుప ముక్కలు వేస్తారు.వీటితో అడుగు కదిలినప్పుడు శబ్దంవస్తుంది,దీన్ని మగవారు కాలికి తొడుక్కొని నృత్యాలు చేస్తారు. అడు గుకు అందె సవ్వడితోఆనృత్యం కొనసాగు తుంది.
డోలు కొయ్య: సుమారు మూడు అడుగుల పొడవు కలిగి,కుడి ప్రక్క అడుగు,ఎడమ వారం కలిగి ఉండే శబ్ద తరంగిణి.దీన్ని వేగిస చెట్టు గుల్లను చెక్కి, డోలుగా చేసి దీన్ని రెండు వైపులా మేక చర్మం కుడి వైపు,గొడ్డు చర్మం ఎడమ వైపుతో మూస్తారు.ఈ డోలును చర్మం తాడుతో బిగించి కడతారు.ఈ డోలును నృత్యం చేసేటప్పుడు మగవారు మెడలో వేసుకొని కుడివైపు చేతితో,ఎడమవైపు సిర్ల కర్రతో వాయిస్తారు. దీన్ని ఆయా సంద ర్భాలలో ఉపయోగించే ప్రధాన సాంప్రదాయ సంగీత వాయిద్యం.
తూత కొమ్ము -అక్కుం : దీన్ని అడవి దున్న కొమ్ము తో తయారు చేసుకుంటారు. అడుగు న్నర పొడవు కలిగి ఉండి అర్ధ చంద్రా కారంలో ఉంటుంది,ఊదేవైపు సన్నగాను మరోవైపు వెడల్పుగాను ఉంటుంది. దీన్ని ఊదినప్పుడు శబ్ధ సంగీతం వస్తుంది. దీన్ని సాంప్రదాయ నృత్యాలు, వేట మొదల్కెన సందర్భాలలో ఉపయోగిస్తారు. వీటిని తాటాకులతో కూడా తయారు చేసుకుంటారు. అక్కుంను ఇత్తడి లేదా ‘డాక్రామెటల్‌’తో తయారు చేస్తారు.సాధారణంగా ఇది తూత కొమ్ము ఆకారాన్ని కలిగి ఉంటుంది. దీని ఎడమవైపు సన్నగ ఉండి ఆ భాగంలో ఊదటానికి అనుకూలంగా రంధ్రం చేస్తారు. దీని క్రింది భాగం చివరి వరకు చూడటానికి కళాత్మకంగా గజ్జెలు అమర్చుతారు. దీని రంధ్రం నుండి ఊదితే అద్భుతమైన శబ్ద తరంగం వస్తుంది. కోయ జాతులు దీన్ని ప్రత్యేకంగా వేల్పులు-కొల్పులలో మాత్రమే ఉపయోగిస్తారు. కోయవారి సాంప్రదాయంలో అక్కుం ప్రత్యేక చారిత్రక సంస్కృతికి స్థానం పొందిన సంగీత వాయిద్యం.దీన్ని పూజ వస్తువుగా వినియోగిస్తారు.
కోయలు ప్రధానంగా ఐదు రకాల సాంప్రదాయ నృత్యాలు చేయడం కనిపిస్తుంది. అవి: రేలా నృత్యం,డోలి / మేళం నృత్యం, కొమ్ము నృత్యం,కురై నృత్యం,కోలాటం.
1.రేలా నృత్యం
కోయలు మూడు రకాల రేల నృత్యాలు చేస్తారు.ఈ రేల నృత్యాలలో 30నుండి 40 మంది వరకు స్త్రీ పురుషులు పాల్గొంటారు. స్త్రీ జట్టుకు ఒక నాయకురాలు, పురుషుల జట్టుకు ఒక నాయకుడు ముందు ఉండి ఈ నృత్యాలను చేస్తుంటారు. ఒక రకమైన పద్ధతిలో స్త్రీ పురుషులు పాటలు పాడుతూ ఒకరి నడుముపై ఒకరు చేతులు వేసి పాటకు అనుగుణంగా లయబద్ధంగా అడుగులు వేస్తూ వలయాకారంగా తిరుగుతూ నృత్యం చేస్తారు. ఇంకో రకమైన పద్ధతిలో స్త్రీ పురుషులు విడివిడిగా వలయాకారంగా నిలబడి, ఎవరి చేతులతో వారే చప్పట్లు కొడుతూ ముందుకు మూడు అడుగులు వేసి, వెనుకకు మూడు అడుగులు వేస్తూ పాటకు అనుగుణంగా నృత్యం చేస్తారు. మరో రకమైన పద్ధతిలో వలయాకారంగా విడివిడిగా నిలబడి అడుగులు వేస్తూ నృత్యం చేస్తూ తమ చేతులను ఇరు ప్రక్కలకు మార్చి మార్చి చప్పట్లు కొడతారు.ఈ ఆట కోలాటం మాదిరిగా ఉంటుంది. భూమి పండుగ సమయంలో గ్రామంలోని పురుషులందరు సామూహికంగా వేటకు వెళ్ళి ఏదో ఒక అడవి జంతువును వేటాడి తీసుకు వస్తారు. పురుషులు అడవి నుండి తిరిగి వచ్చేంత వరకు గ్రామంలోని స్త్రీలు రేల పాటలు పాడుతూ నృత్యాలు చేస్తారు. స్త్రీలు ఒకరి భుజాలు ఒకరు పట్టుకొని వలయాకారంగా తిరుగుతూ రేల నాట్యం చేస్తారు. సాంప్ర దాయ దుస్తులు ధరిస్తారు. అడ్డ కట్టుగా మోకాళ్ళ వరకు చీర కట్టి కుడివైపు పైట వేసుకుంటారు.శిరోజాలను అందమైన కొప్పులుగా (కూపారు ముడి) ముడుస్తారు. తలపై పక్షుల ఈకలను ధరిస్తారు. పండుగ, వివాహము, జాతర్లు, వెన్నెల రోజుల్లో ఆనందంగా మైమరచి చేసే కోయ యువతుల నృత్య భంగిమలు బహు ఆకర్షణీయంగా ఉంటాయి. వారు పాడే రేల పాటలలో రేల అంటే ‘‘వెన్నెల’’అని అర్ధం.వారి జాతి కూడా రేల చెట్టు క్రిందనే జన్మించిందనే భావం కూడ ఉంది.
ఒక రేల పాట రేలా రేలయ్యో రేలా రేలా రేరేలా
సన్నబాదు చెల్లెలే లారిదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారిదాదా వీరలరాజు చెల్లెలే లారిదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారిదాదా అద్దమన్నా నత్థింకే లారిదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారీదాదా దాని లేబరేయ్యానో లారిదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారిదాదా దానితోడు చెల్లెలే లారిదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారిదాదా ముత్త లచ్చు చెల్లెలే లారిదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారిదాదా ముత్తల జానకి చెల్లెలే లారి దాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారిదాదా
రేలా రేలా రేరేలా.. రేలా రేలా రేరేలా…. రేలా రేలా రేరేలా.. రేలా రేలా రేరేలా… రేలా రేలా రేరేలా… రేలా రేలా రేరేలా.. రేలా రేలా రేరేలా… లచ్చల నీరు చెల్లెలే లారీదాదా ఎలో చెలో బొలో చెలే లారీదాదా లచ్చల రాజు చెల్లెలే లారీదాబా ఎలో చెలో లొలో చెలే లారీదారా రేలా రేలా రేరేలా రేలా రేలా రేరేలా డోలి నృత్యం
కోయ సంఘ వ్యవస్థను ఐదుగురు వ్యక్తులు నడిపిస్తారు.వారు:దొర,పటేల్‌,వడ్డె,అడితి బిడ్డ, తలపతి.దొర,పటేల్‌ అనుమతి మేరకు తలపతి ఆధ్వర్యంలో వడ్డె ఇలవేలుపు (దేవత) కొలు పును నిర్వహించగా అడితి బిడ్డ డోలి అనే వాయిద్యాన్ని వాయిస్తూ, పాటలు పాడుతూ పడిగె (చిత్రపటం) ఆధారంగా కోయల చారిత్రక గాథలను వల్లిస్తాడు. ఇలవేల్పును గుట్టపై నుండి జాతర స్థలానికి ఎదుర్కోవ డానికి, మళ్ళీ తిరిగి సాగనంపడానికి డోలి కోయలే ముందుండి వాయిస్తారు. ఈ సంద ర్భంగా వీరు పాటలు పాడుతూ వాద్య శబ్దానికి అనుగుణంగా వలయాకారంలో తిరుగుతూ నృత్యం కూడా చేస్తారు. 2020 సంవత్సరపు మేడారం జాతర నుండి డోలి కోయలది ఒక ప్రత్యేక నృత్యంగా పేరు సంపాదించుకుంది. ఇలాంటి డోలి కోయ కళాకారుడు సకినె రామచంద్రయ్యకు భారత ప్రభుత్వం 2022లో పద్మశ్రీ పురస్కారాన్నిచ్చి సత్కరించింది.
కొమ్ము నృత్యం
కోయలు అడవి దున్నపోతు (గొర్రపోతు) కొమ్ములతో తయారు చేసుకున్న ‘సింగ’ అను శిరస్త్రాణము (టోపి) ధరిస్తారు. తాటాకులతో తలపైన బోర్లించుకునే పరిమాణంతో సింగ తయారు చేస్తారు. దాని పై మధ్య భాగంలో జానెడు ఎత్తు ఉండేటట్లు తుంచిన నెమలి ఈకలను చెక్కుతారు. సింగకు కుడి, ఎడమ వైపుల కొమ్ములను అమర్చుతారు. తాటాకులు కనపడకుండా ముదురు రంగు (పచ్చ లేదా ఎరుపు) చీరను (పెర్మ కోక) చుట్టుతారు. నెమలి పురికట్ట, కొమ్ముల చుట్టూ చుట్టగా మిగిలిన చీరను సింగ వెనుక వైపుకు వదులుతారు. ఇలా తయారైన సింగను నర్తకుడు ధరించినప్పుడు అతని తలపై నెమలి ఈకల కట్ట, కొమ్ముల జత, నర్తకుని వెనుక తల వెనుక వీపు మీదుగా కొంకులపై వేళ్ళాడుతున్న చీర మడత మాత్రమే కనిపిస్తాయి -అందంగా. ఇలా పెద్ద కోక ధరించిన నర్తకులు చేసే నర్తనం కాబట్టి దీనిని పెర్మ కోక ఆట అని కూడా పిలుస్తారేమో. ఈ నర్తకులు పూర్వ కాలంలో కేవలం ధోతిని మాత్రమే ధరించేవారనిపిస్తుంది. కాని గత రెండు, మూడు దశాబ్దాల కాలంలో వీరు చేతులు లేని బనియన్‌ లేదా టీ-షర్ట్‌, నడుము భాగం నుంచి కిందికేమో గీతల లంగాను ధరించడం అలవాటు చేసుకున్నారు. ప్రతీ పురుష నర్తకుడు తన ఎడమ భుజం మీదుగా కుడి కాలుపై వేలాడే విధంగా నాలుగు అడుగుల పొడవైన డోలకొయ్య (గండ్జ)ను ధరిస్తాడు. గండ్జను గుమ్ముడు చెట్టు దుంగతో తయారు చేస్తారు. దుంగ మధ్యలో ఫీటు, ఫీటున్నర వ్యాసంతో బోలు చేసి,ఆ బోలును ఒక వైపు ఆవు తోలుతోన,మరో వైపు హన్మబండ (అలబండ) తోలుతో మూస్తారు. ఆవు తోలుతో మూసిన వైపు అడుగు పొడవుండే చిర్ర (కట్టె)తో వాయిస్తారు, హన్మ బండ తోలుతో మూసిన వైపు ఎడమ చేతితో వాయిస్తారు. చిర్ర మొదట్లో చిన్న రంధ్రం చేసి,దాని గుండా ఒక ఇనుప రింగును దూర్చి, దానికి మువ్వలు కూర్చుతారు – వాయిస్తు న్నప్పుడు వినసొంపైన శబ్దం రావడానికి. అందరూ కాళ్ళకు అందెలు ధరిస్తారు. నర్తకుల మధ్యలో ప్రధాన పాటగాడు (మేస్త్రీ) ఉండి రేల పాటలు పాడుతూ నృత్యానికి నాయకత్వం వహిస్తాడు. పాటగాడు చిర్రతో బీటు మారిస్తే మిగతా నర్తకులు కూడా బీటు మార్చి, నృత్యాన్ని మారుస్తూ అనుసరిస్తారు. మధ్య మధ్య ముసారి కొమ్ము (తూత కొమ్ము /అడవిదున్న కొమ్ము) ను ఊదుతూ హుషారు గొలిపే శబ్దాలు చేస్తారు. నాట్యం చేసే సమయంలో ఈ ముసారి కొమ్మును భుజానికి తగిలించుకుంటారు. వారి నాట్యంలో భాగంగా అడవి దున్నపోతుల పోరాటం (పెర్మాం) ఆసక్తికరంగా ఉంటుంది. ప్రేక్షకులు భూమి మీద వేసిన రూపాయల నోట్లను లేదా కాగితపు ముక్కలను తాము ధరించిన అడవి దున్న కొమ్ము కొనలతో గుచ్చి పైకి తీయడం వంటి చిత్ర విచిత్రమైన కళలను ప్రదర్శిస్తారు. ఇలాంటి నృత్యాలు పూర్వ కాలంలో మనుగడ సాగించినా మధ్యలో కోయల ఆర్థిక స్థితి దిగజారిన కాలంలో కనుమరుగయ్యాయి. కాబట్టి ఇలాంటి నృత్యం తూర్పు గోదావరి జిల్లా గంగవరం మండలంలోని పండ్రపోల పంచాయితీలోని కోయదొర కులస్థులకు మాత్రమే వచ్చు అని 2016 లో మైపతి అరుణ్‌ కుమార్‌ రాశాడు. కాని ఆ తరువాత తెలంగాణలోని అశ్వాపురం మండలం కోయ రంగాపురం, ఏటూరునాగారం దగ్గరి చినబోయినపల్లి మొదల్కెన గ్రామాల కోయలు ఈ నృత్యాన్ని నేర్చుకున్నారు. ఇప్పుడు ఈ నృత్యాన్ని మేడారం జాతరతో పాటు గంగాలమ్మ, కొండరాజులు, పసరుబోలి, పప్పుకొత్త,పలకం,బడ్డి మొదల్కెన పండుగలు, వివాహాది శుభకార్యాలు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలలో ప్రదర్శిస్తున్నారు.
కుర్రె నృత్యం
సందర్భాన్ని బట్టి 20నుండి 30మంది పురుషుల వరకు కుర్రె నృత్యంలో పాల్గొంటారు. రెండు సన్నాయిలు, మూడు మేళాలు ఈనృత్యంలో ప్రధాన సంగీత వాయిద్యాలుగా ఉపయోగిస్తారు. పంచ, బనీను ధరించి తలకట్టు కట్టుకొని, చేతిలో తువ్వాలు పట్టుకొని కాళ్లకు గజ్జలు ధరించి వలయాకారంగా సంగీత వాద్య శబ్దాలు అనుగుణంగా నృత్యాలు చేస్తారు. ఒకరి భుజంపై మరొకరు చేతులు వేసి బృంద నాయకుని సైగలను అనుసరించి ఈ నృత్యాలు చేస్తారు.
కోలాటం
గ్రామాలలో పురుషులు రెండు చేతుల్లో రెండు కోలలు ధరించి పరస్పరం ఒకరి కోలలను ఒకరు కొట్టుకుంటూ పాటలు పాడుతూ వలయా కారంలో నృత్యం చేసే కోలాటం ఆట కోయలలో కూడా ఉంది. అలాగే కోయ స్త్రీలు కూడా ఈ ఆటను ఆడుతుంటారు. (తెలంగాణ మాస పత్రిక సౌజన్యంతో..)- (డా. ద్యావనపల్లి సత్యనారాయణ)

దీంతో తమ పని సులువైపోతుందని, పితృస్వామ్యపు తుట్టెను కదపకుండానే, తమకు రావాల్సిన ఓట్లు వచ్చేస్తాయని బిజెపి, ప్రధాని గట్టి నమ్మకంతో వున్నట్లు కనిపిస్తోంది. కానీ కచ్చితంగా ఇదేదీ జరిగేది కాదు. దేశవ్యాప్తంగా మహిళలందరూ సంతోషంతో పొంగి పోయేం దుకు ఇందులో ఏమీ లేదని,నిజానికి మోస పోయామని భావిస్తున్నారు. పార్లమెంట్‌లో కానీ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో గానీ తమ సంఖ్య పెరగ కుండానే మరో సార్వత్రిక ఎన్నిక, అనేక రాష్ట్రాల ఎన్నికలు జరుగుతాయనే క్రూరమైన వాస్తవం వారి కళ్ళ ముందుంచబడిరది.
మహిళా రిజర్వేషన్‌ వాస్తవ రూపం దాల్చడానికి జనాభా లెక్కల నిర్వహణ లేదా పునర్విభజన ప్రక్రియ ఏదీ అవసరం లేదు. బిల్లు ను ఆమోదించిన తక్షణమే రిజర్వేషన్‌ను అమలు చేయవచ్చు,జనగణన,పునర్విభజన ప్రక్రి యలు నిర్వహించినపుడు సీట్ల సంఖ్య ఆ దామాషా ప్రకారం పెరుగుతాయి. కానీ, ప్రజాప్రతినిధు లుగా ఎన్నుకునేందుకు మహిళలకు గల హక్కును మరికొన్ని సంవత్సరాల పాటు నిరాకరించడానికి వీటిని ముందుకు తీసుకువచ్చారు.
ఇరవైఏడు సంవత్సరాల సుదీర్ఘ నిరీక్షణ అనంతరం ఎట్టకేలకు ఎంతగానో అందరూ ఎదురు చూస్తున్న మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లు ఆమోదం పొందింది. కానీ, ఇది ఆనందించే అంశంగా లేదు. ఇన్నేళ్ళూ, వరుసగా వచ్చిన ప్రభుత్వాలన్నీ కూడా ఈ బిల్లును చంపే యడానికే చూశాయి, ఉదాసీనతతో మూటగట్టి మూలన పెట్టడానికే ప్రయత్నిం చాయి. కానీ, వామపక్షాలు,ఐద్వాతో సహా కొన్ని మహిళా ఉద్యమ విభాగాలు మాత్రమే నిరంతరంగా పోరా డుతూ,ఈ బిల్లును సజీవంగా వుంచేందుకు పోరా టం, ప్రచారం చేస్తూ వచ్చాయి.
తాజా అధ్యాయంలో విషాదకరమైన అంశమేమంటే, బిల్లు ఆమోద ముద్ర పొందినా, దీని అమలు మాత్రం 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల వరకు, అది కూడా తీవ్రమైన స్థాయిలో ప్రశ్నించ దగ్గ కారణాలతో వాయిదా వేశారు. తదుపరి జన గణన ప్రక్రియ పూర్తయిన పిదప 2026లో సీట్ల పునర్విభజన ప్రారంభమైన తర్వాత మాత్రమే చట్టసభల్లో మహిళలకు సీట్ల రిజర్వేషన్‌ జరుగు తుందని ముసాయిదాబిల్లు పేర్కొంటోంది. మహి ళా రిజర్వేషన్‌ వాస్తవరూపం దాల్చడానికి జనాభా లెక్కల నిర్వహణ లేదా పునర్విభజన ప్రక్రియ ఏదీ అవసరం లేదు.బిల్లును ఆమోదించిన తక్షణ మే రిజర్వేషన్‌ను అమలు చేయవచ్చు, జనగణన, పునర్విభజన ప్రక్రియలు నిర్వహించి నపుడు సీట్ల సంఖ్య ఆదామాషా ప్రకారం పెరుగుతాయి. కానీ, ప్రజా ప్రతినిధులుగా ఎన్నుకునేందుకు మహిళలకు గల హక్కును మరికొన్ని సంవత్సరాల పాటు నిరాకరించడానికి వీటిని ముందుకు తీసుకు వచ్చారు.మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లును బిజెపి క్రమం తప్పకుండా తన ఎన్నికల ప్రణాళికల్లో చేరుస్తూ వచ్చింది. 2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లోగా అమలు చేస్తామంటూ 2014లోనే ఈదేశ మహి ళలకు హామీ ఇచ్చింది.ఆ రెండు ఎన్నికల తర్వాత లోక్‌సభలో బిజెపికి మెజారిటీ వచ్చింది. దాంతో ఈ బిల్లును తొక్కిపారేసింది. అధికారంలో వున్న తొమ్మిదేళ్లలో బిల్లును ఆమోదిస్తామన్న హామీని మాత్రం నెరవేర్చలేదు. ఇప్పుడు, రెండో పదవీ కాలం చివరిలో బిల్లును ప్రవేశ పెట్టింది. దీంతో తమ పని సులువైపోతుందని, పితృస్వామ్యపు తుట్టెను కదపకుండానే, తమకు రావాల్సిన ఓట్లు వచ్చేస్తాయని బిజెపి,ప్రధాని గట్టి నమ్మకంతో వున్నట్లు కనిపిస్తోంది. కానీ కచ్చితంగా ఇదేదీ జరిగేది కాదు. దేశవ్యాప్తంగా మహిళలందరూ సంతోషంతో పొంగిపోయేందుకు ఇందులో ఏమీ లేదని, నిజానికి మోసపోయామని భావిస్తున్నారు. పార్లమెంట్‌లో కానీ,రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో గానీ తమసంఖ్య పెరగకుండానే మరోసార్వత్రిక ఎన్నిక, అనేక రాష్ట్రాల ఎన్నికలు జరుగుతాయనే క్రూర మైన వాస్తవంవారి కళ్ళ ముందుంచ బడిరది.
మనకు స్వాతంత్య్రం వచ్చిన 75 ఏళ్ళలో, ప్రజాస్వామ్యానికి మూలాధారం అంటూ బిజెపి చెబుతున్న దానిలో లోక్‌సభలో మహిళల సీట్ల శాతం 5శాతం నుండి ఈనాటి 15 శాతా నికి మాత్రమే పెరిగింది. ఇది సిగ్గుపడాల్సిన వాస్తవంగా వుంది. ప్రపంచంలోని అనేక ఇతర దేశాలు మెరుగైన రికార్డును కలిగి వున్నాయి. పార్లమెంట్లకు ఎన్నికైన మహిళల సీట్ల సంఖ్య పరంగా చూస్తే భారత్‌ ఇరవయ్యవ స్థానంలో వుంది. 2024 సార్వత్రిక ఎన్నికల సమయంలో ఇది మారవచ్చు, కానీ మారదు. మన దేశంలో మహిళలు పెద్ద సంఖ్యలో ఓటు వేస్తున్నారు, పైగా ప్రతి ఎన్నికతో ఈ సంఖ్య పెరుగుతూ వస్తోంది.
పైగా గాయాన్ని మరింత రేపేలా, ‘బిల్లు లక్ష్యాలు-కారణాలు’ను ప్రభుత్వం పేర్కొం ది. ‘’మహిళాసాధికారత, మహిళల నేతృ త్వంలో అభివృద్ధిద్వారా, మహిళల ఆర్థిక స్వాతం త్య్రం గణనీయంగా మెరుగు పరచబడిరది. విద్య, ఆరోగ్యానికి సమాన అవకాశాలు అందుబాటు లోకి వచ్చాయి. తద్వారా ‘నారీ శక్తి’కి పెద్ద పీట వేసేందుకు ప్రభుత్వం అనేక చర్యలు తీసుకుంది. ఉజ్వల యోజన,స్వచ్ఛ భారత్‌ మిషన్‌ కింద టాయి లెట్లకు అవకాశం, ముద్ర యోజన ద్వారా ఆర్థిక క్రమంలోకి తీసుకురావడం వంటి వివిధ చొరవల ద్వారా ముఖ్యంగా మహిళలకు ప్రశాంత జీవ నాన్ని అందుబాటులోకి తీసుకువచ్చింది. అయితే, మహిళల నిజమైన సాధికారతకు…నిర్ణయం తీసు కునే ప్రక్రియలో మహిళలు మరింత ఎక్కువగా పాల్గొనడం అవసరం. వారు విభిన్నమైన దృక్కో ణాలతో చట్టసభల్లో చర్చలు జరిపి, నిర్ణాయక క్రమాన్ని మరింత పరిపుష్టం చేసి, నాణ్యతగా మారుస్తారు.’’అని ప్రభుత్వం పేర్కొంది. ఉజ్వల యోజన అనేది లక్షలాదిమంది నిరుపేద మహి ళలపై క్రూరమైన జోక్‌గా మారిందని రుజువైంది. వివిధ సాంకేతిక అభ్యంతరాల కారణంగా వారికి ఉచితంగా సిలిండర్లు రావడం లేదు. దాంతో ఇప్పుడు అత్యంత వ్యయభరితంగా మారిన సిలిం డర్లను వారు కొనుగోలు చేయలేకపోతున్నారు. అలాగే,దేశంలో పలుప్రాంతాల్లో నిర్మించిన తర్వాత,పని చేస్తున్న టాయిలెట్ల సంఖ్యకు సంబం ధించి ప్రభుత్వం చెబుతున్న గొప్పలు కూడా కేవలం కాగితాలపైనే. కానీ, నిరుపేద మహిళల పారిశుధ్య పరిస్థితులు పెద్దగా మారలేదని, ఇంకా అలానే కొనసాగుతున్నాయనేది సిగ్గుచేటైన వాస్తవికతగా వుంది. చట్టసభల్లో మహిళల రిజర్వే షన్‌కు హామీ కల్పించే బిల్లు అమలుకు సుదీర్ఘ కాలం పట్టనుండడంతో… ఈ రాజ్యాంగ (128 వ సవరణ) బిల్లు-2023పై లోక్‌సభలో సుమారు 8గంటలపాటు చర్చ జరిగింది. ఓటింగ్‌లో బిల్లుకు అనుకూలంగా 454 ఓట్లు రాగా, ఇద్దరు మాత్రం వ్యతిరేకంగా ఓటేశారు.
బిల్లుకు సంబంధించిన ముఖ్యాంశాలు
లోక్‌సభ,రాష్ట్రాల్లోని అసెంబ్లీలు,జాతీయ రాజ ధాని ప్రాంతం దిల్లీ అసెంబ్లీలో మూడో వంతు సీట్లు మహిళలకు రిజర్వ్‌ అవుతాయని ఈ బిల్లు చెబుతోంది.అంటే, 543 లోక్‌సభ స్థానాల్లో 181 సీట్లు మహిళలకు రిజర్వ్‌ చేస్తారు.పుదుచ్చేరి వంటి కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు సీట్లు రిజర్వ్‌ చేయలేదు.
‘ఇంటి నుంచే మొదలవ్వొచ్చు..’
మూడు దశాబ్దాల నుంచీ మహిళా బిల్లును పార్లమెంటులో ప్రవేశపెడుతూ ఉంటే ఇప్పటికి ఆమోదించారు. దీనిపై ఇప్పుడు బాగా చర్చ జరుగుతోంది.అయితే,ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2019లోనే వైసీపీ ప్రభుత్వం మహిళలకు 50 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించింది. ఆరిజర్వేషన్ల వల్లే నాకు జడ్పీటీసీ స్థానం లభించింది. కానీ, మహిళా రిజర్వేషన్ల బిల్లు పార్లమెంట్‌లో మాత్రం ఎప్పటి నుంచో వాయిదా పడుతూ వచ్చింది. ఇది పురుషాధిక్య సమాజం అనేది బహిరంగ రహస్యం. ఒక మహిళ ఎదుగుతుంది అంటే ఏ పురుషుడూ సహించడు. అది ఆమె ఇంటి నుంచే మొదలవ్వొచ్చు.సమాజంలో కావొచ్చు. వేరే ఎక్క డైనా కావొచ్చు.మేము ఇంతమంది ఉన్నప్పుడు, ఒకమహిళకు ఎందుకు ఇస్తారు? అనే దిశగా పురుషులు ప్రశ్నిస్తే మహిళలు చాలా సమస్యలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది. అలాంటి సవాళ్లు తట్టుకోని నిలబడగాలంటే ఈ రిజర్వేషన్లు మాకు ఒక హక్కులా, ఒక ఆయుధంలా పనిచేస్తాయి. మహిళలకు కచ్చితంగా ప్రాముఖ్యత ఇవ్వాల్సిందే. ఎందుకంటే,ఒక కుటుంబం బాగుండాలంటే తన పిల్లలు, భర్త సరైన మార్గంలో వెళ్లాలంటే మహిళ పాత్ర చాలా కీలకం అనేది అందరికి తెలిసిన విషయం.కుటుంబం తరహాలోనే సామాజికంగా కూడా బ్యాలెన్స్‌ చేసి మహిళ పరిపాలన అందించ గలదని నేను గట్టిగా నమ్ముతాను. ఇప్పుడు ఈ మహిళా రిజర్వేషన్‌ వల్ల 33 శాతం రిజర్వేషన్లు వస్తే, ప్రతి ముగ్గురిలో ఒక మహిళా ప్రజాప్రతి నిధి ఉంటారు. ఇది అందరికీ ఆమోదయోగ్యమైన అంశం. మహిళలందరూ గర్వించదగినది.
మహిళా రిజర్వేషన్‌తోనే ఈ స్థాయికి..
‘’మాది ఉమ్మడి అనంతపురం జిల్లా ధర్మవరం. నా స్టడీస్‌ అంతా అక్కడే జరిగాయి. ఇంటర్మీడియెట్‌ వరకూ ధర్మవరంలో,డిగ్రీ, అనం తపూర్‌, పీజీ కర్నూల్‌లో చేశాను. మొదటి నుంచీ నాకు రాజకీయాలు అంటే ఆసక్తి. కాలేజీ రోజుల్లో కూడా ఎన్నికల్లో పోటీచేసి కాలేజీ చైర్మన్‌గా గెలి చాను’’ అని పద్మావతి తెలిపారు. మహిళా రిజర్వేషన్‌ వల్లనే ఈరోజు ఈ గౌరవప్రదమైన జెడ్పీటీసీ స్థానంలో కూర్చోగలిగానని ఆమె చెప్పారు.‘’పార్టీకి పనిచేసిన వాళ్లం మేము ఇంత మంది ఉండగా మహిళకే ఎందుకు ఇవ్వాలి అని పురుషులు పోటీ పడుతుంటారు. పురుషా ధిపత్యం ఉన్న దేశంలో ఉంటున్న మనం నిజానికి లింగ వివక్ష ఎదుర్కొంటున్నాం. ఇంతమంది పోటీ దారుల మధ్య మహిళకు రిజర్వేషన్‌ వచ్చింది కాబట్టి తప్పనిసరిగా మహిళలకే ఇస్తారు. మహిళా రిజర్వేషన్‌ వచ్చింది కాబట్టి నేను జెడ్పీటీసీగా ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యాను. అప్పట్లో ప్రతిపక్ష పార్టీ వాళ్లు విత్‌ డ్రా చేసుకోవడంతో ఎన్నిక ఏకగ్రీవం అయ్యింది’’ అని పద్మావతి అన్నారు.
ఎస్సీ, ఎస్టీ మహిళల సంగతి ఏంటి?
ప్రస్తుతం లోక్‌సభ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీ లలో షెడ్యూల్డ్‌ కులాలు (ఎస్సీ), షెడ్యూల్డ్‌ తెగలు (ఎస్టీ)ల కోసం రిజర్వ్‌ చేసిన సీట్లు ఉన్నాయి. ఆ రిజర్వ్‌ చేసిన స్థానాల్లో ఇప్పుడు మూడోవంతు సీట్లను మహిళలకు కేటాయిస్తారు.ప్రస్తుతం ఎస్సీలు,ఎస్టీల కోసం 131 సీట్లను రిజర్వ్‌ చేశారు. వీటిల్లో నుంచి సుమారు 43 సీట్లు మహిళలకు కేటాయించనున్నారు.ఈ 43 సీట్లను కూడా సభలో మహిళలకు రిజర్వ్‌ చేసిన మొత్తం సీట్లలో భాగం గానే లెక్కిస్తారు.అంటే, మహిళలకు రిజర్వ్‌ అయ్యే 181స్థానాల్లో,138 సీట్లు జనరల్‌ కేటగిరీ మహిళ లకు అందుబాటులో ఉంటాయి.అయితే, ఈ లెక్కలన్నీ ప్రస్తుతం లోక్‌సభలో అందుబాటు లో ఉన్న సీట్లసంఖ్య ఆధారంగా చేసినవే. ఒక్కసారి డీలిమిటేషన్‌ కసరత్తు మొదలైతే ఈ గణాంకాలు మారొచ్చు.
ఈ చట్టం ఎప్పటినుంచి అమల్లోకి వస్తుంది?
మొదట,పార్లమెంట్‌లోని ఉభయ సభలు ఈ బిల్లును మూడిరట రెండొంతుల (2/3) మెజారిటీతో ఆమోదించాలి.జనగణన (సెన్సస్‌) తర్వాత డీలిమిటేషన్‌ జరగాల్సి ఉంటుంది. డీలిమిటేషన్‌ అంటే జనాభా ప్రకారం నియోజకవర్గాల సరిహద్దులను నిర్ణయించే ప్రక్రియ. దేశవ్యాప్త డీలిమిటేషన్‌ ప్రక్రియ చివరిసారిగా 2002లో జరిగింది. ఇది 2008 లో అమల్లోకి వచ్చింది. డీలిమిటేషన్‌ జరిగిన తర్వాత లోక్‌సభ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలు రద్దు అయ్యాక మహిళా రిజర్వేషన్‌ అమల్లోకి రావొచ్చు. ప్రాక్టికల్‌గా చూస్తే, ఈ రిజర్వేషన్ల అమలు 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికలకు ముందువరకు సాధ్యం కాదని అనిపిస్తోంది. మహిళా రిజర్వేషన్లు అమ ల్లోకి వచ్చాక 15 ఏళ్ల వరకు మాత్రమే చెల్లుబాటు అవుతాయి. ఎస్సీ, ఎస్టీలకు కూడా ఒక పరిమిత సమయం వరకే సీట్లను రిజర్వ్‌ చేస్తారు. తర్వాత వాటిని పదేళ్లపాటు పొడిగిస్తారు.
రిజర్వ్‌డ్‌ సీట్లను ఎలా నిర్ణయిస్తారు?
ప్రతీ డీలిమిటేషన్‌ ప్రక్రియ తర్వాత రిజర్వ్‌డ్‌ సీట్లను రొటేట్‌ చేస్తామని బిల్లులో పేర్కొ న్నారు.ఈ వివరాలను పార్లమెంట్‌ తర్వాత నిర్ణ యిస్తుంది.పార్లమెంట్‌, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలలో మహిళా రిజర్వేషన్లను ఏర్పాటు చేసుకునేలా ప్రభు త్వానికి ఈరాజ్యాంగ సవరణ అధికారాన్ని కల్పిస్తుంది. అయితే సీట్ల రొటేషన్‌, డీలిమిటేషన్‌ చేపట్టడానికి ఒక ప్రత్యేక చట్టం,నోటిఫికేషన్‌ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. పంచాయతీలు, మున్సిపా లిటీలు వంటి స్థానిక సంస్థల్లో కూడా మూడో వంతు సీట్లు మహిళల కోసం కేటాయించారు. ప్రతీ ఎన్నికల సందర్భంగా ఇవి కూడా మారు తుంటాయి. ఎస్సీలకు నియోజకవర్గాల్లో వారి జనాభా ఎక్కువగా ఉన్నచోట సీట్లను రిజర్వ్‌ చేశా రు.చిన్న రాష్ట్రాల్లో సీట్లను ఎలా రిజర్వ్‌ చేస్తారు? లడఖ్‌, పుదుచ్చేరి, చండీగఢ్‌ వంటి కేవలం ఒక ఎంపీ సీటు ఉన్నకేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో రిజర్వేషన్‌ ఎలా ఉంటుందో ఇంకా నిర్ణయిం చలేదు. ఈశాన్య రాష్ట్రాలైన మణిపుర్‌, త్రిపురల్లో రెండు చొప్పున, నాగాలాండ్‌లో ఒకే ఎంపీ స్థానం ఉంటుంది.అయితే, మునుపటి మహిళా రిజర్వే షన్‌ బిల్లులో ఈఅంశానికి ఒకపరిష్కారం చూపా రు.ఒకే సీటు ఉన్న రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో… ఒక లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఆ సీటును మహిళలకు కేటాయించి, తర్వాతి రెండు ఎన్నిక లకు దాన్ని రిజర్వ్‌ చేయకూడదని 2010లో రాజ్యసభలో ఆమోదం పొందిన మహిళా రిజర్వే షన్‌ బిల్లులో పేర్కొన్నారు.రెండు సీట్లు ఉన్న రాష్ట్రా ల్లో ఒక సీటును రెండు లోక్‌సభ ఎన్నికల వరకు రిజర్వ్‌చేసి,మూడో ఎన్నికలో మహిళలకు ఎలాంటి రిజర్వేషన్‌ కేటాయించకూడదని నిర్ణయించారు.
మహిళల ప్రాతినిధ్యం ఎంత?
ప్రస్తుతం,లోక్‌సభలో 82మంది మహిళలు ఉన్నారు. అంటే మొత్తం సంఖ్యలో దాదాపు 15శాతం.19రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో మహిళల ప్రాతినిధ్యం 10శాతం కంటే తక్కువే ఉంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా పార్లమెంట్‌లలో మహి ళా ప్రాతినిధ్యం సగటున 26.5శాతంగాఉందని ఐక్యరాజ్య సమితి పేర్కొంది.
మహిళలకు కలిగే ప్రయోజనం
మహిళలకు చట్టసభల్లో 33శాతం రిజర్వేషన్‌ కల్పించే బిల్లు అమలులోకి వస్తే రాష్ట్రంలోని నియోజకవర్గాల ముఖచిత్రం మార నుంది. ఇప్పుడు ఉన్న స్థానాల ప్రకారం 8 లోక్‌సభ,58శాసనసభ స్థానాలు అతివలకే చెంద నున్నాయి. మహిళా బిల్లు ఆమోదం పొందితే 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల నాటికి అమలవు తుంది. అప్పటికీ నియోజకవర్గాల పునర్విభజన పూర్తవనుంది. దీంతో స్థానాల సంఖ్య పెరిగితే ముఖచిత్రాలు తారుమారయ్యే అవకాశం ఉంది. చట్టసభల్లో మహిళలకు 33 శాతం రిజర్వేషన్‌ కల్పించే మహిళా బిల్లును కేంద్ర ప్రభుత్వం లోక్‌ సభలో ప్రవేశపెట్టడంతో రాజకీయ వర్గాల్లో తీవ్ర చర్చనీయాంశంగా మారింది.ఇప్పటికప్పుడు కాకుండా. నియోజకవర్గాల పునర్విభజన తర్వాత అంటే 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల నాటికే ఇది అమల్లోకి వస్తుందనే స్పష్టత వచ్చినప్పటికీ రాష్ట్రంలోని ఏయే నియోజకవర్గాల్లో మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అధికంగా ఉందనేదానిపై ప్రజా ప్రతినిధులు ఆరా తీస్తున్నారు. ఈబిల్లు వల్ల తాము ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న నియోజకవర్గం మహి ళలకు కేటాయించే అవకాశం ఉందా అనే అంశం పై చర్చల్లో మునిగి తేలుతున్నారు. 2024లో జరగబోయే సార్వత్రిక ఎన్నికల నాటికే ఈ బిల్లు అమల్లోకి వస్తుందని మొదట్లో ప్రచారం జరి గింది. దీంతో ఆ మార్పులు ప్రభావం, పర్యవ సానం తమపై ఎలా ఉంటుందోనని తొలుత కొంతమంది ఆందోళన చెందారు. అయితే లోక్‌ సభ, శాసనసభ నియోజకవర్గాల పునర్విభజన తర్వాత 2029 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఇది అమ ల్లోకి వస్తుందనే స్పష్టత రావటంతో ఊరట పొందారు. ఈ నేపథ్యంలో రాష్ట్రంలోని 175 శాసనసభ,25లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలకు సంబం ధించిన ఓటర్ల జాబితాను విశ్లేషించగా ఈ ఏడాది జనవరి 5వ తేదీనాటికి ఉన్న ఓటర్ల జాబితా ప్రకారం మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అత్యధి కంగా ఉన్న నియోజకవర్గాలను గుర్తించాయి. నియోజకవర్గాల సంఖ్య పెరగకుండా పరిధిల్లో పెద్దగా మార్పులు చేర్పులు లేకపోతే మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అత్యధికంగా ఉన్న నియోజక వర్గాల్లో పెద్దతేడా ఏమీ ఉండకపోవొచ్చు. నియో జకవర్గాల సంఖ్య పెరిగి వాటి పరిధిల్లో భారీగా మార్పులు, చేర్పులు చేసుకుంటే మాత్రం మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య అత్యధికంగా ఉన్న నియోజకవర్గాల ముఖచిత్రం కూడా మారే వీలుంది.రాష్ట్ర పునర్‌వ్యవస్థీకరణ చట్టంలో శాసనసభ నియోజ కవర్గాల పెంపు అంశం ఉండటంతో పునర్వి భజన సమయంలో ఇక్కడి నియోజకవర్గాల సంఖ్య పెరిగే అవకాశం ఉంది.
-(జిఎన్‌వి సతీష్‌/ న్యూఢల్లీి నుంచి ప్రకాష్‌ యాదవ్‌)

• ఆధునిక సాహిత్యంలో గురజాడ పాత్ర
  ’’అడుగుజాడ గురజాడది అది భావికిబాట’’ అన్న ఒకే వాక్యంతో శ్రీశ్రీ ఆధునిక యుగకర్తగా తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో గురజాడ స్థానం గూర్చి తీర్పు ఇచ్చారు. గురజాడగా ప్రసిద్ధి పొందిన వీరి పూర్తి పేరు గురజాడ వెంకట అప్పారావు. సమాజం లోని కుళ్ళును, మత మౌఢ్యాన్ని, కుల దురహం కారాన్ని, గ్రాంధిక భాషా ఛాందసత్వాన్ని, స్త్రీల పట్ల అణచివేతను తీవ్రంగా నిరసిస్తూ తన కలాన్ని కత్తిగా మలచి అభివృద్ధి నిరోధకత్వంపై పోరాడిన యుగకర్త గురజాడ. ఈయన దృష్టిలో సాహిత్యం ఒక భోగ(వినోద) వస్తువు కాక సమాజంలోని మార్పుకు ప్రజల పక్షాన కృషి చేసే ఆయుధంగా (దిక్సూచి)గా భావించారు.అందుకే గురజాడ అభ్యుదయ కవితా పితామహుడు,నవయుగ వైతాళికు డయ్యాడు
  జననం -కుటుంబ నేపథ్యం
  గురజాడగారు 1862 సెప్టెంబర్‌ 21వతేదీన విశాఖ జిల్లా, ఎలమంచిలి తాలూకా లోని రాయవరం గ్రామంలో మాతామహుల ఇంట జన్మించారు.తల్లి కౌసల్యమ్మ, తండ్రి వెంకటరామదాసు.గురజాడ పూర్వీకులు కృష్ణా జిల్లా గురజాడ గ్రామంనుండి విశాఖ మండ లానికి తరలివచ్చారు. గురజాడ తండ్రి ’’చీపురు పల్లి’’లో ఉద్యోగం చేసేవారు. అందువల్ల గుర జాడ ఆఊరులో ఉన్న గ్రాంటు స్కూలులో మొదటి మూడు తరగతులు చదివారు. వెలువలి రామ మూర్తి పంతులుగారివద్ద సంస్కృత, ఆంధ్ర, ఆంగ్ల భాషలు నేర్చుకున్నారు. విజయనగరం మహారాజా వారి హైస్కూలులో లోయర్‌ ఫోర్త్‌, అప్పర్‌ఫోర్త్‌, ఫిప్తు,మెట్రిక్యులేషన్‌ చదివారు.1882లో మెట్రిక్యు లేషన్‌ ఉత్తీర్ణులయ్యారు.1882-1884మధ్య ’’ఎఫ్పే’’చదివారు. 1884-1886లో ఫిలాసఫీలో బి.ఎ.చదివారు.బి.ఎ.చదువుతుండగా 1885లో అప్పారావు వివాహం జరిగింది.భార్యపేరు ’’అప్పల నర్సమ్మ’’.ఈ దపంతులకు 1887లో లక్ష్మీనరసమ్మ (కుమార్తె),1890లో వెంకట రామదాసు (కుమారుడు) 1902లో కొండయమ్మ (కుమార్తె) జన్మించారు. గురజాడ బి.ఎ.ఉత్తీర్ణత పొందడంతో ప్రిన్స్‌పాల్‌ చంద్రశేఖరశాస్త్రి రాజా వారి కళాశాలలో ఎనిమిదో అసిస్టెంట్‌ లెక్చరర్‌గా ఉద్యోగం వేయించారు. నెలకు 25 రూపాయలు జీతం కావడంతో,ఆర్థిక ఇబ్బందుల వల్ల 1886 లో కళాశాల నుండి సెలవు తీసుకుని ’’డిప్యూటీ కలక్టరాఫీసులో’’ హెడ్‌ క్లర్కుగాచేరారు. కాని ఆ ఉద్యోగం సంతృప్తినివ్వలేదు.తిరిగి 1887లో ఆనందగజపతి మహారాజా వారి కళాశాలలో నాలుగవ లెక్చరర్‌గా చేరారు. దానితో పాటు మహారాజావారికి వార్తాపత్రిలు చదివి విన్పించి నందుకు మరో 50రూపాయలు అదనంగా ఇచ్చే వారు. మొత్తంగా నెలసరి జీతం 150 రూపా యలు వచ్చేవి.1889లో మహారాజావారి ఆస్థా నంలో ఏర్పాటు చేయబడిన డిబేటింగ్‌ క్లబ్‌ చర్చా వేదికకు ఉపాధ్యక్షుడైనారు.1896లో విజయ నగరం సంస్థానంలో శాసన పరిశోధకునిగా నియ మితులైనారు.1897లోఆనందగజపతి మరణా నంతరం సంస్థానం వ్యవహారాలను చక్కబెట్టే బాధ్యత నిర్వర్తించారు. 1898 నుండి 1912 వరకు రీవారాణి అంతరంగిక కార్యదర్శిగా చేసి 1913 ఫిబ్రవరిలో ఉద్యోగ విరమణ పొందారు.
  గురజాడ రచనా వ్యాసంగం
  గురజాడలో మెట్రిక్యులేషన్‌ చదువు తున్నప్పుడే కవిత్వ శక్తి వికసించింది. ఆంగ్లంలో ’’కకూ’’ (కోకిల)అనే కవితను వ్రాశారు. సంస్కృ తంలో శ్లోకాలు వ్రాస్తుండేవారు.1883లో ఇంగ్లీషులో ’’సారంగధర’’ అనే కథా కావ్యాన్ని రాశారు.అది ’’ది ఇండియన్‌ లీజ్జర్‌ అవర్‌’’ అనే ఆంధ్రాంగ్ల పత్రికలో ప్రచురించబడిరది. కలకత్తా నుండి వచ్చే ’’రీస్‌ అండ్‌ రయ్యత్‌’’ అనే పత్రికలో ’’సారంగధర’’ ను పునర్ముద్రించారు. ఈ పత్రికా సంపాదకుడైన శంభుచంద్ర ముఖర్జీతో గురజా డకు ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు నడిచేవి.గురజాడ రాసిన రచనల్లో కన్యాశుల్కం ఒక గొప్ప రచన. ఇది ప్రపంచ సాహిత్యంలో గొప్ప ఆదునిక నాట కాల సరసన నిలిచిన నాటకం. దీని తొలికూర్పు 1897లో,రెండవ ముద్రణ1909లో జరి గింది. 1909లో నీలగిరి పాటలు రచించారు. 1910 లో గురజాడను తెలుగు కవిత్వ చరిత్రలో చిర స్థాయిగా నిలిపిన’’ముత్యాల సరములు’’ రచన చేశారు. ఇది కవితా సంపుటి. ఇందులో ముత్యా ల సరాలు,కాసులు,లవణరాజుకల,కన్యక, పూర్ణ మ్మ,లంగరెత్తుము,డామన్‌ పితియస్‌,దేశభక్తి గేయం మొదలైన కవితా ఖండికలున్నాయి. కొండు భట్టీయం, బిల్హణీయం అనే అనువాద నాటకాలు రచించారు. దిద్దుబాటు, దేవుళ్లారా మీ పేరేమిటి? మాటల మబ్బులు, పుష్పలావికలు, మెరుపులు, సుభద్ర, ఋతుశతకం వంటి సంస్కృత రచనలతో ఆపటు సౌదామిని వంటి నవలలను కూడా రచించారు. కథ చెప్పేటప్పుడు ఒక ఎత్తు గడా, నడిపించే తీరూ, నాటకీయత, ఒక పతాక స్థితి,ఒక ముగింపూ తప్పకుండా ఉంటాయి. వీటన్నింటి మేళవింపు గురజాడ రచనల్లో మనకు దర్శనమిస్తాయి.
  ఆధునిక సాహిత్యంలో గురజాడ పాత్ర-ఒక పరిశీలన
  ’’జీవితం స్పష్టం చేయలేని దాన్ని సాహిత్యం స్పష్టం చేస్తుంది’’ అని కొడవటిగంటి కుటుంబరావు చెప్పిన మాట గురజాడ సాహి త్యానికి పూర్తిగా వర్తిస్తుంది. గురజాడ సాహిత్య పతాక సంఘ సంస్కరణకు మించిన సాంఘిక విప్లవం.అందుకే ఆయన ఆనాటి మొత్తం భారత దేశంలోనే విశిష్టమైన సాహితీవేత్త. సమకాలీన కొత్త వస్తువుతో, కొత్త దృక్పథంతో, కొత్త రూపంతో గురజాడ తన నాటక కళను కవిత్వాన్ని, కథాని కను తీర్చిదిద్దినారు. దానికి నిదర్శనమే ఆనాటి కాలంలోని కన్యాశుల్క వివాహాలను నిరసిస్తూ, అనాదిగా కొనసాగుతున్న సంస్కృత నాటక కళను నిరాకరించి వాడుక భాషలో కన్యాశుల్కం రచిం చడం.వ్యవహారికభాషలో రచన చేయడమే కాకుం డా 1906లో సహాధ్యాయి అయిన గిడుగు రామ మూర్తి పంతులుతో కలిసి వాడుకభాష కోసం మహోద్యమాన్ని ప్రారంభించారు. ఇలా వాడుక భాషలో రచనలు చేసి ఆధునిక సాహిత్యంలో వాడుక భాషకు పునాదివేసి ’’ఆధునిక యుగకర్త’’ అయినారు. వేదాంతం పేరుతో మన దేశంలో ఎంత వంచన ఎంత మూర్ఖత్వం సాగు తుందో అని వాపోయాడు గురజాడ. మతాచారాల పేరు మీద సాగే స్వార్థపరత్వాన్ని ఎండగడుతూ రాసిన కథ -’’మీ పేరేమిటి?’’ మానవ సంబంధాల ఉద్వేగాలు మతాలకు అతీతమైనవి అని పెద్ద మసీదు కథ విశదపరు స్తుంది.మూఢ విశ్వాసా లను తృణీకరించే విధంగా ’’ముత్యాల సరములు’ రచన చేశారు.
  ’’దేశమంటే మట్టికాదోయ్‌.. దేశమం టే మనుషు లోయ్‌’’ – అంటూ దేశభక్తి గేయం ద్వారా ప్రజల్లో జాతీయ భావ స్ఫూర్తిని నింపారు. ’’ఆధునిక మహిళ భారతదేశ చరిత్రను తిరగరా స్తుందని’’ ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు. గురజాడ రాసిన తెలుగులో మొదటి కథానిక అయిన ’’దిద్దుబాటు’’ద్వారా’’పురుషుడి అడుగు జాడల్లో స్త్రీ నడవటం కాదు,పురుషుడికి నడక నేర్పేది, పురు షుడి జీవితాన్ని తీర్చిదిద్దేది స్త్రీ’’అని చాటి చెప్పారు. వర్ణవ్యవస్థను పూర్తిగా నిరాకరించి మంచి చెడ్డల ప్రాతిపదికగా మనుషులలో రెండే కులాలున్నాయి అని చెప్పారు.ఆధునిక సాహిత్యం లో ఎన్నో ఉద్యమాలకు ప్రేరకులైనారు. ప్రాచీన కాలం నుండి సాహిత్యాన్ని కేవలం ఒక భోగ (వినోదవస్తువు) వస్తువుగానే భావించి రచన లు చేశారు. నాటి వ్యవస్థను నిరసిస్తూ సమాజ మార్పే సాహిత్య లక్ష్యం అంటూ రచనలు చేశారు గురజాడ. ప్రజాస్వామ్య యుగపు లక్ష్యాలైన స్వేచ్ఛ, సమానత్వం,సౌభ్రాతృత్వం సాధనకు కలంబట్టి నాటకం,కవిత్వం,కథలు,సాహిత్య,విద్యా రంగంపై విమర్శనా రూపాలతో చివరిక్షణాల దాకా సమా జ ప్రగతికై రచనలు చేశారు. స్త్రీ జాతికి సమాన గౌరవం దక్కాలని పురుషాధిక్య సమాజాన్ని ధిక్కరించిన గురజాడ 1915 నవంబరు 30నాడు కన్నుమూశారు. స్త్రీలపై అణచివేత, పీడన కొనసాగినంత కాలం వాటికి వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్న శక్తులకు స్ఫూర్తిని, చైతన్యాన్ని అందిస్తూనే వుంటాయి. కొందరు జీవిస్తూ మరణిస్తారు. మరికొందరు మరణించి జీవిస్తారు. ప్రజాకవి గురజాడ మరణించినా కూడా ప్రజల గుండెల్లో జీవిస్తూనే ఉంటారు. – (స్త్రీవాద పత్రిక భూమిక సౌజన్యంతో) – (జాలిగం స్వప్న)

రాజకీయ నాయకులు, ప్రజా ప్రతి నిధులు, రాజకీయ అధికారాలున్న ప్రధాన మంత్రి, రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, మంత్రులు, ఎంపీలు, ఎమ్మెల్యేలు, ఎమ్మెల్సీలు మొదలైన వారు మత, భాష, ప్రాంత మొదలైన విభజనలకు అతీతంగా సామరస్యాన్ని ఉమ్మడి సోదర భావాన్ని పెంచాలి. దీనిని నిజాయితీగా చేయాలి. సంకుచితంగా ఆలోచిస్తూ ఎన్నికల ప్రయోజనాల కోసం సమాజంలో ఏదో ఒక తరగతికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ ఇతర మతాల పట్ల సమాన భావాన్ని కనబరచని వారు ప్రజలకు స్ఫూర్తినివ్వరు. పంచాయితీ నుండి పార్లమెంటు వరుకు ఉన్న ప్రజా ప్రతినిధులు ఈ ప్రాథమిక విధులను ఒక బాధ్యతగా ప్రచారం చేయాలి, పాటించాలి.
ద్వేష భావజాలం భారత దేశాన్ని మింగేస్తుంది’.మహాత్మాగాంధీ 75వవర్థంతి సంద ర్భంగా ఆయన ముని మనవడు తుషార్‌ గాంధీ చేసిన వ్యాఖ్య ఇది.ద్వేష భావజాలం భారతదేశం లో ఎందుకు పెరుగుతున్నదో దేశ రాజకీ యాలను చూచాయగా పరిశీలించే వారికి సైతం తెలుస్తుంది. ద్వేష భావజాలాన్ని పెంచటంలో, వ్యాప్తి చేయటం లో రాజకీయ నాయకులు, పాలకుల పాత్ర ఎంత వున్నది? రాజ్యాంగం వారికి చెప్పిందేమిటి? వారు చేస్తున్నదేమిటో చర్చించటమే ఈ వ్యాసం ఉద్దేశ్యం. ఈ క్రమంలో ప్రాథమిక విధుల గురించి తెలుసు కోవటం అవసరం.
ప్రాథమిక విధులు – చరిత్ర
రాజ్యాంగం ఆమోదించినపుడు ప్రాథ మిక విధులు అందులో భాగం కాదు. నాటి రాజ్యాం గ నిర్మాతలు అప్పుడున్న సామాజిక, నైతిక పరిస్థి తులను దృష్టిలో ఉంచుకొని ప్రాథమిక విధులు అవసరం లేదని భావించి ఉండవచ్చు.కాని 1976 లో స్వరణ్‌ సింగ్‌ కమిటీ సిఫార్సుల మేరకు 42వ సవరణ ద్వారా వాటిని రాజ్యాంగంలో పొందు పరిచారు.
ప్రాథమిక విధులను ఎందుకు చేర్చారు ?
‘కాలం గడిచే కొలది నైతిక విలువలు … ముఖ్యంగా ప్రజా జీవితంలో విలువల పతనం స్పష్టమైన కారణంగా ప్రాథమిక విధులను ప్రత్యేకం గా రూపొందించటం అవసరమని దేశం భావిం చింది.’’ అని జస్టిస్‌ జె.ఎస్‌. వర్మ కమిటీ పేర్కొంది.
ప్రాథమిక విధులు – స్వభావం
51ఏ అధికరణంలో మొత్తం 11 ప్రాథ మిక విధులుంటాయి. వాటిలో 51(ఎ)(ఇ)లో ఉన్న ప్రాథమిక విధిని మాత్రమే ఈవ్యాసంలో చర్చిం చాం. కొన్ని విధులు నైతిక నియమావళిలాగా, మరికొన్ని పౌర నియమావళిలాగా ఉంటాయి.
అధికరణం 51(ఎ)ఇలో ఏముంది ?
ఈ అధికరణంలో రెండు భాగాలున్నా యి. మొదటి భాగం భారత ప్రజలందరి మధ్య కుల,మత,భాషా,ప్రాంతలేదా ఏ ఇతర విభజనలతో వైవిధ్యాలతో వైవిధ్యాలతో సంబంధం లేకుండా ప్రజలందరి మధ్య సామరస్యం,సోదరభావాన్ని పెంపొందించాలని ఆదేశిస్తుంది. రెండవ భాగం స్త్రీలను అగౌరవ పరిచే అన్ని అంశాలను, విధానా లను విడనాడాలని ఆదేశిస్తుంది.
ఎవరు పాటించాలి ?
51వ అధికరణం ప్రారంభంలో ఇది ప్రతి పౌరుని యొక్క విధి అనే వాక్యం ఉన్నది.దీని అర్థం.. ప్రభు త్వానికి, పాలకులకు, అధికార గణానికి, రాజకీయ నాయకులకు వర్తించదా అనేది ప్రశ్న? ఈ ప్రశ్నకు సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తి జస్టిస్‌ వర్మ సమాధానం చెప్పారు. ప్రాథమిక విధులపై 1999లో ఆయన నేతృత్వంలో వేసిన కమిటి అనేక సిఫార్సులు చేసింది.
జస్టిస్‌ జె.యస్‌.వర్మ సిఫార్సులు
రాజకీయ నాయకులు ఈ విధుల గురించి మాట్లాడేటప్పుడు ఇవి ప్రజలు పాటించ వలసినవిగా తమకేమీ సంబంధం లేదు అన్నట్లుగా చెబుతారు. కాని వాస్తవంలో వారే ఈ విధులను పాటించవలసిన బాధ్యత ఉంది. నైతిక విలువల వ్యాప్తిలో ఆదర్శనీయులుగా ఉండే వ్యక్తుల పాత్ర చాలా ప్రముఖమైనది.కేవలం చట్టపరమైన నిబం ధనల ద్వారా ఈ విలువల వ్యాప్తి జరగదు. విలువ లు పాటించటం ద్వారా ఆదర్శప్రాయులుగా మార టం ద్వారా,సామాజిక ఆంక్షలద్వారా ఈ విలువలు వ్యాప్తి చెందుతాయని ఆయన అభిప్రాయపడ్డారు.
రాజకీయ నాయకులు,ప్రజా ప్రతి నిధు లు,రాజకీయ అధికారాలున్న ప్రధానమంత్రి, రాష్ట్రా ల ముఖ్యమంత్రులు, మంత్రులు,ఎంపీలు,ఎమ్మె ల్యేలు, ఎమ్మెల్సీలు మొదలైన వారు మత,భాష, ప్రాంత మొదలైన విభజనలకు అతీతంగా సామర స్యాన్ని ఉమ్మడి సోదర భావాన్ని పెంచాలి. దీనిని నిజాయితీగా చేయాలి. సంకుచితంగా ఆలోచిస్తూ ఎన్నికల ప్రయోజనాల కోసం సమాజంలో ఏదో ఒక తరగతికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ ఇతర మతాల పట్ల సమాన భావాన్ని కనబరచని వారు ప్రజలకు స్ఫూర్తినివ్వరు.పంచాయితీ నుండి పార్లమెంటు వరు కు ఉన్న ప్రజా ప్రతినిధులు ఈ ప్రాథమిక విధులను ఒక బాధ్యతగా ప్రచారం చేయాలి,పాటించాలి.
ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు, కార్యాలయాలు
ప్రతి ప్రభుత్వ కార్యాలయంలో ఉండే అధిపతులు ప్రాథమిక విధులు ఆచరించి, వ్యాప్తి చేయాలనే బాధ్యతకల్గి ఉన్నారు.వారికి ఇది అదనపు విధి.సిబ్బంది అందరి ముందు ప్రతి సంవత్సరం ప్రాథమిక విధులను ఆచరిస్తానని ప్రతిజ్ఞ చేయాలని జస్టిస్‌జె.యస్‌.వర్మ సూచించారు.అవినీతి లేకుండా, ప్రజలకు సన్నిహితంగా ఉంటూ స్నేహపూర్వకమైన విధానంతో విధులు నిర్వర్తించాలని పారదర్శకత చూపాలని సిపార్సు చేశారు. ప్రతి అధికారికి రెండు రకాలైన బాధ్యతలు (వ్యక్తిగతంగా,అధికారయుతం గానూ) ఉంటాయని ఆరెండిరటి సందర్భంగా కూడా విధులు పాటించాలని ఆయన సూచిం చారు. ప్రభుత్వ అధికారులు లేదా ప్రభుత్వ కార్యాల యాల మీద ఆధిపత్యం ఉన్న వారు ఎవరైనా… రాజకీయ,పరిపాలనా,విద్య,ఇతర ఏ ప్రజా సేవలకు సంబంధించినదయినా…వారు తమ అధికార పరిధి ఉన్నంతవరకు పౌరులను ప్రాథమిక విధుల విషయంలో మార్గదర్శకంగా నిలుస్తూ ప్రచారం చేయాలి. ప్రతి సంవత్సరం జనవరి మూడవ తేదీని ప్రాథమిక విధుల దినోత్సవంగా పాటించాలి.పై సిఫార్సులను పరిశీలించినప్పుడు ప్రధానంగా రాజకీ య నాయకులు, ఎన్నికలలో పాల్గొనేవారు, ప్రభుత్వ అధికారులు అత్యంత నిజాయితీగా ఉండాలి. ముఖ్యంగా సోదరభావాన్ని పెంపొందించటంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించాలని అర్థమవుతుంది.
ఆచరణ ఎలా ఉంది ?
2014 నుంచి 2018 మధ్య 4సంవ త్సరాల కాలంలో ప్రముఖ రాజకీయ నాయకుల విద్వేష ప్రసంగాలు 5 వందల శాతం పెరిగాయని ఎన్‌డిటివి పరిశోధనలో తేలింది. అలాగే కర్ణాటక లో బిజెపి ప్రభుత్వం 2019 నుండి 2023 ప్రాం తం మధ్యలో 7ఉత్తర్వులు జారీ చేయడం ద్వారా 182 మత హింస, విద్వేష ప్రసంగాలు, గోరక్షణ నేరాలకు సంబంధించిన కేసులను ఉపసంహరిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. ఈ ఉత్తర్వుల ఫలితంగా ఈ నేరాలలోనిందితులుగా ఉన్న వందలాది మంది శిక్షల నుంచి బయటపడ్డారు. వీరిలో ఎమ్మెల్యేలు, ఎంపీలు కూడా ఉన్నారు. అంటే వందల మంది రాజకీయ నాయకులు ప్రాథమిక విధులకు విరు ద్ధంగా విద్వేష ప్రసంగాలు చేస్తున్నారని అర్థమవు తుంది.అలాగే 2017లో హిందూస్థాన్‌ టైమ్స్‌ చేసిన సర్వే ప్రకారం ఎన్నిక కాబడిన, అధికారాలు పొం దిన వారిలో 50మందిపై మత హింస, ద్వేష ప్రసంగాలకు సంబంధించిన నేరాలు నమోదయ్యా యి.2018-2019మధ్య కాలంలో అసత్యపు వార్తలను,వాట్సాప్‌ వార్తలు నిజమని నమ్మి 31 మంది చనిపోయారని బిబిసి పరిశోధనలో తెలి పింది. ఇతర మతాలపై ద్వేషపూరిత, అనుచిత వ్యాఖ్యలు చేశారన్న కారణంగా గల్ఫ్‌ దేశాలు, ముస్లిం దేశాలు తమ అసమ్మతిని తెలియజేయటం మనం గమనించాం. మణిపూర్‌, హర్యానా, ఇతర ప్రాంతాలలో జరుగుతున్న హింసాత్మక ఘర్షణలు …ఇటీవలి కాలంలో పెరుగుతున్న విద్వేష ప్రచార ఫలితాలే.
సుప్రీంకోర్టు తీర్పులు
ప్రాథమిక విధులను క్షేత్ర స్థాయి నుంచి ప్రచారం చేయాలన్న జస్టిస్‌ వర్మ కమిటి సిఫార్సుల ను వెంటనే అమలు చేయాలని 2003లో జస్టిస్‌ రంగనాథ్‌మిశ్రా పిటిషనర్‌గా భావించబడిన కేసులో సుప్రీంకోర్టు తీర్పు చెప్పింది. స్కూలు స్థాయి నుంచి అన్ని విద్యా స్థాయిల వరకు సమాజంలోని అన్ని విభాగాలలోను ఈ విధులను ప్రచారం చేయాలని, సోదరభావం,మతాలపట్ల సమభావం పెరిగేం దుకు చర్యలు తీసుకోవాలని సుప్రీంకోర్టు తీర్పు చెప్పింది.20 సంవత్సరాలు గడిచిన తర్వాత కూడా ద్వేషభావాన్ని తీవ్రస్థాయికి చేర్చిన రాజకీయ నాయ కులు, పాలకులు సమాధానం చెప్పుకోవాలి. ద్వేష ప్రసంగాల విషయంలో వెంటనే ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేసి తక్షణం చర్యలు తీసుకోవాలని జస్టిస్‌ కె.ఎం. జోసెఫ్‌ బెంచ్‌ ఇటీవల తీర్పునిచ్చింది. ఈ నేపథ్యం లో ప్రచారం చేయవలసిన, పాటించ వలసిన ప్రాథమిక విధులు,నైతిక విలువ లను పక్కనబెట్టి మతపరమైన విషయాలను ప్రచా రంచేస్తామని, అవగాహన కల్పిస్తామనిఎ.పి మంత్రి వర్యులొకరు ప్రకటించటం విపరీతం. ఇప్పటికైనా ప్రభుత్వాలు కళ్లుతెరిచి భారతదేశ సంస్కృతి సాంప్ర దాయ మైన…పరమత సహనం,సహోదర భావంతో పాటు ఇతర అన్ని ప్రాథమిక విధులను పాటించి ప్రచారం చేయాలని ఆశిద్దాం. (వ్యాసకర్త :ఎ.పి.సి. ఎల్‌.ఎ ప్రధాన కార్యదర్శి,సుప్రీంకోర్టు న్యాయవాది) – (పొత్తూరి సురేష్‌ కుమార్‌)

మణిపూర్‌లో జరుగుతున్న అత్యాచారాలు,మహిళలను నగ్నంగా ఊరేగించిన ఘట్టాల మీద ప్రధాని మోదీ 80 రోజులు నోరు విప్పకపోవడానికి కారణమేమిటని ప్రతిపక్షాలు నిలదీస్తున్నాయి.ఈ అఘాయిత్యాలు జూలై 19న బయటకు వచ్చిన వీడియో ద్వారా ప్రపంచమంతా వీక్షించింది.ఈ ఘటనలో ముఖ్యపాత్ర వహించిన మణిపూర్‌ పోలీసులు ఘోరంగా విఫలమయ్యారని,మణిపూర్‌ పోలీస్‌ డైరెక్టర్‌ జనరల్‌ను ఆగస్టు 7న స్వయంగా హాజరు కావాలని సుప్రీంకోర్టు ఆదేశించింది.డాక్టర్‌ బీఆర్‌ అంబేద్కర్‌ మార్గంలోనే దళితుల, ఆదివాసీల,స్త్రీల రక్షణ కోసం ప్రజాస్వామ్య లౌకికవాద సోషలిస్టు భావజాలంతో ఉన్నవారందరం కలసి ఏక కంఠంతో పోరాటం చేయాలి.
మణిపూర్‌లోజరుగుతున్న అత్యాచా రాలు, మహిళలను నగ్నంగా ఊరేగించిన ఘట్టాల మీద ప్రధాని మోదీ 80 రోజులు నోరు విప్పక పోవడానికి కారణమేమిటని ప్రతిపక్షాలు నిలదీస్తు న్నాయి. ఈ అఘాయిత్యాలు జూలై 19న బయటకు వచ్చిన వీడియోద్వారా ప్రపంచమంతా వీక్షించింది. ఈ ఘటనలో ముఖ్యపాత్ర వహించిన మణిపూర్‌ పోలీసులు ఘోరంగా విఫలమయ్యారని, మణిపూర్‌ పోలీస్‌ డైరెక్టర్‌ జనరల్‌ను ఆగస్టు 7న స్వయంగా హాజరు కావాలని సుప్రీంకోర్టు ఆదేశించింది.
ఇద్దరు మహిళలపై అత్యాచారం జరిగి న తర్వాత కూడా పోలీసులు ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమో దు చేయడంలో ఎందుకు జాప్యం చేశారని సుప్రీం కోర్టు అడిగింది. సుప్రీంకోర్టు ఇటీవల అనేక విష యాల్లో రాజ్యాంగేతరశక్తిగా ప్రభుత్వం నడుస్తు న్నదని హెచ్చరిస్తూ వస్తున్నది. ఈ ఘటన మీద హోంమంత్రి అమిత్‌ షా చేసిన ప్రకటన అనేక అనుమానాలకు దారి తీస్తుంది. గుజరాత్‌లో ఒక వర్గానికి 2022లో బుద్ధి చెప్పిన తర్వాత అక్కడ మతఘర్షణలు ఆగిపోయాయని హోంమంత్రి అంటున్నారు.2022 నుంచి హిందువులకు భయ పడి ముస్లింలు అక్కడ జీవిస్తున్నారని అర్థం. కుకీల అటవీ భూములను మొయితీలకు కట్టబెట్టి అడవిపై ఆధిపత్యం వహించాలనేది మణిపూర్‌లో పన్నిన వ్యూహం. ముఖ్యంగా కుకీలు అడవి సంపదనంతా రక్షిస్తూ వచ్చారు. అడవి సంపదలో ప్రధానంగా గ్రానైట్‌, ప్లాటినం మెటల్స్‌,ఎలిమెంట్స్‌,నికిల్‌, కాపర్‌, బొగ్గు, పెట్రోలియం ఇంకా ఎంతో విలువైన ఖనిజ సంపదను వారు భారతదేశానికి ఒక ఘన నిక్షేపంగా కాపాడుతూ వచ్చారు.దానికి కారణం డాక్టర్‌ బి.ఆర్‌.అంబేద్కర్‌ రూపొందించిన రాజ్యాంగం ప్రకారం గిరిజనులకు చట్టపరమైన, రాజ్యాంగపర మైన హక్కులున్నాయి. ఈ హక్కుల ప్రకారం అక్కడ మైనింగ్‌ను దోపిడీ చేయడానికి కార్పొరేట్లకు అవ కాశం లేదు.అందుకే వాళ్లు విధ్వంసానికి పూను కున్నారు. ఈరోజున ఈశాన్య రాష్ట్రాలు భారత దేశానికి ఆయువులు. ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో భారత ఉపఖండం మూలాలున్నాయి. ఈ భారతదేశాన్ని జయించిన ఆర్యులు, కుషానులు, అరబ్బులు, తురు ష్కులు ఎవరూ కూడా ఈశాన్యాన్ని ముట్టుకోలేక పోయారు. తాకట్టులోకి భారతదేశం వెళ్తున్నప్పుడు కూడా ఈశాన్యం తనను తాను కాపాడుకుంది. గిరిజనుల పోరాటాల వల్ల సంపదను కాపాడు తుంది.మణిపూర్‌లో భారత రాజ్యాంగాన్ని ఉల్లం ఘించడానికి, క్రైస్తవులపైదాడి చేయడానికి వెనకా డటం లేదు. అది ప్రపంచమంతా అర్థం చేసు కుంది. ముస్లింల మీద, క్రైస్తవుల మీద, బౌద్ధుల మీద, జైనుల మీద చేస్తున్న దాడులు వెనక మొత్తం భారతదేశాన్ని గుప్పెట్లో తీసుకోవాలని, భారతదేశ వనరులన్నీ కార్పొరేట్‌ శక్తులకు ధారాదత్తం చేసి తద్వారా మిగిలిన జాతులన్నింటిని ధ్వంసం చేయాలనే భావన మనకు కనిపిస్తుంది. నిజానికి గిరిజనులు అక్కడ ఎందుకు క్రైస్తవులైనారు. వారు క్రైస్తవులు అవ్వడం వల్ల వారికి కలిగిన లాభమే మిటి? అక్కడ గిరిజన పిల్లలు ఎక్కువ మంది ఈ రోజు అన్ని సెంట్రల్‌ యూనివర్సిటీల్లో చదవగలుగు తున్నారంటే ఇంగ్లీషు విద్యను చదవడానికి క్రైస్తవ మతాన్ని వారు ఆశ్రయించారు.
మణిపూర్‌ హింస గురించి బీజేపీలోనే వ్యతిరేకత పెల్లుబుకింది. బీజేపీ ఎమ్మెల్యే పోలిన్‌ లాల్‌ హోకిప్‌ మహిళలను నగ్నంగా ఊరేగించడం మీద తీవ్రఆక్షేపణ తెలిపారు. మణిపూర్‌లో చెలరే గుతున్న హింస కేవలం శాంతిభద్రతల సమస్య కాదని, దీనివెనుక భారీ కుట్ర ఉన్నదని ఆ రాష్ట్ర అధికార బీజేపీ ఎమ్మెల్యే పోలిన్‌లాల్‌ హోకిప్‌ సంచలన వ్యాఖ్యలు చేశారు. మహిళల నగ్న వీడియో బయటకు రాకుంటే ప్రధానమంత్రి మోదీ అసలు మాట్లాడేవారే కాదన్నారు. హింస మొదలైన ప్పుడే సమస్యను చెప్పుకొనేందుకు ప్రధాని అపా యింట్‌మెంట్‌ అడిగామని, ఇప్పటికీ కలిసేం దుకు ఆయన అంగీకరించలేదని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. హింసకు మైతే మిలిషియాతో పాటు పోలీసులూ కారణమని విమర్శించారు.
మణిపూర్‌లో శాంతిని నెలకొల్పడంలో జోక్యం చేసుకోవాలని కోరుతూ గిరిజన రచయితలు రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ముకి లేఖ రాశారు.26 రాష్ట్రా లు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు చెందిన 86 మంది గిరిజన రచయితలు ఈలేఖపై సంతకాలు చేశారు. ‘సువిశాల మైన, సాంస్కృతిక వైవిధ్యం కలిగిన దేశా నికి రాజ్యాంగ అధిపతి అయిన రాష్ట్రపతి రాష్ట్రం లో శాంతిని నెలకొల్పేం దుకు సహాయం చేయాలి’ అని దేశంలోని కోట్లాది మంది గిరిజనుల తరపున ‘ఆల్‌ ఇండియా ఫస్ట్‌ నేషన్స్‌’ (స్వదేశీ,ఆదివాసీ) రచయితల సదస్సు సభ్యులు లేఖలో విజ్ఞప్తి చేశారు.
గత రెండు నెలలుగా మణిపూర్‌లో కొనసాగుతున్న హింసాకాండ పట్ల దేశవ్యాప్తంగా ప్రజలు, తాము దిగ్భ్రాంతి చెందామనీ, విచారం వ్యక్తం చేస్తున్నామని తెలిపారు. ఇద్దరు కుకీ, గిరిజన మహిళలను బందీలుగా చేసి, క్రూరంగా హింసిం చడం ఇది భారతదేశంలోని 700కు పైగా గిరిజన సంఘాలను మాత్రమే కాకుండా మొత్తం పౌర సమాజాన్ని దిగ్భ్రాంతికి గురిచేసిందని పేర్కొన్నారు. దేశంలోని ఆదివాసీ సాహితీవేత్తలమైన తాము ఈ హీనమైన,అమానుష చర్యను తీవ్రంగా ఖండిస్తు న్నామని పేర్కొన్నారు. గిరిజన మహిళలపై క్రూర మైన దాడికి పాల్పడిన ప్రత్యక్ష, పరోక్ష నిందితులపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని డిమాండ్‌ చేశారు.
మణిపూర్‌ విషయాన్ని కొందరు లౌకికవాదులు ఇలా విశ్లేషిస్తున్నారు. మణిపూర్‌ విషాదం జాతి సంహారం లేదా జాతి ప్రక్షాళనకు ఆరంభమే. అవును, సందేహం లేదు జాతి ప్రక్షాళన (ఎథ్నిక్‌ క్లీన్సింగ్‌) ఒక భయానక పదబంధం ఇప్పు డది భారత్‌ను వెన్నాడుతోంది, పీడిస్తున్నది. జాతిప రంగా ఒకసజాతీయ భౌగోళిక ప్రాంతాన్ని నెల కొల్పేందుకు అవాంఛిత ఉపజాతి సభ్యులను (దేశ బహిష్కృతులను చేయడం, స్థాన చలనం కలిగించ డం లేదా మూకుమ్మడిగా హతమార్చడం ద్వారా) సంపూర్ణంగా వదిలించుకోవడమే జాతి ప్రక్షాళన అని హిస్టరీ.కామ్‌ వెబ్‌సైట్‌ ఎడిటర్స్‌ నిర్వచిం చారు. ఎథ్నిక్‌ క్లీన్సింగ్‌కు ఉదాహరణలుగా మొదటి ప్రపంచ యుద్ధకాలంలో ఆర్మేనియన్ల ఊచకోత, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధకాలంలో 60లక్షల మంది యూరోపి యన్‌ యూదుల మారణహోమాన్ని చరిత్రకారులు పేర్కొంటారు. ఐరోపాలో సెర్బియా, కొన్ని ఆఫ్రికన్‌ దేశాలు కూడా జాతి ప్రక్షాళనను చవిచూశాయి. స్వాతంత్య్రానికి పూర్వం భారత రాజ్యాంగం గుర్తిం చింది. మూడు ప్రధాన జాతుల వారికి మణిపూర్‌ నెలవు. తమ నాగరికత కొన్ని వేల ఏండ్ల నాటిదని గొప్పలు చెప్పుకొనే ఈ దేశంలో ఈ ఆదిమవాసులు నేటికీ ప్రాచీన కాలంనాటి దుర్భర అనాగరిక పరిస్థితి లోనే నివసిస్తున్నారంటే ఏమనాలి?కానీ,ఇది మాత్రం నగ్నసత్యం. ఇన్ని వేల ఏండ్లుగా ఈ దుర దృష్టవంతులు నాగరికులు కాలేకపోవడం ఒక్కటే కాక ఇందులో కొందరు దుష్టవృత్తులను అవలం బించే దుస్థితికి దిగజారి నేరస్త జాతులు (క్రిమి నల్స్‌)గా పరిగణించబడుతున్నారు. కోటి ముప్పై లక్షల మంది, నాగరికత మధ్య బతుకుతూ అనాగ రిక ఘోర దుస్థితిలో ఉండిపోవడం! పైగా వంశ పరంపరగా నేరస్థులుగా బతుకడం! దీనికి పాలకు లు సిగ్గయినా పడకపోవడం! ప్రపంచంలో ఎక్కడా లేని విచిత్ర పరిస్థితి ఇది.ఈ లజ్జాకరమైన పరిస్థితికి ఏమిటి కారణం?ఈ ఆదిమవాసులను నాగరికు లుగా మార్చడానికి,గౌరవప్రదమైన వృత్తులు చేపట్టేలాగ చేయడానికి అసలు ప్రయత్నమే జరగ లేదు.ఎందువల్ల?
బహుశా,వాళ్ల అనాగరికస్థితికి జన్మ సిద్ధమైన బుద్ధిమాంద్యమే కారణమని చెప్పడానికి ప్రయత్నించవచ్చు. ఆదిమవాసులు తరతరాలుగా అనాగరికులుగానే ఉండిపోవడానికి కారణం తామేననీ ఒప్పుకోకపోవచ్చు. వాళ్లకు నాగరికత నేర్పడానికిగాని,వైద్య సహాయం మొదలైన వాటి ద్వారా వాళ్లను సరిదిద్దడానికిగాని,వాళ్లను సంస్క రించి మంచి పౌరులుగా తయారుచేయడానికి గాని తాము ఏమాత్రమూ ప్రయత్నించకపోవడమే ఆదిమవాసుల అనాగరిక స్థితికి కారణమని పాల కులు అంగీకరించకపోవచ్చు.ఆదిమవాసులను నాగరికులను చేయడమంటే వాళ్లను నీవాళ్లుగా భావించడం. వాళ్ల మధ్య నివసించడం, వాళ్లలో ఒక సహానుభూతిని పెంపొందించడం, క్లుప్తంగా చెప్పాలంటే,వాళ్లను ప్రేమించడం.
(వ్యాసకర్త: మహాకవి, దళిత ఉద్యమనేత), – (డాక్టర్‌ కత్తి పద్మారావు)

‘తమకు అందుతున్న నిరంతర సేవలను దృష్టిలో వుంచుకుని రాష్ట్రంలో సుపరిపాలన అమలవు తుందా లేదా అని ఎవరికి వారు స్వీయ పరిశీలన చేసుకోవాలని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సీ.ఆర్‌.మీడియా అకాడమీ చైర్మన్‌ కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు అన్నారు. సుపరి పాలన దిశగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రూపాంతరం అనే అంశంపై స్టేట్‌ అవర్‌ లీడర్‌ వైఎస్సార్‌ ఇంటెక్ట్యువల్‌ ఫోరం ఆధ్వర్యంలో రాష్ట్రంలోని పలు జిల్లాలో ఆయన పర్యటించారు. ముఖ్యంగా విశాఖపట్నం, విజయనగరం,శ్రీకాకుళం ఉత్తరాంధ్ర జిల్లాలో పర్యటించి మేథావులు,విద్యావేత్తలతో ఈ అంశంపై సమాలోచనలు చేసి సీఎం జగన్‌ అమలపరుస్తున్న సంక్షేమ ఫలాలు ప్రజలకు సుపరిపాలన అందుతుందా లేదా అనేదానిపై వారి అభిప్రాయాలను తెలుసుకున్నారు..’
ఇందులో భాగంగా విశాఖలో జరిగిన సభలో కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు పాల్గొని ప్రసంగిం చారు. రాష్ట్రంలో ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి అమలుచేస్తున్న పథకాలను ఇతర రాష్ట్రాలు కూడా ఆదర్శంగా తీసుకుంటు న్నాయని కొనియాడారు. ఆగష్టు 21న అవర్‌ స్టేట్‌ అవర్‌ లీడర్‌లో భాగంగా ‘‘సుపరిపాలన దిశగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రూపాంతరం’’ అనే అంశంపై జిల్లా పరిషత్‌ సమావేశ మందిరంలో వైఎస్సార్‌ ఇంటలెక్చువల్‌ ఫోరం ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించడం జరిగింది. ఈ కార్యక్రమానికి ముఖ్యఅతిథిగా హాజరైన కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు మాట్లాడుతూ ప్రజల వద్దకు సంక్షేమ ఫలాలను తీసుకెళ్లే లక్ష్యంతో ప్రవేశపెట్టిన సచివాలయ వ్యవస్థను తమిళనాడు ప్రభుత్వం కూడా అమలు చేసేందుకు సిద్దమైందన్నారు. వలంటీర్ల వ్యవస్థను మెచ్చుకున్న కేరళ ప్రభుత్వం ఆ రాష్ట్రంలో ఇలాంటి వ్యవస్థనే తీసుకొచ్చేందుకు చర్యలు చేపడుతోం దన్నారు. ఏపీలో అమలవుతున్న కార్యక్రమాలను ఇతర రాష్ట్రాలు కూడా అనుసరిస్తున్నారనడానికి ఇవి ఉదాహరణ లన్నారు. ప్రభుత్వ పాఠశాలలో ఆంగ్ల మాద్యమం ఏర్పాటు చేయడం హర్షణీయమని ఆయన తెలిపారు. పాఠశాలల్లో ఆంగ్లమాధ్యమాన్ని ప్రభుత్వం ప్రవేశ పెట్టగా తీవ్రంగా వ్యతిరేకించిన వారే తమపిల్లలను ఆంగ్ల మాధ్యమ పాఠశాలల్లో చదివిస్తున్నారని విమర్శించారు. ఎన్నికల మేనిఫెస్టోలో ప్రకటించిన విధంగా హామీలను నెరవేర్చిం దన్నారు. గ్రామసచివాలయ వ్యవస్థలో భాగంగా రాష్ట్రవ్యాప్తంగా గ్రామ పంచాయతీల్లో 50వేల కార్యాలయాలను ఏర్పాటుచేసి అభివృద్ధికి పాటుపడ్డారన్నారు. గతంలో ఏముఖ్యమంత్రీ చేపట్టని సంస్కరణలు, సంక్షేమానికి జగన్‌ శ్రీకారం చుట్టారని కొనియాడారు. విద్యకు వృత్తిపరమైన నైపుణ్యాన్ని జోడిరచడం ద్వారా ఉన్నత విద్య అనంతరం యువతకు ఉపాధి,ఉద్యోగ అవకాశాలు మెరుగు పరచిందన్నారు. ఆర్ధికపరమైన అన్ని అంశాలను మహిళలకు కేటాయించడం ద్వారా వారి సాధికారితకు నిజమైన నిర్వచనాన్ని ఇచ్చారన్నారు. తమ పిల్లలను పాఠశాలలకు పంపేందుకు తల్లిదండ్రులకు ప్రోత్సాహకాలు ఇవ్వడం ద్వారా విద్యా సంస్థలపై తల్లులకు ప్రశ్నించే అధికారాన్ని కల్పించారని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఇదంతా సుపరిపాలనలో భాగమని ఆయన తెలిపారు. పరిపాలన అందరికీ ఉపయోకరంగా,ఉపయుక్తంగా ఉండాలని అందుకు నిదర్శనంగా ఈ ప్రభుత్వం నిలుస్తుందన్నారు.సభకు అధ్యక్షత వహించిన నాగార్జున యూనివర్శిటీ రిటైర్డ్‌ వీసీ వి.బాలమోహన్‌దాస్‌ మాట్లాడుతూ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అందిస్తున్న సంక్షేమ కార్యక్రమాలను వివరిస్తూ,ప్రజలకు పథకాలు అందజేయడంలో తండ్రీకి మించిన తనయుడు సీఎం జగన్‌ అని కొనియాడారు. విద్యకు ప్రాధాన్యత కల్పిస్తూ ప్రవేశపెట్టిన విద్యాకానుక, విద్యాదీవెన,విదేశీయ విద్యాదీవెనలకు సంబంధించి కొనియాడారు. డాక్టర్‌ వైఎస్సార్‌ ఇంటలెక్చువల్‌ ఫోరం రాష్ట్ర అధ్యక్షుడు శాంత మూర్తి మాట్లాడుతూ తమ సంస్థలో 700మంది సభ్యులు ఉన్నారని ,వీరిలో డాక్టర్లు,లాయర్లు, ఇంజనీర్లు, ఇంటలిజెన్స్‌ అధికారులు,వైస్‌ ఛాన్సలర్లు,ఐఎఎస్‌ అధికారులు ఉన్నారని తెలిపారు. ప్రజా సంకల్పయాత్రలో ప్రజల సమస్యలను గుర్తించిన సీఎం జగన్‌ మోహన్‌ రెడ్డి సుపరిపాలన సాగిస్తున్నార న్నారు.ప్రజల వద్దకు సంక్షేమ ఫలాలను తీసుకెళ్లే లక్ష్యంతో ప్రవేశపెట్టిన సచివాలయ వ్యవస్థను తమిళనాడు ప్రభుత్వం అనులు చేసేందుకు సిద్ధమైందని తెలిపారు. వాలంటీర్ల వ్యవస్థను మెచ్చుకున్న కేరళ ప్రభుత్వం,ఆ రాష్ట్రంలో ఇలాంటి వ్యవస్థనే తీసుకొచ్చేందుకు చర్యలు చేపడుతోందన్నారు. ప్రభుత్వ పాఠశాలలో ఆంగ్ల మాధ్యమం ఏర్పాటు చేయడం హర్షణీయమన్నారు.పాఠశాలల్లో ఆంగ్ల మాధ్యమాన్ని ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టడాన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకించిన వారే తమ పిల్లలను అంగ్ల మాధ్యమంలో చదివిస్తున్నారని చెప్పారు.విద్య, వైద్యానికి కీ.శే రాజశేఖర్‌ రెడ్డి ప్రాధాన్యత కల్పించారని, నేడు జగన్మోహన్‌ రెడ్డి మరింత బలోపేతం చేసి అమలు చేస్తున్నారని తెలిపారు. ప్రజల ఆత్మగౌరవాన్ని పెంపొందించిన ఏకైక ముఖ్యమంత్రి జగన్మోహన్‌ రెడ్డి అని కొనియాడారు. తీరప్రాంతాల అభివృద్ధిపై ప్రభుత్వం ప్రత్యేక దృష్టిసారించిందన్నారు. ఈ సందర్బంగా ప్రభుత్వ సంక్షేమ పథకాలపై పలువురు అడిగిన ప్రశ్నలకు వక్తలు సమాధానమిచ్చారు.
కిడ్నీ వ్యాధి మూలాలు కనుగొనడమే ప్రభుత్వ లక్ష్యం
ఉద్దానంలో మహమ్మరిలా వ్యాపిస్తున్న కిడ్నీ వ్యాధి మూలాలు కనుగొనడమే రాష్ట్ర ప్రభుత్వ లక్ష్యమని ప్రెస్‌ అకాడమీ చైర్మన్‌ కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు అన్నారు. కాశీబుగ్గలో కిడ్నీ పరిశోధన కేంద్రం, 200 పడకల ఆసుపత్రిని మంగళవారం సందర్శించారు.కిడ్నీ రోగులను ఆదుకునేందుకు ముఖ్యమంత్రి జగన్మోహన్‌రెడ్డి తీసుకుంటున్న చర్యలు అభినందనీయమన్నారు. అంతకుముందు పశుసంవర్థకశాఖ మంత్రి సీదిరి అప్పలరాజును మర్యాదపూర్వకంగా కలిశారు. ఈ కార్యక్రమంలో జాయింట్‌ డైరెక్టర్‌ ఎ.పి ఇన్నోవేషన్‌ సొసైటీ లావణ్య, ఆంధ్ర యూనివర్సిటీ ప్రొఫెసర్‌ వెంకటరావు, 28వార్డు కార్పొరేటర్‌ పల్లా దుర్గారావు,యాక్సిస్‌ సెవెన్‌ ఇకోస్ట్రక్చర్స్‌ ప్రైవేట్‌ లిమిటెడ్‌ పాల్‌ బాస్కర్‌,ఆంధ్రా యానివర్సిటీ ప్రొఫెసర్‌ తిమ్మారెడ్డి, పాతపట్నం,టెక్కలి,రాజాం ప్రభుత్వ డిగ్రీకళాశాలల ప్రిన్సిపాళ్లు కె.శ్రీరాములు,గోవిందమ్మ, స్వప్న హైందవి, గాయత్రి విద్యాసంస్థల ప్రిన్సిపాల్‌ పులఖండం శ్రీనివాసరావు తదితరులు పాల్గొన్నారు.– జి ఎన్ వి సతీష్